Sprawdzian A: Polska pod władzą komunistów

Imię i nazwisko: ....................................

Data: ..........................., klasa: ...............

1. Masz przed sobą sprawdzian składający się z 20 zadań.

2. Rozwiązania zadań od 1. do 9. oraz od 11. do 17. zaznacz, zamalowując odpowiadające im kratki w karcie odpowiedzi na końcu sprawdzianu. Tylko jedno rozwiązanie jest poprawne. W przypadku pomyłki, błędne rozwiązanie otocz kółkiem i ponownie zamaluj inną kratkę. Rozwiązania zadań 10. oraz od 18. do 20. zapisz bezpośrednio pod poleceniem w wyznaczonym miejscu.

3. Zadania od 1. do 7. dotyczą tekstów źródłowych. Zadanie 8. dotyczy mapy.

4. Za cały sprawdzian można uzyskać maksymalnie 24 punkty.

Powodzenia!

Do rozwiązania zadań od 1. do 4. przeczytaj zamieszczony tekst źródłowy.

Projekt konstytucji PRL

Polska Rzeczpospolita Ludowa jest Republiką ludu pracującego [... ]. Pod przewodem swej bohaterskiej klasy robotniczej i w oparciu o sojusz robotniczo-chłopski polski lud walczył w ciągu dziesięcioleci z niewolą narodową narzuconą mu przez pruskich, austriackich i rosyjskich zaborców-kolonizatorów, tak samo jak z wyzyskiem polskich kapitalistów i obszarników. [...]

Podstawę obecnej władzy ludowej w Polsce stanowi sojusz klasy robotniczej z pracującym chłopstwem. W sojuszu tym kierowniczą rolę sprawuje klasa robotnicza, jako najbardziej rewolucyjna klasa społeczeństwa polskiego [...].

Wypełniając wolę narodu polskiego i zgodnie ze swym powołaniem - Sejm Ustawodawczy Rzeczypospolitej Polskiej uchwala uroczyście niniejszą Konstytucję jako ustawę zasadniczą, którą naród polski i wszystkie organy władzy polskiego ludu pracującego kierować się winny w celu: [...] zacieśniania przyjaźni i współpracy między narodami, w oparciu o zasady sojuszu i braterstwa, które łączą dziś naród polski z miłującymi pokój narodami świata w ich wspólnym dążeniu (pod przewodem ZSRR) do uniemożliwienia agresji i utrwalenia pokoju światowego. [...]

Art. 3

Polska Rzeczpospolita Ludowa:

stoi na straży zdobyczy polskiego ludu pracującego miast i wsi, zabezpiecza jego władzę i wolność przeciwko wszelkim zakusom wrogich ludowi; [...]

d) ogranicza, wypiera i likwiduje klasy społeczne, żyjące z wyzysku robotników i chłopów; [...]

Oprac. na podst.: Poprawki Józefa Stalina do projektu konstytucji PRL z 1952 r.,
w: Wiek XX w źródłach, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S. B. Lenard, Warszawa 1998, s. 393-396.

(Wyróżniono fragmenty będące poprawkami Stalina

naniesionymi przez niego na tekście konstytucji)

1. W preambule, jako wrogów sojuszu robotniczo-chłopskiego wymieniono (1 p.)

A. rosyjskich kapitalistów.

B. polskich obszarników.

C. zaborców-kapitalistów.

D. polskich kolonizatorów.

2. Przytoczone słowa art. 3. (1 p.)

A. określają działania wymierzone we wrogów klas robotniczej i chłopskiej.

B. zatwierdzają rozdział państwa od Kościoła.

C. gwarantują narodowi polskiemu nadzór nad władzami.

D. zapewniają niepodległość państwa polskiego.

3. Wybierz prawdziwe zdanie. (1 p.)

A. Tekst gwarantuje chłopom przewagę we władzach PRL-u.

B. Najważniejszą rolę w społeczeństwie PRL-u pełnić mieli robotnicy.

C. Zgodnie z tekstem, najbardziej rewolucyjną klasa społeczeństwa mieli być robotnicy rolni.

D. W Polsce ludowej władzę sprawować mieli w takiej samej mierze robotnicy, jak i chłopi.

4. Jedną z poprawek naniesionych przez Stalina były słowa: (1 p.)

A. „zacieśniania przyjaźni i współpracy między narodami”.

B. „w oparciu o zasady sojuszu i braterstwa, które łączą dziś naród polski”.

C. „z miłującymi pokój narodami świata”.

D. „stoi na straży zdobyczy polskiego ludu pracującego miast i wsi”.

Do rozwiązania zadań od 5. do 7. wykorzystaj zamieszczony tekst źródłowy.

