5. Odpady
Odpady- uboczne produkty działalności człowieka, nieprzydatne w miejscu i czasie, w którym powstały, szkodliwe lub uciążliwe dla środowiska przyrodniczego.
Podział ze względu na pochodzenie
- Komunalne- powstałe na terenach zamieszkałych; są związane z bytowaniem ludzi
- Przemysłowe- związane z działalnością gospodarcza
Podział ze względu na uciążliwość dla środowiska :
odpady niebezpieczne- wprowadzone w małych ilościach natychmiast powodują trwała degradację
odpady szkodliwe- wprowadzone w większych ilościach powodują degradacje
- odpady uciążliwe nie zawierają substancji powodujących procesy degradacji, ale niekorzystnie wpływają na walory estetyczne środowiska.
Unieszkodliwianie odpadów:
selektywne gromadzenie, podział odpadów
składowanie odpadów na wysypiskach
kompostowanie
spalanie
zintegrowane systemy unieszkodliwiania odpadów( recykling- wykorzystanie odpadów lu zużytych
elementów do wytwarzania nowych produktów).
Kategorie odpadów promieniotwórczych:
Stan skupienia: stały ciekły gazowy
Stopień promieniotwórczości:
Niski - poziom promieniowania nie więcej niż 1000 razy przewyższa poziom dopuszczalny
Średni- poziom promieniowania przewyższa poziom dopuszczalny od 1000-1000000 razy
Wysoki- przewyższa o ponad milion razy
Odpady o niskiej promieniotwórczości: kopalnie uranu, naturalna emisja z promieniotwórczego podłoża skalnego, elektrownie jądrowe, laboratoria badawcze, szpitale, różne dziedziny przemysłu jądrowego.
Odpady o średniej promieniotwórczości: niektóre elementy wyposażenia elektrowni jądrowych, ciecze stosowane w elektrowniach jądrowych, pojemniki używane do transportu paliwa.
Odpady o wysokiej promieniotwórczości: odpady z elektrowni jądrowych, odpady ciekłe, zużyte pręty paliwowe.
Usuwanie odpadów:
spalanie
zabezpieczanie w szczelnych pojemnikach
składowanie w rowach odpadów na niewielkiej głębokości
zalewanie betonem, zamykanie odpadów w szczelnych bębnach i zatapianie w głębiach
Odpady promieniotwórcze - odpady stałe, ciekłe lub gazowe, zawierające substancje promieniotwórcze lub skażone tymi substancjami.
Podział odpadów promieniotwórczych:
niskoaktywne
średnioaktywne
wysokoaktywne
krótkożyciowe
długożyciowe
Usuwanie:
Odpady wysoko aktywne zazwyczaj przechowuje się w miejscu wytworzenia przez okres rzędu lat w szczelnych opakowania zanurzonych w basenach wodnych
Z nisko aktywnymi odpadami promieniotwórczymi robi się zwiększenie objętości poprzez rozcieńczenie nieaktywnymi substancjami
Zazwyczaj jednak odpady promieniotwórcze, nisko aktywne umieszczone w szczelnych pojemnikach, składuje się na zamkniętych składowiskach odpadów
ostatecznym miejsce przechowywania najbardziej długo życiowych odpadów promieniotwórczych są tzw. składowiska docelowe.
3. Hydrosfera
Cechy fizyczne wody- temperatura, gęstość, lepkość, barwa, przewodnictwo elektryczne właściwe, mętność, potencjał oksydacyjno-reducyjny, napięcie powierzchniowe, koncentracja zawiesin opadających oraz smak i zapach
Cechy chemiczne wody- określone są przez skład chemiczny wody, warunków klimatycznych i świata organicznego.
Cechy biologiczne wody- organizmy zasiedlające wodę określają jej właściwości biologiczne. Mogą być przyczyną chorób ludzi i zwierząt.
Skażenie wody- oznacza, ze ma ona w składzie substancje, które nie występują w warunkach naturalnych.
