aIII-14

Czas - 45 min

KONSPEKT ZAJĘĆ TEORETYCZNYCH

FILM

TEMAT:

WYPRZEDZANIE, WYMIJANIE, OMIJANIE

CEL POZNAWCZY:

• poznanie zasad wykonywania manewru wyprzedzania, omijania i wymijania zgodnie z przepisami ruchu drogowego,

• poznanie zasad wykonywania manewru wyprzedzania, omijania i wymijania zgodnie z prawidłową techniką kierowania samochodem,

• poznanie związku pomiędzy poznawanymi zasadami ruchu drogowego a ich praktycznym zastosowaniem w ruchu drogowym,

• poznawania zasad bezpiecznego zachowania się na drodze.

CEL KSZTAŁCĄCY:

• kształcenie umiejętności właściwego posługiwania się pojęciami i definicjami dotyczącymi ruchu drogowego,

• kształcenie umiejętności wykorzystywania poznanych pojęć w dalszej nauce przepisów ruchu drogowego,

• kształcenie postawy kompetentnego kierowcy,

• wdrażanie do korzystania z fachowej literatury w sytuacji „teoretycznych wątpliwości”.

CEL WYCHOWAWCZY:

• kształtowanie nawyku używania właściwych pojęć dotyczących ruchu drogowego,

• wdrażanie do kulturalnego i bezpiecznego zachowania się na drodze,

• wyrabianie postawy świadomego uczestnika ruchu drogowego,

• wyrabianie i utrwalanie zasady życzliwego traktowania innych uczestników ruchu drogowego (zmotoryzowanych i pieszych).

METODA:

• wykład,

• wyjaśnienie,

• pokaz plansz,

• pokaz z użyciem modeli i makiet,

• pokaz z użyciem programu na CD,

• pokaz filmu DVD,

• test wyboru przy użyciu programu CD jako metoda sprawdzenia wiadomości.

ŚRODKI DYDAKTYCZNE:

• tablica,

• flamastry,

• wskaźnik,

• ustawa „prawo o ruchu drogowym”,

• odtwarzacz DVD,

• TV,

• komputer ,

• rzutnik multimedialny,

• „Znaki drogowe”: plansza nr 1 -17,

• „Sytuacje drogowe”: plansza nr 9 „Wymijanie”, nr 10 „Omijanie”, nr 11, 12 „Wyprzedzanie”, nr 13 „Zakazy wyprzedzania”,

• plansza „Martwe pola obserwacji”,

• program CD „Znaki i sygnały drogowe”,

• Film: „Podstawowe pojęcia i definicje w ruchu drogowym”, „Znaki zakazu”,

STRUKTURA LEKCJI

SPRAWY ORGANIZACYJNE

• sprawdzenie obecności,

• wpisanie tematu do dziennika,

• inne sprawy organizacyjne.

POWTÓRZENIE I SPRAWDZENIE WIADOMOŚCI Z POPRZEDNICH ZAJĘĆ I NAWIĄZANIE DO NOWEGO TEMATU

Zadajemy pytania sprawdzające stan wiedzy z poprzednich zajęć („Włączanie się do ruchu”)

1. Kiedy kierujący jest włączającym się do ruchu?

2. Jakie zasady obowiązują kierującego włączającego się do ruchu?

PODANIE NOWEGO TEMATU I ZAPISANIE GO NA TABLICY

WYPRZEDZANIE, WYMIJANIE, OMIJANIE

WYPRZEDZANIE - DEFINICJA

Wyprzedzanie jest to przejeżdżanie lub przechodzenie obok pojazdu lub uczestnika ruchu poruszającego się w tym samym kierunku.

Art. 24

1. Kierujący pojazdem jest obowiązany przed wyprzedzaniem upewnić się w szczególności, czy:

1. ma odpowiednią widoczność i dostateczne miejsce do wyprzedzania bez utrudnienia komukolwiek ruchu

2. kierujący, jadący za nim nie rozpoczął wyprzedzania;

3. kierujący, jadący przed nim na tym samym pasie ruchu, nie zasygnalizował zamiaru wyprzedzania innego pojazdu, zmiany kierunku jazdy lub zmiany pasa ruchu.

2. Kierujący pojazdem jest obowiązany przy wyprzedzaniu zachować szczególną ostrożność, a zwłaszcza bezpieczny odstęp od wyprzedzanego pojazdu lub uczestnika ruchu. W razie wyprzedzania pojazdu jednośladowego lub kolumny pieszych odstęp ten nie może być mniejszy niż 1 m.

3. Kierujący pojazdem jest obowiązany przy wyprzedzaniu przejeżdżać lewej strony wyprzedzanego pojazdu, z zastrzeżeniem ust. 4, 5 i 10.

