T9 Gospodarka materiałowo-magazynowa

Materiały (surowce) zalicza się do przedmiotów pracy; są zaliczane do aktywów tj. do majątku obrotowego. Cechą charakterystyczną jest:
a) asortyment;
b) jakość;
c) ilość.

Materiały można podzielić na:
- podstawowe;
- pomocnicze;
- o dużym zużyciu w KO(kop.odkr);
- o małym zużyciu w KO.

Celem gospodarki materiałowej w KO jest:
- zapewnienie odpowiedniej ilości materiałów o odpowiedniej jakości w określonym terminie;
- kontrola zużycia materiałów;
- ograniczenie do minimum zapasów materiałów.

Przejawy złej gospodarki materiałowej:
- przestoje produkcji;
- arytmia dostaw materiałów;
- arytmia zużycia materiałów.

Koszt materiału zależy od:
- kosztów jego wytworzenia;

-kosztów transportu;

- kosztów składowania (magazynowania).

Normy zużycia materiałów:

- dokładne - produkcja seryjna;

- szacunkowe - prod. indywidualna;

- indywidualne – na stanowisko pracy bądź na jednego pracownika;

- zbiorcze – na brygadę, oddział KO.

Wskaźniki charakteryzujące gospodarkę materiałową:

- wskaźnik rotacji materiałów – określa ilość dni, w ciągu których zapasy materiałowe zostaną zużyte w procesie produkcyjnym (im mniejszy tym lepiej);

- liczba stosunkowa $n = \frac{X_{\max}}{X_{\min}}$ - maksymalny stan materiałów w magazynie/minimalny;

- liczba wielokrotna $w = \frac{\overset{\overline{}}{X}}{\overset{\overline{}}{Z}}$ – przeciętny (średni) stan materiałów w magazynie/przeciętne (średnie) zużycie materiałów.

Kontrole gospodarki materiałowej:

- okresowe – inwentaryzacje np. na końcu roku, przy likwidacji;

- wyrywkowe – remanent;

- bezpośrednie – bezpośrednio w magazynie;

- pośrednie – w księgowości, rachunkowości KO.

Cechy charakteryzujące gospodarkę materiałową:

- wskaźnik rotacji materiałów;

- liczba stosunkowa;

- liczba wielokrotna;

- maksymalny stan materiałów w magazynie;

- przeciętny (średni) stan materiałów w magazynie;

- minimalny stan materiałów w magazynie;

- maksymalne zużycie materiałów;

- przeciętne zużycie materiałów;

- minimalne zużycie materiałów;

- arytmia dostaw materiałów;

- arytmia zużycia materiałów.

Klasyfikacja materiałów:

1. Ekonomiczna;

2. Zaopatrzeniowa.

Ad1. Materiały dzieli się na:

- podstawowe – bezpośrednio zużywane w procesie produkcyjnym i wchodzą w skład wyroby gotowego;

- pomocnicze – nie wchodzą w skład wyrobu gotowego; dzielą się na:

a) pomocnicze bezpośrednie np. MW, środki strzelnicze;

b) pomocnicze pośrednie np. smary, opakowania.

Ad2. Stosowana w celu usprawnienia gospodarki materiałowej. Podstawą klasyfikacji zaopatrzeniowej jest ekonomiczny podział i tu mi brakuje czegoś

- sfery;

- działy;

- gałęzie;

- branże.

W przeszłości klasyfikacja zaopatrzeniowa była oparta na SWW (systematycznym wykazie wyrobów). Od 1999r opiera się na PKWiU (polska klasyfikacja wyrobów i usług).

Produkty- są to wyroby i usługi.

Wyrobami są surowce, półfabrykaty, wyroby gotowe (finalne), zespoły, części.

Usługi są to wszelkie czynności świadczona na rzecz podmiotów gospodarczych i ludności.

PKWiU grupuje produkty na 10 poziomach.

poziom 1 stanowią sekcje- jest ich 17; ozn 1 literą ->A-Q (bez Ł);

poz 2 – podsekcje- w sekcjach C i D- po 16 podsekcji; ozn BH, CE itd.

poz 3 – działy - 60 – ozn 2 cyfry;

poz 4 – grupy -220 – ozn 3 cyfry;

poz 5 – klasy – 492 – ozn 4 cyfry;

poz 6 – kategorie -946 – ozn 5 cyfr;

poz 7 –podkategorie -2303 – ozn 6 cyfr;

poz 8 – pozycje – 4661 – ozn 8 cyfr;

poz 9 – dziewięciocyfrówka -6840 – ozn 9 cyfr;

poz 10 – dziesięciocyfrówka -41228 – ozn 10 cyfr.

W przypadku wyrobów stosuje się następujące kryteria:

- pochodzenie produkcyjne;

- surowiec;

- technologia produkcji – wytwarzania;

- przeznaczenie.

W przypadku usług stosuje się następujące kryteria:

- pochodzenie wg rodzaju działalności;

- pochodzenie wg rodzaju usługodawcy;

-rodzaj świadczonych usług.

Fazy zaopatrzenia:

- planowanie zaopatrzenia materiałowego;

- realizacja dostaw;

- magazynowanie/składowanie;

- rozchód materiałów (wydawanie) – odbywa się na podst dokumentu zwanego asygnatą;

- kontrola zużycia materiałów.

Zadania działów KO:

a) gospodarki materiałowej:

- planowanie potrzeb materiałów;

- organizowanie przetargów an dostawy materiałów;

- opracowywanie zamówień;

- dopilnowanie by zamówiony materiał został dostarczony do magazynu w ustalonej ilości i terminie.

b) gospodarki magazynowej:

- zapewnienie odpowiednich warunków do przechowywania materiałów;

- dopilnowanie by materiały były wykorzystywane właściwie tj. zgodnie z wymogami realizowanego w KO procesu technologicznego

Rodzaje zapasów magazynowych:

- zapas maksymalny Z_max;

- z. minimalny Z_min;

-z. średni Z_śr;

-z. bieżący Z_b.

Rytmiczne i arytmiczne zużycie materiałów:

D-dostawa

t- czas

D=Zb=const D≠const
t=const t≠const

Rodzaje magazynów:

I kryterium

- odkryte- składowiska o pow. utwardzonej, nieutwardzonej;

- zadaszone – wiaty, boksy;

- zamknięte –silosy, zbiorniki, baraki, budynki, hale.

II kryterium

- scentralizowane – hurtownie lub magazyny u dostawców;

- zdecentralizowane – magazyny u odbiorców.

III kryterium

- zbiorniki buforowe – całe wydobycie na składowisko;

- zbiorniki upustowe –średni potok, część węgla od razu do kotła, reszta na składowisko.