PNOP - ćwiczenia.

Temat 1. Samoocena postaw przedsiębiorczych

Definicja przedsiębiorczości:

• Ujęcie atrybutowe - (cechy) za punkt wyjścia przyjmuje przedsiębiorczość jako zespół cech ludzkich.

• Ujęcie czynnościowe - przyjmuje za punkt wyjścia uznanie przedsiębiorczości za działania związane z podejmowaniem działalności gospodarczej.

Czynniki sprzyjające postawom przedsiębiorczym:

Potencjalni przedsiębiorcy		Aktywni przedsiębiorcy
Cechy Osobowe	Edukacja, Szkolenia, Doświadczenie praktyczne.	Przedsiębiorczy styl zarządzania	Cechy operacyjne
Warunki społeczno-kulturowe i demograficzne

cechy osobowe:

• Potrzeba osiągnięcia czegoś znaczącego

• Chęć zachowania kontroli nad własnym losem

• Skłonność do ryzyka

• Potrzeba zachowania autonomii

uwarunkowania społeczno-kulturowe i demograficzne:

• Płeć

• Starszeństwo w grupie rodzeństwa

• Tradycje przedsiębiorcze w rodzinie

• Sieć kontaktów i więzi społecznych

• Niesatysfakcjonująca pozycja w środowisku, w społeczeństwie

• Sytuacja „na rozdrożu”

• System społeczno-polityczny

wykształcenie i doświadczenie:

• Korelacja między wykształceniem, a postawami przedsiębiorczymi

• Poglądy i nastawienie przekazane przez nauczycieli

• Wcześniejsze doświadczenie w small biznesie

• Rola specjalistycznych kursów i programów szkoleniowych

przedsiębiorczy styl zarządzania:

• Polowanie na okazje

• Działanie w warunkach zmian (elastyczność)

• Spojrzenie holistyczne (całościowe)

cechy operacyjne:

• Pasja w działaniu

• Przyzwyczajenie do ciężkiej pracy

• Zaufanie do siebie samego i powodzenia biznesu

• Umiejętność budowania zespołów i pracy w zespole

• Asertywność

• Upór w dążeniu do celu

• Łatwość funkcjonowania w warunkach niezdefiniowanych struktur

• Poczucie szybko mijającego czasu

• Perfekcjonalizm i przywiązanie do szczegółów

• Odpowiedzialność

Temat 2. Relacje przedsiębiorstwa z otoczeniem

Analiza otoczenia przedsiębiorstwa:

Otoczenie przedsiębiorstwa - to bliżej sprecyzowane wymiary wśród których działa organizacja i które mogą mieć wpływ na jej działania.

Rodzaje otoczenia:

• Wewnętrzne

składa się ono z warunków i sił wewnątrz organizacji.

jego główne składowe obejmują:

• Właścicieli

• Zarząd

• Pracowników

• Kulturę organizacji

• Otoczenie fizyczne

• Zewnętrzne:

• Otoczenie ogólne - zespół szerokich wymiarów i sił, wśród których działa organizacja, a które tworzą ogólny kontekst dla tych działań.

W składzie otoczenia ogólnego wyróżnia się wymiar:

• Ekonomiczny

• Techniczny

• Społeczno- Kulturowy

• Polityczno- Prawny

• Międzynarodowy

• Otoczenie zadaniowe (celowe)- składa się z konkretnych organizacji lub grup, które mogą wpływać na organizację.

W skład otoczenia zadaniowego wchodzą:

• Klienci

• Konkurenci

• Producenci dóbr komplementarnych

• Producenci dóbr substytucyjnych

Mikrootoczenie przedsiębiorstwa - stanowią klienci i dostawcy przedsiębiorstwa oraz istniejący i potencjalni konkurenci.

- konkurencja,

- dostawcy / pośrednicy,

- nabywcy,

- społeczności.

sprzężenia zwrotne: zachodzą pomiędzy jego elementami, a przedsiębiorstwem.

Makrootoczenie przedsiębiorstwa - zespół warunków w jakich funkcjonuje przedsiębiorstwo, determinowany określonym klientem geopolitycznym do którego należą min. czynniki w modelu PEST

Obniżenie składek ZUS gdy:

- w przeciągu 6 miesięcy nie mieliśmy innej firmy,

- założyliśmy firmę gdy weszła ta ustawa,

- gdy zakładając firmę nie obciążamy byłego pracodawcy, wszystko wrzucamy w koszty.