Nowa Huta

W 1949 r. ogłoszono wielki zaciąg do budowy Nowej Huty. [...] Wyjechaliśmy oboje z żoną [...], żona mieszkała w hotelu robotniczym osobno, a ja osobno. [...]

Wytyczaliśmy drogi dojazdowe do przyszłego kombinatu i osiedla mieszkaniowego.

Ludność miejscowa wystąpiła wrogo przeciw nam. Uważali, że my jesteśmy nieszczęściem dla nich, ponieważ zabierano im pola, na których miała stanąć wielka budowa socjalizmu. [...]

Przyjeżdżali na budowę tacy, którzy chcieli pracować, ale było mnóstwo niebieskich ptaków. W hotelach robotniczych odbywały się pijatyki, na porządku dziennym były kradzieże. Często zgłaszali się tacy, którzy brali ubranie robocze i zaliczkę, a pracy nie podejmowali. [...]

Żona otrzymała u siebie w pracy talon na radio. Był to aparat marki „Pionier”. W tym okresie było to wielkie osiągnięcie otrzymać talon na radio lub zegarek. [...]

Należałem do ZMP [Związku Młodzieży Polskiej]. Chciałem się uczyć. Pamiętam, jak mi mówiono: „kolego, trochę później”. Rzeczywiście, pracowałem po 12-14 godzin dziennie. Oprócz tego narady, zebrania, ale byłem młody, nie czułem zmęczenia.

Pamiętam, że nieraz z budowy schodziłem po dwóch zmianach. [...] Wreszcie w 1952 r. otrzymaliśmy mieszkanie. Przydział otrzymała żona na dwa pokoje z kuchnią. [...]

Oprac. na podst. Warunki życia w Nowej Hucie, w: Wiek XX

w źródłach, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S. B. Lenard,

Warszawa 1998, s. 389-390.

5. Po przeczytaniu tekstu źródłowego, wybierz prawdziwe zdanie. (1 p.)

A. Wszyscy przyjeżdżający robotnicy rzetelnie pracowali.

B. Wielkim osiągnięciem autora było uzyskanie talonu na radio „Pionier”.

C. Ludność miejscowa wystąpiła przeciw budowie z powodu wytyczenia nowych dróg.

D. Do pracy zgłaszali się również oszuści.

6. Autor tekstu (1 p.)

A. skarży się na nadmiar pracy.

B. nie zamierzał kontynuować swej edukacji.

C. większość czasu spędzał na zebraniach i naradach.

D. pracował nawet po dwie zmiany.

7. Autor i jego żona (1 p.)

A. początkowo nie mieszkali wspólnie.

B. krytykowali okolicznych mieszkańców.

C. otrzymali wspólny przydział na mieszkanie.

D. otrzymali mieszkanie w 1951 r.

Do rozwiązania zadania 8. wykorzystaj zamieszczoną mapę.

