Jean Jacques Rousseau (1712-1778)
myśliciel kultury francuskiej, z pochodzenia Szwajcar
Filozofia Jana Jakuba Rousseau nie była związana z tradycją ani z nauką, podłożem dla niej były własne doświadczenia i własne pragnienia autora Wyznań. Poglądy jego nie nawiązywały do żadnej orientacji filozoficznej, były pewnym fenomem kulturowym wyrażonym w radykalnej krytyce cywilizacji i stworzonych przez nią instytucji społecznych. Nauki i sztuki, które łączy się z postępem i miarą poziomu kulturowego, dla Rousseau, były najwyższym złem, godnym jedynie potępienia. Prawda moralna, bo ta jest źródłem i miarą szlachetności życia ludzkiego, tkwi w pierwotnych uczuciach, sentymentach. Nie można jej przełożyć ani na wiedzę, ani nadać jej rangi stylu bycia. Cywilizacja nie tylko nie czyni ludzi moralnie lepszymi, ale przeciwnie: stają się podli, grzęzną w nędzy walk między sobą. Natura i równość znaczą pierwotne doskonałe stosunki pomiędzy ludźmi, zostały one z czasem zamienione na struktury społeczne, działające w ramach państwa i określone ustrojem społeczno-politycznym. To wszystko jest złe, wynika z umowy, konwencji, powoduje nierówności pomiędzy ludźmi, oddalenie ich od prawdziwych wartości. Powrót do natury - to powrót do Arkadii z całą iluzją tego, co dobre, piękne i prawdziwe - bo mające swoje korzenie w naturze człowieka. Stąd społeczne i wychowawcze postulaty Rousseau, zmierzające do reformy szkolnictwa i zmiany ustroju.
Należy dodać, że te właśnie poglądy Rousseau znalazły odbicie w literaturze, w modzie, w filozofii końca XVIII w. i nierozdzielnie związały się z diale-ktyką francuskiego oświecenia i jego sentymentalną wersją.
Najważniejsze prace Rousseau to:
Rozprawa o naukach i sztukach, Rozprawa o pochodzeniu nierówności, Ekonomia polityczna, Julia, czyli nowa Heloiza oraz Emil, czyli o wychowaniu i Wyznania.