PEST (Political, Economic, Social, Technological) - narzędzie planowania polegające na analizowaniu czynników politycznych, ekonomicznych, społecznych i technologicznych. Metoda ta służy do badania makrootoczenia organizacji

Metoda PEST zwana jest inaczej generalną segmentacją otoczenia.

MODEL PEST - uwarunkowania:

• polityczno - prawne:

• Ustawodawstwo antymonopolowe

• Przepisy dotyczące handlu międzynarodowego

• Prawo Pracy

• Stabilność polityczna

• ekonomiczne:

• Cykle koniunktury gospodarczej

• Produkt narodowy brutto - tendencje

• Stopy procentowe

• Inflacja

• Bezrobocie

• społeczne:

• Demografia

• Rozłożenie dochodów

• Wzorce konsumpcji

• Poziom wykształcenia

• technologiczne:

• Wydatki państwa na badania

• Nowe Odkrycia i wydarzenia technologiczne

Etapy badania:

• Wyróżnienie istotnych czynników dotyczących poszczególnych segmentów makrootoczenia.

• Ustalenie wpływu każdego z czynników na funkcjonowanie organizacji

• Określenie relacji między organizacją a makrootoczeniem

Ocena atrakcyjności sektora:

Analiza otoczenia konkurencyjnego

• otoczenie konkurencyjne (sektorowe) - ogół instytucji, podmiotów, warunków, które wpływają na przedsiębiorstwo i na które przedsiębiorstwo może wpływać.

• otoczenie konkurencyjne określa warunki funkcjonowania i rozwoju przedsiębiorstwa
  w danym sektorze i na danym rynku geograficznym

• analiza sektora pozwala ocenić obecną i przyszłą atrakcyjność sektora i związane z nim ryzyko

5 sił portera:

• Konkurencja w sektorze - struktura i sposób w jaki konkurują ze sobą przedsiębiorstw

• Potencjalna konkurencja - zależy od atrakcyjności sektora, wysokości barier wejścia i wyjścia, możliwości represji ze strony istniejących przedsiębiorstw

• Dostawcy i nabywcy - siła przetargowa zależna od relacji popytu do podaży (rynek klienta czy rynek producenta)

• Substytuty - produkty zastępcze, które zaspokajają podobną potrzebę klienta.

Analiza strukturalna sektora (nazywana również analizą pięciu sił Portera lub modelem pięciu sił Portera) - metoda analizy i oceny natężenia sił konkurencyjnych w sektorze ekonomicznym lub segmencie rynkowym.

Analiza odnosi się do otoczenia konkurencyjnego przedsiębiorstwa i stosowana jest jako początkowy etap formułowania strategii konkurencji. Opiera się na modelu pięciu wzajemnie oddziałujących na siebie czynników, które występują w każdym sektorze ekonomicznym:

• Rywalizacja w sektorze

• Groźba nowych wejść

• Siła przetargowa nabywców

• Siła przetargowa dostawców

• Zagrożenie ze strony substytutów

Zgodnie z tą koncepcją istnieje bezpośrednia i odwrotna zależność pomiędzy natężeniem sił konkurencyjnych w sektorze a potencjałem rentowności tego sektora, stanowiącym o jego atrakcyjności dla działających w nim przedsiębiorstw.

Zalety modelu Portera:

- usystematyzowanie i uporządkowanie sposobu patrzenia przez kierownictwo przedsiębiorstwa na sektor i otoczenie konkurencyjne.

-ocena atrakcyjności obecnych lub potencjalnych obszarów działalności przedsiębiorstwa jest zobiektywizowana, co pozwala przeprowadzać dokładniejsze porównania międzysektorowe.

Wady modelu Portera:

- przemysłowe zorientowanie modelu, co ogranicza perspektywę analizy wyłącznie do branży.

- zarzuca się Porterowi pominięcie niektórych trudno mierzalnych uwarunkowań jakościowych.

- pomija roli współpracy i aliansów strategicznych w budowaniu pozycji rynkowej przedsiębiorstwa.

Temat 3. Gospodarowanie zasobami materialnymi - majątek trwały.

Zasoby materialne:

• Naturalne:

• Niewyczerpywalne,

• Wyczerpywalne.