8. W ramach akcji „Wisła” Ukraińcy, Bojkowie i Łemkowie zostali przesiedleni (1 p.)

A. na tereny Śląska, Małopolski i Mazowsza.

B. w rejon Gorzowa i Łodzi.

C. na Warmię, Śląsk i Pomorze Zachodnie.

D. w okolice Olsztyna, Torunia i Poznania.

9. Referendum ludowe (1 p.)

A. odbyło się w 1947 r.

B. dotyczyło uchwalenia konstytucji.

C. zawierało dwa pytania.

D. dotyczyło m.in. zniesienia senatu

10. Napisz jakie były oficjalne i prawdziwe wyniki referendum ludowego. (2 p.)

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

11. Która data odpowiada powstaniu Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej? (1 p.)

A. Styczeń 1946 r.

B. Grudzień 1948 r.

C. Styczeń 1949 r.

D. Lipiec 1947 r.

12. Stanisław Mikołajczyk (1 p.)

A. stał na czele Polskiej Partii Robotniczej.

B. został wicepremierem rządu w Polsce.

C. rozwiązał Armię Krajową.

D. zwalczał Ukraińską Powstańczą Armię.

13. Wydarzenia poznańskie z 1956 r. (1 p.)

A. doprowadziły do interwencji zbrojnej wojsk radzieckich.

B. zostały spowodowane usunięciem spektaklu „Dziadów” z Teatru Narodowego.

C. miały bezkrwawy charakter.

D. spowodowały zmianę na stanowisku I sekretarza KC PZPR.

14. Biskupi polscy w swym liście do biskupów niemieckich (1 p.)

A. udzielili przebaczenia Niemcom.

B. potwierdzili totalitaryzm systemu PRL.

C. wyrazili dezaprobatę wobec polityki władz niemieckich.

D. przeprosili za błędy władzy komunistycznej.

15. Wybierz prawdziwe zdanie. (1 p.)

A. W wyniku reformy rolnej z 1944 r. tworzono Państwowe Gospodarstwa Rolne.

B. Reforma rolna nie obejmowała Ziem Odzyskanych.

C. Dekret o reformie rolnej został ogłoszony przez PKWN.

D. Reforma rolna utrwaliła podział ziem na wielkie gospodarstwa rolne.

16. Konspiracyjna organizacja WiN (1 p.)

A. zwalczała działaczy polskiego podziemia po 1945 r.

B. współpracowała z Milicją Obywatelską.

C. zakładała sojusz militarny państwa polskiego z ZSRR.

D. liczyła na wybuch kolejnej wojny.

17. Grupę działaczy PZPR, którzy w latach 50. domagali się reform, nazywano (1 p.)

A. „puławianami”. B. „dogamtykami”. C. „natolińczykami”. D. „kułakami”.

18. Wyjaśnij pojecie bitwa o handel. (2 p.)

................................................................................................................................................................................

19. Podaj dwie konsekwencje wydarzeń marcowych z 1968 r. w PRL. (2 p.)

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

20. Wyjaśnij na dwóch przykładach, w jaki sposób władze PRL walczyły (2 p.)

z Kościołem pod koniec lat 40. i w latach 50.

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

Karta odpowiedzi

Nr zadania

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

Odpowiedź

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

Sprawdzian B: Polska pod władzą komunistów

Imię i nazwisko: ....................................

Data: ..........................., klasa: ...............

1. Masz przed sobą sprawdzian składający się z 20 zadań.

2. Rozwiązania zadań od 1. do 9. oraz od 11. do 17. zaznacz, zamalowując odpowiadające im kratki w karcie odpowiedzi na końcu sprawdzianu. Tylko jedno rozwiązanie jest poprawne. W przypadku pomyłki, błędne rozwiązanie otocz kółkiem i ponownie zamaluj inną kratkę. Rozwiązania zadań 10. oraz od 18. do 20. zapisz bezpośrednio pod poleceniem w wyznaczonym miejscu.

3. Zadania od 1. do 7. dotyczą tekstów źródłowych. Zadania od 8. do 10. dotyczą mapy.

4. Za cały sprawdzian można uzyskać maksymalnie 24 punkty.

Powodzenia!

Do rozwiązania zadań od 1. do 4. przeczytaj zamieszczony tekst źródłowy.

Deklaracja ideowa Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej

W demokracji ludowej istnieją jeszcze warstwy kapitalistyczne. Należą do nich kapitaliści w przemyśle i handlu oraz najliczniejsza warstwa kapitalistyczna: kapitaliści wiejscy.

Warstwy te [...] dążą do zahamowania kursu ku socjalizmowi [...].

Droga do socjalizmu prowadzi przez dalszą walkę klasową, przez ograniczenie,

wypieranie, a wreszcie zniesienie warstw wyzyskujących. [...]

Trwałe jednak zapewnienie dobrobytu chłopom pracującym [...] możliwe jest tylko przez zespołową gospodarkę wsi, prowadzona w formie spółdzielczości produkcyjnej. Świadczy o tym najlepiej przykład Związku Radzieckiego. [...]

