METODYKA REKREACJI

Wykłady

1. Problematyka aktywności fizycznej w edukacji zdrowotnej społeczeństwa. Aktywność ruchowa, a zagrożenie cywilizacyjne. Choroby układu krążenia, nerwowego, otyłość itd. Prewencja pierwotna i wtórna.

2. Ogniwa rekreacji ruchowej. Programowanie. Realizacja. Ocena skuteczności. Realizacja imprezy rekreacyjnej. Plan działań organizacyjnych i program.

3. Biologiczne i psychospołeczne uwarunkowania uczestnictwa w sporcie dla wszystkich. Diagnoza osobnicza. Diagnoza środowiskowa. Ocena skuteczności. Testy (sprawności i wydolności) i metody diagnostyczne w pracy instruktora.

4. Formy organizacyjno-metodyczne. Stałe zespoły ćwiczebne. Wczasy. Kursy. Imprezy sportowo-rekreacyjne. Wypożyczalnie. Animacja. Poradnictwo.

5. Metody i formy prowadzenia zajęć rekreacyjnych. Metody nauczania czynności ruchowych. Metody kształtujące cechy motoryczne. Metody wychowawcze. Zasady dydaktyczne.

6. Paradygmat zdrowia, a dozowanie ćwiczeń fizycznych. Minimum aktywności ruchowej współczesnego człowieka. Sfery intensywności wykonywanych ćwiczeń. Bilans energetyczny elementem zdrowego stylu życia. Tygodniowy bilans energetyczny.

7. Aktywność ruchowa w promocji zdrowego stylu życia. Trening zdrowotny. Indywidualne programy rekreacji (np. Taschen-Trainer). Międzynarodowy kwestionariusz aktywności fizycznej.

8. Projektowanie uczestnictwa w sporcie dla wszystkich. Grupy celowe i wybrane środowiska (dzieci i młodzież, kobiety, ludzie dorośli, emeryci, imigranci, bezrobotni, niepełnosprawni).

9. Praca zawodowa, a rekreacja. Rekreacja w pracy - wypoczynek w czasie i po pracy. Przerwy rekreacyjne uwzględniające rodzaj wykonywanej pracy. 6 punktowe toki ćwiczeń.

10. Relaks w programach rekreacji. Zmęczenie i wypoczynek. Stres. Techniki relaksacyjne.

11. Techniki pozyskiwania do rekreacji.

• Techniki kierowania grupą,

• Socjometria, jako przykład narzędzia poznawczego i ułatwiającego pracę z grupą,

• Osobowość organizatora, animatora, menedżera, instruktora rekreacji.

• Środki uatrakcyjniające zajęcia.

12. Stowarzyszenia sportu dla wszystkich w Polsce i w Europie. Instytucje i placówki upowszechniania sportu dla wszystkich w Polsce.

13. Akcje i kampanie upowszechniające uczestnictwo w rekreacji ruchowej. Europejskie programy animacji sportu dla wszystkich. Model strategii rozwoju sportu dla wszystkich w Polsce.

04.10.2008

AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA W EDUKACJI ZDROWOTNEJ SPOŁECZEŃSTWA

Aktywność fizyczna (ruchowa) dotyczy wszystkich wysiłków fizycznych podczas

• Zajęć w czasie wolnym

• Ćwiczeń, sportów, rekreacji, turystyki

• Pracy zawodowej, szkoły

• Codziennych czynności

W skład aktywności fizycznej (AF) wchodzą więc:

• Komunikacyjna aktywność ruchowa

• Aktywność rekreacyjna (rekreacja ruchowa, sport, rekreacja)

• Aktywność turystyczna

• Aktywność wypoczynkowa

• Styl życia

Aktywność fizyczna (AF)

Praca mięśni szkieletowych wraz z całym zespołem towarzyszących jej zmian w organizmie.

Dowolna forma ruchu ciała (spowodowana mięśniami szkieletowymi), która wpływa na przemianę materii ponad wydatek energii spoczynkowej.

Aktywność fizyczna prowadzi do ponad spoczynkowego wydatku energetycznego. Powoduje przyśpieszenie zmiany w strukturze zdrowia.

Korzyści AF

• Pomaga utrzymać efektywną pracę serca i krążenia krwi, obniża ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, zwiększa średnice tętnic, obniża zapadalność na choroby sercowo-naczyniowe

• Wpływa na układ oddechowy - zwiększa się siła mięśni oddechowych, zwiększa się pojemność życiowa płuc, zmniejsza się częstość oddechowa

• Zmniejsza ryzyko zachorowania na niektóre choroby nowotworowe: szyjki macicy, jajnika, piersi, prostaty, pęcherza moczowego, jelita grubego

• Utrzymuje sprawność stawów, ścięgien oraz mięśni:

• zapobiega osteoporozie

• zwiększa masę kości i stopień ich ukrwienia i mineralizacji

• zwiększa zakres ruchu w stawach

• zwiększa potencjał metaboliczny mięśni

• pobudza czynność kaletek maziowych

• Poprawia kondycję fizyczną:

• wzrost wydolności sercowo-naczyniowej

• wzrost siły

• wzrost wytrzymałości mięśni i zwiększenie giętkości

• Zmniejsza apetyt, tkankę tłuszczowa, sprzyja prawidłowej przemianie materii

• Poprawia odporność: mobilizuje układ immunologiczny (zwiększa produkcję ciał odpornościowych)

• Pomaga minimalizować skutki pewnych niesprawności i może pomagać w leczeniu stanów bólowych

• Pozytywnie wpływa na zdrowie psychiczne:

• zmniejsza poziom lęków i stanów depresyjnych

• ułatwia proces zasypiania

• poprawia jakość snu, poprawia samopoczucie, łagodzi stresy i napięcie psychiczne

• Sprzyja wytwarzaniu endorfin: poprawia nastrój, wprowadza w stan euforii i stymuluje pozytywna energię

ROZWÓJ TECHNIKI, NAUKI ORAZ POSTĘPU CYWILIZACJI - OBOK KORZYŚCI NIESIE ZE SOBĄ WIELE NIEBEZPIECZNYCH SKUTKÓW

Należy do nich zjawisko postępującej hipokinezji.

Hipokinezja: zbyt mała aktywność ruchowa w stosunku do potrzeb ilość ruchu

Hipokinezja:

• utrudnia racjonalne wykorzystywanie spożytych pokarmów

• sprzyja otyłości i utrudnia jej leczenie

• upośledzenie krążenia wieńcowego

• osłabia ścięgna i mięśnie

• zmniejsza siłę mięśniową

• zwiększa ryzyko uszkodzeń stawów

• osłabia koordynację ruchową

• zmniejsza odporność na nieprzewidziane trudy życia codziennego (zmniejsza możliwości adaptacyjne ustroju) przy nieprawidłowym żywieniu, stosowaniu używek, życiu w permanentnym stresie prowadzi do rozpowszechniania chorób cywilizacyjnych

CHOROBY CYWILIZACYJNE

Hipokinezja jest „czynnikiem ryzyka” wielu chorób cywilizacyjnych.

Choroby których przynajmniej jedną z przyczyn jest niedostateczna użytkowa aktywność fizyczna (lub brak AF) jako cecha stylu życia człowieka krajów o rozwiniętej cywilizacji technicznej.

• choroby serca i naczyń krwionośnych (choroba wieńcowa, nadciśnienie tętnicze, udar mózgu)

• choroby metaboliczne (miażdżyca, otyłość, cukrzyca)

• choroby narządów ruchu (choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa, bóle krzyża, zwyrodnienia stawów

• zaburzenia psychiczne (nerwice, depresje)

• choroby psychosomatyczne (np. choroba wrzodowa)

• alergie

• urazy

Rozwój tych chorób uzależniony jest od:

• Czynników ekologicznych (chemizacji, zanieczyszczeń środowiska)

• Czynników środowiskowych (postępu technicznego, automatyzacji, rozwoju przemysłu, urbanizacji, motoryzacji)

• Nieprawidłowego stylu życia (nieprawidłowe nawyki żywieniowe, nadużywanie alkoholu, nikotyny, brak ruchu, stres, ciągły pośpiech)

Czynniki wpływające na zdrowie:

Czynniki genetyczne - 5-15%

Czynniki środowiskowe - 5-10%

Czynniki społeczne - 20-25%

Styl życia człowieka - ok. 50%

Styl życia

Zespół postaw, zachowań i ogólna filozofia życia jednostki lub grupy

Prozdrowotny styl życia

Pojmowany jako właściwe odżywianie, aktywność fizyczna, unikanie alkoholu, nikotyny, używek, przeciążeń psychicznych, permanentnego stresu

Warunkiem prawidłowego funkcjonowania organizmu jest zarówno utrzymanie:

Dynamicznej równowagi wewnętrznej organizmu (homeostaza)

Równowagi w relacji człowiek - środowisko - środowisko zewnętrzne (heterostaza)

W prozdrowotnym stylu życia:

Prewencja (zapobieganie chorobom)

Prewencja pierwotna (zmniejszenie zachorowalności populacji na daną chorobę tj. zmniejszenie liczby nowych zachorowań w ciągu całego roku)

Prewencja wtórna (zmniejszenie chorobowości populacji, liczby osób chorych na daną chorobę, uzyskane w wyniku skrócenia czasu trwania choroby, zwolnienie jej przebiegu oraz zapobieganie powikłaniom

Prewencja

Programy prewencyjne przyczyniają się do zmiany zwyczajowego szkodliwego stylu życia, na styl życia obniżający poziom czynników ryzyka

Obecność czynników ryzyka w organizmie bądź w środowisku w którym organizm żyje istotnie zwiększa się prawdopodobieństwo wystąpienia danej choroby

Aktywność fizyczna w %

Francja 68

Niemcy 69

USA 70

Wlk. Brytania 65

Polska 12

Badania CBOS-u dotyczące AF Polaków (1997 r.)

Czy uprawiał Pan/i sport, inne czynności służące sprawności fizycznej?

Regularnie 7

dość często 7

rzadko (spontanicznie) 12

wcale 76

Przyczyny niskiego poziomu AF

• Warunki ekonomiczne (brak świadomości, bieda nie sprzyja zainteresowaniu zdrowiem)

• Brak infrastruktury rekreacyjno-sportowej, taniego sprzętu, instruktorów

• Niski poziom edukacji zdrowotnej społeczeństwa (szczególnie wiedzy o znaczeniu ruchu dla zdrowia człowieka)

• Polityka zdrowotna państwa (ogranicza się do walki z chorobą w wąskim zakresie, prawie wyłącznie medycznym)

• Brak mechanizmów zachęcających obywateli do systematycznej AF i poprawy sprawności ruchowej

• Brak szerszego i systematycznego zainteresowania promocją AF przez mass media

• Późne wprowadzenie do szkół między przedmiotowej tzw. ścieżki edukacji zdrowotnej

• Mało perspektywiczny proces szkolnego wychowania fizycznego na każdym poziomie edukacji

W kontekście stosunkowo niskiej AF - pilne staje się kreowanie prozdrowotnych zachowań w stylu życia jako pewnego rodzaju metody tworzącej pożądane nawyki.

AF w edukacji zdrowotnej społeczeństwa

W 1995 r. organizacje międzynarodowe

• WHO Światowa Organizacja zdrowia

• FIMS Międzynarodowa Federacja Medycyny Sportowej

• CDDS Komitet Rozwoju Sportu

• UNESCO

Zainspirowane ogromnymi stratami jakie ponoszą społeczeństwa w wyniku powiększającej się hipokinezji i niskiego stanu sprawności fizycznej obywateli opublikowali manifesty i apele wzywające do promocji prozdrowotnej AF, sportu i fitness

Działania strategiczne mają na celu podniesienie AF

• Zwiększenie świadomości nt. zdrowotnych skutków AF

• Uświadomienie ludziom konieczności zmiany siedzącego trybu życia na aktywny (umiarkowana, ale codzienna AF)

• Promowanie przez pracodawców i związki zawodowe AF jako antidotum na stres

• Promowanie przez służby zdrowia profilaktycznego stosowania AF

Strategia AF wobec zagrożeń cywilizacyjnych

Podstawowym warunkiem powodzenia w realizacji tego programu jest zrozumienie faktu, że podstawą promocji jest edukacja zdrowotna

• we współczesnym świecie AF stanowi kluczowy i integrujący składnik zdrowego stylu życia

• bez AF nie jest możliwa jakakolwiek strategia zdrowia (jego utrzymanie i pomnażanie) a u dzieci prawidłowy rozwój

Ruch jako biologiczna potrzeba człowieka

Stymuluje rozwój: fizyczny, funkcjonalny i psychiczny

• „Ruch jest życiem - życie jest ruchem” - ortopeda A. Senger

• „Nie przestajemy ćwiczyć dlatego, że się starzejemy, ale starzejemy się bo przestajemy ćwiczyć” - maksyma starożytnych Greków

„Ruch jest w stanie zastąpić prawie każde lekarstwo, ale wszystkie lekarstwa razem wzięte nie zastąpią ruchu”

Wykład 18.10.2008

OGNIWA REKREACJI RUCHOWEJ (RR)

Poprawny proces rekreacji zawiera 3 elementy:

• Programowanie

• Realizację

• Ocenę skuteczności działania (kontrolę)

Program RR powinien:

• Być elastyczny

• Dawać wszystkim jednakowe możliwości

• Być przydatnym dla obu płci i różnych grup wiekowych

• Być dostosowany do różnych poziomów (wydolności, sprawności ruchowej)

• Uwzględniać różne zamiłowania i zainteresowania

• Umożliwić doskonalenie w wybranej dyscyplinie (dziedzinie)

• Zawierać formy, które mogą być realizowane do późnej starości

• Kłaść nacisk na formy ruchu masowego (nie wymagające wszystkich umiejętności technicznych)

• Rozwijać podejmowane przez jednostki i zespoły ich własne oryginalne formy aktywności rekreacyjnej

• Tworzyć warunki dla rozwoju cech społecznych

• Zapewniać bezpieczeństwo i higieniczne warunki działania

PROGRAMOWANIE

Diagnoza środowiskowa

Na kształtowane i rozwój potrzeb i praktyk rekreacyjnych duży wpływ wywiera środowisko:

• Warunki geofizyczne

• Przeszłość historyczna

• Struktura demograficzna

• Materialne warunki życia

• Kulturalne aspiracje ludności

Przy diagnozie środowiskowej musimy zwrócić uwagę na:

• Środowisko materialne

• teren naturalny

• klimat

• krajobraz

• charakter zabudowy

• szlaki komunikacyjne

• Wzory osobowe

• rodzina

• wychowawcy

• lokalne autorytety

• atmosfera społeczna wokół spraw kultury fizycznej

• model spędzania czasu wolnego

• Organizacja życia

• czas wolny

• infrastruktura sportowo-turystyczna

• prawo korzystania z terenów rekreacyjnych

Podstawowe techniki lustracji

Poznanie miejscowych warunków, tradycji, obyczajów poprzez:

• Obserwację bezpośrednią - systematyczną obserwację zachowań ludzkich w różnych miejscach i sytuacjach

• Obserwację pośrednią - wywiad, ankieta

Środowisko warunkuje powstawanie i utrwalanie pewnych wspólnych cech:

• Postaw (poglądów, przekonań)

• Potrzeb rekreacyjnych (nawyków, przyzwyczajeń)

Programowanie

Każdy program powinien uwzględniać potrzeby ludzi:

- Obiektywne (racjonalne) dotyczące zaspokajania obiektywnych potrzeb

- Subiektywne (psycho - społeczne)

POTRZEBA

Stan biologiczny lub psychiczny organizmu (subiektywny, obiektywny) w którym odczuwamy pewien brak, niedosyt

- potrzeba zmiany środowiska

- potrzeba zmiany otoczenia i wykonywania zajęcia

- potrzeba wypoczynku i relaksu

- potrzeba emocji

- potrzeba ambicji

- potrzeba wrażeń estetycznych

- potrzeba kontaktów społecznych

- potrzeba wyładowania agresji

- potrzeba obniżenia poziomu samokontroli

Potrzeby rekreacyjne

Pomiędzy potrzebami, a ich realizacją są wyzwalające aktywność MOTYWY

MOTYW

Stan wewnętrznego napięcia, pobudka postępowania (motor działania) od której zależy możliwość i kierunek aktywności człowieka

Motywacja AR (aktywność rekreacyjna) i Turystycznej

- wewnętrzna (wynika z systemu potrzeb, zainteresowań, aspiracji, sprawia satysfakcję)

- zewnętrzna (jesteśmy inspirowani poprzez reklamę, modę, wpływ innych osób)

Motywy mogą mieć charakter:

- spontaniczny (wynika z różnych pobudek, chęci naśladowania, sugestii i nacisku)

- oparty na przesłankach, podbudowane świadomością

Motywy podejmowania AF

• Motywy aktywnościowo - hedonistyczne

• biologiczna potrzeba ruchu jest atrakcyjna sama w sobie

• potrzeba ruchu spowodowana motywem hedonistycznym np. estetycznym

• Motywy relaksowo-katarktyczne (lansowane przez psychologów, zwolenników różnych kierunków psychoanalizy)

• potrzeba wypoczynku i relaksu psychicznego

• potrzeba odnowy psychicznej (sposób na uwolnienie stresów, frustracji, napięć i obciążeń) współczesnego życia, sposób na wyładowanie hamowanych emocji i popędów, ucieczka od codzienności, a nawet samego siebie

• Motywy zdrowotno-higieniczne

• utrzymanie optymalnej sprawności wydolności fizycznej zdrowia i lepszego samopoczucia, przeciwdziałanie chorobom cywilizacyjnym

• troska o własne zdrowie jako wartość nie tylko indywidualna, ale i społeczna

• Motywy emocjonalne

• relaksacja (wyciszenie emocji dnia codziennego)

• dostarczanie silnych wrażeń i emocji związanych z ryzykiem czy hazardem

• środek osobotwórczy (kształtujący postawy emocjonalne)

• Motywy poznawczo-edukacyjne

• okazja do poznania i nauczenia się czegoś nowego

• sposób samodoskonalenia, rozwoju zainteresowań

• kryterium weryfikacji wiedzy o świecie (kontakt z przyrodą, ze społeczeństwem odwiedzanego kraju, jego zabytkami, dziełami sztuki, folklorem)

• Motywy kształtowania własnego charakteru

• rywalizacja z samym sobą (przełamywanie słabości, przezwyciężanie różnego rodzaju lęków, zmęczenia)

• samorozwój i samorealizacja (stawianie sobie coraz trudniejszych celów, podwyższanie stopnia trudności zadań)

• doskonalenie i kształtowanie cech osobowości (odwagi, odporności, zdecydowania, wytrwałości, systematyczności, otwartości, poczucia własnej wartości)

• Motywy społeczno-towarzyskie

• kontakty w formalnych i nieformalnych grupach umożliwiające poznanie nowych ludzi, wymianę poglądów, przepływ informacji, kształtują postawy, uczą norm, reguł i zasad postępowania

• dostosowanie się do standardów zachowań społecznych (pożądanych i akceptowanych)

• kreowanie własnej roli w grupie (z prawem do samostanowienia)

• Motywy współzawodnictwa i rywalizacji

• podejmowanie form dostarczających nowych możliwości i walki, rywalizacji usuwających zahamowania, umożliwiających wyładowanie agresji

• chęć sprawdzenia się w różnych trudnych sytuacjach

• chęć porównywania się z innymi

• Motywy ambicjonalne

• podejmowanie dyscyplin uznawanych, aprobowanych i akceptowanych przez środowisko może dać poczucie osobistej satysfakcji, dowartościowania w oczach swoich i bliskich

• sport - promujący zdrowie - styl życia obejmuje nie tylko działania ruchowe, ale całą oprawę im towarzyszącą (np. sposób ubierania się i poruszania, higiena życia, odżywiania się i odpoczynku, stosowania zasady fair play w żuciu sportowym)

Moda

Utrzymane w zdrowiu, w dobrej kondycji, ciało - „piękne ciało” staje się obiektem konsumpcyjnego, hedonistycznego pożądania

BARIERY UCZESTNICTWA W RR

Czynniki tkwiące w świadomości ludzkiej (przybierające postać indywidualnych oraz zbiorowych przekonań, systemów wartości, wzorców kulturowych, norm i ocen) utrudniające lub uniemożliwiające AF

• obiektywne (niezależne od nas tj. brak czasu wolnego, problemy finansowe, brak lub ograniczony dostęp do infrastruktury, terenów naturalnych, braki kadrowe oraz jej słabe kompetencje)

• subiektywne (tkwią w nas samych i dotyczą braku odpowiednich nawyków, nietrwałej motywacji, lęku przed ośmieszeniem, urazem, itp.)

Czas wolny

• Brak czasu wolnego jako subiektywny czynnik

• praca na kilku etatach

• zajęcia dorywcze

• podnoszenie kwalifikacji

• nadmierne obowiązki

• moda na osobę wiecznie zajętą

• Brak czasu wolnego jako czynnik obiektywny

• zła organizacja zajęć

• brak lub skromna oferta ze strony różnych placówek i instytucji

Bariery psychologiczne

• Zewnętrzne (obawa przed ośmieszeniem spowodowanym mniejszymi umiejętnościami, niższą sprawnością, słabą koordynacją, niezgrabną sylwetką)

• Wewnętrzne (tkwią w psychice jednostki - jej systemie wartości, doświadczeniu, potrzebach i zainteresowaniach). Dotyczą indywidualnych cech charakteru, braku motywów lub ich nietrwałego oddziaływania, często lęk przed urazami lub kontuzją

Bariery kulturalne

Związane z ukształtowanymi historycznie stereotypowymi wzorcami zachowań w danym społeczeństwie

• Brak tradycji aktywnego spędzania czasu wolnego

• Negatywne postawy do kultury fizycznej

• Kojarzenie wysiłku fizycznego ze sportem wyczynowym, ze zmęczeniem i pracą, a nie z wypoczynkiem

• W porównaniu z zajęciami intelektualnymi, artystycznymi, traktowanie wysiłku jako coś pospolitego

Bariery poznawcze

• Brak wiedzy na temat znaczenia ruchu dla zdrowia i prawidłowego rozwoju człowieka

• Niski poziom wiedzy w zakresie znajomości organizmu ludzkiego, mechanizmów fizjologiczno-biomechanicznych

• Brak umiejętności praktycznego zastosowania wiedzy teoretycznej

• Fałszywe przekonania i stereotypy

• Brak zaufania do naukowych interpretacji oraz ostrzeżeń przed ujemnymi konsekwencjami hipokinezji

Bariery ideologiczne

Konsekwencje dotyczące ideologii:

• Kultywowany konsumpcyjny styl życia jest trudny do pogodzenia z modelem aktywnego wypoczynku

• Uznanie sportu wyczynowego za najważniejszą część kultury fizycznej (względy prestiżowe, finansowe)

• Odsunięcie na dalszy plan szeroko rozumianej promocji Sdw

• Niska pozycja wzorów sportowo-rekreacyjnych w hierarchii wartości ludzi w procesie wychowania i kształtowania osobowości człowieka

• Niski prestiż zawodowy specjalisty rekreacji , turystyki (nie stanowi wzorców do naśladowania)

• Brak obiektów rekreacyjnych

• Trudności organizacyjno-materialne sportu rekreacyjnego

Bariery ekonomiczne

• Obniżenie poziomu życia ludności

• Wzrost cen za sprzęt, usługi sportowe i turystyczne

• Niewystarczające usługi sektora społecznego (brak szerokiego dostępu do rekreacji ruchowej)

• Niskie indywidualne poradnictwo i oferta usług rekreacyjno-sportowych

Bariera zdrowotna

Istnieje przeświadczenie, że choroba czy niepełnosprawność stanowi przeszkodę w uprawianiu sportu dla wszystkich - wiele osób wykazuje tendencje do nadmiernej ostrożności, a wręcz ucieczki w chorobę

Umiejętności:

Niski stopień przygotowania i opracowania umiejętności i technik sportowych powoduje mniejszą szansę:

• Uczestnictwa w różnych formach aktywności

• Uprawianiu sportu, rekreacji czy turystyki w wieku starszym

• Uprawianiu sportów permanentnych

Bariery ekologiczne

• Ograniczenie dostępu do atrakcyjnych miejsc ze względu na skażenie, zanieczyszczenie, eksploatację, degradację i nieodwracalne szkody

Bariery klimatyczne

• Niechęć uczestnictwa w aktywności fizycznej w niedogodnych warunkach biometeorologicznych

Bariery uczestnictwa w RR

• Pokonywanie przeszkód wymaga wspólnych działań:

• jednostki

• wielu instytucji, organizacji, placówek oraz środowisk odpowiedzialnych za krzewienie aktywnego stylu życia

Prawidłowe rozpoznanie barier AF

• Mówi nam o skali problemu

• Uświadamia co należy zmienić w ludzkich zachowaniach

Diagnoza osobnicza

Diagnoza osobnicza pomaga:

• Właściwie zaprogramować zajęcia rekreacyjne

• Ustalić fizjologiczny wiek uczestników

• Ustalić dopuszczalne granice obciążeń

• Stanowi punkt odniesienia do którego porównujemy wyniki badań okresowych (ustalenie ewentualnego postępu)

Obejmuje cechy (czynniki):

• Psychiczne (osobowość, typ temperamentu, charakter, poziom inteligencji, mentalność, doświadczenie, postawy życiowe, struktura potrzeb i zainteresowań, uprzedzenia, kompleksy)

• Społeczno-demograficzne (wiek, płeć, wykształcenie, zawód, status społeczny, pochodzenie, warunki materialne)

• Gospodarczo-ekonomiczne (sytuacja materialna, ilość czasu wolnego, dostępność urządzeń i obiektów rekreacyjnych)

• Biologiczne (wiek, płeć, stan zdrowia, tętno, ciśnienie, poziom sprawności, wydolność fizyczna, wysokość, masa, typ budowy somatycznej)

Uwagi o programowaniu

• Ustalenie głównego celu pracy

• Ustalenie środków, metod, form działania

• Stałe doskonalenie planu (modyfikacje)

• Stała kontrola planu i jego założeń z osiągniętymi wynikami

Realizacja

Na realizację procesu rekreacji składają się 2 etapy:

• rozbudzający

• podtrzymujący

Etap rozbudzający

• Nakłanianie do czynnego uczestnictwa w kulturze fizycznej (środki agitacyjne)

• Naśladowanie wzorców, autorytetów, stylu życia:

Nakłanianie (do wzorów, autorytetów, stylu życia)

Motywem jest chęć wyróżnienia się lub upodobania do atrakcyjnych wzorów osobowych. Wzory można przyjmować nieświadomie i bezinteresownie na zasadach mody lub działania

• Przekonywanie

• przekonywanie (aprobata)

• dyskurs logiczny (walka argumentów)

• perswazja (rachunek strat i korzyści)

Aprobatę dokonuje się przez aplauz emocjonalny, dyskurs logiczny (walka argumentów) lub perswazję (rachunek strat i korzyści). Wykonawcę zdobywa się przewagą wiedzy i doświadczenia

• Manipulowanie (ograniczenie wykonawcy możliwości wyboru, stworzenie sytuacji, z której wynika pożądane zachowanie)

Etap podtrzymujący - opiera się na: informacji, poradnictwie, instruktażu indywidualnym

Celem działania instruktażowo-poradniczego jest:

• Udostępnianie (bazy, urządzeń, sprzętu, dojazdu). Stworzenie warunków do bezpośredniego zetknięcia się ludzi z kultura fizyczną, rekreacją ruchową i sportem

• Uprzystępnienie

• ułatwienie kontaktu i odbioru

• pomoc w polubieniu ruchu

• kształtowaniu trwałych nawyków i postaw rekreacyjnych

• udostępnianie terenów rekreacyjnych i sprzętu - nauczanie jak z niego korzystać

• pomoc i porada w stawianiu pierwszych i dalszych kroków

Poradnictwo - wyższa forma informacji

• Ustalenie zaleceń i przeciwwskazań do uczestnictwa w RR (w zależności od płci, wieku, wydolności i sprawności fizycznej, zainteresowań)

• Udzielenie informacji gdzie i jakie formy można uprawiać

• Udzielenie informacji o organizowanym wypoczynku i urlopie

• Udzielenie porad w zakresie RR dla całej rodziny

• Pomoc przy opracowaniu ćwiczeń indywidualnych

• Pomoc przy zakupie odpowiedniego sprzętu

• Rozdawanie materiałów informacyjnych i instruktażowych

Ocena skuteczności, kontrola i samokontrola

• Motywuje ludzi do podejmowania bądź kontynuowania aktywności ruchowej (AR) w sposób obiektywny (stwierdza efekty naszych działań)

• Jest narzędziem pracy instruktora rekreacji, który na ich podstawie może ustalić intensywność, kierunek i program zajęć

Wdrażanie do samokontroli

Warunkiem bezpośredniego treningu zdrowotnego jest wdrażanie do samokontroli

• Stosowanie pomiarów tętna, ciśnienia, kalorii

• Posiadanie wiedzy dot. tolerancji obciążeń treningowych (umiejętności oceny funkcjonowania układów i narządów)

Samokontrola

• Obiektywna (pomiary antropometryczne (ciężar ciała, wysokość, obwody), tętno, niektóre próby wydolnościowe i sprawnościowe, które ćwiczący mogą sami zanotować)

• Subiektywne (samopoczucie, sen, nerwowość, łatwość męczenia się, stosunek do pracy

PRAWIDŁOWA TOLERANCJA FIZJOLOGICZNA

W czasie zajęć:

• Łatwo realizowane są obciążenia o intensywności 70% max zdolności wysiłkowej

• Występuje chęć do wysiłku nawet o dużej intensywności, pomimo uczucia zmęczenia

• Częstość skurczów serca w 3 minucie po zakończeniu głównej części treningu nie przekracza 120 HR

Po zajęciach (natychmiast)

• Występuje dobre samopoczucie

• Występuje zmęczenie mięśniowe (tzw. „radość mięśniowa”)

• Częstość skurczów serca w 3 minucie po zakończeniu treningu nie przekracza 100-120 HR

Między jednym, a drugim zajęciem

• Występuje uczucie ogólnego znużenia mijające po 2 godzinach

• Powrót tętna do wartości spoczynkowych następuje najpóźniej po 2 godzinach

• Lokalne zmęczenie mięśniowe utrzymuje się nie dłużej niż 12 godzin

• Łatwość w zasypianiu i nieprzerwany sen

• Apetyt

• Oczekiwanie na kolejny trening

Od pierwszych zajęć należy wdrażać do samokontroli poprzez:

• Naukę i stosowanie na zajęciach pomiaru tętna

• Zwrócenie uwagi na sylwetkę przedstawiające różne możliwości oceny

• Prowadzenie prób i testów zarówno określających wydolność i sprawność fizyczną

• Przeprowadzenie różnorodnych prób specjalistycznych (w zależności od formy organizacji zajęć i uczestników)

Odpowiednio skonstruowana obiektywna próba (sprawdzian, której wyniki ujmowane są ilościowo, stosowana w celu uzyskania odpowiedzi na określone pytania)

TESTY:

• Budowy ciała (pomiary obwodów, waga)

• Wydolności (sprawności adaptacyjnej do wysiłku)

• Sprawności motorycznej

BMI (Body Mass Index) - wskaźnik Queteleta (wagowo-wzrostowy). Wskaźnik masy ciała to współczynnik powstały przez podzielenie masy ciała podanej w kg przez kwadrat wysokości podanej w metrach

Wartość BMI - Efekt

• < 20 - niedożywienie

• 20-25 - OK.

• 25-30 - przekarmienie

• 30-40 - otyłość umiarkowana

• > 40 - otyłość duża

Kontrola i ocena wydolności fizycznej

Laboratoryjne testy wydolności:

• Próba ortostatyczna (bada reakcje układu krążenia przy zmianie pozycji ciała z leżącej na stojącą)

Różnice w pomiarze tętna - Ocena

1. doskonała

1. zadawalająca

24 i więcej niezadawalająca

• Próba wydolności wg Beukera-Richtera

• Próba harwardzka (polega na dokonaniu trzech pomiarów tętna w odstępie co 30 s, po wysiłku trwającym 5 min. Wysiłek oznacza wejście badanego na stopień o wysokości: 51 cm - mężczyźni i 45 cm - kobiety.

Próby te oceniają wydolność układu krążenia. Opierają się głównie na pomiarze częstości tętna. (Próby te oceniają wydolność fizyczną, które mierzą sumarycznie zdolność wykonywania pracy fizycznej. Zazwyczaj polegają na pomiarach wybranych parametrów czynności układu krążenia i oddychania, z których oblicza się wskaźnik wydolnościowy).

Inne testy:

• test biegowy Coopera - w ciągu 12 min. jak najdalej przebiec

• test 2 km - walking test (fiński) - szybkie tempo 2 km

• test marszowy - 12 minut - 1 km jak najszybciej, płaski teren

• test dla osób od 20-65 roku życia, dystans 2 km, przejście w możliwie szybkim tempie

• przebycie marszem dystansu 1 km w jak najkrótszym czasie (próbę wykonuje się na terenie płaskim)

Kontrola i ocena sprawności fizycznej

Sprawność fizyczna jest to zdolność do podejmowania i rozwiązywania trudnych zadań ruchowych w różnych sytuacjach życiowych (poziom potencjalnych możliwości człowieka wg Gilewicza i Trześniewskiego)

Podstawowymi cechami sprawności ruchowej są wszystkie cechy motoryczne

Sprawność powiązana z osiągnięciami motorycznymi (testy oceniające poszczególne cechy motoryczne) - Motor - Performance - Related Fitness: zwinność, równowaga, koordynacja, moc, czas reakcji, szybkość, siła

Sprawność powiązana ze zdrowiem - Health - Related Fitness: skład ciała, wytrzymałość sercowo-naczyniowa, gibkość, wytrzymałość mięśniowa, siła mięśniowa

Wykład 08.11.2008

Testy oceniające ogólną sprawność fizyczną:

• Test ogólny sprawności fizycznej Pilicza (20-69 lat)

• ocenia poziom poszczególnych cech motorycznych

• ocenia ogólną sprawność fizyczną (1. próba szybkości ruchu, 2. próba siły mięśni brzucha, 3. próba mocy - skok w dal z miejsca/wyskok, 4. wytrzymałość - stanie, podpór przodem, wyrzut nóg, 5. próba gibkości - skłon tułowia w przód, 6. próba biegowa na wytrzymałość (dystans) - test 12 minutowy). Ocena w każdej z 6 prób: bdb, db, dst, słaba, bardzo słaba

• test „Sprawdź czy jesteś sprawny” - ogólny dla dorosłych i młodzieży mniej sprawnych - 1. w leżeniu tyłem, przenoszenie dookoła bioder poduszki 2. podpór przodem o siedzenie krzesła, chusteczka na podłogę i powrót 3. chusteczka na głowie, przysiady 4. chwytanie palcami nóg chusteczki 5. wejście na podest (40-45 cm)

• test Minimalnej Sprawności Fizycznej / Wydolności Mięśniowej Kransa Webera - 1. siła mięśni brzucha i lędźwi 2. siła mięśni brzucha 3. siła mięśni lędźwi i dolnych mięśni brzucha 4. siła górnych mięśni grzbietu 5. siła dolnych mięśni grzbietu 6. gibkość stawów biodrowych

• Europejski test Sprawności Fizycznej - EUROFIT

• ocenia cechy motoryczne

• ocenia komponenty ciała

• ocenia sprawność fizyczną

• ocenia siłę i wytrzymałość mięśni brzucha

• ruchomość kręgosłupa

• ocena gibkości kręgosłupa i ścięgien podkolanowych

• ocena równowagi ciała

• ocena siły eksplozywnej i koordynacji (wyskok)

• pomiar siły statycznej mięśni i barków

• zakres ruchu w stawach barkowych

• pomiar siły statycznej ręki

• pomiar szybkości ruchu wykonywanego ręką

Testy specjalistyczne - kontrola poziomu sprawności specjalnej w różnych formach aktywności ruchowej

Na ocenę wpływa: ogólny poziom wydolności organizmu, zaawansowanie w wykształceniu umiejętności technicznych w określonej formie ruchu. Testy specjalistyczne: biegowy, kolarski, narciarski

Testy przeznaczone dla całej rodziny - sprawność całej rodziny, rodzina w plenerze, indeks sprawności fizycznej K. Zuchory

TEST

Konieczne jest: 1. odpowiednie dobranie testu pod względem możliwości i oczekiwań odbiorcy 2. przeprowadzenie go co najmniej 2 razy w roku w celu porównania wyników i oceny efektów całorocznej pracy 3. wykorzystywanie tego samego testu od początku zajęć

ORGANIZACJA IMPREZY REKREACYJNEJ

Przy organizacji imprezy należy uwzględnić:

• Dokładną analizę środowiska (diagnoza osobnicza i środowiskowa). Uwarunkowania socjalne uczestników.

• Zainteresowanie

• Sprawność, wiek i płeć uczestników

• Czy w imprezie bierze udział cała rodzina

• Rodzaj pracy wykonywany przez większość pracowników

• Sezon, czas trwania imprezy

• Dostosowanie imprezy do pory roku (karnawał, taniec)

• Obiektywizm, prawidłowa ocena możliwości finansowych (zawieranie umów, wynajem obiektu, sprzętu, nagrody)

• Umiejętny dobór miejsca (adekwatność warunków do programu, zapewnienie komfortu i bezpieczeństwa uczestników)

• Kompetentna kadrę obsługującą imprezę (sprawni organizatorzy, elastyczni na zmiany, łatwość w kontaktach, szybkość podejmowania decyzji)

Etapy organizacji

• Przygotowawczy

• określenie celu, terminu, miejsca, treści

• opracowanie regulaminu imprezy, programu minutowego i finansowego

• nawiązanie kontaktu z władzami lokalnymi

• uzyskanie wsparcia finansowego

• promocja imprezy (plakaty, komunikaty)

• przygotowanie scenariusza otwarcia, przebiegu i zamknięcia imprezy

• dekoracja miejsca, gromadzenie nagród

• Realizacyjny

• konsekwentne realizowanie zadań programu minutowego i scenariusza

• koordynowanie postanowień regulaminu

• prowadzenie punktów informacji i podawanie bieżącego przebiegu imprezy

• zabezpieczenie sprzętu i stanu technicznego

• czuwanie nad porządkiem i bezpieczeństwem uczestników

• prowadzenie szczegółowej dokumentacji

• wręczenie nagród i upominków

• Likwidacyjno-sprawozdawczy

• uporządkowanie miejsca po imprezie

• dokonanie rozliczenia sprzętu sportowego

• skompletowanie bieżącej dokumentacji

• złożenie oficjalnych podziękowań władzom, pomocnikom i sponsorom

• zorganizowanie spotkania organizatorów w celu:

• analizy

• wyciągania wniosków

• wprowadzenia poprawek

• dokonanie całościowego rozliczenia finansowego

• sporządzenie komunikatu końcowego

• informacji o imprezie w mediach

Zespół organizacyjny imprezy

• Przewodniczący zespołu organizacyjnego

• Zastępcy

• Sekretarz

• Przewodniczący sekcji specjalistycznych:

• programowo-sportowej

• techniczno-finansowej

• organizacyjno-marketingowej

Zadania przewodniczącego i jego zastępców

• Opracowanie szczegółowego planu imprezy

• Dokonanie podziału pracy zespołu i sekcji

• Organizowanie planowych spotkań organizatorów

• Nadzór nad całością przygotowań

• Koordynowanie i kierowanie faz organizacji

• Reprezentowanie imprezy wobec władz lokalnych, współorganizatorów i sponsorów

• Rozliczenie kosztów całościowych imprezy

Zadania sekretarza

• Prowadzenie korespondencji

• Przyjmowanie zgłoszeń

• Prowadzenie ogólnej dokumentacji imprezy

• Sporządzenie sprawozdania opisowego

Zadania sekcji programowo-sportowej

• Opracowanie programu i scenariusza imprezy

• Przygotowanie regulaminu ogólnego oraz poszczególnych konkurencji technicznych

• Powołanie komisji sędziowskiej

• Przeprowadzenie rozgrywek

• Obliczenie wyników i punktacji końcowej

• Opracowanie komunikatu końcowego

Zadania sekcji techniczno-finansowej

• Przygotowanie i zabezpieczenie odpowiednich obiektów, urządzeń oraz sprzętu sportowo-rekreacyjnego

• Przygotowanie technicznej strony przekazu informacji (wizualnej, dźwiękowej)

• Opracowanie preliminarza finansowego

• Gromadzenie środków finansowych (dotacje, wpisowe, sponsorzy)

Zadania sekcji organizacyjno-marketingowej

• Analiza środowiska

• Przygotowanie i skierowanie do odbiorców materiałów informacyjnych i reklamowych

• Promocja imprezy (radio, TV, prasa, plakaty)

• Dekoracja miejsca imprezy

• Zapewnienie pomocy medycznej

• Przygotowanie dyplomów, nagród, upominków

• Organizacja uroczystości otwarcia i zamknięcia imprezy

• Zapewnienie informacji bieżącej podczas trwania imprezy (spiker, wolontariusze)

Regulamin imprezy

Zbiór reguł sportowych

• Nie powinien budzić wątpliwości ze strony organizatora ani uczestników.