• Zasoby pracy (ludzkie)

• Zasoby kapitałowe:

• Rzeczowe:

• Środki pracy,

• Przedmioty pracy.

• Finansowe

Zasoby niematerialne:

• know-how, informacja, licencje, patenty, marka.

Zasoby materialne, a niematerialne:

• Zasoby niematerialne mogą być eksploatowane równocześnie w wielu miejscach, a materialne w jednym.

• W trakcie wykorzystywanie zasobów niematerialnych następuje ich wzbogacanie. Natomiast maszyny i urządzenia amortyzują się.

• Zasobów niematerialnych nie można dzierżawić. Zatem istnieje konieczność wypracowania ich samemu np. marka produktu, reputacja firmy.

Elementy majątku trwałego:

- Wartości niematerialne i prawne

- Rzeczowy majątek trwały

- Finansowy majątek trwały

- Należności długoterminowe

Czynniki wpływające na strukturę MT:

Wewnętrzne

• sytuacja finansowa przedsiębiorstwa;

• skłonność przedsiębiorcy lub menedżera do ryzyka;

• strategia rozwoju przedsiębiorstwa;

• elastyczność w relacjach na zmiany w otoczeniu;

• wiedza fachowa dotycząca wyboru formy inwestycji.

 

Zewnętrzne

• czynniki polityczne;

• koniunktura gospodarcza w kraju i na świecie;

• przewidywana stopa inflacji;

• oprocentowanie lokat bankowych.

Funkcje majątku trwałego:

1. Funkcja społeczna - uwzględnić elementy estetyczne, psychologiczne i fizjologiczne warunki pracy oraz potrzeby człowieka.

2. Funkcja ekonomiczna - sprowadza się do oddziaływania człowieka za ich pośrednictwem na przyrodę w celu zwiększenia produkcji dóbr materialnych.

Zużycie majątku trwałego:

- fizyczne.

• Zmiana pierwotnych właściwości mechanicznych i chemicznych,

• Podlegają temu wszystkie środki trwałe,

• Przyczyny zużycia:

• Proces produkcji

• Działanie sił przyrody

• Warunki zewnętrzne

- moralne (ekonomiczne)

• Stopniowa utrata wartości użytkowej i wymiennej czynnych środków pracy z powodu przyczyn zachodzących poza obiektem,

• Podlegają temu niektóre środki,

• Tracą na wartości użytkowej przed upływem trwałości fizycznej,

• Ma wpływ na zwiększenie amortyzacji.

• Przyczyny zużycia:

• Postęp techniczny,

• Wzrost wydajności,

• Zmiana gustów i upodobań.

Amortyzacja

Jest to zmniejszenie się w czasie wartości majątku trwałego przedsiębiorstwa w wyniku jego zużywania się w procesie produkcyjnym.

• Funkcje:

• Miernik wartości przenoszonej przez środki trwałe na produkt

• Narzędzia gromadzenia funduszów na odtworzenie środków trwałych

• Czynnik określający udział wartości przeniesionej w kosztach produkcji

• Metody amortyzacji:

• Liniowa

• Progresywna

starzenie się obiektu powoduje wzrost kosztów jego eksploatacji

• Degresywna

przyspieszenie amortyzacji w pierwszych latach użytkowania środka trwałego

• Uproszczona

Odnosi się do środków trwałych o niskiej wartości jednostkowej

Sprawozdanie obejmuje:

• Bilans

• Rachunek zysków i strat

• Zestawienie zmian w kapitale własnym

• Rachunek przepływów pieniężnych

• Informacje dodatkowe

Aktywa Pasywa

TRAW		KW
				ZDT
AO			ZKT

↓ rosnący poziom płynności ↓ skracający się termin

zapadalności

Kapitał stały (KW + ZDT) powinien finansować ATRW.

Produktywność majątku to iloraz przychodów ze sprzedaży do sumy bilansowej (aktywów)

PM ile w ciągu roku obrotowego jest w stanie wygenerować dochodu na każdą złotówkę zaangażowaną w działalność gospodarczą.

UŚREDNIAMY WARTOŚCI BILANSU! - AKTYWA.

PM = przychody ze sprzedaży

średnia (z początku i końca)

Temat 4. Gospodarowanie zasobami materialnymi - majątek obrotowy

Kapitał pracowniczy - liczba pracowników w przeliczeniu na etapy.