Partia stoi na gruncie wolności sumienia i wyznań religijnych [...], domaga się jednak od duchowieństwa wszystkich wyznań, aby lojalnie wypełniało swoje obowiązki wobec państwa ludowego. Partia będzie w nieprzejednany sposób zwalczała wszelkie tendencje reakcyjne, ukrywające się

obłudnie pod płaszczykiem rzekomej obrony wiary [...]

Polska Zjednoczona Partia Robotnicza [...] jest organizatorem budownictwa fundamentów socjalizmu w naszym kraju. [...] Dlatego [...] musimy ściśle przestrzegać swej jednolitości ideologicznej [...].

Uchwała, która raz zapadła, musi być wykonana zwarcie i jednolicie przez wszystkich członków partii. Nie ma i nie może być w partii jakichkolwiek frakcji czy grup, które w naszych warunkach mogą i muszą stać się przewodnikiem obcych wpływów na partię i klasę robotniczą. Nie może być miejsca dla poglądów sprzecznych z marksizmem-leninizmem.

Oprac. na podst.: Deklaracja ideowa Polskiej Zjednoczonej

Partii Robotniczej, w: Wiek XX w źródłach,

oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S. B. Lenard, Warszawa 1998, s. 387-388.

1. Według autorów tekstu, w celu zapewnienia rolnikom dostatku (1 p.)

A. trzeba było zlikwidować gospodarstwa spółdzielcze.

B. należało przestrzegać jednolitości ideologicznej.

C. miano prowadzić gospodarkę wzorowaną na ZSRR.

D. trzeba było rozwijać handel.

2. PZPR (1 p.)

A. głosiła hasła wolności wyznania i niezależności Kościoła od państwa.

B. miała zamiar nie ingerować pod żadnym pozorem w sprawy Kościoła.

C. domagała się wypełniania przez duchowieństwo obowiązków wobec państwa.

D. uznawała niezależność Kościoła katolickiego i innych.

3. Według deklaracji w PZPR (1 p.)

A. należało wspierać ugrupowania o różnych poglądach.

B. nie wolno było bezkrytycznie wykonywać zaleceń partii.

C. na założenia marksizmu-leninizmu trzeba było patrzeć z dystansem.

D. nie było miejsca na kwestionowanie decyzji partyjnych.

4. Według partii, najliczniejszą grupą kapitalistów byli kapitaliści (1 p.)

A. wiejscy.

B. przemysłowi.

C. w handlu.

D. miejscy.

Do rozwiązania zadań od 5. do 7. wykorzystaj zamieszczony tekst źródłowy.

Józef Stalin

On poprowadził naród do ogromnych

bitew w przemyśle i rolnictwie, które przeobraziły gruntownie cały kraj. Na miejscu dawnego, zacofanego przemysłu wyrósł z pracy wolnych ludzi ogromny, nowoczesny przemysł nie mający sobie równego w świecie. [...]

On poprowadził naród radziecki na drogę zwycięstw nad przyrodą, nauczył ludzi

radzieckich przeobrażać pustynie w urodzajne pola, odwracać bieg rzek, tworzyć nowe morza i zamieniać siłę wód w ogrom energii elektrycznej, służącej szczęściu i dobrobytowi człowieka. On nauczył ludzi przenosić góry i opanowywać lodowe pustynie, zmieniać klimat i tworzyć nowe gatunki roślin. [...]

Ludzie wszystkich ras, mówiący innymi językami, jednakowo wymawiają słowo „Stalin”. I we wszystkich językach świata słowo to ma to samo znaczenie: znaczy „Wolność”, znaczy „Pokój”, znaczy „Życie”. [...]

21 grudnia każdego roku na całym świecie jest święto - urodziny największego człowieka, dumy całej ludzkości, ojca wszystkich prostych ludzi, człowieka, który dał imię najwspanialszej epoce w historii świata. Urodziny Stalina.

Oprac. na podst.: Tekst propagandowy z wczesnych

lat pięćdziesiątych, w: Wiek XX w źródłach,

oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S. B. Lenard, Warszawa 1998, s. 390-391.