4. Pojazd szynowy może być wyprzedzany tylko z prawej strony, chyba że położenie torów uniemożliwia takie wyprzedzanie lub wyprzedzanie odbywa się na jezdni jednokierunkowej.

5. Wyprzedzanie pojazdu lub uczestnika ruchu, który sygnalizuje zamiar skrętu w lewo, może odbywać się tylko z jego prawej strony.

6. Kierującemu pojazdem wyprzedzanym zabrania się w czasie wyprzedzania i bezpośrednio po nim zwiększania prędkości. Kierujący pojazdem wolnobieżnym, ciągnikiem rolniczym lub pojazdem bez silnika jest obowiązany zjechać jak najbliżej na prawo i - w razie potrzeby - zatrzymać się w celu ułatwienia wyprzedzania.

7. Zabrania się wyprzedzania pojazdu silnikowego jadącego po jezdni:

1. przy dojeżdżaniu do wierzchołka wzniesienia,

2. na zakręcie oznaczonym znakami ostrzegawczymi,

3. na skrzyżowaniu, z wyjątkiem skrzyżowania o ruchu okrężnym lub na którym ruch jest kierowany.

8. Dopuszcza się wyprzedzanie w miejscach, o których mowa w ust. 7 pkt 1 i 2, na jezdni:

1. jednokierunkowej,

2. dwukierunkowej na odcinku z wyznaczonymi pasami ruchu, pod warunkiem że kierujący nie wjeżdża na część jezdni przeznaczoną do ruchu w kierunku przeciwnym - w miejscu, gdzie jest to zabronione znakami na jezdni.

9. Dopuszcza się wyprzedzanie w miejscu, o którym mowa w ust. 7 pkt 3, pojazdu sygnalizującego zamiar skręcenia , pod warunkiem że kierujący nie wjeżdża na część jezdni przeznaczoną do ruchu w kierunku przeciwnym.

10. Dopuszcza się wyprzedzanie z prawej strony na odcinku drogi z wyznaczonymi pasami ruchu, przy zachowaniu warunków określonych w ust. 1 i 7:

1. na jezdni jednokierunkowej;

2. na jezdni dwukierunkowej, jeżeli co najmniej dwa pasy ruchu na obszarze zabudowanym lub trzy pasy ruchu poza obszarem zabudowanym przeznaczone są do jazdy w tym samym kierunku.

11. Zabrania się wyprzedzania pojazdu uprzywilejowanego na obszarze zabudowanym.

ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z MANEWREM WYPRZEDZANIA

Wyprzedzanie jest manewrem trudnym i bardzo niebezpiecznym. Nakładają się na siebie w jednym momencie dwa czynniki, które same w sobie są przyczyną kolizji drogowych, a mianowicie duża prędkość połączona ze zmianą pas ruchu. Konieczne jest więc zachowanie szczególnej ostrożności i postępowanie według ustalonych zasad.

Wyprzedzanie wymaga często wjechania na część jezdni przeznaczona do ruchu w przeciwnym kierunku. Mniej niebezpieczne jest wyprzedzanie na jezdniach wielopasowych, kiedy to wyprzedzanie odbywa się z wykorzystaniem pasa ruchu w tym samym kierunku. Manewr wyprzedzania nakłada zarówno na wyprzedzanego jak i na wyprzedzającego określone obowiązki, które powinny skutkować zachowaniem według ustalonych reguł.

Kierujący pojazdem wyprzedzającym jest zobowiązany do zachowania szczególnej ostrożności. Dotyczy to całego manewru wyprzedzani, to znaczy od momentu poprzedzającego przystąpienie do manewru czyli obserwacji i przygotowania do chwili zakończenia, czyli powrotu na swój pas ruchu.

Decyzja o przystąpieniu do manewru wyprzedzania nie może być pochopna. Kierujący pojazdem wyprzedającym musi mieć całkowitą pewność, że istnieje możliwość bezpiecznego wykonania tego manewru. Kierujący ten jest więc zobowiązany do upewnienia się, czy ma odpowiednią widoczność i dostatecznie dużo miejsca do wyprzedzania bez utrudnienia ruchu innym uczestnikom ruchu drogowego. Musi więc mieć pewność, że widoczność drogi jest na tyle duża, że jest w stanie na widocznym odcinku wyprzedzić pojazd. Należy przy tym upewnić się, że nie ma możliwości nagłego pojawienia się przeszkód a także dokonać analizy prędkości pojazdu wyprzedzającego oraz wyprzedzanego w stosunku do dystansu, na którym zamierzamy wykonać manewr wyprzedzania.

