P R A W O K A R N E
Pojecie prawa karnego .
Prawo karne może być w dwóch znaczeniach:
Węższym - dziedzina prawa która określa jakie czyny są przestępstwem, jakie kary grożą za te przestępstwa, oraz zasady odpowiedzialności karnej (inaczej prawo karne materialne)
Szerszym - prawo karne to oprócz prawa materialnego także prawo karne procesowe oraz prawo karne wykonawcze.
Prawo karne procesowe- postępowanie karne jest to dziedzina prawa która reguluje zasady działania organów państwowych w procesie karnym. Proces karny jest działalność która zmierza do ustalenia czy zostało popełnione przestępstwo, kto je popełnił i do osądzenia sprawcy. Prawo karne procesowe określa także prawa i obowiązki osób uczestniczących w procesie. Prawo karne wykonawcze jest to dziedzina prawa, która określa sposób wykonywania kar orzeczonych za przestępstwa oraz prawa i obowiązki osób skazanych. Prawo karne materialne jest uregulowane w kodeksie karnym. Prawo karne procesowe jest uregulowane w kodeksie postępowania procesowego.
Prawo karne wykonawcze jest uregulowane w kodeksie karnym wykonawczym.
Są działy prawa karnego które charakteryzują się pewną odmiennością i są to :
prawo karne skarbowe- reguluje ono zasady odpowiedzialności karnej za przestępstwa
i wykroczenia skarbowe są to takie czyny które naruszają interes skarbu państwa w
zakresie podatku, cła i obrotu dewizowego - reguluje to kodeks karno-skarbowy
k.k.s.
Prawo karne wojskowe reguluje przestępstwa wojskowe są to przestępstwa popełnione w związku ze służbą wojskową lub dotyczące dyscypliny wojskowej, np. dezercja.
Wykroczenia - kodeks wykroczeń określa jakie czyny są wykroczeniami , jakie kary grożą za wykroczenia i zasady odpowiedzialności za wykroczenia.
Wykroczenia nie są przestępstwami to nie jest odpowiedzialność karna.
Postępowanie co do wykroczeń reguluje kodeks postępowania do spraw wykroczeń k.p.w. -postępowanie prowadzone jest przez sądy.
Zasady prawa karnego materialnego.
Zasada odpowiedzialności karnej za czyn polega na tym, że odpowiedzialność karna jest konsekwencją popełnienia przez człowieka czynu. Oznacza to że nie można pociągnąć kogokolwiek do odpowiedzialności karnej za myśli, poglądy lub zamiary.
Zasada winy polega na tym że odpowiedzialność karną może ponieść tylko osoba której można przypisać winę w chwili czynu.
WINA- jest to możliwość postawienia komuś zarzutu z powodu popełnienia prze z niego czynu zabronionego- fundament prawa karnego.
Zasada odpowiedzialności indywidualnej i osobistej. Odpowiedzialność indywidualna polega na tym, iż sprawca odpowiada tylko za własne czyny, jeśli kilka osób brało udział w popełnionym przestępstwie to każda z tych osób ponosi odpowiedzialność
tylko za własne zachowanie, natomiast nie mogą tej osoby obciążać zachowania
pozostałych osób, czy też skutki tych zachowań. Odpowiedzialność osobista
polega
na tym, iż odpowiedzialności karnej nie może przyjąć na siebie osoba nie będąca
sprawcą przestępstwa, musi ją ponieść tylko rzeczywisty sprawca przestępstwa.
Zasada humanitaryzmu.
a) Przepis konstytucyjny- zakaz stosowania poniżającego, okrutnego i nie ludzkiego
traktowania,
b) zakaz stosowania tortur. Art. 3 k.k. - kary oraz środki karne stosuje
się z poszanowaniem godności człowieka, oraz z uwzględnieniem humanitaryzmu.
Zasada nullum, crimen sine lege - co znaczy niema przestępstwa bez ustawy, jest to zasada przewidziana w konstytucji i §1Art. 1 k.k.
Odpowiedzialności karnej podlega tylko ten, kto dopuścił się czynu zabronionego,
pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia.
.
KODEKS KARNY- K.K.—składa się z trzech części
Część ogólna- określa zasady odpowiedzialności karnej, rodzaj kar i reguły ich
wymierzania.
Część szczegółowa są to przepisy o poszczególnych rodzajach przestępstw, definicje
są tam zawarte i kary które grożą za te przestępstwa.
Każdy przepis części szczegółowej składa się z dyspozycji i sankcji. DYSPOZYCJA- jest to definicja przestępstwa.
SANKCJA- jest to określenie kary.
3 Część wojskowa- przestępstwa popełnione przez żołnierzy.
Przepisy karne są również przewidziane w ustawach szczegółowych.
Określenie czasu i miejsca popełnienia przestępstwa.
Czas popełnienia przestępstwa zgodnie z k.k.- przestępstwo uważa się, jest popełnione w czasie w którym sprawca działał lub zaniechał działania do którego był zobowiązany. Przestępstwa skutkowe.
Obowiązywanie ustawy karnej pod względem czasu- jeżeli w chwili popełnienia przestępstwa obowiązuje inna ustawa niż w chwili orzekania należy stosować ustawę obowiązującą w chwili orzekania, czyli nową, jedynie należy stosować ustawę poprzednią jeżeli jest względniejsza dla sprawcy.
Obowiązywanie ustawy karnej pod względem miejsca obowiązuje zasada terytorialności- polega na tym iż ustawę karną stosuje się do czynów popełnionych na terytorium polski luba na polskim statku wodnym lub powietrznym, chyba ze z umowy między narodowej której Polska jest stroną wynika coś innegoterytorialności- polega na tym iż ustawę karną stosuje się do czynów popełnionych na terytorium polski luba na polskim statku wodnym lub powietrznym, chyba ze z umowy między narodowej której Polska jest stroną wynika coś innego.
Rodzaje wykładni :
Autentyczna tej wykładni dokonuje podmiot
Legalna dostosowana przez organ państwowy
Praktyczna
Doktrynalna
Wyróżniamy jeszcze prawa
Zwyczajowe
Precedensowe
Umowa publiczno prawna
Veto
Absolutne dany akt nie staje się aktem obowiązującym ,kończy procedurę ustawodawczą
Zawieszające ponowne uchwalenie przez Parlament
Ludowe (Szwajcaria) - określona prawem grupa obywateli która może podać ustawe pod głosowanie ludowe . taki wniosek pełni rolę veta zawieszającego. Wynik głosowania
Prawo zwyczajowe
Teorie klasyczne uznają że najważniejszym elementem prawa zwyczajowego jest praktyka
Powszechna stosowana w tych kręgach , która reguła prawna ma dotyczyć np. wsród kupców , nauczycieli itp.
Równomierna muszą być jednoznaczne
Trwała musi być kontynuowana przez dłuższy czas