Sprawdzian A: II Rzeczpospolita

Imię i nazwisko: ....................................

Data: ..........................., klasa: ...............

1. Masz przed sobą sprawdzian składający się z 20 zadań.

2. Rozwiązania zadań od 1. do 5., 7. oraz od 9. do 17. zaznacz, zamalowując odpowiadające im kratki w karcie odpowiedzi na końcu sprawdzianu. Tylko jedno rozwiązanie jest poprawne. W przypadku pomyłki, błędne rozwiązanie otocz kółkiem i ponownie zamaluj inną kratkę. Rozwiązania zadań 8. oraz od 18. do 20. zapisz bezpośrednio pod poleceniem w wyznaczonym miejscu.

3. Zadania od 1. do 5. dotyczą tekstu źródłowego. Zadania 6. i 7. dotyczą mapy. Zadania 9. i 10. dotyczą wykresu.

4. Za cały sprawdzian można uzyskać maksymalnie 24 punkty.

Powodzenia!

Do rozwiązania zadań od 1. do 5. przeczytaj zamieszczony tekst źródłowy.

Deklaracja Centrolewu z 5 IV 1930 r.

Od czterech lat prawie Marsz. Piłsudski jest dyktatorem faktycznym Rzeczypospolitej. [...] Życie zbiorowe kraju kroczy ustawicznie po wąskiej krawędzi oddzielającej stan pozorów prawa od stanu brutalnego bezprawia. Niepewność powszechna stała się znamieniem wszystkich polskich stronnictw społecznych i politycznych, samowola i nadużycia administracyjne przeobraziły się w zasadę postępowania wobec stronnictw opozycyjnych, wobec wszelkich niezależnych sił społecznych. Przy pomocy nadużyć stwierdzonych dzisiaj w orzeczeniu Sądu Najwyższego, przeprowadzono wybory do trzeciego Sejmu Rzeczypospolitej [...]. Równocześnie zaś nastąpił przewidywany od wielu już miesięcy kryzys gospodarczy. Nędza wsi, niski poziom płac robotniczych i pracowniczych załamały spożycie wewnętrzne kraju [...].

Zaostrzenie walk politycznych nabrało napięcia szczególnie od chwili, gdy Sejm, wykonując swe prawo konstytucyjne kontroli nad gospodarką państwową rządu, ujawnił nielegalne wydatkowanie pieniędzy publicznych, sięgające setek milionów złotych. [...]

Żądanie nasze jest jedno: usunięcie dyktatury i przywrócenie panowania prawa, w przeciwnym razie nie nastąpi żadne „uspokojenie”. Będą się zaostrzały dalej walki polityczne. Będzie rosła nienawiść. Będą się piętrzyły trudności gospodarcze. Będą leżały odłogiem zagadnienia olbrzymie, społeczne, gospodarcze, ustrojowe, od których rozwiązania zależy jutro Rzeczypospolitej, jej postawa w świecie, utrzymanie jej niepodległości. [...] Jeżeli zaś p. prezydent Rzeczypospolitej nie chce powziąć decyzji w myśl woli przedstawicielstwa narodu - niech w takim razie rozwiąże Sejm [...]. [...]

Oprac. na podst.: Deklaracja Centrolewu z 5 IV 1930 r.,

w: Wiek XX w źródłach, oprac. M. Sobańska-Bondaruk,

S. B. Lenard, Warszawa 1998, s. 165-167.

1. Tekst „Deklaracji Centrolewu” (1 p.)

A. charakteryzuje polską politykę wewnętrzną i zewnętrzną.

B. dobrze wyraża się o władzach II Rzeczpospoliej.

C. pomija problemy ustrojowe.

D. wskazuje na konieczność ukrócenia samowoli administracyjnej.

2. Jeśli nie usunie się dyktatury, to według Deklaracji (1 p.)

A. dojdzie do nowych wyborów.

B. zmieni się prawo.

C. nastąpi zmiana ustroju.

D. Polskę może czekać osłabienie jej pozycji międzynarodowej.

3. Wybierz prawdziwe zdanie. (1 p.)

A. Autorzy tekstu domagają się uspokojenia społeczeństwa.

B. Deklaracja piętnuje złe relacje między władzą a opozycją.

C. W tekście zarzuca się Piłsudskiemu niechęć do działania.

D. Autorzy żądają większej kontroli aparatu państwowego nad władzą sądowniczą.

4. Co, według Centrolewu, powinien zrobić prezydent, jeśli nie podejmie
decyzji zgodnej z wolą Sejmu? (1 p.)

A. Odwołać premiera. B. Unieważnić wybory. C. Rozwiązać Sejm. D. Zmienić konstytucję.

5. Jakie nieprawidłowości ujawnił Sejm? (1 p.)

A. Fałszerstwa w trakcie wyborów.

B. Nadmierne wzmocnienie władzy wykonawczej.

C. Nieopłacalne inwestycje.

D. Oszustwa finansowe.

Do rozwiązania zadań 6. i 7. wykorzystaj zamieszczoną mapę.

