KLUCZOWE ELEMENTY PLANÓW EWALUACJI NAUCZYCIELA:

KRYTERIA I STANDARDY

1

Wszelkie działania ewaluacyjne muszą być gruntownie zaplanowane, aby można było określić:

• czemu przeprowadzana ewaluacja służy;

• jakiego rodzaju informacje i w jaki sposób są zbierane:

• oraz jak zamierza się spożytkować wnioski z ewaluacji.

Natomiast każdy sprawiedliwy i wiarygodny plan ewaluacji powinien mieć określone kryteria i standardy.

2

Analizując literaturę można stwierdzić, że oba te pojęcia często niejako „wtapiają się” w siebie, ale można też natrafić na pogląd, iż to, czy kryteria ewaluacyjne pokrywają się ze standardami, zależy od stopnia uszczegółowienia tych ostatnich. Standardy bywają opracowane jedynie na poziomie ogólnym, a ich uszczegółowienia są formułowane w postaci pytań, bądź szeregu konkretnych zdarzeń.

3

WAŻNE!

Ogólnie można przyjąć, że:

Kryteria ewaluacji stanowią pewien rodzaj standardów, według których ewaluuje się dane przedsięwzięcie.

• Kryteria ewaluacji stanowią rodzaj pryzmatu, przez który ewaluator będzie
  patrzył na ewaluowane przedsięwzięcie, wskazując to, co jest najistotniejsze
  z punku widzenia istoty przedsięwzięcia, jego celów i efektów.

• Stanowią one rodzaj systemu wartości, do którego odwołuje się ewaluator
  na każdym etapie swoich badań.

• Powinny zawierać możliwie precyzyjne uszczegółowienia i ukonkretnienia ogólnych założeń.

• Dobierając kryteria odrzucamy te informacje, które są dla nas tzw. „szumem informacyjnym”.

4

Fundamentalnymi standardami, odnoszącymi się do każdego typu ewaluacji są:

• standard użyteczności (ewaluacja nie

ma sensu, jeśli jej wyniki nie zostaną wykorzystane),

• standard wykonalności (ewaluację należy prowadzić tylko wtedy, gdy jest to możliwe ze względów politycznych i praktycznych, a efekty równoważą poniesione koszty),

• standard poprawności (ewaluacja jest prowadzona legalnie, etycznie i z uwzględnieniem dobra jej uczestników oraz tych, których ona dotyczy),

• standard dokładności (ewaluacja przeprowadzona jest profesjonalnie, fachowo i precyzyjnie).

5

Aby trafnie określić sposób wypełniania obowiązków zawodowych przez nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej i przedszkolnej oraz zaangażowanie w jego rozwój zawodowy, ewaluator opiera się na 4 głównych obszarach, które zawierają poddawane ewaluacji elementy składowe:

6

• Planowanie i przygotowanie: wykazywanie znajomości nauczanych treści i pedagogiki, wykazanie znajomości uczniów, selekcjonowanie celów instruktażowych, tworzenie zrozumiałych instrukcji, ocena nauki uczniów.

• Środowisko klasy: tworzenie środowiska szacunku i zrozumienia, wprowadzanie kultury uczenia się, kierowanie procedurami w klasie, sterowanie zachowaniem uczniów i organizowanie przestrzeni w klasie.

7

• Polecenia: precyzyjne i odpowiednie wyrażanie się, stosowanie technik pytań i dyskusji, angażowanie uczniów w proces uczenia, zapewnianie uczniom wsparcia, wykazywanie się elastycznością oraz stosownym reagowaniem;

• Odpowiedzialność zawodowa: refleksja zawodowa na temat prowadzonego nauczania, utrzymywanie odpowiednich wyników, kontakt z rodzicami, udział w życiu szkoły i społeczności lokalnej, awans i rozwój zawodowy, profesjonalizm

Danielson, Framework for Teaching (1996, 2007)

8

Na ich podstawie powstają w planie ewaluacyjnym konkretne, odpowiednio dobrane i niezmiernie istotne kryteria i standardy, na podstawie których ewaluator (w tym wypadku zazwyczaj dyrektor placówki) określa poziom kompetencji badanego nauczyciela, zaangażowanie jego osoby w pracę nad małym wychowankiem oraz nastawienie na dalszy rozwój zawodowy.

9

Powszechnie stosowane kryteria i standardy w ewaluacji nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej i przedszkolnej:

 Znajomość nauczanych treści, przedmiotu

 Zdolności pedagogiczne

 Znajomość uczniów, wychowanków

 Umiejętność zwiększania osiągnięć uczniów, wychowanków

10

 Kompetencje w zakresie opracowywania instrukcji ; poziom przygotowania do zajęć;

 Znajomość oceniania wiedzy i umiejętności zdobytych przez ucznia, wychowanka

 Zdolność tworzenia przyjaznej atmosfery w klasie, grupie przedszkolnej

 Zdolność kierowania procedurami zajęć; prowadzenie dokumentacji pedagogicznej, diagnoz i obserwacji;

11

 Umiejętność zaangażowania uczniów w naukę i porozumiewania się z nimi

 Umiejętności nadzorowania i komunikacji

 Umiejętność spełnienia wymagań w stosunku do różnorodnej grupy uczniów, wychowanków; wykazywanie się elastycznością i zdolnością przystosowania do różnych warunków

 Profesjonalizm: porozumiewanie się z rodziną, współpracownikami i kierownictwem szkoły

 Zaangażowanie we wzrost i rozwój zawodowy: refleksje na temat nauczania, uczestniczenie w szkoleniach w miejscu pracy .

---