Jeżeli różnica prędkości jest niewielka lub prędkość pojazdów zbliżona jest do dopuszczalnej na tym odcinku drogi prędkości maksymalnej - wyprzedzanie należy uznać za nieuzasadnione. Często spotykaną sytuacją jest wyprzedzanie, kończące się jedynie zmianą kolejności pojazdów na drodze, które jadą w dalszym ciągu z tą samą prędkością. Nie bez znaczenia są też możliwości techniczne pojazdu, szczególnie w sytuacji, gdzie prędkość dopuszczalna jest wysoka (poza terenem zabudowanym, na autostradach i na drogach ekspresowych). Jeżeli możliwości te nie pozwalają na szybkie wykonanie manewru wyprzedzania - staje się on bardzo niebezpieczny. Niedopuszczalne jest wyprzedzanie przy niewielkich różnicach prędkości ( rzędu 5 - 10km/h) bowiem odcinek drogi, potrzebny do wykonania takiego manewru bardzo się wydłuża.

Należy również zauważyć, że wyprzedanie jest manewrem wykonywanym często ze względów ambicjonalnych, nie zawsze racjonalnych. Często też zdarza się wyprzedzanie kilku pojazdów jednocześnie. Jeżeli rozpoczynamy wyprzedzanie - musimy wiedzieć, czy przed wyprzedzanym pojazdem nie ma innego pojazdu a jeżeli tak, to czy jest miejsce do wjechania między pojazdy lub czy możliwe jest wyprzedzenie tych dwóch lub więcej pojazdów podczas jednego manewru. Często bowiem zdarza się, że już po rozpoczęciu wyprzedzania, wyjechaniu na lewy pas i zrównaniu się z pojazdem wyprzedzanym - okazuje się, że przed nim znajduje się jeszcze jeden pojazd, którego wyprzedający nie widział (np. samochód ciężarowy a przed nim samochód osobowy lub ciągnik).

Wyprzedzający musi również obserwować czy jadący za nim nie rozpoczął wyprzedzania. Sprawa jest prosta jeżeli sytuacja na drodze jest mało dynamiczna. Jeżeli pojazdy jadą w sposób uporządkowany i wszyscy kierujący respektują zasadę zachowania kolejności wyprzedzania wolniejszego pojazdu. Jednak przy dużym ruchu należy cały czas kontrolować, czy z tyłu nie nadjeżdżają pojazdy i kierujący nimi nie zamierzają natychmiast przystąpić do wyprzedzania. Sytuacja taka zdarza się najczęściej wtedy, gdy zamierzamy wyprzedzić pojazd jadący z małą prędkością, a jadące z przeciwka pojazdy uniemożliwiają nam wykonanie tego manewru. Musimy więc zmniejszyć prędkość i czekać na sprzyjającą sytuację. W tym czasie z tyłu zbliżają się pojazdy z dużą prędkością i niejako „z marszu” przystępują do wyprzedzania naszego pojazdu i pojazdu jadącego przed nami, wykorzystując swoją dużą w stosunku do naszej prędkość. Musimy więc czekając na sposobność wyprzedzenia, bezustannie kontrolować sytuację za naszym pojazdem.

Jednocześnie musimy też zwracać baczną uwagę na zamiary kierujących pojazdami znajdującymi się przed nami na tym samym pasie ruchu. Czy nie sygnalizują oni zamiaru wyprzedzania i tym samym zmiany kierunku i pasa ruchu. Musimy sytuację rozeznać na tyle, aby mieć pewność, że kierujący pojazdem, który chcemy wyprzedzić i kierujący pojazdem jadącym za nami mają świadomość jaki manewr zamierzamy wykonać i w którym momencie. Daje nam to poczucie bezpieczeństwa, bowiem wykonywany przez nas manewr wyprzedzania nakłada na wyprzedzanych obowiązek określonego zachowania się.

DWA RODZAJE WYPRZEDZANIA - OMÓWIENIE

W praktyce spotykamy dwa rodzaje wyprzedzania. Pierwszy z nich wiąże się z dwukrotną zmianą pasa ruchu i jazdą przez pewien czas po lewej stronie jezdni. Drugi sposób to jazda z większą prędkością po sąsiednim pasie ruchu, przeznaczonym do jazdy w tym samym kierunku.

Pamiętajmy więc o tym, że przejeżdżanie sąsiednim pasem ruchu (bez jego zmiany) obok innego pojazdu poruszającego się wolniej jest również wyprzedzaniem i stosują się wtedy również wszystkie zasady i przepisy ( oprócz sygnalizowania zmiany pasa ruchu).