• Powinien zawierać postanowienia ogólne (nazwa i cel imprezy, gospodarz, patronat, termin, zasady uczestnictwa)

• Powinien zawierać postanowienia techniczne (np. przepisy, gry, kryteria uczestnictwa, wymagania do zawodników, dokładne terminy)

Zasady finansowania imprezy

• Określenie własnych możliwości finansowych oraz środków z zewnątrz.

• Poszukiwanie osób lub instytucji mogących wesprzeć koncepcje imprezy finansowo lub rzeczowo

• Określenie zakresu wydatków

• Podstawowym dokumentem określającym koszty jest preliminarz (pełne zestawienie wydatków i wpływów danej imprezy)

• Preliminarz zatwierdzany jest przez przewodniczącego

Systemy rozrywek

• Każdy z każdym

• Pucharowy - do 1 przegranej

• Pucharowy - do 2 przegranej

• Prawa - lewa - przegrany z przegranym, wygrany z wygranym

• Mieszany - każdy z każdym

Ocena imprezy rekreacyjnej

• Odbywa się na etapie likwidacji imprezy

• Merytoryczna szczegółowa analiza i rzetelna ocena (pod katem przeprowadzenia podobnej imprezy w przyszłości

• Kryteria oceny imprezy (np. skala punktowa dla poszczególnych etapów realizacji imprezy, zestawienie ich w tabeli)

Bezpieczeństwo podczas imprezy

• Organizatorzy odpowiedzialni są za wszelkie urazy i wypadki będące następstwem złych rozwiązań technicznych i organizacyjnych imprezy

• Lekkomyślność, niedopatrzenia, beztroska organizatorów w wykonywaniu zadań związanych z imprezą - nie powinny mieć miejsca

• Wykluczenia do minimum wszelkiego rodzaju zagrożeń zdrowia lub życia uczestniczących osób

• Wybranie i sprawdzenie odpowiedniego miejsca

• Sprawdzenie sprzętu i urządzeń

• Konsekwentne przestrzeganie regulaminu

• Stała obserwacja uczestników, uwaga na stan emocjonalny

• Wykluczenie możliwości kolizji i zderzeń

• Eliminowanie brutalności i oszustwa

• Udzielenie pomocy i ochrony uczestnikom na każdym etapie przebiegu imprezy

FORMY ORGANIZACYJNO-METODYCZNE RR

Kryteria podziału form rekreacji ruchowej

Klasyfikacja form ze względu na:

• Rodzaje aktywności fizycznej (treść zajęć)

• Organizacja rekreacji ruchowej (sposoby organizacji zajęć)

• Dydaktykę (metody i formy prowadzenia zajęć)

Rodzaje aktywności fizycznej - podział ze względu na treść zajęć

• gimnastyczne (aerobic, calanetics, step-reebok)

• rekreacyjne gry ruchowe (ringo, kręgle, tenis stołowy)

• gry zespołowe (koszykówka, siatkówka)

• rekreacyjne ćwiczenia terenowe (biegi na orientację, ścieżka zdrowia)

• wschodnie systemy samodoskonalenia (judo)

• sporty wodne, sporty zimowe, ćwiczenia profilaktyczno-usprawniające (żeglarstwo, pływanie, bóle kręgosłupa, z nadwagą)

• inne (turystyka, jeździectwo, gry stolikowe, ćwiczenia siłowe, kulturystyczne, taniec, ćwiczenia rodziców z dziećmi)

Organizacja rekreacji ruchowej (sposoby organizacji zajęć) - podział ze względu na organizację zajęć

• czas zajęć - jednodniowe odbywające się w całości w ciągu jednego dnia (festyny), wielodniowe (spartakiady)

• miejsce zajęć - plenerowe (boisko, parki), w pomieszczeniach zamkniętych (sale sportowe, kluby, baseny)

• charakter form rekreacji - kwalifikowane, popularne

• treść zajęć - turystyka, sporty, gimnastyka i ćwiczenia koordynacyjno-sprawnościowe, gry ruchowe, gry sportowe, tańce, zajęcia kulturalne, rekreacyjne, zabawy ruchowe

• skalę działań organizacyjnych i liczbę uczestników - indywidualne, z partnerem, grupowe masowe, grupowe kameralne

• wiek ćwiczących

• zaangażowanie uczestnika (formy konsumpcyjno-spektatorskie - oglądanie programów TV, słuchanie radia)

• formy aktywne ruchowo-odbiorcze (np. kierowane przez instruktora gimnastyki)

• udział w wycieczce zorganizowanej z przewodnikiem

• formy aktywne - twórcze (kreatywne) - np. samodzielne rozwiązywanie zadań ruchowych

• intensywność wysiłku - formy relaksowe (joga), formy średnio intensywne (gimnastyka), formy intensywne (pływanie, judo, kulturystyka)

• stopień trudności technicznej - formy łatwe (jogging, turystyka piesza), formy średnio trudne (taniec), formy techniczne (narciarstwo, pływanie)

• czas działania zespołu - stałe, sezonowe, okazjonalne

• cykliczność - jednorazowe, okazjonalne jednorazowe, powtarzalne

• charakter uczestnictwa - otwarte (dostępne dla wszystkich potencjalnych uczestników pod warunkiem uprzedniego zgłoszenia lub zakładający spontaniczny udział bez uprzedniego zgłoszenia), zamknięte (organizowane dla określonej grupy)

• zakres programowy - jednodyscyplinowe gdzie dominuje jedna forma rekreacji i wielodyscyplinowe (masowe biegi)

• typ kontaktu - formalne, nieformalne

• charakter struktur wewnątrz grupowych - grupy spontaniczne i grupy zorganizowane (stałe formalne lub nieformalne zespoły ćwiczebne, imprezy, kursy, wczasy, animacja, poradnictwo).

• Stały zespół ćwiczebny - stała grupa uprawiająca sport lub ćwiczenia kondycyjno-sprawnościowe, systematycznie przez dłuższy czas najczęściej pod opieką instruktora. Celem jest 1. podnoszenie sprawności fizycznej, zdrowia, wydolności oraz satysfakcji z uczestnictwa 2. stałe zespoły tworzy się w oparciu o pewne kryteria - zainteresowania, wiek, poziom sprawności.

• Impreza - ogólnodostępna, osiąganie zadowolenia z udziału i wyników, zgodnie z zainteresowaniami. Dobrowolny udział, bez obaw przed ośmieszeniem, utraty prestiżu. Spotkanie uczestników z udziałem publiczności. Celem jest 1. wypoczynek, zdrowie, zabawa 2. współzawodnictwo, zademonstrowanie cech sprawności fizycznej jednostki lub zespołu 3. ogólne spędzenie czasu w sposób atrakcyjny 4. popularyzowanie, poznanie nowych form. Rodzaje imprez: festyny, spartakiady, turnieje, ligi rekreacyjne, rekreacyjne imprezy terenowe (zloty, biegi masowe). Festyn - 1. impreza masowa, wielodyscyplinowa, ogólnodostępna 2. dominuje element rozrywki i zabawy 3. może występować samodzielnie lub z szeregiem imprez towarzyszących (giełda sprzętu sportowego, występy artystyczne) 4. konkurencje o średniej skali trudności zw. z charakterystyką danego środowiska. Spartakiada - 1. różnorodność konkurencji rekreacyjnych przeznaczone dla osób o wyższym poziomie sprawności fizycznej 2. wielodniowa 3. może być przeprowadzona w każdym środowisku 4. dostępna jest do danego środowiska. Turniej - 1. jedna konkurencja, jedna dyscyplina 2. rozgrywki w grach zespołowych oraz w formach indywidualnych 3. krótki czas trwania, szybkie ogłoszenie wyników i możliwość powtarzania. Ligi rekreacyjne - 1. zbliżone do rozgrywek o charakterze sportowym (turnieje, spartakiady) 2. długi czas trwania rozgrywek, szczegółowy terminarz poszczególnych spotkań. Rekreacyjne imprezy terenowe - zgadywanki terenowe (bieg patrolowy, marsz lub bieg na orientację. Charakteryzuje się: 1. określona liczba uczestników z danego środowiska 2. mogą łączyć elementy form ruchowych i kulturalno-rozrywkowych. Kursy - stacjonarne (np. na wczasach), weekendowe lub wieczorowe, jednorazowe. Celem jest: poznanie techniki danej dyscypliny, poznanie nowych trendów rekreacji, kursy doszkalające. Wczasy - ogólne i specjalistyczne. Celem jest: intensywny program rekreacyjny, doskonalenie umiejętności w wybranej dyscyplinie, poprawa sprawności, wydolności, regeneracja sił i odprężenie. Animacja - intencjonalne kierowanie ludźmi w ich czasie wolnym poprzez włączenie ich bezpośrednio do jakiejś aktywności bądź działania. Poradnictwo - wyższa forma informacji. Dobra jeśli ma charakter kompleksowy. Największą wartość ma porada bezpośrednia i ściśle indywidualna.

• Dydaktykę (metody i formy prowadzenia zajęć) - osiągnięcie założonych celów dydaktyczno-wychowawczych wymaga konsekwentnego stosowania: 1. zasad dydaktycznych 2. metod postępowania. Zasady aktywnego i świadomego udziału - wyrabia świadome podejście do wykonywanych ćwiczeń. Zasada ta określa: cel działania, jego praktyczne zastosowanie, celowość składowych elementów ćwiczenia, twórczy stosunek do zajęć, kształtuje świadomość w szerszym rozumieniu. Zalecenia: 1. przydzielać określone funkcje, zalecać prace, 2. w miarę nabieranego doświadczenia organizatorskiego i potrzebnych umiejętności rozwiązywania problemów, powinny być bardziej samodzielne. Zasada poglądowości - zasada ta jest szczególnie wskazana podczas nauczania nowych czynności ruchowych 1. objaśnienia wspomagane są prawidłowym pokazem (łatwiejsze zrozumienie i opanowanie ćwiczeń ruchowych) 2. kojarzenie rzeczy i słów (poznanie z działaniem) lepiej przebiega w naturalnym środowisku przyrodniczym i kulturowym 3. wykorzystywane są specyficzne metody nauczania czynności ruchowych, analityczne, syntetyczne, kompleksowe

Wykład 22.11.2008

ZASADY POGLĄDOWOŚCI W DYDAKTYCE

Zasada ta jest szczególnie wskazana podczas nauczania nowych czynności ruchowych

• Objaśnienia wymagane są prawidłowym pokazem (łatwiejsze zrozumienie i opanowanie ćwiczeń ruchowych

• Kojarzenie rzeczy i słów (poznanie z działaniem) lepiej przebiega w naturalnym środowisku przyrodniczym i kulturowym

• Wykorzystywane są specyficzne metody nauczania czynności ruchowych: analityczna (częściami), systematyczna (całościowa), kompleksowa (mieszana)

ZASADA SYSTEMATYCZNOŚCI

Zasada ta wyznacza instruktorowi drogę postępowania

• Ciągłość organizacji zajęć, uczestnictwa w nich kształtuje pożądane przyzwyczajenia (nawyk aktywnego spędzania czasu wolnego w późniejszym życiu)

• Systematyczność przyczynia się do ugruntowania i kontynuacji przyswajanej wiedzy

• Umiejętność samodzielnej organizacji aktywności ruchowej (zdobywane stopniowo, systematycznie i regularnie) bardziej zapada w pamięć

ZASADA PRZYSTĘPNOŚCI (INACZEJ INDYWIDUALIZACJI)

Zasada ta uwzględnia możliwości psychofizyczne uczestników. Dobór treści zajęć powinien opierać się na znajomości uczestników zajęć:

• poziomu sprawności

• umiejętności

• możliwości uczenia się

• rozwoju

• nabytych doświadczeń

Stawiane zadania powinny być możliwe do wykonania ze względu na:

• złożoność ruchu

• intensywność

• czas trwania

ZASADA STOPNIOWANIA TRUDNOŚCI obowiązuje indywidualizowanie uczestników

Stosowanie prawa:

• od ćwiczeń prostych do złożonych

• od łatwych do trudnych

• od wymagających lekkiego wysiłku u początkujących do dużych obciążeń wysiłkowych u zaawansowanych

• od znanych do nieznanych

• od kierowanego do samodzielnego działania

ZASADA TRWAŁOŚCI PRZYSWAJANIA WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI (INACZEJ UTRWALANIE)

Zasada ta polega na wyrobieniu i utrwaleniu właściwych nawyków ruchowych i organizacyjnych. W tym celu należy stosować różnorodne formy, środki i metody oddziałujące na możliwie najwięcej zmysłów. Nawyki należy utrwalać poprzez:

• wywoływanie pozytywnego stosunku emocjonalnego - miłe przeżycia zw. z uczestnictwem, rozbudzenie potrzeb aktywności ruchowej

• racjonalne oddziaływanie na sferę intelektualną: przekazywanie wiedzy o praktycznych efektach zwiększonej sprawności funkcjonalnej, nauczanie prawidłowej oceny własnej tolerancji wysiłkowej (samokontrola i samoocena)

• techniczne powtarzanie określonych czynności

• doskonalenie postrzegania, wykrywania związków i zależności (metoda porównawcza)

• nabywanie doświadczeń, gromadzenie określonej wiedzy (metoda problemowa)

• utrwalenie wiedzy poprzez późniejsze opracowanie doświadczeń np. w formie kroniki (zasada utrwalania wiedzy)

ZASADA WIĄZANIA TEORII Z PRAKTYKĄ

Podstawę tej zasady stanowi harmonijne wiązanie ze sobą wiedzy naukowej z praktyką codziennego życia

• kolekcjonowanie okazów przyrodniczych (geologicznych, flory)

• dokumentacja faktów kulturowych (zdjęcia, filmy, rysunki)

• podejmowanie pracy użytkowej (przygotowanie posiłków, wystaw)

FORMY DYDAKTYCZNE REKREACJI RUCHOWEJ (metody i formy prowadzenia zajęć). Metoda nauczania i wychowania (sposób postępowania)

Rodzaj stosowanej metody zależy od zadania i celu działalności rekreacyjnej

Metodykę rekreacji determinują aspekty:

• wychowawczo-społeczne

• zdrowotno-kształtujące

Metody wychowawcze

• Metoda wpływu osobistego

• przykład osobisty (stanowiący właściwe wzory zachowań)

• umiejętne podsuwanie określonych rozwiązań:

• sugestia (zachęcanie do określonych działań

• perswazja (argumenty, szacowanie korzyści i strat)

• aprobata lub dezaprobata

• Metoda wpływu sytuacyjnego

• odwołanie się do konkretnej sytuacji pozytywnych lub negatywnych doświadczeń uczestników

• proponowanie konkretnych wzorów zachowań rekreacyjnych

• wskazywanie drogi zaspokojenia potrzeb

• instruowanie, podawanie wskazówek dot. ich realizacji

• Metoda wpływu społecznego

• współuczestnictwo w zajęciach grupowych umożliwia nawiązanie kontaktów interpersonalnych

• wzajemne oddziaływanie na siebie, może dodatkowo motywować do uczestnictwa w zajęciach lub modyfikować dotychczasowe zachowania

• instruktor współpracując z zespołem może właściwie ukierunkowywać to działanie

• instruowanie, podawanie wskazówek dot. ich realizacji

• Metoda kierowania samowychowaniem - instruktor wytwarza u uczestników świadomą gotowość do uczestniczenia w aktywności ruchowej

• profesjonalizm prowadzącego pomaga w poznaniu różnych technik regularnej samokontroli i samooceny

• systematyczność działań wytwarza pożądane przyzwyczajenia ćwiczących

• wdrażanie uczestników do konstruowania bądź podtrzymywania celów rekreacyjnych

Metoda nauczania czynności ruchowych (metody wychowania fizycznego)

Metoda niespecyficzna

• słowna (dokładna informacja słowna dot. danej czynności ruchowej)

• poglądowa

• działania praktycznego

Metoda specyficzna

• całościowa (syntetyczna)

• nauczania ćwiczeń częściami (analityczna)

• mieszana (kompleksowa)

Metody kształtujące cechy motoryczne (metody techniki)

Kształtowanie cech motorycznych

• ilościowych (siła, szybkość, zwinność, gibkość, wytrzymałość)

• jakościowych (dokładność, harmonia ruchu, płynność)

Stosowane metody

• metoda ciągła - długookresowa praca o stałej intensywności

• metoda powtórzeniowa: a) stała intensywność i powtarzanie tej samej czynności ruchowej b) zmienna ilość powtórzeń i czas przerw wypoczynkowych (do pełnego wypoczynku)

• metoda interwałowa: a) stosowanie określonej wielkości obciążeń b) określona ilość powtórzeń c) zmienny czas przerw (rozpoczęcie kolejnej serii następuje po niepełnym odpoczynku)

• metoda zmienna: a) zmienna intensywność wysiłku b) zmienny czas trwania pracy

Metody prowadzenia zajęć (metody treningowe)

Do form - metod prowadzenia zajęć ruchowych należą:

• forma ścisła

• wykonywanie danego ćwiczenia w ściśle określony sposób (określenie elementów składowych ruchu i pełnej charakterystyki elementów pozycji wyjściowej)

• kierunki i amplitudy

• kolejności wykonywania ruchów

• ilości powtórzeń

• treści i rytmiczności, tempa ćwiczenia

• sygnału rozpoczęcia i zakończenia

• forma zabawowa

• właściwa (gry i zabawy ruchowe); prowadzenie zajęć przez gry i zabawy ruchowe dobrane wg odpowiednich zasad (np. zabawy ze śpiewem)

• naśladowcza (naśladowanie ruchów zwierząt, roślin, pracy dorosłych); ćwiczenia w takiej formie zwiększają wyobraźnię i pozwalają na dużą precyzję ćwiczeń

• opowieści ruchowej (naśladowanie ruchami czynności występujących w opowiadaniu)

• improwizacji ruchowej

• wyzwala innowacje twórczą, wzbogaca przeżycia, sprzyja samorealizacji ćwiczących (poprzez kreatywny charakter i użycie przyborów)

• muzyka jest środkiem mobilizującym do pełniejszego wyrażenia emocji

• najczęściej stosowana podczas zajęć z dziećmi

• forma zadaniowa (bezpośredniej celowości ruchu)

• realizacja konkretnych zadań ruchowych

• stosowanie przyborów lub odpowiedniego ustawienia przyrządów

• forma współzawodnictwa (sportowa)

• daje możliwości rywalizacji (wyzwala emocje)

• motywacje do lepszego wykonywania ćwiczeń

• pozwala na stosowanie większych obciążeń lub dokładniejsze wykorzystanie zadań ruchowych

• wymaga wnikliwej kontroli natężenia zajęć

• do tej formy zaliczyć można: wyścigi, konkursy, gry

• forma obwodowo-stacyjna

• ćwiczenia prowadzone są na stacjach ustawionych w miejscu ćwiczeń

• dobór ćwiczeń i intensywność uzależniona jest od tematu ćwiczeń

• dobór ćwiczeń na poszczególnych stacjach uwzględnia zaangażowanie wszystkich grup mięśniowych

• największe zastosowanie przy dużej grupie ćwiczących i małej ilości sprzętu

• forma wielozadaniowa

• wdrożenie ćwiczących do samodzielnego rozwiązywania zadań ruchowych

• oddziałuje na rozwój fizyczny, intelektualny i społeczny

PARADYGMAT ZDROWIA, A DOZOWANIE ĆWICZEŃ FIZYCZNYCH

Zdrowie - stan dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego, społecznego, a nie tylko brak choroby lub niepełnosprawności (definicja wg WHO)

Zdrowie to zdolność i umiejętność:

• osiągania pełni możliwości fizycznych, psychicznych i społecznych

• pełnienia ról społecznych

• adaptacji do zmian środowiska i radzenia sobie z tymi zmianami

WELLNESS (ogólny styl życia)

• wzrastające tempo życia

• permanentny stres

• żywność przetworzona („głód jakościowy”)

• wydłużający się okres życia

• niski przyrost naturalny

• bezradność medycyny wobec chorób psychosomatycznych

• otyłość

• wysokie koszty opieki zdrowotnej

• udowodniona skuteczność profilaktyki zdrowotnej

Wymiar Wellness

proces harmonijnego rozwoju człowieka, który uwzględnia wszystkie sfery jego życia

sfera emocjonalna

• zdolność odczuwania, wyrażania i kontrolowania uczuć

• umiejętność radzenia sobie ze stresem

• obiektywna ocena własnych ograniczeń

• samoakceptacja

sfera fizyczna

• zdrowe nawyki ruchowe

• racjonalny sposób odżywiania się

sfera intelektualna

• umiejętność uczenia się

• umiejętność podejmowania decyzji

• kreatywne myślenie

sfera społeczna

• tworzenie i zachowywanie zdrowych relacji w społeczeństwie

• harmonia w rodzinie

sfera duchowa

• znalezienie znaczenia i celu ludzkiej egzystencji

• rozwinięcie systemu wartości

sfera zawodowa

• znalezienie satysfakcjonującej pracy

• osiąganie osobistych i zawodowych korzyści

• zdobywanie nowych umiejętności

sfera środowiskowa

• budowanie wokół siebie przyjaznej przestrzeni(feng-shui, aromaterapia, koloroterapia)

• traktowanie środowiska naturalnego jako integralna część tej przestrzeni (sortowanie odpadów)

sfera kulturowa

• umiejętność uczenia się i czerpania doświadczeń z innych kultur

WELLNESS to: relacje z innymi, fitness, praca, stan zdrowia

Produkty i usługi wspomagające Wellness

• medycyna naturalna

• zdrowa żywność

• sport

• turystyka i rekreacja

• fitness

• odnowa biologiczna

• Feng-shui, psychoterapia

• Kursy osobowościowe (szkolenie cech miękkich)

Wellness - 1. Fitness. 2. Stan zdrowia. 3. Praca. 4. Relacje z innymi.

Fitness to wycinek Wellness

Całość zjawisk organizacyjnych, metodycznych I programowych związanych z doskonaleniem ogólnej sprawności i kondycji psychofizycznej służącej zdrowiu i dobremu samopoczuciu

Promocja zdrowia

Zdrowie = wysoka jakość życia i osiąganie sukcesu życiowego. Proces, którego celem jest podtrzymanie zdrowia i pomnażanie jego rezerw poprzez:

• zwiększenie kontroli nad własnym zdrowiem

• utrzymanie dobrego poziomu zdrowia

• poprawa zdrowia

= systematyczna aktywność ruchowa

Aktywność ruchowa

Prawidłowy przebieg procesów fizjologicznych i metabolicznych uwarunkowany jest koniecznością zapewnienia organizmowi człowieka optymalnej lub przynajmniej minimalnej aktywności ruchowej (AR)

Minimalna AF (podtrzymanie zdrowia) = 3 x 30 min (reguła), obecnie = 5 x 30 min x 130 HR

Niezbędna dawka ruchu w ciągu tygodnia, konieczna dla utrzymania dobrego samopoczucia i dobrego stanu psychofizycznego. Wysiłki aerobowe inaczej tlenowe.

Trening zdrowotny wg H. Kuńskiego

Świadomie kierowany proces, polegający na celowym wykorzystaniu ściśle określonych ćwiczeń fizycznych dla uzyskania efektów psychicznych i fizycznych - przeciwdziałających obniżaniu zdrowia, zapobiegających lub zmniejszających tempo rozwoju chorób cywilizacyjnych

Brak aktywności fizycznej AF powoduje choroby cywilizacyjne.