6. Zaznacz na mapie ziemie zajęte przez Polskę i Niemcy w 1938 r. (2 p.)

Następnie zapisz, jakie tereny zajęła Polska, a jakie Niemcy.

Polska zajęła .........................................................................................................................................................

Niemcy zajęły ......................................................................................................................................................

7. Wybierz prawdziwe zdanie. (1 p.)

A. W 1938 r. wojska niemieckie wkroczyły na Zaolzie

B. Wolne Miasto Gdańsk zostało zajęte przez Polaków w październiku 1938 r.

C. Sudety zostały włączone do Polski na mocy układu monachijsiego.

D. Na terenach zajętych przez Polskę w 1938 r. znalazły się Karwina i Czeski Cieszyn.

8. Jakie powody podał polski rząd zajmując część Czechosłowacji w 1938 r.? (1 p.)

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

Do rozwiązania zadań 9. i 10. wykorzystaj zamieszczony wykres.

9. W jakich latach nastąpił największy wzrost inflacji? (1 p.)

A. 1918-1919.

B. 1919-1920.

C. 1921-1922.

D. 1922-1923.

10. Korzystając z danych zamieszczonych na wykresie, wybierz prawdziwe zdanie. (1 p.)

A. W 1921 r. inflacja w Polsce była najwyższa.

B. Za dolara najwięcej trzeba było płacić w 1923 r.

C. W 1921 r. dolar kosztował 2923 złote polskie.

D. Od 1918 r. inflacja zaczęła spadać.

11. Ministrem spraw zagranicznych II Rzeczpospolitej w latach 1932-1939 był (1 p.)

A. Józef Piłsudski.

B. Edward Rydz-Śmigły.

C. Józef Beck.

D. Kazimierz Bartel.

12. Wybierz prawdziwe zdanie. (1 p.)

A. Konstytucja kwietniowa wprowadziła zasadę odpowiedzialności prezydenta

przed Bogiem i parlamentem.

B. Zgodnie z konstytucją kwietniową władzę nad wojskiem w Polsce przejął rząd.

C. Według konstytucji kwietniowej zakres władzy parlamentu został ograniczony.

D. Józef Piłsudski zmarł przed zatwierdzeniem konstytucji kwietniowej.

13. Reforma walutowa Władysława Grabskiego (1 p.)

A. polegała na wprowadzeniu marki polskiej.

B. weszła w życie z powodu hiperinflacji.

C. osłabiła polską walutę.

D. została przeprowadzona w 1925 r.

14. Centralny Okręg Przemysłowy (1 p.)

A. powstał dzięki planom gospodarczym Ignacego Mościckiego.

B. był częścią planu czteroletniego z lat 1933-1936.

C. przyczynił się do rozwoju gospodarczego zachodniej Polski.

D. spowodował rozwój przemysłu, m.in. hutniczego, metalowego i chemicznego.

15. Wybierz prawdziwe zdanie. (1 p.)

A. Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast”wchodziło w skład Centrolewu.

B. Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem zwalczał ugrupowanie

Obozu Zjednoczenia Narodowego.

C. Po śmierci Józefa Piłsudskiego władzę w kraju przejęły partie zgrupowane w Centrolewie.

D. Wybory parlamentarne, nazwane brzeskimi, nastąpiły przed zamachem majowym.

16. W latach 30. XX w. Polska podpisała porozumienia o nieagresji z (1 p.)

A. Węgrami i ZSRR.

B. Rumunią i Francją.

C. Niemcami i Litwą.

D. ZSRR i Niemcami.

17. Do zamachu na pierwszego polskiego prezydenta doszło (1 p.)

A. 23 VIII 1921 r.

B. 16 XII 1922 r.

C. 28 XII 1923 r.

D. 12 V 1926 r.

18. Wyjaśnij pojęcie sanacja. (2 p.)

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

19. Podaj dwa postanowienia paktu Ribbentrop-Mołotow. (2 p.)

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

20. Wyjaśnij, z jakimi problemami gospodarczymi musiało uporać się (2 p.)

państwo polskie po zakończeniu I wojny światowej.