Szczególnie istotne jest to podczas dojeżdżanie do przejść dla pieszych. Poruszanie się pojazdu po sąsiednim pasie w stosunku do pojazdu, który zatrzymał się aby umożliwić pieszym przejście przez jezdnię, jest również wyprzedzaniem i powoduje obowiązek zatrzymania się przed przejściem.

ETAPY WYPRZEDZANIA - TECHNIKA KIEROWANIA

Z punktu widzenia techniki kierowania pojazdem wyróżnić możemy następujące etapy wyprzedzania:

1. PODJĘCIE DECYZJI

Przede wszystkim musimy przemyśleć celowość planowanego manewru. Należy się zastanowić co zyskamy wyprzedzając. Zysk czasu może być niewspółmiernie mały do wielkości ryzyka, jakie wiąże się z wyprzedzaniem. Trzeba mieć absolutną pewność, że jesteśmy w stanie wykonać ten manewr w sposób bezpieczny. Musimy nauczyć się oceniać sytuację i podejmować decyzję w ułamku sekundy. Nie zwalnia to nas jednak od odpowiedzialności. Takie właśnie - szybkie podejmowanie właściwych decyzji charakteryzuje doświadczonego kierowcę. Jeżeli mamy jakiekolwiek wątpliwości, jeżeli z jakichś powodów nie możemy podjąć decyzji (zła widoczność, zbyt duża ilość czynników do przeanalizowania) lub nie jesteśmy w stanie podjąć decyzji odpowiednio szybko - zrezygnujmy z wyprzedzania.

Jeżeli kierujący podejmie decyzje o rozpoczęciu wyprzedzania, powinien zawczasu i wyraźnie zasygnalizować kierunkowskazem zamiar zmiany pasa ruchu, po czym wjechać na sąsiedni pas lub lewą część jezdni. Sygnalizować należy zawsze zamiar wykonania manewru. Niewłaściwa jest też jazda z włączonym kierunkowskazem i oczekiwanie na dogodne warunki do wyprzedzania. Kierunkowskaz włączamy dopiero po podjęciu decyzji, jednak przed rozpoczęciem manewru.

2. PRZEJEŻDŻANIE OBOK POJAZDU WYPRZEDZANEGO

Najważniejsze w tej fazie wyprzedzania jest aby odbyła się ona możliwie szybko, żeby

pojazd, jeżeli korzysta z części jezdni przeznaczonej do ruchu w przeciwnym kierunku, korzystał z niej możliwie krótko. W tej fazie kierunkowskaz powinien być wyłączony.

ODLEGŁOŚĆ OD WYPRZEDZANEGO UCZESTNIKA RUCHU

Odległość od wyprzedzanego uczestnika ruchu została konkretnie określona jedynie w stosunku do kolumny pieszych i pojazdu jednośladowego i wynosi nie mniej niż 1 m. Odstęp od innych uczestników ruchu powinien być bezpieczny. Pamiętać należy, że uczestnikiem ruchu są również pojedynczy piesi. Często są oni lekceważeni przez wyprzedzających.

Ocena koniecznego odstępu od wyprzedzanych pojazdów i uczestników ruchu (z wyjątkiem pojazdów jednośladowych i kolumn pieszych) pozostawiona została kierującemu. Należy jednak pamiętać, że odstęp ten zależy od warunków na drodze i prędkości pojazdu.

3. POWRÓT NA PAS RUCHU

Po upewnieniu się, że odległość od wyprzedzanego pojazdu jest już odpowiednio duża,

kierujący pojazdem wyprzedzającym powinien rozpocząć sygnalizowanie zamiaru powrotu na pas, z którego rozpoczął manewr. Następnie zmienia pas ruchu i wjeżdża przed wyprzedzany pojazd.

Bezpiecznie zjechać na prawy pas można wtedy, gdy zobaczymy w lusterku wewnętrznym przód wyprzedzanego pojazdu. Należy przed tym manewrem włączyć prawy kierunkowskaz, aby zasygnalizować zamiar wykonania tego manewru. Ważne to jest przede wszystkim dla kierującego samochodem wyprzedzanym, bowiem dajemy w ten sposób znak, że będziemy wjeżdżać przed jego pojazd. Jazda z włączonym lewym kierunkowskazem na drodze dwukierunkowej dwupasmowej oznacza bowiem, że będziemy wyprzedzać kolejne pojazdy.

Na drodze dwupasowej możemy pozostać na lewym pasie i kontynuować wyprzedzanie, pod warunkiem jednak, że nie zbliża się z tyłu z dużą prędkością pojazd, który sygnalizuje zamiar wyprzedzania naszego pojazdu i że z przodu nie nadjeżdża tym pasem pojazd.