Środowiskowe - 5 - 10%

Genetyczne - 5 - 15%

Społeczne - 20 - 25%

Styl życia - około 50%

Cele treningu zdrowotnego

• kreacja zdrowia

• zapobieganie chorobom cywilizacyjnym - poprawienie sprawności układu krążenia, metalicznego, ruchu, higieniczne żywienie, przeciwdziałanie otyłości, nie stosowanie używek, zmniejszenie negatywnego stresu

• rehabilitacja i leczenie chorób cywilizacyjnych narządu krążenia, metabolicznych, chorób psychicznych, narządu ruchu

Etapy treningu zdrowotnego

• okres początkowy - wdrożenie do systematycznego treningu

• okres przejściowy - okres ćwiczeń entuzjastycznych (najwięcej błędów, racjonalne ustawienie intensywności i objętości treningu - form ruchu, bodźce, czas trwania bodźca)

• dojrzały trening zdrowotny - okres ćwiczeń racjonalnych

Komponenty treningu Fitness

• częstotliwość = liczba jednostek treningowych w tygodniu

• osoby o przeciętnej sprawności: optymalna ilość zajęć 3-4 w tygodniu

• osoby o innej sprawności: dostosowuje liczbę treningów do swoich możliwości

• instruktorzy: max 12 godzin w tygodniu (wciągu jednego dnia nie powinno prowadzić się więcej zajęć niż 2 o dużej intensywności)

• intensywność - stopień obciążenia organizmu podczas ćwiczeń. Intensywność należy dostosować do: wieku, płci, poziomu zdrowia, sprawności. Wyznacznikiem możliwości jest tętno spoczynkowe i wiek. Obliczenie intensywności wysiłku = miarą intensywności wysiłku mogą być: wykonywane prace, wydatek energetyczny (kcal, MET), zapotrzebowanie tlenowe organizmu w czasie wykonywania wysiłku (VO2 max). Podstawą pomiar tętna. Tętno treningowe - sposoby obliczania:

• 180 minus wiek plus 5 na każdą dekadę życia powyżej trzeciej

• 170 minus ½ wieku +/- 10%

• 220 minus wiek i różnica pomnożona przez współczynnik 0,7 (70% możliwości tlenowych)

• tętno wysiłkowe wg Karvonena

• skala subiektywnej oceny ciężkości pracy wg Borga

Określenie indywidualnej intensywności:

strefa 0 - (do 50% HR) - nie przynosi korzyści ze sportowego punktu widzenia

strefa 1 - niska (50-60% HR max w warunkach tlenowych)

• najniższy poziom intensywności ćwiczeń przy których można zaobserwować pożytki dla kondycji i zdrowia

• dla początkujących lub osób po długiej przerwie w ćwiczeniach

• dobra w okresach regeneracji dla osób przetrenowanych

• w strefie tej zachodzi wykorzystanie tłuszczu jako źródła energii

• polecana dla osób pragnących schudnąć

strefa 2 - umiarkowana (60-70% HR max, praca w warunkach tlenowych)

• jest to I strefa w której serce zaczyna odczuwać korzyści z treningu

• następuje poprawienie wydolności serca, a komórki mięśniowe zaczynają lepiej wykorzystywać tlen

• w tej strefie tłuszcz jest podstawowym źródłem energii

• idealny przedział dla osób pragnących schudnąć

strefa 3 - wysoka (70-80% HR max, praca w warunkach tlenowo-beztlenowych)

• najlepsza strefa dla poprawienia wydolności sercowo-naczyniowej

• rekomendowana dla poprawienia wydolności oddechowej, poprawienia transportu utlenionej krwi do komórek mięśniowych i odprowadzenie z niej CO2

• ćwiczenia w tej strefie pozwalają poprawić wyniki w zakresie pokonywania dłuższego dystansu w krótszym czasie (szybkie poprawienie kondycji)

• organizm spala mniej glukozy niż tłuszczu

• poprawia się ogólna siła mięśniowa

strefa 4 - (80-90% HR max. 85-90% = próg beztlenowy)

• przejście od treningu do treningu - aerobowego (tlenowego) do beztlenowego anaerobowego

• organizm nie jest już w stanie wystarczająco efektywnie usuwać kwas mlekowy z pracujących mięśni

• kwas mlekowy jest produktem rozkładu glikogenu

• w tej strefie mięśnie męczą się znacznie, oddech staje się ciężki, zmęczenie jest szybsze

• jest to strefa dla osób pragnących poprawić wyniki sportowe

• trenując w tej strefie uczymy jednak swój organizm radzić sobie lepiej z kwasem mlekowym i tolerować go przez dłuższy czas

strefa 5 - maksymalna (90-100% HR max, V02 max, praca w warunkach beztlenowych)

• w tej strefie można trenować przez krótki czas

• wyłącznie dla osób o bardziej dobrej kondycji

• kwas mlekowy powstaje bardzo szybko

• główny pożytek z ćwiczeń w tej strefie to poprawienie szybkości

• wysiłki max oraz statyczne podczas których następuje blokada spalania tkanki tłuszczowej

Tętno minimalne - (220 minus wiek minus HR spoczynkowe) razy 50% wydolności tlenowej plus HR spoczynkowe

Tętno maksimum - 220 minus wiek minus HR spoczynkowe) razy 80% wydolności tlenowej plus HR spoczynkowe

Skala subiektywnej ciężkości pracy wg Borga:

• osoba poddana wysiłkowi sama ocenia jego intensywność wg 20 stopniowej skali

• skala ta skonstruowana jest w ten sposób, że u osób młodych wskaźnik po pomnożeniu przez 10 odpowiada częstości skurczów serca

• objętość - czas trwania pojedynczego treningu

• objętość treningu musi pozwalać na uzyskanie odpowiednich efektów treningowych

• UWAGA - intensywne zajęcia aerobiku nie muszą trwać dłużej niż 45 minut, ale Stepu czy Fat-burningu (nastawionych na spalanie tkanki tłuszczowej) muszą trwać co najmniej 60 minut

• Moduł - specyficzna forma zajęć

• rodzaj zajęć należy dostosować do potrzeb obiektywnych i subiektywnych ćwiczącego

• UWAGA - osobom z dużą nadwagą, o niewielkiej sile i wytrzymałości mięśni poleca się raczej zajęcia w toku których będą mogły efektywnie

• odradzać należy zbyt obciążający stawy aerobik, którego intensywność i czas trwania nie sprzyja powolnemu spalaniu tłuszczów, lecz kształtują głównie wydolność krążeniowo-oddechową

Najważniejsze zasady treningu fitness

• zasada ciągłości treningu - trening jest procesem, który przynosi pozytywne efekty tylko wtedy gdy jest prowadzony systematycznie i poprawnie metodycznie. Przerwanie powoduje spadek sprawności lub zagrożenie zdrowia

• zasada progresji treningu - w miarę treningu organizm adoptuje się. Aby podtrzymać pozytywny wpływ treningu na organizm należy stale dostosowywać skalę trudności i intensywności ćwiczeń do zwiększających się wymagań uczestników zajęć

• zasada specjalizacji treningu - każdy rodzaj treningu fitness ma ściśle określone cele etapowe. Ćwiczenia należy dobierać w ten sposób, aby osiągnąć zamierzone cele np. Fat-burning - spalanie tkanki tłuszczowej

Aerobic - stymulacja układu krążenia i oddychania oraz zwiększania wydolności

Uprawiając ćwiczenia aerobowe należy przestrzegać zasad:

• unikać ćwiczeń zbyt intensywnych z dużym obciążeniem

• należy przestrzegać zasady równowagi mięśniowej

• właściwy wysiłek poprzedzić rozgrzewką, a zakończyć ćwiczeniami rozluźniającymi

• od ostatniego posiłku powinno minąć 2,5-3 godzin

• należy wybrać najbardziej odpowiednią formę treningu dla siebie

• pierwsze odczuwalne efekty fizjologiczne i psychologiczne pojawiają się dopiero po 6 tygodniach systematycznych ćwiczeń

• minimalna dawka ćwiczeń 3-4 razy w tygodniu ponad 30 minut ciągłej pracy

• samokontrola - stosowanie pomiaru tętna, ciężaru ciała, kalorii, wiedza na temat tolerancji obciążeń treningowych (ocena umiejętności funkcjonowania układów i narządów).

Tolerancja wysiłkowa

Zdolność ustroju do znoszenia obciążeń pracą bez szkodliwych, niebezpiecznych lub przykrych fizycznych czy psychicznych objawów i następstw.

Higiena treningu zdrowotnego

• odpowiedni strój - swoboda stroju

• higiena osobista - mycie, hartowanie

• higiena odżywania - uzupełnianie płynów

• czas treningu

• przerwa nie powinna być dłuższa niż 2 tygodnie

spalanie kalorii (1 godz.) - bieg szybki 800, wolny 400, siatkówka 500, rower 25 km/h 350, pływanie 500,.

Wydatek energetyczny

Duża AF z dietą - 4000 kalorii - przewaga wydatku energii nad kaloriami.

Warunek

Próg dieta 700-800 kcal dziennie

300 kcal białka, 300 kcal węglowodanów, 100-200 kcal tłuszcz.

Techniki pozyskiwania do rekreacji

Nakłanianie do czynnego uczestnictwa w AF

• Naśladowanie (świadome lub nieświadome) wzorów, autorytetów, stylu życia

• Przekonywanie: a) przekonywanie (aprobata) b)dyskurs logiczny (walka argumentów) c) perswazja (rachunek strat i korzyści)

• Manipulowanie - ograniczenie wykonawcy możliwości wyboru, stworzenie sytuacji z której wynika pożądane zachowanie

Środki agitacji: żywe słowo, druk, obraz, muzyka i śpiew, media, obserwacja wzorów

Żywe słowo = przekazy werbalne (tekst mówiony lub pisany musi trzymać się norm i unikać: ogólników, abstrakcji, oklepanych frazesów, dłużyzn, powtórzeń, obcych i uczonych słów, zwrotów bezosobowych, skomplikowanych definicji)

Skuteczna perswazja

• przekazywanie treści nowych (emocjonalnie obojętne nie trafiają na opór)

• przekazywanie treści znanych (wyrobione zdanie na dany temat - trafiają na opór)

• lepiej przyjmujemy opinie potwierdzające nasze zdanie

• lepiej traktujemy atak na sprawy mniejszej wagi, niż na sprawy pierwszorzędne (na których opieramy swoje poglądy)

• łatwiejsza jest do zniesienia korekta poglądów niż ich całkowite zanegowanie

• źródło informacji, które się zna i któremu się ufa skuteczniej działa niż źródło odległe i anonimowe

• przekazywanie przez osobę A informacji osobie B silniej działa na nadawcę niż na odbiorcę

• lepiej przekonać grupę niż indywidualna osobę

• przekazy jednostronne (tylko za lub przeciw) przemawiają bardziej do ludzi o niższym wykształceniu, odwrotnie u ludzi wykształconych (i pro i contra)

• stosować zasadę proporcji celów (motywów)pozytywnych i negatywnych

• gdy występują argumenty przeciwstawne - o równej mocy - zwykle zwycięża chronologicznie wcześniejszy

• stosować zasadę konkretności (nie moralizować, nie nadużywać sloganów, zwłaszcza nierealnych)

• stosować zasadę etapowości:

• zalecać postępowanie nie odbiegające skrajnie od dotychczasowego

• nie żądać za wiele

• zbliżać się do celu etapami

• stosować zasadę indywidualizacji (odwoływać się do autentycznych potrzeb i doświadczeń)

• w agitacji obowiązuje takt ludzki (pojawia się on w doborze słów). Dlatego operowanie słowem wymaga odpowiedzialności i kultury

• istnieje jednak wiele ograniczeń tej reguły (wpływ autorytetów)

• stwarzanie sytuacji przypadkowych jest lepsze, niż spotkania celowe, wzbudzające naszą czujność

• posługiwanie się porównaniami obrazowymi, zrozumiałymi dla wszystkich (unikanie abstrakcji)

• zasada działania skojarzeniowego (chodzi o to, aby „osaczyć” argumentami, które będą się natrętnie powtarzać lub wzajemnie uzupełniać, wspierać i pogłębiać)

• pożądane zachowanie łatwiej uzyskać za pomocą emocji związanych z realizacją pragnień niż wskazując na racjonalne skutki działań (np. łatwiej namówić do odmładzania się, niż zalecać stosowanie środków higienicznych)

Reklama to informacja połączona z komunikatem perswazyjnym. Funkcje reklamy - zazwyczaj ma na celu skłonienie do nabycia lub korzystania z określonych towarów czy usług, popierania określonych spraw lub idei (np. promowanie marki). Oddziaływanie na emocje - wpływ emocji na człowieka - pobudza aktywność.

Konstrukcja przekazu reklamowego

Elementy, których odbiorca jest świadomy: oddziaływanie na emocje, obietnice, dobór odpowiedniego nadawcy.

Elementy ukryte przed refleksją: manipulacja kolorem, manipulacja dźwiękiem, manipulacja kształtem.

Oddziaływanie na emocje - wpływ emocji na człowieka: pobudza aktywność, ogranicza efektywność procesów myślowych, zwiększa łatwość zapamiętania, ułatwia percepcję.

Reklamodawca musi dostarczyć żywych zachęt, jeżeli zamierza zdobyć łaskawą uwagę osoby, której zmysły są otępione zmęczeniem lub wypoczynkiem - D. Lucas, S. Britt

Przykłady obietnic - Gilette - Zapewnia wyjątkowo gładkie i komfortowe golenie. Radio Zet - tylko wielkie przeboje.

Powoływanie się na autorytety

Sprawy ważne Sprawy codzienne, prozaiczne





Eksperci, autorytety, ludzie wykształceni Osoby podobne do odbiorcy

Wizualizacja - muzyka, kolorystyka, slogan, tekst reklamowy

Tekst reklamowy - prosty, bezpośredni i zrozumiały język. Zdania krótkie, przypominające hasła. Użycie słów o szerokiej skali znaczeń. Oparcie tekstu na symbolach i znakach, wywołujących skojarzenia.

Slogan - (fraza lub hasło) - łatwe do zapamiętania, często powtarzane, propagujące jakąś wartość lub reklamujące towar, usługę lub firmę.

Barwy w reklamie - czerwona, żółta - skupienie uwagi, wywołanie silnych emocji. Niebieska, zielona - stworzenie miłej atmosfery. Czarna, biała - wyodrębnienie, podkreślenie tekstu.

Muzyka - muzyka wolna - zwiększenie dziennej sprzedaży o 38%. Muzyka szybka - zwiększenie tempa poruszania się po sklepie.

