Polityka regionalna Unii Europejskiej

1. Znaczenie polityki regionalnej

Istnienie i narastanie różnic w poziomie i tempie rozwoju poszczególnych regionów zagraża założeniom integracji europejskiej i skłania ze względów zarówno ekonomicznych, jak i społecznych do zmniejszania tych różnic.

Znaczenie polityki regionalnej w całokształcie polityki gospodarczej w UE szybko rośnie i w chwili obecnej wydatki na ten cel stanowią około 38% wydatków budżetu Unii.

Zgodnie z kryteriami przydzielania funduszów na ten cel Polska traktowana jest jako kraj w całości korzystający z rosnących funduszy strukturalnych.

2. Pojęcia regionu

• naturalne

• sztuczne

Pojecie regionu w ujęciu naturalnym dotyczy umownie wydzielonego względnie jednorodnego obszaru odróżniającego się od terenów przyległych określonymi cechami naturalnymi lub nabytymi.

lub

Jest to część terytorium państwa ponadlokalna, wyodrębniona w oparciu o specyfikę położenia geograficznego, historię, obyczaje, język.

Sztuczne pojęcie regionu dotyczy np. podziałów administracyjnych państwa lub też tak jak to ma miejsce w przypadku UE podziału stworzonego dla potrzeb polityki regionalnej.

Podział ten mieści się w tzw. Nomenklaturze Jednostek Terytorialnych dla celów statystycznych. Podział ten nosi nazwę skróconą z jęz. francuskiego NUTS.

Rozróżniamy 3 poziomy regionalne i 2 lokalne NUTSów.

• NUTS 1 → obejmuje w obrębie „15” 77 jednostek terytorialnych (największych)

• NUTS 2 → 206 jednostek

• NUTS 5 → ponad 98 tysięcy gmin lub podobnych jednostek

Podstawowe znaczenie ma NUTS nr 2 obejmujący zróżnicowane obszary, np. miasta (Bruksela, Bremę) lub znacznie większe (Lombardia lub Hesja).

Polityka regionalna jest to tematycznie uporządkowane działanie, mające na celu przy pomocy zespołu instrumentów i środków finansowych, usunięcie dysproporcji w rozwoju gospodarczym i społecznym regionu w Unii Europejskiej oraz zapewnienie zrównoważonego wzrostu wszystkich jej obszarów, z zachowaniem ich wewnętrznej spójności ekonomicznej i społecznej.

Fazy polityki regionalnej

1. 1958 - 1975

Istniały wówczas tylko 2 słabe regiony i tam też przekazywane były środki związane z Europejskim Funduszem Socjalnym i Europejskim Bankiem Inwestycyjnym.

2. 1975 - 1988

Zasadnicza zmiana sytuacji spowodowana kryzysem naftowym i przyjęciem czterech nowych, wyraźnie biedniejszych państw → Irlandii, Grecji, Hiszpanii i Portugalii.

Zasadnicze znaczenie miał utworzony w 1975 roku Europejski Fundusz Rozwoju Regionów, który w połączeniu z Europejskim Funduszem Socjalnym sekcję orientacji funduszu rolnego oraz finansowym instrumentem wspierania rybołówstwa tworzy łącznie tzw. Fundusze Strukturalne.

3. 1988 - 1993

Budżet na te cele wzrósł do 25% całości wydatków.

4. 1994 - 1999

Wydatki na:

• Fundusz Strukturalny → 141 mld ecu,

• Fundusz zbliżenia → 15 mld ecu.

W tej fazie nastąpiła korekta zadań polityki regionalnej:

• wspieranie przemian strukturalnych (kryterium poniżej 75% średniego),

• koncentracja środków na restrukturyzację upadających gałęzi przemysłu, przebudowę rolnictwa i rybołówstwa,

• modernizacja rynku pracy → aktywne zwalczanie bezrobocia.

1. Plan na lata 2000 - 2006

Średnioroczne wydatki na ww cel → 39 mld euro, tzn. 38% budżetu.

wykład 7

1

wykład 4

---