Gospodarka materiałowa- jest sferą działalności państwa obejmującą ogół zjawisk i procesów związanych z gospodarowaniem przedmiotami pracy.

Gospodarka ta ujmuje 3 grupy procesów:

1. tzw. procesy rzeczowe- związane z gromadzeniem, zużywaniem, magazynowaniem materiałów

2. procesy informacyjno - decyzyjne

3. procesy finansowe

Całość przepływów materiałowych następuje w 3 sferach: zaopatrzenia, produkcji, sprzedaży

W obrębie poszczególnych sfer występują fazy

Materiały mogą znajdować się w 2 stanach:

1. stan fazy statycznej- czyli w postaci zapasów

2. stan dynamiczny- w postaci strumienia produktu

Tempo przepływu strumienia materiału w obrębie poszczególnych faz jest różne i stąd powstają zapasy- i są one skutkiem różnego przepływu tempa strumienia w obrębie poszczególnych faz

Zapasy- ......... w postaci surowców i materiałów które zostały zamówione przez przedsięb. w postaci produktów w toku, wyrobów gotowych, materiałów pomocniczych

O wielkości zapasów decydują czynniki:

--zewnętrzne- war. dostaw, sezonowość produkcji lub dostaw, źródła dostaw, jednorazowa wielkość dostawy, war. rynku zbytu, czynniki ekonomiczne (ceny, st. %)

--wewnętrzne- war. magazynowania, dł. cyklu produkcyjnego, cykl produkcji, dynamika zmian asortymentowych, właściwości materiałów, typ procesu technologicznego.

Wyróżniamy 2 podejścia do zarządzania zapasami:

1. sys. zapotrzebowania niezależnego -poziom jednego składnika zapasu nie ma wpływu na poziom pozostałych. 2 metody

a) sys. stałej wielkości dostaw -należy ustalić poziom zapasu informacyjnego

b) sys. stałego okresu dostaw -ponowienie zamówień następuje cyklicznie czyli szacuje się tempo zużycia materiałów na magazynie a następnie składa zamówienie w stałych odstępach czasu

2. sys. zapotrzebowania zależnego -poziom jednego składnika zapasu wpływa na poziom innych składników zapasów. Elementy wejścia: główny harmonogram, główny zbiór zapasów, zbiór struktury wyrobu

Rodzaje zapasów

Z punktu widzenia celu gromadzenia materiały dzielimy na:

• podstawowe- zużywane w procesie wytwórczym jako główne materiały (decydujące o jakości produktu)

• pomocnicze (są to m. uzupełniające, kształtują pewne cechy tamtych produktów)

• paliwa - źródło energii

• odpady użyteczne (składowane w celu powtórnego wykorzystania w procesie wytwórczym)

Ze względu na spełnianą funkcję zapasy dzielimy na:

• bieżące czyli zmienne- przeznaczone na pokrycie bieżących potrzeb produkcyjnych

• zapasy rezerwowe- mają zapewnić ciągłość zasilania materiałowego w razie wystąpienia odchyleń w cykliczności dostaw, wielkości dostaw i wielkości zużycia materiałowego

Ze względy na stopień przydatności zapasy dzielimy na:

• zapasy prawidłowe- ich rozmiar zapewnia ciągłość pracy

• zapasy nieprawidłowe- nie powinny mieć miejsca

---- zapasy nadmierne- to takie które przekraczają uzasadniony poziom gromadzenia danego materiału

---- zapasy zbędne- w danej chwili nie mogą być zużytkowane, powinny być zlikwidowane

Zapasy produkcyjne- to przedmioty pracy niezbędne do wykonania finalnego

Ze względu na stopień ich pozyskiwania wyróżnia się:

• materiałowe obejmujące surowce i półprodukty nabywane zewnątrz

• produkcji nie zakończonej w których skład wchodzą przedmioty znajdujące się w czasie przetwarzania na wydziałach produkcyjnych (zapas technologiczny) oraz przechowywane w magazynach międzywydziałowych

Planowanie według stanu zapasów -okr. sys. zlecenia w którym stan zapasów jest czynnikiem decydującym o wydawaniu zleceń zakupu i zleceń produkcyjnych. Istotą tej zasady jest dążenie do utrzymania normatywnego poziomu zapasu przez składanie nowego zlecenia w momencie gdy stan zapasu obniży się do stanu informacyjnego (punktu zlecenia)

Zapas zabezpieczający -jest niezbędny do zapewnienia funkcjonowania sys. w wypadku odchyleń od planowanego przebiegu takich jak przedłużenie cyklu realizacji lub wystąpienia braków.

Just in time- istotą tej koncepcji jest wytwarzanie wyrobów finalnych i ich składników w odpowiednim czasie i w odpowiednich ilościach.. Plan operatywny kierowany jest wyłącznie do wydziału montażu końcowego. Wszystkie pozostałe wydziały a także dostawcy zewnętrzni otrzymują zlecenia od komórek produkcyjnych bezpośrednio po nich występujących w pr. produkcyjnym. Przyjęto tu zasadę ssania -odbiorca sam okr. wielkość i terminy dostaw dla komórki realizującą wcześniejszą fazę procesu i pobiera elementy zgodnie z występującymi potrzebami.

Materiały w sferze produkcji noszą nazwę produkcji nie zakończonej

Dwa rodzaje produkcji nie zakończonej:

1. w trakcie przerobu (topi się surówkę) - produkcja w toku

2. materiał jest składowany między kolejnymi fazami produkcyjnymi -to wtedy nosi nazwę międzyfazowego zapasu półwyrobu

Problem jest

Funkcją celów jest dążenie do zmniejszenia rotacji. Okres rotacji środków obejmuje również czas oczekiwania na zapłatę czyli należności

Dążymy w kierunku:

1. minimalizacja zapasów

2. przyspieszenia tempa strumienia materiałowego poprzez zmniejszenia produkcji w toku

3. ściąganie należności- minimalizowanie czasu oczekiwania na zapłatę

4. zwiększenie produktywności (efektywności) materiałów czyli obniżenie poziomu energochłonności produkcji - zmniejszenie jednostkowego zużycia materiału

---