Kapitał intelektualny - różnica między wartością rynkową, a księgową.

Kapitał pracujący - miara finansowa, kapitał obrotowy netto, liczony na dwa sposoby:

KP = AO - ZKT

KP = KS - ATRW

Kredyt kupiecki - Kapitał pracujący może być ujemny.

Analiza płynności finansowej możliwa jest przy wykorzystaniu:

1. PWP - Podstawowy Wskaźnik Płynności

• Wskaźnik płynności bieżącej

• Wskaźnik płynności pierwszego stopnia

• Wskaźnik ogólny

PWP = AO PWP(1,2 ; 2,0)

ZKT

2. Wskaźnik Płynności drugiego stopnia

• Wskaźnik płynności szybkiej

AO - Zap > 1

ZKT

3. Wskaźnik płynności natychmiastowej

• Wskaźnik płynności 3 stopnia

• Wskaźnik płynności gotówkowej

AO - Zap - Nal (0,2 ; 0,4)

ZKT

Wskaźnik cyklu (rotacji) należności:

Wskaźnik Nal i roszczenia * T

rotacji = przychody netto

należności

ogółem dla dobrych firm = 56 dni

Wskaźnik cyklu (rotacji) zapasów:

Wskaźnik Zap * T

rotacji = przychody netto

zapasów

ogółem 30, 40 dni.

Majątek Obrotowy obok majątku trwałego jest składnikiem majątku firmy. Składniki majątku obrotowego obejmują te składniki majątku firmy, które w procesie gospodarczym mogą zmieniać postać na pieniężną. O zakwalifikowaniu poszczególnych pozycji do majątku trwałego lub obrotowego decyduje zamiar w jakim go kupowano. Majątek obrotowy jest finansowany z kapitału stałego (kapitał własny, zobowiązania długoterminowe, zysk nie podzielony).
Podstawą obliczania majątku obrotowego firmy są pozycje jej bilansu, które połączono w zespoły o podobnych cechach. Majątek obrotowy ma płynny charakter, co oznacza, że firma
może obracać gotówką w okresie krótszym od sprawozdawczego. W okresie sprawozdawczym majątek obrotowy ulega ciągłym, sezonowym i znacznym zmianom, co jest wynikiem kondycji firmy, jej pozycji na rynku oraz odzwierciedla ogólne tendencje branży.

Majątek Obrotowy Netto = Majątek Obrotowy - Zobowiązania Bieżące

Biorąc pod uwagę powyższy wzór zarządzanie majątkiem obrotowym będzie wynikiem:

• Wysokości zapasów w firmie na które składają się:

• materiały dla produkcji;

• półprodukty i produkty w toku;

• produkty gotowe w magazynach;

• towary;

• zaliczki na poczet przyszłych dostaw materiałów.

• Wysokości należności i roszczeń:

• należności z tytułu dostaw, robót i usług wykonywanych przez firmę;

• należności z tytułu podatków, dotacji i ubezpieczeń społecznych;

• należności wewnątrzzakładowe;

• należności dochodzone na drodze sądowej;

• pozostałe należności.

• Wartości papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu:

• udziały lub akcje własne do zbycia;

• inne papiery wartościowe.

• Środków pieniężnych znajdujących się w dyspozycji firmy:

• środki pieniężne w kasie;

• środki pieniężne na bieżącym rachunku w banku;

• inne środki pieniężne (weksle, czeki obce itp.).

• Zobowiązań bieżących:

• zobowiązań terminowych wobec dostawców, instytucji, budżetu i pracowników;

• kredytów otrzymanych w bankach;

• pożyczek.

 

     Tak obliczony majątek obrotowy jest testem pokazującym płynność finansową firmy i jej pozycję rynkową. Jeżeli określimy majątek obrotowy w dwóch okresach, to jego wzrost lub spadek oznacza strumień pieniądza przychodzącego lub odchodzącego z firmy. Wzrost majątku obrotowego oznacza dodatkowe zapotrzebowanie na pieniądz, natomiast spadek
uwalnia środki pieniężne. Do uwolnienia środków pieniężnych w firmie może przyczynić się:

• spadek należności lub wzrost zobowiązań. Firmom oczekującym na zapłatę zależy na

      skróceniu tego okresu, ponieważ są zmuszane w skrajnych przypadkach do  zaciągania  wysoko oprocentowanych kredytów;

• spadek zapasów, który jest wynikiem spadku sprzedaży lub poprawy funkcjonowania      zaopatrzenia.