Reklama przybiera różną postać: od rzetelnej informacji o cechach produktu - prasa specjalistyczna. Poprzez - foldery, ulotki, plakaty, broszury. Reklama medialna.

Plakat - formalna analiza - jakiemu celowi służy (temat, idea, w jakim kierunku działa), do kogo adresowany (im mniej określony odbiorca, tym bardziej ogólna treść plakatu), czy treść plakatu jest zgodna z rzeczywistością (kryterium prawdy), czy i jakimi metodami trafi do psychiki (wartość intelektualna, emocjonalna, agitacyjna, dowcip, skrót, symbolika, metafora, moc kojarzenia).

Plakat - format (wielkość, kształt), barwy i ich kompozycja, liternictwo (krój i wielkość), kompozycja (wzajemny stosunek rysunku, tekstu i światła - nie powinny konkurować lecz współpracować).

Plakat - nie może być przegadany, przeładowany graficznie, lokalizacja (gdzie wisi, jak wysoko, w jakim oświetleniu), rytmika (powtarzanie się tego samego plakatu np. pasem poziomym lub pionowym lub w odstępach).

Ulotki - rozdawane przechodniom, wrzucane do skrzynek, prosta forma reklamowania np. wydarzeń sportowych, festynów, klubów sportowych.

Folder - zalety - zwięzłość, dwukanałowa droga przekazu (słowo i ilustracja), estetyczny, dowcipny, informuje w sposób wyczerpujący, zwięzły, przystępny.

Rodzaje reklam medialnych - internetowa, telewizyjna, prasowa, radiowa, bilboardowa, tranzytowa, mobilna.

Internetowa - najbardziej znaną formą reklamy internetowej jest mailing reklamowy.

Internetowa - baner - wyskakujące okienka.

Telewizyjna - spot - krótki film reklamowy wyświetlany w przerwach pomiędzy właściwym programem. Spoty reklamowe trwają najczęściej 30 sekund, ale spotyka się filmy reklamowe 5 - 120 sekund.

Telewizyjna - wyspecjalizowane kanały poświęcone wyłącznie problematyce sportowej - Eurosport, DSF.

Krajowa oferta telewizyjna - bezpośrednie transmisje i retransmisje lub skróty zawodów sportowych, spotkań ligowych (najwięcej zajmuje sport wyczynowy). Programy popularyzujące sport powszechny: Polsat - Klub Fitnesu Women, TV2 - Akademia Zdrowia Dwójki, WOT - Na sportowo czyli zdrowo.

Programy publicystyczno-informacyjne: TV1 - sportowa sobota, sportowa niedziela, TV2 - sport telegram, magazyn piłkarski GOL, Polsat - magazyn sportowy, Canal Plus - magazyn Trans World Sport, Mundial Futbol.

Informacje sportowe w programach ogólnoinformacyjnych - TV1 - wiadomości, TV2 - Panorama, Polsat - Informacje.

Transmisja sportowa - powinna być nie tylko fachową informacją, ale również wyjść do mniej przygotowanych odbiorców - wytłumaczyć sprawy podstawowe, wprowadzić w swoisty klimat sportu, wprowadzić w jego tradycje, obyczajowość, wprowadzić w prawa pisane i nie pisane.

Transmisja sportowa - powinna silniej osadzać sprawy sportu w całokształcie tematyki kulturalnej - nie należy ograniczać jej do wąskiej informacji o wynikach i rekordach dla kręgu specjalistów, powinna przenikać inne cykle i działy, o sporcie mówią znakomici uczeni lub wybitni artyści.

Reklama prasowa - według międzynarodowej klasyfikacji wytworów drukowanych UNESCO grupa pism dotyczących AF liczy 142 tytuły.

W Polsce całkowicie zniknęły rynku ilustrowane magazyny o treści ogólno sportowej i uniwersalnej (Sportowiec).

Przysłowiowe ostatnie strony gazet, stałe lub okazjonalne felietony w czasopismach społeczno-kulturalnych, świąteczno-okazjonalne wydania - literatura na świecie, problemy, wiedza i życie.

Prasa specjalistyczna - poświęcona poszczególnych dyscyplinom sportowy m, turystyce lub innym formom AF.

Reklama radiowa - skróty prezentowane w magazynach informacyjno-publicystycznych - kronika sportowa, studio S-13, przy muzyce o sporcie. Programy popularyzatorskie - gimnastyka poranna. Pojawiające się okazjonalnie audycje poświęcone rekreacji i turystyce - sport to zdrowie, studio relax, sportowcy wiejscy na start.

Billboard - duża tablica reklamowa umieszczana na budynkach lub na specjalnie przystosowanych do tego słupach - najczęściej oświetlonych.

Najpopularniejsze formaty nośników sieciowych w Polsce - billboardy/freeboardy - 6 m2 - metro, 12 m2, 18 m2.

City lighty - wiaty przystanków autobusowych, naścienne, wolno stojące, na latarniach. Mega reklamy o powierzchni powyżej 18 m2, słupy reklamowe

Reklama teaserowa - zwana jest reklamą drażniącą - jest to typ reklamy dokonywanej w co najmniej dwóch odsłonach - w pierwszym etapie podawany jest komunikat mający zachęcić konsumenta, w drugim etapie podawany jest komunikat właściwy.

Przykład - na billboardzie pojawia się slogan - moc emocji.

Slogan ozdobiony jest rysunkiem głowy byka.

W kolejnej odsłonie ciekawość wzbudzona tym komunikatem jest zaspokojona - ujawnia się reklamodawca - jedna z firm ubezpieczeniowych.

Reklama tranzytowa - to rodzaj reklamy outdoorowej czyli reklamy zewnętrznej. Nośnikami reklamy są środki komunikacji - autobusy, tramwaje, taksówki, samochody osobowe prywatne czy też specjalne samochody reklamowe. Reklama przemieszczając się ma bardzo duży zasięg.

Reklama podprogowa - sugestia podprogowa, przekaz podprogowy.

Polega na włączaniu do filmu pojedynczych klatek z reklamą lub wgrywaniu ukrytego przesłania do piosenek (Coca Cola).

Socjometria - dział socjologii zajmujący się oddziaływaniami między członkami grupy bądź jednostką, a grupą. To technika badania stosunków międzyludzkich w zespołach. W szczególności tą techniką w prosty sposób można zbadać uczucia, jakie ludzie w określonym zespole żywią wobec siebie nawzajem takie, jak poważanie, sympatia, antypatia, zaufanie

Test socjometryczny jest to rodzaj kwestionariusza. Polega on na pytaniu każdego członka badanej zbiorowości, kogo chciałby mieć do towarzystwa w toku jakiejś czynności, a kogo nie. Układ stosunków społecznych można badać za pomocą  techniki J.L MORENO. Technika socjometryczna J L Moreno jest pomiarem stosunków „przyciągania”, czyli sympatii, przyjaźni, zaufania oraz stosunków „odpychania” tj. opartych na uczuciach antypatii, wrogości, uprzedzeń.

Środki uatrakcyjniające rekreacyjne zajęcia ruchowe: urządzenia (wielofunkcyjność, otaczający teren, modernizacja, estetyka), przyrządy, przybory, muzyka, plener.

Programy rekreacyjne

Grupy specjalistyczne

Rodzina, grupy prewencji pierwotnej i wtórnej (choroby układu krążenia, choroby kręgosłupa, nerwice).

Osoby niepełnosprawne

Osoby otyłe

Grupy resocjalizacji osób uzależnionych

Dzieci młodsze

Charakterystyka grupy:

Dominująca rola rodziny

Spontaniczna zabawa, swoboda

Rozwój indywidualnych cech osobowości

Formowanie systemu wartości

Zdobywanie pierwszych umiejętności

Zdobywanie niezbędnych nawyków ruchowych

Zadania programowe

Program powinien być połączony z wychowaniem zdrowotnym

Należy stwarzać warunki do:

Korzystania z zabaw ruchowych

Kształtowanie zainteresowań i nawyków rekreacyjnych

Rozwijanie samodzielności i inicjatywy

Metodyka zajęć wychowania winna być oparta na:

Zabawie (głównie ruchowej), ćwiczeniach prostych, krótkich, ćwiczeniach z prostymi przyborami, należy stosować częste zmiany pozycji, rodzaju ćwiczeń

Zalecane formy: zabawy ruchowe, ćwiczenia gimnastyczne w formie zabawy, ćwiczenia wspomagające koncentrację, ćwiczenia oddechowe, ćwiczenia izometryczne.

Unikać należy ćwiczeń intensywnych, siłowych, wytrzymałościowych, nadmiernie wyrabiających gibkość.

Należy wziąć pod uwagę, że dzieci młodsze nie zaspokajają minimum AF (do 4 godzin dziennie). 50% dzieci przedszkolnych nie uzyskuje norm tzw. minimum sprawności fizycznej. Tylko 30% dzieci potrafi poprawnie chwytać i rzucać piłkę. Tylko 50% dzieci potrafi odtworzyć rytm muzyczno-ruchowy. Nieliczne dzieci oswojone są z wodą i umieją pływać.

Należy wziąć pod uwagę, że są zbyt liczne grupy, uniemożliwiające racjonalną organizację zajęć. Ograniczane ą gry ruchowe na rzecz zabaw manipulacyjnych, konstrukcyjnych w miejscu. Występuje brak zainteresowania rodziców sprawami WF. Przygotowanie kadr jest niedostateczne, kładzie się większy nacisk na przygotowanie umysłowe dziecka do szkoły.

Dzieci starsze - (ok. 11 - 15 roku życia)

Charakterystyka grupy:

Dominująca rola rodziny słabnie. Wzmaga się wpływ szkoły, organizacji młodzieżowych, nieformalnych grup koleżeńskich. Celem jest zdobycie dalszych umiejętności i nawyków ruchowych. Akcentowana jest sprawność fizyczna, a szczególnie zdolności motoryczne. Widoczne są indywidualne zainteresowania, pojawiają się różnice rozwojowe pomiędzy chłopcami i dziewczętami.

Zadania programowe

Wychowanie i uczenie , rozwijanie sprawności motorycznej (inwestycje we wszechstronny rozwój). Kształtowanie dalszych umiejętności i nawyków ruchowych (nowe techniki, szeroka oferta uczestnictwa w rekreacji ruchowej). Usprawnianie, hartowanie, przyzwyczajanie do higieny życia. Motywowanie. Przynoszenie radości i odpoczynku. Kształtowanie potrzeb aktywnych form wypoczynku (współpraca z domem promując rodzinną rekreację ruchową). Kształtowanie systemu wartości celo życiowych człowieka (promowanie aktywnych form wypoczynku). Kształtowanie zdrowego stylu życia.

Metodyka zajęć wychowania winna być oparta na: zabawie (forma rozrywki, przyjemności, wyżycia się). Współzawodnictwie. Wykorzystywanie muzyki, prostych przyborów, itp.). Stwarzanie warunków do rozwoju indywidualnych cech osobowości.

Wskazany jest podział zajęć ze względu na płeć.

Zalecane formy: wysiłki tlenowe, ćwiczenia wszechstronne, ogólnorozwojowe, gry zespołowe, kolektywne, sporty permanentne.

Przeciwwskazania - nadmierne obciążenia, ćwiczenia wymagające wielu partnerów czy całej drużyny. Ćwiczenia o skomplikowanej technice.

Formy organizacyjne - zajęcia WF, biwaki, kolonie, zimowiska, wczasy, zielone szkoły, inne imprezy sportowe-turystyczne(Dni sportu, spartakiady, turnieje), pozalekcyjne i pozaszkolne formy kultury fizycznej (SKS, zajęcia pozalekcyjne w ramach różnych sekcji rekreacyjno-sportowych).

Należy wziąć pod uwagę na to, że: szkoła wyposaża uczniów w zbyt mały zakres umiejętności. Nie rozwija sprawności. Tylko ¼ uczniów jest aktywna, a aż 60% z nich ćwiczy tylko 2 godziny tygodniowo. 40% szkół nie ma sal gimnastycznych. 77% szkół nie prowadzi badań lekarskich kwalifikujących uczniów do normalnych zajęć lub do grup dyspanseryjnych (duża ilość uczniów powinna uczestniczyć w zajęciach korekcyjnych, a tak nie jest).

Wychowanie fizyczne jest jeszcze traktowane jako coś pośredniego i mało ważnego. Zanikają pozalekcyjne formy ruchu. Niskie uposażenie nauczycieli ,które zmusza ich do pracy dorobkowej. Mała indywidualizacja (eliminacja uczniów otyły h i nieśmiałych). Zbyt mały nacisk w programach na sporty permanentne.

Młodzież (15 - 18 lat)

Charakterystyka grupy - rozkwit zwinności i szybkości. Okres dorastania, dążenia do samodzielności (odejście od szkolnych i rodzinnych form spędzania wolnego czasu). Zdecydowana dominacja grup rówieśniczych (preferowane zajęcia w dobrowolnie dobranych grupach).większa samodzielność. Uniezależnienie się od rodziny. Potrzeba kontaktów towarzyskich.

Zadania programowe - podtrzymanie i rozwijanie sprawności fizycznej. Kształtowanie nowych umiejętności ruchowych. Wdrażanie do samodzielnego organizowania ruchu w czasie wolnym (rozwijanie samodzielności i inicjatywy). Wnoszenie informacji o zdrowotnym znaczeniu ruchu, umiejętności diagnozowania swego rozwoju fizycznego, sprawności i wydolności fizycznej. Wdrażanie do samokontroli i samooceny (próby i testy sprawności).