ZASADY BEZPIECZEŃSTWA PODCZAS WYPRZEDZANIA

• Należy obserwować i właściwie interpretować znaki drogowe zarówno pionowe jak i poziome. Nie możemy przeoczyć znaku zakazu wyprzedzania, ograniczenia prędkości, znaku uprzedzającego o skrzyżowaniu, przejściu dla pieszych itp.

• Należy wyprzedzać wyłącznie w miejscach gwarantujących dobrą widoczność drogi na odpowiednio długim odcinku. Na zakrętach w prawo powinniśmy również obserwować zakręt po prawej stronie pojazdu przed nami. Patrzmy możliwie głęboko w zakręt i możliwie daleko na drogę przed nami.

• Analizujmy prędkość, odległość i zachowanie nie tylko pojazdu jadącego bezpośrednio przed nami i z przeciwka, ale też pojazdów za nami (czy np. nie sygnalizują zamiaru wyprzedzania).

• Należy cały czas obserwować, a raczej mieć kontrolę czy żaden samochód za nami nie rozpoczął wyprzedzania lub nie sygnalizuje tego manewru.

• Obserwujmy również czy żaden samochód przed nami nie sygnalizuje skrętu w lewo, co może oznaczać zamiar wyprzedzania lub zamiar zjechania w boczną drogę.

• Upewnijmy się, że mamy dość wolnego miejsca aby po wyprzedzeniu pojazdu wrócić na swój pas ruchu.

• Zwróćmy uwagę, czy droga jest wystarczająco szeroka aby wyprzedzając nie zaczepić o pojazd wyprzedzany, pobocze lub przy drodze wielopasmowej - o samochód wymijany.

• Przed rozpoczęciem wyprzedzania należy sprawdzić czy jedziemy na biegu, który gwarantuje nam wystarczająco dobre przyspieszenie. Jeżeli bieg jest zbyt wysoki, należy dokonać redukcji, aby umożliwić silnikowi osiągnięcie większej mocy na stosunkowo niskich obrotach.

• Nie należy zbliżać się za blisko do wyprzedzanego samochodu. Wszystkie czynności przygotowawcze należy wykonać odpowiednio wcześniej. Zachowanie odstępu od poprzedzającego pojazdu gwarantuje nam zachowanie dobrej widoczności do przodu. Jednocześnie uchroni nas przed zaczepieniem tego pojazdu przy przejeżdżaniu obok

• Włączanie kierunkowskazów konieczne jest nie tylko w przypadku zmiany pasa ruch. Również wtedy, gdy nie przejeżdżamy na sąsiedni pas, np. podczas wyprzedzania rowerzysty lub motocyklisty, włączmy kierunkowskaz, aby nasz manewr stał się czytelny dla innych kierujących i aby uświadomić im, że przed nami jest pojazd, którego oni mogą nie widzieć.

WYPRZEDZANIE PODCZS MGŁY

Podczas wyprzedzania we mgle, kierujący pojazdem silnikowym zobowiązany jest dawać krótkie sygnały dźwiękowe w czasie wyprzedzania poza obszarem zabudowanym.

Kierujący ma obowiązek zachować szczególną ostrożność podczas wyprzedzania:

• pojazdu do nauki jazdy lub przeprowadzania egzaminu państwowego na prawo jazdy (art. 55 ust.3.)

• autobusu szkolnego (art. 57a ust.2.)

Wyżej wspomniane przepisy mówią o „przejeżdżaniu obok tych pojazdów”. Rzecz jasna, wyprzedzający ma zawsze obowiązek zachowani szczególnej ostrożności. Dyrektywy tych przepisów można więc interpretować jako nakaz „szczególnej nieufności”.

Przy wyprzedzaniu kierujący jest zobowiązany przejeżdżać z lewej strony wyprzedzanego pojazdu.

WYPRZEDZANIE Z PRAWEJ STRONY

Przy wyprzedzaniu kierujący jest zobowiązany przejeżdżać z lewej strony wyprzedzanego pojazdu. Zasadą jest więc wyprzedzanie z lewej strony. Od tej zasady są trzy wyjątki, dopuszczające wyprzedzanie z prawej strony wyprzedzanego pojazdu lub uczestnika ruchu.

Wyprzedzanie z prawej strony dozwolone jest w następujących przypadkach:

1. Pojazd szynowy wyprzedzamy tylko z prawej strony ( gdy tory są położone na środku jezdni), chyba że położenie torów uniemożliwia takie wyprzedzanie lub wyprzedzanie odbywa się na jezdni jednokierunkowej.