     Skokowy wzrost majątku obrotowego może być przejawem szybkiego rozwoju firmy, ponieważ gwałtownemu wzrostowi sprzedaży towarzyszy wzrost wszystkich aktywów - składników majątku obrotowego netto. Tempo tego wzrostu zależy przede wszystkim od szybkości obiegu środków obrotowych. Jeżeli wzrostowi sprzedaży będzie jednocześnie towarzyszyła poprawa organizacji obiegu elementów majątku obrotowego to niekoniecznie musi wystąpić dodatkowe zamrożenie środków pieniężnych w obrocie.
Przyspieszenie obrotu wyzwala zawsze dodatkowe środki pieniężne, które można użyć do
realizacji dodatkowych zadań.
Do majątku obrotowego przedsiębiorstwa zaliczamy wszystkie pozostałe składniki majątkowe, które nie zostały zaliczone do środków trwałych, a są niezbędne do prowadzenia działalności gospodarczej. Są to te składniki majątkowe, które przedsiębiorstwo zamierza zużyć, spieniężyć lub sprzedać w ciągu jednego cyklu gospodarczego. W związku z tym środki obrotowe w przedsiębiorstwie są w ciągłym ruchu okrężnym, przechodząc kolejno fazę zaopatrzenia, produkcji i zbytu. W zależności od działu, gałęzi, wielkości, zasobności, miejsca położenia oraz charakteru przedsiębiorstwa występuje różna struktura rodzajowa środków obrotowych. W większości przedsiębiorstw można wyodrębnić pięć podstawowych grup środków obrotowych.

 Są to:

• zapasy,

• należności i roszczenia,

• papiery wartościowe przeznaczone do obrotu,

• środki pieniężne,

• nakłady przyszłych okresów.

Do zapasów w przedsiębiorstwie można zaliczyć :

• zapasy materiałowe:

• materiały podstawowe, które stanowią podstawę wytwarzanych wyrobów,

• materiały pomocnicze, które zapewniają dodatkowe właściwości (np. kolor), a także utrzymują oraz konserwują urządzenia produkcyjne (np. smar),

• paliwo to zapasy przeznaczone na cele technologiczne, energetyczne i gospodarcze zmagazynowane w przedsiębiorstwie,

• opakowania,

• części zapasowe do maszyn i urządzeń, które nie zostały zaliczone do środków trwałych,

• zapasy produkcyjne:

• produkcja w toku to środki obrotowe, które są zaangażowane w procesie produkcji w okresie ich przetwarzania,

• półfabrykaty to produkty o pewnym stopniu przetworzenia, które ukończyły pewien etap produkcji,

• wyroby gotowe to produkty wytworzone, w pełni ukończone i przeznaczone do sprzedaży,

• towary to środki obrotowe przeznaczone na sprzedaż, ale nie wytworzone w danym przedsiębiorstwie.

Temat 5.

Zasoby niematerialne:

• Nazwa przedsiębiorstwa

• Tradycja

• Marka

• Kontakty

• Wiedza oraz doświadczenie zarządu i pracowników

• Umiejętności jednostek

• Lokalizacja

Kultura organizacyjna:

Kultura organizacyjna to zespół istotnych wartości, wierzeń i pojęć, które wspólnie uznają członkowie organizacji.

Kultura organizacyjna wyznacza sposób myślenia, odczuwania, reagowania, podejmowania decyzji i innych rodzajów działania współuczestników.

Literatura określa kulturę organizacyjną jako:

• Niewidzialny łańcuch zasad i reguł,

• Pozamaterialny system motywowania,

• Społeczny klej organizacji,

• Autonomiczny system nerwowy organizacji.

Kultura organizacyjna według E Scheina:

3. Artefakty - najbardziej widoczne i uświadamiane.

• Artefakty fizyczne

• Artefakty językowe

• Artefakty behawioralne.

2. Normy i wartości - częściowo widoczne i uświadamiane.

• Deklarowane

• Postrzegane

1. Założenia kulturowe - całkiem niewidoczne i nieuświadamiane.

• Natura i relacje człowieka

Dostawcy

Substytuty

Potencjalni

konkurenci

Nabywcy

Konkurencja

w sektorze

Przedsiębiorstwo

---