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

Karta odpowiedzi

Nr zadania

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

Odpowiedź

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

Sprawdzian B: II Rzeczpospolita

Imię i nazwisko: ....................................

Data: ..........................., klasa: ...............

1. Masz przed sobą sprawdzian składający się z 20 zadań.

2. Rozwiązania zadań od 1. do 5., 7. oraz od 9. do 17. zaznacz, zamalowując odpowiadające im kratki w karcie odpowiedzi na końcu sprawdzianu. Tylko jedno rozwiązanie jest poprawne. W przypadku pomyłki, błędne rozwiązanie otocz kółkiem i ponownie zamaluj inną kratkę. Rozwiązania zadań 8. oraz od 18. do 20. zapisz bezpośrednio pod poleceniem w wyznaczonym miejscu.

3. Zadania od 1. do 5. dotyczą tekstu źródłowego. Zadania od 6. do 8. dotyczą mapy. Zadania 9. i 10. dotyczą wykresu.

4. Za cały sprawdzian można uzyskać maksymalnie 24 punkty.

Powodzenia!

Do rozwiązania zadań od 1. do 5. przeczytaj zamieszczony tekst źródłowy.

Deklaracja przedwyborcza Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem

Idziemy do obecnych wyborów pod hasłem, by to przeklęte zło, które trawiło tak jeszcze niedawno nasze państwo, nie mogło nigdy powrócić. Po długich latach swarów uchwalono konstytucję, której nikt nie ma odwagi dziś bronić, a jej gruntownej i śpiesznej poprawy dopomina się instynkt powszechny. Młoda, nie dość silna i nie dość zwarta machina państwowa stała się żerowiskiem najrozmaitszych wpływów i protekcji, które decydowały o wykonywaniu ustaw i rozporządzeń, o mianowaniach itp. Sejmy nasze obalały raz po raz z lekkomyślną pochopnością gabinety, nie zdając sobie sprawy, co dalej będzie. Tolerowały te tylko gabinety, które płaciły partiom kosztem państwa haracze. [...] Musimy dążyć do tego, aby przyszły Sejm i Senat wróciły

władzę prezydentowi, dokonały mądrego w zasadach i praktyce rozdziału uprawnień władzy wykonawczej i ustawodawczej, poprawiły nasz ustrój tak, aby gwarantował siłę i sprawność w rządzeniu. Polska dzisiejsza wymaga i pragnie silnego rządu, który by podołał ogromnym zadaniom, stojącym przed odbudowywanym państwem. [...] Chcemy, by w przyszłym Sejmie panowało poczucie państwowości i by przyjęto jako obywatelski nakaz, że nie wolno z konieczności państwowej robić sobie taranu dla wymuszenia od państwa takich lub innych koncesji. Chcemy wreszcie po prostu, aby weszli do Sejmu ludzie o wyższej i czulszej wrażliwości etycznej. [...] Prace dokonane przez rządy marszałka Piłsudskiego przekonują nas, że weszliśmy na drogę do potęgi państwa i pomyślności jego obywateli. [...]

Oprac. na podst.: Deklaracja przedwyborcza Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem z 21 I 1928 r., w:
Wiek XX w źródłach, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S. B. Lenard, Warszawa 1998, s. 163-164.

1. Zgodnie z „Deklaracją...” należy (1 p.)

A. ustanowić urząd prezydenta.

B. poprawić konstytucję.

C. rozwiązać sejm.

D. bronić ustawy konstytucyjnej.

2. BBWR domagał się (1 p.)

A. zwiększenia roli Sejmu we władzach Rzeczypospolitej.

B. większej tolerancji politycznej.

C. wzmocnienia władzy wykonawczej.

D. odbudowy opozycji.

3. Według autorów „Deklaracji...” błędem Sejmu było: (1 p.)

A. dokonywanie zmian w konstytucji.

B. wykonywanie ustaw i rozporządzeń.

C. zwalczanie haraczy płaconych partiom.

D. obalanie kolejnych rządów.

4. Dla BBWR nakazem obowiązku dla obywateli jest (1 p.)

A. mądrość stanu. B. współpraca z Piłsudskim. C. wrażliwość etyczna. D. posłuszeństwo.

5. Co, według autorów „Deklaracji...”, wskazuje na właściwy
kierunek rozwoju Rzeczypospolitej? (1 p.)

A. Rządy marszałka Piłsudskiego.

B. Większy patriotyzm obywateli.

C. Poprawa jakości pracy Sejmu.

D. Udział obywateli w wyborach.

Do rozwiązania zadań od 6. do 8. wykorzystaj zamieszczoną mapę.

