Ekosystemy i ich funkcjonowanie w środowisku.

Populacje roślinne i zwierzęce połączone wielorakimi zależnościami wraz ze środowiskiem nieożywionym, w którym żyją, tworzą ekosystem. Ożywiona cześć ekosystemu nazywamy biocenozą, niekiedy dzieli się ją na cześć roślinną, czyli fitocenozę i zwierzęcą, czyli zoocenozę oraz cześć nieożywioną, zwaną biotopem.

Wyróżniamy ekosystemy:

• Naturalne - to taki, który powstał bez udziału człowieka (oceany, morza, lasy, pustynie)

• Półnaturalne - stawy (ponieważ w przypadku zaniechania gospodarki rybackiej, zbiorniki te uległyby wypłyceniu i zarosłyby roślinnością w wyniku sukcesji), łąki istniejący tylko dzięki działalności człowieka

• Rolnicze - obejmuje powietrze, glebę oraz żyjące w niej mikroorganizmy i bezkręgowce, rośliny, zarówno produkcyjne, jak i tzw. chwasty, dzikie zwierzęta żywiące się tymi roślinami i zwierzęta hodowlane np. użyli zielone, zalicza się też do nich agroekosystemy, ekosystem rolniczy odnoszący się do pól uprawnych

• Sztuczne - to taki, który w różnym stopniu został ukształtowany przez człowieka np. zbiorniki retencyjne, młodniki

Agroekosystemy są to ekosystemy utrzymywane we wczesnych stadiach sukcesji (sukcesja jest to przemiana np. jeziora przez zamulanie w bagno a następnie w las), co jest warunkiem uzyskania z nich nadwyżek biomasy, pobieranych w postaci plonów roślin.

Inny podział ekosystemu to na:

• Lądowe zaliczamy lasy, pustynie, łąki, pola uprawne

• Wodne, które dzielimy na słone i słodkie, te na płynące i stojące (jeziora, stawy, rzeki, morza i oceany)

Ekosystemy to np. morza i oceany, staw, jeziora, las, pole uprawne czy łąka.

Skład i funkcjonowanie ekosystemu można przedstawić na schemacie.

Ekosystem to biocenoza i jej środowisko ekologiczne. Jest to układ dynamiczny, w którym organizmy żywe w warunkach siedliska (biotopu) mogą żyć, rozwijać się, rozmnażać i uczestniczyć w przemianie materii a przez nią korzystać z przepływającej przez ekosystem energii(zawartej w substancji organicznej)

W ekosystemie zachodzą wzajemne powiązania i oddziaływania pomiędzy biocenozą i środowiskiem ekologicznym oraz przepływ energii i zamknięty cykl krążenia materii.

Ekosystem składa się z 4 komponentów, które tworzą łańcuch pokarmowy.

• CZĘŚĆ ABIOTYCZNA- nieorganiczne i organiczne podłoże

• PRODUCENCI- zielone rośliny wytwarzające materię organiczną z wody dwutlenku węgla i soli mineralnych w procesie fotosyntezy. Zaliczamy tu też bakterie chemosyntetyzujące

• KONSUMENCI dzielą się na trzy grupy:

Konsumenci I rzędu- makroorganizmy odżywiające się roślinami

Konsumenci II rzędu- zwierzęta mięsożerne

Konsumenci III rzędu- konsumenci szczytowi

• REDUCENCI- destruenci- mikroorganizmy rozkładające materię organiczną biocenozy na proste związki chemiczne przyswajalne dla roślin.

Konsumenci i reducenci zużywają część pokarmu na budowę ciała a resztę rozkładają (oddychanie , fermentacja) na wodę, dwutlenek węgla i inne związki.

Organizmy żywe dzielimy na:

AUTOTROFY- organizmy wykorzystujące energię słoneczną i wiązań chemicznych do wytwarzania złożonych związków organicznych.

HETEROTROFY- organizmy budujące własne związki organiczne wykorzystując gotowe związki organiczne. Dzielimy je na: FITOFAGI - roślinożercy; ZOOFAGI - drapieżniki; PASORZYTY BEZWZGLĘDNE I OBLIGATORYJNE (mogą żyć poza organizmem żywiciela); KAPROFAGI - żerują na odchodach; SAPROFAGI - rozkładają martwą materię organiczną; SAPROFITY - rośliny żyjące na martwych szczątkach; REDUCENCI - destruenci- rozkładają związki organiczne na proste związki łatwo przyswajalne przez producentów

Produkcja biologiczna ekosystemu-cała masa organiczna i ukryta w niej energia zgromadzona w ciałach auto i heterotrofów.

Producenci przekształcają energię świetlną w energię chemiczną związków organicznych. Wskaźnikiem tempa, w jakim to czynią, jest produktywność pierwotna. Z kolei część zgromadzonej w ten sposób materii jest wykorzystywana przez konsumentów do produkcji ich własnej biomasy. Szybkość, z jaką togo dokonują, to produktywność wtórna. W rzeczywistości przyrost biomasy autotrofów w jednostce czasu, który obserwujemy i możemy bezpośrednio określić, jest tylko produktywnością pierwotną netto. Realne tempo fotosyntezy jest zawsze większe, ale część zakumulowanej energii rośliny muszą przeznaczyć na potrzeby własnych procesów oddechowych. Gdybyśmy więc zdołali poznać koszty utrzymania, pozwoliłoby to na określenie produktywności pierwotnej brutto danego układu biologicznego (produktywność pierwotna netto + koszty utrzymania = produktywność pierwotna brutto). Podobnie przedstawia się sytuacja na poziomach konsumenckich. Przyrosty biomasy heterotrofów w jednostce czasu obserwowane w przyrodzie to produktywność wtórna netto. Jeśli dodamy do tego koszty utrzymania, uzyskamy produktywność wtórną brutto. Producenci są w stanie zakumulować ok. l—5 % energii docierającej do ich poziomu (nazywamy to wydajnością ekologiczną pierwszego poziomu troficznego).

Biocenoza

Biotop

Producenci organizmy samożywne: głównie rośliny zielone

Konsumenci organizmy cudzożywne: zwierzęta

Destruenci: organizmy odżywiające się szczątkami roślin i zwierząt lub odchodami zwierząt; rozkładają materie organiczną na proste związki nieorganiczne, należą do nich bakterie i grzyby

Czynniki przyrody nieożywionej: np. energia słoneczna, atmosfera, czynniki klimatyczne, ukształtowanie terenu, rodzaj podłoża

Ekosystem

---