2. Wyprzedzanie pojazdu lub uczestnika ruchu, który sygnalizuje zamiar skręcenia w lewo, może się odbywać tylko z jego prawej strony.

3. Dopuszcza się wyprzedzanie z prawej strony na drodze z wyznaczonymi pasami ruch:

• na jezdni jednokierunkowej,

• na jezdni dwukierunkowej na obszarze zabudowanym, jeżeli jezdnia posiada co najmniej dwa pasy przeznaczone do jazdy w tym samym kierunku,

• na jezdni dwukierunkowej poza obszarem zabudowanym, jeżeli jezdnia posiada co najmniej trzy pasy przeznaczone do jazdy w tym samym kierunku.

ZAKAZY WYPRZEDZANIA

NIE WOLNO WYPRZEDZAĆ POJAZDÓW

1. Na przejściu dla pieszych i bezpośrednio przed nim ( z wyjątkiem przejść, na których ruch jest kierowany)

2. Na przejeździe dla rowerzystów i bezpośrednio przed nim (z wyjątkiem przejazdu, na którym ruch jest kierowany)

3. Na przejeździe kolejowym i bezpośrednio przed nim

4. Na przejeździe tramwajowym i bezpośrednio przed nim ( z wyjątkiem przejazdu na którym ruch jest kierowany)

Na obszarze zbudowanym zabrania się wyprzedzania pojazdu uprzywilejowanego.

ZAKAZY WYPRZEDZANIA POJAZDU SILNIKOWEGO

Nie wolno wyprzedzać pojazdów silnikowych:

1. Przy dojeżdżaniu do wierzchołka wzniesienia,

2. Na zakręcie oznaczonym znakami ostrzegawczymi,

3. Na skrzyżowaniach, z wyjątkiem skrzyżowań o ruchu okrężnym i na których ruch jest kierowany.

Dopuszczalne jest jednak wyprzedzanie przy dojeżdżaniu do wierzchołka wzniesienia lub na zakrętach oznaczonych znakami ostrzegawczymi na jezdniach jednokierunkowych oraz na dwukierunkowych na odcinku z wyznaczonymi pasami ruchu, pod warunkiem że kierujący nie wjeżdża na część jezdni przeznaczoną do ruchu w kierunku przeciwnym.

Przepis ten wymaga komentarza. Trzeba pamiętać, że z wyznaczonymi pasami ruchu mamy do czynienia również wtedy, gdy na jezdni są tylko dwa pasy. Po jednym w każdym kierunku. Tak więc jeżeli po osi jezdni biegnie linia to mamy do czynienia z wyznaczonymi pasami ruchu. W tej sytuacji dozwolone jest wyprzedzanie pod warunkiem nie przejeżdżania na część jezdni w kierunku przeciwnym.

Dopuszcza się również wyprzedzanie pojazdu sygnalizującego zamiar skrętu na skrzyżowaniu bez sygnalizacji świetlnej, pod warunkiem, że kierujący nie wjedzie na część jezdni przeznaczoną do ruchu w kierunku przeciwnym.

ZACHOWANIE KIERUJĄCEGO POJAZDEM WYPRZEDZANYM

Przepisy nakładają również określone obowiązki na kierującego pojazdem wyprzedzanym.

• Nie wolno temu kierującemu zwiększać prędkości w czasie kiedy jest wyprzedzany oraz bezpośrednio po tym.

• Kierujący pojazdem wolnobieżnym, ciągnikiem rolniczym lub pojazdem bez silnika jest obowiązany zjechać jak najbardziej na prawo i w razie potrzeby zatrzymać się w celu ułatwienia wyprzedzania.

Jest to dla nas o tyle ważna informacja, że sugeruje zachowanie spokoju i cierpliwości wtedy, kiedy jedziemy za traktorem lub kombajnem. Pamiętajmy o tym, że musi od zjechać na pobocze i ułatwić przejazd samochodom. Oczywiście zrobi to wtedy, gdy będzie miał odpowiednie miejsce.

ZNAKI DOTYCZĄCE WYPRZEDZANIA

Znaki dotyczące wyprzedzania:

1. B25 - zakaz wyprzedzania zabrania kierującym pojazdami silnikowymi wyprzedzania pojazdów silnikowych wielośladowych. Do nich dołączone tabliczki T23a-T23j wskazują, że zakaz wyprzedzania dotyczy kierującego pojazdem, którego symbol znajduje się na tabliczce.