Ukierunkowanie na aktywny fizycznie styl życia w dorosłości (uświadamianie korzyści płynących z AF, różnorodności form aktywnego wypoczynku). Zapoznawanie z różnymi sportami przydatnymi w dorosłości. Wdrażanie do higieny, odpoczynku i pracy. Upowszechnienie zasad ochrony środowiska naturalnego i umiejętności korzystania z zasobów przyrody.

Metodyka zajęć wychowania winna być oparta na: zwiększaniu aktywności (uczeń powinien doświadczyć uczucia zmęczenia, walki z samym sobą). Możliwości doskonalenia się pod względem sprawności i umiejętności technicznych. Współzawodnictwo - walka sportowa. Podziale zajęć ze względu na płeć (różnice rozwojowe między dziewczętami i chłopcami). Zajęcia koedukacyjne w starszych grupach (potrzeba kontaktów towarzyskich). Zaspokajanie indywidualnych zainteresowań.

Zalecane formy - ćwiczenia wytrzymałościowe o dużym natężeniu, ale narastającym stopniowo. Ćwiczenia ogólnorozwojowe lub ukierunkowane na technikę określonej dyscypliny. Ćwiczenia ukierunkowane na kształtowanie sylwetki, estetykę wyglądu. Sporty przydatne w dorosłości. Turystyka kwalifikowana.

Formy organizacyjne - zajęcia wychowania fizycznego. Biwaki, kolonie, obozy, zimowiska, wczasy, zielone szkoły. (Dni sportu, spartakiady, turnieje), pozalekcyjne i pozaszkolne formy kultury fizycznej (SKS, zajęcia pozalekcyjne w ramach różnych sekcji rekreacyjno-sportowych).

Należy wziąć pod uwagę na to, że: szkolne wychowanie fizyczne ma charakter uniwersalny i niedostatecznie uwzględnia zróżnicowane potrzeby jednostek. Indywidualizacja jest wyjątkowo trudna. Udział w zajęciach specjalistycznych (różne sekcje TKKF, kluby sportowe) daje szansę uczestniczenia w trudniejszych, intensywniejszych forach aktywności fizycznej. Fachowa kadra, baza materialna, sprzęt oraz programy RR, mogą zaspokajać oczekiwania uczestników w zakresie: oceny poziomu sprawności fizycznej, wskazania metod i środków kształtujących poszczególne zdolności motoryczne. Nauka techniki danej dyscypliny. Stwarzanie możliwości współzawodnictwa. Organizacja sprawdzianów i zawodów.

Studenci

Charakterystyka grupy: rozwój siły i wytrzymałości. Dalszy rozwój, zróżnicowanie oraz utrwalanie osiągniętego stopnia motoryki. Dalszy rozwój i doskonalenie sprawności i wydolności.

Zadania programowe: rozbudzanie zainteresowań, potrzeb i aspiracji ruchowych studentów. Rozszerzanie wiedzy na temat niedostatku ruchu, braku znajomości funkcjonowania organizmu i potrzeb ruchowych. Braku umiejętności posługiwania się ciałem. Wdrażanie do systematycznego uczestnictwa (treningu zdrowotnego). Wychowanie człowieka kreatywnego, samodzielnego, wszechstronnego (uczestniczącego zarówno w zajęciach zorganizowanych, jak i formach indywidualnych). Kształtowanie umiejętności dokonywania właściwych, wartościowych wyborów form wypoczynku. Wyrabianie umiejętności samokontroli i samooceny.

Metodyka zajęć wychowania winna być oparta na: zwiększaniu aktywności, możliwości doskonalenia się pod względem sprawności i umiejętności technicznych, współzawodnictwie (walce sportowej), zapoznawanie z szerokim wachlarzem różnorodnych form rekreacji ruchowej i stworzenie możliwości ich stosowania.

Formy organizacyjne: zajęcia WF na uczelni. Sportowa działalność AZS, różnorodnych klubów i organizacji studenckich. Aktywność turystyczna studenckich kół PTTK. Zajęcia poza środowiskiem uczelnianym (indywidualnie lub w nieformalnych grupach koleżeńskich). Zajęcia w różnego rodzaju organizacjach kultury fizycznej (kluby sportowe, ogniska TKKF, PTTK, OSiR, przedsiębiorstwa prywatne dochodowe i niedochodowe (non profit), placówki i kluby oferujące usługi z zakresu rekreacji ruchowej, czyli sportu dla wszystkich, odnowy biologicznej aktywnego wypoczynku.

Dorośli (pierwsza praca)

Charakterystyka grupy: nowa sytuacja życiowa (zmiana w podejmowaniu aktywności fizycznej - okres zakończenia szkoły z obowiązkowym WF, łatwiejszym dostępem do klubów i organizacji sportu. Wejście w fazę nowych ról społecznych, rodzinnych i zawodowych. Przyjmowanie na siebie odpowiedzialności za zdrowie, sprawność, odporność, budowę i urodę własnego ciała.

Zadania programowe: utrwalanie, rozbudowa i różnicowanie osiągniętego stopnia motoryczności. Działania profilaktyczno-zdrowotne (regeneracja sił psychicznych i fizycznych). Działania społeczno-wychowawcze (integracja załogi, wzmacnianie więzi pracowników z miejscem pracy). Przekazywanie wiedzy na temat ochrony swego zdrowia i umiejętności przekładania tej wiedzy na właściwe zachowania w życiu codziennym.

Metodyka zajęć i wychowania powinna być oparta: spełnianiu określonych potrzeb, zainteresowań, oczekiwań. Organizowaniu wypoczynku po pracy, niwelowaniu jej ujemnych skutków. Zróżnicowaniu zajęć z kobietami i mężczyznami. Organizowaniu form indywidualnych i grupowych. Wdrażaniu do samokontroli o samooceny.

Zalecane formy: ćwiczenia podtrzymujące sprawność i wydolność. Ćwiczenia kompensacyjne. Ćwiczenia korekcyjne.

Formy organizacyjne: wypoczynek urlopowy. Wypoczynek weekendowy (rajdy, wycieczki, itp.). Imprezy sportowo-rekreacyjne (ligi, zawody, spartakiady, biegi przełajowe, itp.). Imprezy turystyczne (wycieczki, kuligi). Imprezy okazjonalne (festyny, choinki noworoczne, itp.). Zajęcia w profesjonalnych ośrodkach rekreacji: oferta programowa dotycząca rodzaju aktywności fizycznej, terminarzu zajęć, zasad odporności. Możliwość oceny różnych parametrów zdrowia (np. wydolności fizycznej, siły, gibkości, składu ciała). Zajęcia organizowane przez zakłady pracy - wczasy, kolonie, zimowiska, obozy dla dzieci pracowników, itp. prelekcje, porady, rozprowadzanie materiałów, bieżąca informacja. Wynajmowanie sal, boisk, siłowni. Organizacja imprez okolicznościowych, wyjazdy (grzyby, ryby).

Okres założenia rodziny

Charakterystyka grupy: apogeum naszych możliwości fizycznych (brak aktywności nie jest jeszcze odczuwalny). Utrzymanie, doskonalenie poziomu sprawności, psycho-motorycznej. Drastyczne ograniczenie czasu wolnego (początek życia zawodowego, zakładanie rodziny, pojawienie się dziecka). Osłabienie lub przerwanie kontaktów ze sportem.

Zadania programowe: zachowanie sprawności. Przekazywanie wiedzy na temat: potrzeby wzmacniania zdrowia, możliwości ochrony zdrowia, umiejętności oraz przekładania tej wiedzy na właściwe zachowania w życiu codziennym. Wskazywanie na możliwości regeneracji organizmu, rekreacji i „remontu ciała” (edukacja rekreacyjna, sporty permanentne). Wdrażanie treningu zdrowotnego.

Metodyka zajęć i wychowania powinna być oparta: większej ostrożności w dawkowaniu wysiłku fizycznego. Systematycznej i optymalnie intensywnej AF. Indywidualizacji ćwiczeń. Wdrażaniu do samokontroli i samooceny.

Zalecane formy: ćwiczenia kompensacyjne eliminujące ujemny pływ pracy zawodowej. Różne formy rekreacji, turystyki kwalifikowanej. Sporty permanentne.

Formy organizacyjne: organizacje państwowe, społeczne i prywatne (kluby fitness, OSiR, szkoły, ogniska TKKF, koła PTTK, kluby, świetlice, domy kultury, parki kultury i wypoczynku, ośrodki wypoczynkowe, ogrody jordanowskie). Zakłady pracy: ośrodki wypoczynku weekendowego i świątecznego.

Wiek średni (po 40-50 roku)

Charakterystyka grupy: siedzący, przekarmiony i stresujący styl życia. Niższa zdolność przyswajania nowych umiejętności, coraz mniejsza ruchliwość, coraz oszczędniejsze gospodarowania siłami. Spadek możliwości ruchowych, w czynnościach wymagających wysokiej koordynacji ruchowej i szybkości. W miejscu dziecinnej „rozrzutności” ruchowej pojawia się niemal „lenistwo motoryczne”. Często stać nas tylko na okazjonalny zryw lub kontynuowanie ćwiczeń przez krótki czas. Coraz wyraźniejsze objawy inwolucyjne są powodem większej troski i zabiegów o własne zdrowie. Powrót do AF, ukierunkowanej na profilaktykę lub leczenie. Więcej czasu dla siebie (usamodzielnienie się dzieci).

Zadania programowe: doskonalenie i utrzymanie pożądanego poziomu ogólnej motoryczności. Ciągłe podnoszenie na wyższy poziom sprawności fizycznej i walorów zdrowotnych organizmu ludzkiego. Wskazywanie na możliwości regeneracji organizmu poprzez sporty permanentne. Zmiana zachowań w tym wieku to ostatnia szansa: profilaktyki przed leczeniem. Wywołania trwałych, pożądanych zmian w osobowości człowieka.

Metodyka zajęć i wychowania powinna być oparta: systematycznej i optymalnie intensywnej AF. Większej ostrożności w dawkowaniu wysiłku fizycznego, doborze form i metod pracy. Indywidualizacji ćwiczeń. Wdrażaniu do samokontroli i samooceny.

Zalecane formy: formy oparte na prostych, cyklicznych ruchach (marsze, biegi, jazda na rowerze, pływanie, biegi na nartach, wisłowanie, golf, tzw, sporty całego życia - permanentne). Ćwiczenia kształtujące prawidłową postawę ciała, sylwetkę. Ćwiczenia kompensacyjne.

Formy organizacyjne: sektor prywatny (kluby fitness). Sektor publiczny (ogniska TKKF, OSiR, ośrodki zdrowia i rehabilitacji). Sektor wyznaniowy (organizacje i stowarzyszenie kościelne). Ośrodki wypoczynkowe, uzdrowiska, sanatoria.

Dorośli (trzeci wiek)

Charakterystyka grupy: objawy inwolucji motorycznej nasilają się, w takiej samej kolejności , w jakiej cechy motoryczne rozwijają się w okresie dojrzałości - znikają w wieku starszym. Dużo czasu wolnego i uwolnienie od przeciążenia pracą. Społeczna marginalizacja (niekorzystne stany psychiczne, trudne sytuacje rodzinne, ekonomiczne).

Zadania programowe: dobór form ukierunkowany na podniesienie ogólnej wydolności. Hamowanie objawów biologicznej starości człowieka. Poprawa sprawności funkcjonalnej. Wypełnienie czasu wolnego różnymi formami zajęć.

Metodyka zajęć i wychowania powinna być oparta na: ścisłej współpracy z lekarzem, kontroli i samoocenie, możliwości regulowania intensywności, indywidualizacji zajęć, kameralnej atmosferze zajęć.

Zalecane formy: formy ruchu ukierunkowane na podniesienie ogólnej wydolności (ruch cykliczny, prosty, np. gimnastyki, pływanie, jazda na rowerze, marsze, tańce, turystyka). Ćwiczenia oddechowe. Ćwiczenia z łatwymi przyborami. Ćwiczenia korektywne i rehabilitacyjne.

Przeciwwskazania: ćwiczenia szybkościowe, siłowe, skomplikowane koordynacyjnie, wykonywane w napięciu i bezdechu. Szybkie zmiany pozycji. Zwisy, podpory, skoki, ćwiczenia akrobatyczne, rywalizacja i współzawodnictwo.

Formy organizacyjne: uniwersytety III wieku, placówki budżetowe, (domy pomocy społecznej, domy kultury, kluby seniora, rencistów, emerytów, kombatantów).

TKKF, PTTK, OSiR i inne organizacje pozarządowe działające na rzecz ludzi starszych zrzeszone w Forum +50. Kościół (turystyka pielgrzymkowa, wycieczki, imprezy sportowe-rekreacyjne, zajęcia hobbystyczne).

Rodzina jest podstawową instytucją wychowawczą, najpełniej kształtują osobowości jednostki.

Podstawowe funkcje rodziny: przekazywanie dziedzictwa kulturowego. Wprowadzanie młodego pokolenia w całość procesów życiowych. Zapewnianie warunków rozwoju. Troska o zdrowie (zdrowy styl życia w kontekście bio-psycho-fizycznym.

2

---