Szkodliwość występowania chwastów w masie zbożowej związana jest z ich składem chemicznym ,a w tym substancji szkodliwych lub trujących (glikozydy i alkaloidy)

• Kąkol- saponiny (powoduja pienienie)

• żywica odurzająca - zawiera alkaloid, temuline, a ponadto w asionach miedzy okrywa

owocow-nasienna i warstwa aleuronowa ma warstewke miceli plesniowej

• Wyka wąskolistna- zawiera glikozyd vicjaninę rozkładany do cyjanowodoru.

Zboża i chwasty różnią się ( masą, zawartością wody i wielkością)

Zanczenie zanieczyszczeń w masie zbożowej

• Wzrost wilgotności

• Zakażenia mikrobiologiczne

• Zakażenia chorobami ( rdza zbożowa, śnieć cuchnąca, sporysz)

Skutki: pogorszenie jakości, wartości odżywczej , smaku, zapachu

Najważniejsze cechy masy zbożowej :

• Sypkość ziarna

• Samorzutne sortowanie się masy ziarna

• Zwartość i porowatość masy zboczowej

Sypkość ziarna - zależy od stanu głównego składnika ziarna, masy złożowej, a także od jego ilości i ilości domieszek. Jest to cecha szczególnie ważna przy mieszaniu (transporcie) i magazynowaniu ziarna. Sypkość ziarna wyrażana jest tzw. katem naturalnej sypkości (katem spadu) i katem tarcia.

Kat zależy od kształtu ziarna, struktury jego powierzchni i składu chemicznego (szczególnie zawartości wody) ze wzrostem wilgotności wzrasta kat/

• Kat naturalnej sypkości - kat, jaki tworzy się pomiędzy podstawa, a tworzącą się stożka przy swobodnym spadaniu ziarna na pozioma płaszczyznę.

• Kat tarcia - najmniejszy kat nachylenia płaszczyzny, przy którym ziarno zaczyna się samorzutnie staczać.

Kat naturalnej sypkości dla:

Pszenica 23-38 stopni

Żyto 23-38 stopni

Jęczmień 28-45 stopni (ziarno posiada haczyk-wzajemne zaczepianie się)

Owies 31-54 stopni

Proso 20-25 stopni (kuliste)

Kat naturalnej sypkości zależy bezpośrednio od:

• kształtu ziarna

• struktury jego powierzchni

• jego wilgotności

Samorzutne sortowanie się masy ziarna - przy napełnianiu i opróżnianiu komory spichrzowych. Poszczególne składniki masy zbóż rozdzielają się i segregują wg:

• masy właściwej

• wielkości

• kształtu

zapobieganie przez wyciąganie ziarna wieloma strumieniami np. przez umieszczenie stożka pod komora zboża.

Zwartość i porowatość masy zbożowej - ziarno nasypywane do komory nie wypełnia jej całkowicie. Pomiędzy poszczególnymi ziarnami i innymi składnikami masy zbożowej występują wolne przestrzenie wypełnione powietrzem. Zjawisko to ma istotny wpływ na:

• własności masy zbożowej

• charakter procesów w niej zachodzących

Porowatość masy ziarna - stosunek przestrzeni wypełnionej powietrzem do całkowitej przestrzeni zajmowanej przez masę ziarna wyrażony w %.zależy od:

• gatunku i odmiany ziarna

• jego wilgotności

• masy i kształtu ziarna

• elastyczności i twardości ziarna

• jego wielkości

• ilości i jakości zanieczyszczeń

• kształtu i wielkości komory magazynowej

Mniejsza porowatość masy zbożowej będzie wówczas, gdy jest rożna wielkość ziaren w mieszance, ziarna maja gładka powierzchnie, ziarna są cienkie, wilgotne, w masie zbożowej występują zanieczyszczenia. W dużych komorach porowatość jest mniejsza.

Własności sorpcyjne masy ziarna - (spowodowane jest siłami powierzchniowymi) zdolność pochłaniania rożnych substancji, najczęściej występujących w formie gazowej, a przez to nabycie niektórych cech trudnych lub niemożliwych do usunięcia, przechodzenie do przetworów, a w efekcie końcowym całkowita ich dyskwalifikacja.

Zdolność kapilarna (powierzchnia chłonąca) 1 ziarna to 0,8 cm2, 1 tony-0,5 ha

1 ziarno ma powierzchnię chłonącą wodę 0,8 cm² ,a 1 tona ziarna ma 64000 m²

=6,4 ha

Przewodność cieplna- ilość ciepła przewodzonego w ciągu godziny z warstwy o grubość 1m i objętości 1 m³ przy różnicy temperatur 1 K

Zboże ma niska, czyli zła przewodność cieplna co stwarza zagrożenie samo zagrzewania się ziarna (przyśpieszających procesach życiowych zachodzących w masie zbożowej). Z drugiej strony jest to korzystne bo powoduje ze temperatura otoczenia w minimalnym stopniu wpływa na zmiany temperatury głębszych warstw ziarna gromadzonego np. w silosach.

Przy wysokiej przewodności cieplnej

• Wyższa porowatość wyższa przewodność temperatury

• Szybsze i łatwiejsze nagrzewanie

• Szybsze oddawanie wody

• Niskie nakłady energetyczne

• Niskie nakłady finansowe na suszenie

Szkodniki zbożowe

Podział szkodników:

• występujące tylko w polu, po przewiezieniu do magazynu giną

• występują zarówno w polu jak i magazynie

• występują wyłącznie w magazynie

szkodniki zbożowe mogą przynależeć do:

• gromady pajęczaków - roztocza

• gromady owadów - chrząszcze, motyle

• gromady ptaków - wróble, gołębie

• gromady gryzoni - myszy, szczury

Metody zwalczania szkodników magazynowych:

1. Metody zapobiegawcze:

• zapobieganie przenikaniu szkodników do magazynu

• niszczenie _palenia) wszystkich porażonych odpadów

• utrzymanie wilgotności zboża poniżej 15%

• utrzymanie wilgotności względnej powietrza najwyżej do 75%

• utrzymanie temperatury powietrza na poziomie 10-15 stopni

2. Metody fizyczne:

• sposoby mechaniczne - czyszczenie pomieszczeń i urządzeń

• sposoby termiczne - działanie temperatura, odkażanie ścian (np. para wodna)

• transport pneumatyczny

3. Metody biologiczne- stosujemy żywy organizm do zwalczania żywego organizmu np. do rozkruszka macznego - sierposz rozkruszkowiec, ale ten ma pancerz i tez uszkadza ziarno

4. Metody chemiczne - najskuteczniejsze, najprostrze np. przepuszczamy srodke gazowy przez masę zbożowa ale może się on osądzić na ziarnie - nie obojetne dla zdrowia

Zapobieganie pleśnieniu przed siewem (tylko bezpośrednio przed siewem) - stosujemy środki chemiczne - zaprawianie

Rozprzestrzenianiu się sprzyjają :

• Stały obrót zbóż

• Brak odpowiedniego stopnia czystości w magazynie

• Niewłaściwe środki transportu

• Niewłaściwe przygotowanie środka do transportu do przewozu zbóż.

---