2. B26 - zakaz wyprzedzania przez samochody ciężarowe - zabrania wyprzedzania pojazdów silnikowych wielośladowych kierującemu:

1. samochodem ciężarowym o dmc przekraczającej 3,5t

2. ciągnikiem samochodowym

3. pojazdem specjalnym lub używanym do celów specjalnych - o dmc przekraczającej 3,5t

3. B27 - koniec zakazu wyprzedzania - koniec obowiązywania zakazu określonego znakiem B25

4. B28 - koniec zakazu wyprzedzania przez samochody ciężarowe - koniec obowiązywania zakazu wyprzedzania określonego znakiem B26.

WYMIJANIE

DEFINICJA

Wymijanie to przejeżdżanie (przechodzenie) obok pojazdu innego uczestnika ruchu, poruszającego się w kierunku przeciwnym.

Art. 23.1.

Kierujący pojazdem jest obowiązany:

1. przy wymijaniu zachować bezpieczny odstęp od wymijanego pojazdu lub uczestnika ruchu, a w razie potrzeby zjechać na prawo i zmniejszyć prędkość lub zatrzymać się.

Wymijanie w warunkach dobrej widoczności i na drodze odpowiedniej szerokości nie jest manewrem trudnym.

OBOWIĄZKI KIERUJĄCEGO PODCZAS WYMIJANIA

Kierujący podczas manewru wymijania zobowiązany jest:

1. Zachować bezpieczny odstęp od wymijanego pojazdu lub uczestnika ruchu, a w razie potrzeby zjechać na prawo. Przepisy nie określają wielkości tego odstępu. Niektóre źródła określają, że odstęp boczny między wymijającymi się pojazdami nie powinien być mniejszy niż suma prędkości tych pojazdów wyrażona w centymetrach. Oczywiście obliczanie w ten sposób odstępu w praktyce ruchu drogowego wydaje się zajęciem dość karkołomnym. Niewątpliwie przewidując konieczność wymijania należy uprzednio skontrolować rodzaj i stan pobocza, nie wjeżdżać z dużą prędkością na nierozpoznane pobocze, szczególnie w czasie deszczu - kałuże!)

2. Zmniejszyć prędkość. Jest to zawsze korzystne. Pozwala na dokładniejsze rozpoznanie sytuacji, bardziej precyzyjne wykonanie manewru a jeśli zachodzi konieczność zjechania na nierówne pobocze, odbywa się to z łagodniej. Odstęp od wymijanego pojazdu jest zawsze uzależniony od prędkości obu pojazdów. Drogi niższych klas nie mają przyjaznych poboczy i dlatego, jeżeli panuje na nich dość duży ruch, rozwijanie większych prędkości nie jest celowe. Obowiązek zmniejszenia prędkości ciąży na obu pojazdach wymijających się. Możemy się więc spodziewać, że nadjeżdżający z przeciwka pojazd również zwolni i zjedzie w prawo. Sprawdźmy rzutem oka pobocze i stan drogi po lewej stronie. Być może nie ma tam możliwości zjechania.

W praktyce, nieuregulowanej przepisami, przyjęło się, że pojazd mniejszy i lżejszy

ustępuje większemu. Na wzniesieniach pojazd jadący z góry ustępuje jadącemu pod

górę. Wydaje się jednak, że ten dobry obyczaj zanika.

3. Jeżeli mimo spełnienia powyższych warunków mamy wątpliwości czy wymijanie przebiegnie bezkolizyjnie to lepiej się zatrzymać.

WYMIJANIE W SYTUACJACH SZCZEGÓLNYCH

Wymijanie może sprawiać trudności na drogach wąskich lub przy wymijaniu szerokich pojazdów. Trudniej jest również wymijać w nocy z powodu oślepienia kierujących światłami wymijanych pojazdów i trudności w ocenie stanu pobocza i szerokości pojazdów.

W nocy, podczas wymijania należy pamiętać o zmianie świateł drogowych na światła mijania w odpowiednim momencie. Obserwacja jezdni i pobocza jest wtedy bardzo utrudniona. (to zagadnienie omówione jest dokładniej w temacie : „użycie świateł zewnętrznych i jazda w nocy”)

Szczególną ostrożność zachować należy podczas wymijania pojazdu do nauki jazdy i egzaminowania kandydatów na kierowców.

ZNAKI REGULUJĄCE WYMIJANIE

Są sytuacje, w których wymijanie nie jest możliwe lub jest niebezpieczne i wtedy pierwszeństwo jest regulowane znakami drogowymi.

D-5 - pierwszeństwo na zwężonym odcinku drogi

B-31 - pierwszeństwo dla nadjeżdżających z przeciwka

Znaki te występują zawsze w parze. Mówiliśmy o tym na zajęciach poświęconych znakom drogowym.

OMIJANIE - DEFINICJA

Omijanie - to przejeżdżanie (przechodzenie) obok nieporuszającego się pojazdu lub uczestnika ruchu lub obok przeszkody.