5. Tekst powstał (1 p.)

A. by odwrócić uwagę obywateli od problemów życia codziennego.

B. aby upamiętnić dokonania Stalina w dziedzinach: przemysłu, rolnictwa, wojskowości.

C. w celu uczczenia urodzin Stalina.

D. na otwarcie nowych zakładów przemysłowych.

6. Dla autora tekstu Stalin jest (1 p.)

A. dumą klasy robotniczej.

B. ceniony na całym świecie.

C. przywódcą narodu polskiego.

D. najwspanialszą epoką w historii świata.

7. Wybierz prawdziwe zdanie. (1 p.)

A. Autor krytykuje Stalina.

B. Tekst ma charakter propagandowy.

C. Tekst jest obiektywny.

D. Stalin przenosił góry.

Do rozwiązania zadań od 8. do 10. wykorzystaj zamieszczoną mapę.

8. Ludność niemiecką przesiedlono (1 p.)

A. z Mazowsza do Niemiec.

B. na tereny Pomorza Zachodniego.

C. z Pomorza Zachodniego na Śląsk.

D. ze Śląska, Warmii i Mazur.

9. Wybierz prawdziwe zdanie. (1 p.)

A. Akcja „Wisła”dotyczyła przesiedleń ludności radzieckiej.

B. Ludność polska była przesiedlana z okolic Brześcia.

C. Ludność niemiecką przesiedlano ze Śląska.

D. Ukraińców przesiedlono na Śląsk, Pomorze i Mazury.

10. Korzystając z mapy, odpowiedz, czy terytorium Polski zwiększyło się (2 p.)

czy zmniejszyło się po II wojnie światowej.

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

11. Kiedy doszło do pierwszych wyborów do Sejmu Ustawodawczego (1 p.)

po II wojnie światowej w Polsce?

A. W lipcu 1944 r. B. W grudniu 1948 r. C. W styczniu 1947 r. D. W maju 1946 r.

12. Bolesław Bierut (1 p.)

A. został oskarżony o odchylenie prawicowo-nacjonalistyczne.

B. stał na czele Polskiej Partii Socjalistycznej.

C. był działaczem polskiego rządu w Londynie.

D. od 1947 r. pełnił funkcję prezydenta Polski.

13. Wydarzenia marcowe z 1968 r. (1 p.)

A. rozpoczęły się w Poznaniu.

B. wywołane zostały przez podwyżkę cen produktów żywnościowych.

C. spowodowały nasilenie propagandy antysemickiej.

D. doprowadziły do usunięcia Gomułki ze stanowiska I sekretarza.

14. Proces szesnastu (1 p.)

A. przeprowadzono w Moskwie.

B. był procesem Stanisława Mikołajczyka i innych działaczy PSL.

C. rozgrywał się w trakcie tworzenia PKWN.

D. zakończył się uniewinnieniem oskarżonych.

15. Wybierz prawdziwe zdanie. (1 p.)

A. W PRL-u powstało wiele nowych uczelni wyższych.

B. Na skutek cenzury zwalczono ostatecznie analfabetyzm w Polsce.

C. W powojennej Polsce władza zapewniała nauce i oświacie swobodny rozwój.

D. Cenzura w okresie PRL-u pozwalała na wyjaśnianie białych plam w historii Polski.

16. Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego PRL (1 p.)

A. kierowane było przez Emila Fieldorfa.

B. nadzorowało czystki w PPS i Ludowym Wojsku Polskim.

C. współpracowało z organizacją Wolność i Niezawisłość.

D. realizowało plan pięcioletni.

17. Grupę działaczy PZPR, którzy dążyli do odsunięcia Gomułki od władzy (1 p.)

w latach 60., nazywano

A. „puławianami”. B. „rewizjonistami”. C. „Łupaszkami”. D. „partyzantami”.

18. Wyjaśnij pojęcie Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej. (2 p.)

................................................................................................................................................................................

19. Wymień dwa postanowienia układu PRL z RFN z 1970 r. (2 p.)

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

20. Podaj dwa przykłady wydarzeń związaych z odwilżą popaździernikową w Polsce. (2 p.)

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

Karta odpowiedzi

Nr zadania

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

Odpowiedź

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

---