6. Nazwij obszar zaznaczony na mapie. Następnie podaj datę rozpoczęcia jego budowy. (1 p.)

Teren zaznaczony na mapie to ...............................................................................................................................

Jego budowę rozpoczęto w ....................................................................................................................................

7. Wybierz prawdziwe zdanie. (1 p.)

A. W Pionkach istniał rozwinięty przemysł włókienniczy.

B. Na mapie zaznaczono głównie ośrodki przemysłu zbrojeniowego.

C. W Sandomierzu i Lublinie znajdowały się zakłady chemiczne.

D. W Mielcu produkowano między innymi samoloty.

8. Odpowiedz, jaki przemysł dominował na obszarze zaznaczonym na mapie, (1 p.)

a jaki był najmniej rozwinięty.

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

Do rozwiązania zadań 9. i 10. wykorzystaj zamieszczony wykres.

9. W 1932 r. przeładunek i ruch statków w porcie w Gdyni (1 p.)

A. zwiększył się o 1500 statków i 2 mln ton w stosunku do 1928 r.

B. stopniowo zmniejszał się w stosunku do poprzednich lat.

C. wynosił odpowiednio 5,19 mln ton i 3610 statków.

D. był mniejszy niż w 1924 r.

10. Korzystając z danych zamieszczonych na wykresie, wybierz prawdziwe zdanie. (1 p.)

A. W 1932 r. ruch statków w porcie w Gdyni był większy niż w 1938 r.

B. Przeładunek w porcie gdyńskim był najniższy w 1924 r.

C. Od 1924 r. obroty portu w Gdyni rosły, a ruch statków stopniowo malał.

D. W 1932 r. obroty portu gdyńskiego przekroczyły 7 mln ton.

11. Drugim prezydentem II Rzeczypospolitej był (1 p.)

A. Walery Sławek.

B. Ignacy Mościcki.

C. Gabriel Narutowicz.

D. Stanisław Wojciechowski.

12. Wybierz prawdziwe zdanie. (1 p.)

A. Zamach majowy nie spowodował ofiar śmiertelnych.

B. Przewrót majowy doprowadził do dymisji polskiego prezydenta.

C. Do zamachu majowego przekonywał Piłsudskiego Wincenty Witos.

D. W wyniku przewrotu majowego obalono rząd Kazimierza Bartla.

13. Wojna celna z Niemcami (1 p.)

A. zakończyła się wstrzymaniem importu polskiego węgla do Niemiec.

B. rozpoczęła się w 1935 r.

C. niekorzystnie wpłynęła na polską gospodarkę.

D. polegała na zakazie importu polskich towarów przez państwo niemieckie.

14. Układ w Locarno (1 p.)

A. gwarantował nienaruszalność zachodnich granic Niemiec.

B. podpisano w 1922 r.

C. to porozumienie między ZSRR i Niemcami w sprawie współpracy politycznej.

D. był paktem o nieagresji między Niemcami i Francją.

15. Wybierz prawdziwe zdanie. (1 p.)

A. W Berezie Kartuskiej w 1930 r. więziono działaczy Obozu Zjednoczenia Narodowego.

B. Na skutek uwięzienia działaczy Centrolewu wybory parlamentarne w 1930 r. zostały przez BBWR przegrane.

C. Kongres Obrony Prawa i Wolności Ludu w 1930 r. został zorganizowany przez partie centrum i lewicy.

D. Rządy pułkowników w Polsce to inaczej rządy Centrolewu.

16. W latach dwudziestych XX w. Polska zawiązała sojusze wojskowe z (1 p.)

A. ZSRR i Wielką Brytanią.

B. Francją i Rumunią.

C. Węgrami i Niemcami.

D. Litwą i Francją.

17. Do uchwalenia konstytucji kwietniowej doszło (1 p.)

A. 1 IV 1921 r.

B. 12 IV 1926 r.

C. 13 IV 1932 r.

D. 23 IV 1935 r.

18. Wyjaśnij pojęcie system autorytarny. (2 p.)

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

19. Podaj dwa żądania, które wysunął Hitler wobec Polski przed wybuchem II wojny światowej. (2 p.)

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

20. Podaj dwie przyczyny budowy portu w Gdyni. (2 p.)

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

Karta odpowiedzi

Nr zadania

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

Odpowiedź

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

---