Art. 23.1.

Kierujący pojazdem jest obowiązany:

2) przy omijaniu zachować bezpieczny odstęp od omijanego pojazdu, uczestnika ruchu lub przeszkody, a w razie potrzeby zmniejszyć prędkość; omijanie pojazdu sygnalizującego zamiar skrętu w lewo może odbywać się tylko z jego prawej strony;

Omijanie jest to manewrem podobnym do wyprzedzania, z tą jednak różnicą, że pojazd, uczestnik ruchu lub przeszkoda, obok których kierujący przejeżdża, są nieruchome.

W praktyce spotykamy dwa rodzaje omijania. Pierwszy z nich wiąże się z dwukrotną zmianą pasa ruchu i powrocie na pas ruchu poprzednio zajmowany. Drugi rodzaj wymijania to przejeżdżanie sąsiednim pasem ruchu, obok np. stojących samochodów.

ODSTĘP PRZY OMIJANIU

Odstęp przy omijaniu nie jest określony. Kierujący podczas omijania zobowiązany jest do zachowania bezpiecznego odstępu od pojazdu lub przeszkody. Przy omijaniu pojazdów należy wziąć pod uwagę możliwość nagłego otworzenia drzwi od strony jezdni, Wtargnięcia na jezdnię zza przeszkody pieszego czy robotnika wykonującego prace na jezdni. Omijanie autobusów jest z kolei niebezpieczne ze względu na wysiadających pasażerów, którzy mogą wyjść zza autobusu na jezdnię.

Zawsze w takiej niepewnej sytuacji korzystne jest zmniejszenie prędkości, co daje kierującemu czas na podjęcie właściwej decyzji, wykonanie skutecznego manewru i skraca drogę ewentualnego hamowania.

Bardzo ważne jest właściwe sygnalizowanie zamiaru wykonania manewru. Kierunkowskaz musi być włączony z odpowiednim wyprzedzeniem. Należy również realizować wszystkie zasady bezpieczeństwa zalecane podczas wyprzedzania.

SZCZEGÓLNA OSTROŻNOŚĆ PODCZAS OMIJANIA

Szczególną ostrożność zachować należy podczas przejeżdżania obok pojazdu:

1. do nauki jazdy lub przeprowadzania egzaminu państwowego,

2. przewożącego zorganizowaną grupę dzieci lub młodzieży w wieku do 18 lat (art. 57 ust. 2)

3. autobusu szkolnego (art. 57 ust 2)

4. przeznaczonego konstrukcyjnie do przewozu osób niepełnosprawnych (art. 58 ust. 2)

OMIJANIE WE MGLE

Podczas omijania we mgle kierujący jest obowiązany dawać w czasie omijania krótkotrwałe sygnały dźwiękowe. Obowiązek ten dotyczy wyłącznie jazdy poza obszarem zabudowanym.

ZAKAZY OMIJANIA

Zabronione jest omijanie:

• pojazdu, który jechał w tym samym kierunku lecz zatrzymał się w celu ustąpienia pierwszeństwa pieszemu,

• pojazdu który oczekuje na otwarcie ruchu przez przejazd kolejowy (tramwajowy), jeżeli wymagałoby to wjechania na część jezdni przeznaczoną dla przeciwnego kierunku ruchu.

Omijanie pojazdu sygnalizującego zamiar skręcenia w lewo może odbywać się tylko z jego prawej strony.

PODSUMOWANIE I KONTROLA OPANOWANIA MATERIAŁU:

Ze względu na dużą ilość bardzo istotnych i różnorodnych informacji przekazanych w trakcie tych zajęć, zalecane jest powtórzenie najważniejszych informacji. Sprzyja to zapamiętaniu wiadomości. Również korzystne jest sprawdzenie stopnia opanowani tych wiadomości na następnych zajęciach. Można zapowiedzieć powtórkę.

Prezentacja pytań testowych na ekranie, słuchacze odpowiadają, prowadzący zaznacza podane odpowiedzi i sprawdza ich poprawność. (opcja nauka).

Prawko B -testy i nauka - CREDO

Wyprzedzanie: 266 - 280; 284, 285, 290, 291

Omijanie - 275. 260

Wymijanie - 259, 39, 40, 41, 68.

PODANIE I OMÓWIENIE PRACY DOMOWEJ:

Opanowanie wiadomości dotyczących podanego materiału w stopniu umożliwiającym dalszą sprawną naukę przepisów ruchu drogowego.

Jeżeli na zajęciach nie dokonano analizy pytań testowych, podajemy numery pytań do samodzielnej realizacji w domu.

3

---