Zanieczyszczenie wody- oznacza, ze woda ma właściwości, które powodują, że nie nadaje się ona do użytku lub jej użyteczność jest ograniczona.
Zatrucie wody- jest ona w takim stopniu zanieczyszczona, ze pogorszeniu ulega jej zdolność do podtrzymywania życia organizmów właściwego danemu ekosystemowi. Wskaźniki zanieczyszczeń wody to: fizyczno- chemiczne, tlenowe, biologiczne.
Klasy czystości wód:
Klasa I- wody czyste, nadające się do picia, do korzystania przez przemysł spożywczy, farmaceutyczny, do hodowli ryb łososiowatych
Klasa II- wody przeznaczone do bytowania w warunkach naturalnych ryb innych niż łososiowate, chowu i hodowli zwierząt gospodarczych, celów rekreacyjnych, uprawiania sportów wodnych
Klasa III- do zaopatrzenia zakładów innych niż zakłady wymagające o jakości wody do picia oraz wody do nawadniania terenów rolniczych , ogrodniczych oraz upraw pod szkłem.
Wody Pozaklasowe - nie nadające się do niczego
Ścieki - wody zużyte przez gospodarstwa domowe i zakłady przemysłowe, oraz wody spłukujące z powierzchni terenów miejskich i rolniczych, różnego rodzaju nie-
czystości. Występują w nich ponadto wirusy, bakterie, promieniowce i grzyby oraz jaja robaków pasożytniczych.
Podział ścieków:
- miejskie i bytowo-gospodarcze: pochodzą one z zakładów pralniczych, gastronomicznych, szpitali, domów mieszkalnych, itp. Ścieki miejskie, oprócz zagrożenia biologicznego organizmów wodnych, stanowią poważne zagrożenie higieniczne, a nawet epidemiologiczne. Wraz z obiegiem wody rozprzestrzeniać się może dur brzuszny, czerwonka, wąglik, wirus Heinego Medina i żółtaczki zakaźnej;
- rolnicze: pochodzą ze spływu z podwórzy, gnojowisk, większych zakładów hodowli drobiu, tuczu świń. Ich działanie jest podobne do ścieków bytowo-gospodarczych;
- radioaktywne: pochodzące z zakładów naukowych, leczniczych, reaktorów atomowych itp. Są szczególnie groźne. Zatapia się je w tak zwanych mogielnikach lub betonowych skrzyniach.
- przemysłowe: pochodzące z procesów produkcyjnych i przetwórczych prawie wszystkich dziedzin przemysłu. Składają się głównie z kwasów mineralnych, zasad, soli metali ciężkich, cyjanków, substancji organicznych, olei mineralnych i tłuszczy.
Źródła zanieczyszczenia wody - obszarowe (dostarczają zanieczyszczeń na dużym obszarze, są to opady atmosferyczne, rolnictwo, wysypiska i składowiska odpadów, obszary zurbanizowane), punktowe (dostawa zanieczyszczeń do środowiska dokonuje się w jednym miejscu; są to zrzuty ścieków, wycieki z różnego rodzaju przewodów, rurociągów i zbiorników), liniowe (zanieczyszczają środowisko wzdłuż pewnej linii np. drogi.
Substancje zanieczyszczające wody (pochodzenie) - ołów (może pochodzić z wietrzenia minerałów zawierających ołów), rtęć(wietrzenie skały, gazy uwalniane w procesach wulkanicznych, palenie paliw kopalnianych, środki grzybobójcze), kadon (elektroenergetyka, kopalnictwo, przemysł tworzyw sztucznych, oświetleniowy), substancje radioaktywne (pochodzenia naturalnego- skały lub sztucznego składowanie nieprawidłowe) są to np. rad, radan.
wskaźniki zanieczyszczeń wody:
stężenie rozpuszczonego tlenu
biochemiczne zapotrzebowanie tlenu
chemiczne zapotrzebowanie tlenu