K. I. Gałczyński: Wybór poezji. Oprac. M. Wyka. Ossolineum, Wrocław - Warszawa - Kraków - Gdańsk - Łódź. I, 189

KIG

• ur. 23. 01. 1905, w Warszawie,

• miał brata, Zenona, młodszego o 11 miesięcy,

• 1915 w Moskwie - pisze pierwsze wiersze, 1918 powrót do Warszawy

• studiował filologię angielską i filologię klasyczną, nie ukończył żadnego z tych kierunków,

• kompleks ojcowski, wynikający z postawy pokolenia,

• 1926 - współpraca z „Cyrulikiem Warszawskim”, powieść Porfirion Osiełek, czyli Klub Świętokradców (niedoceniana, postacie autentyczne),

• wstąpił do Kwadrygi,

• w 1929 poznaje przyszłą żonę, Natalię Awałow, ślub 1.06.1930,

• sympatia do Czechosłowacji w wierszach - bo jego matka tam wyjechała,

• od 1930 pracuje jako urzędnik cenzury ,

• 1931 - 1933 Berlin,

• 1934 - Wilno, współpraca z radiem, wiersze drukuje w prasie wileńskiej, pisze dla Hanki Ordonówny, drukuje też w „Prosto z Mostu”,

• 1936 - córka, Kira, KIG czołowym poetą „PzM”,

• 1937 - nakładem „Prosto z Mostu” wydaje tom Utwory poetyckie,

• 17.09.1939 Gałczyński dostaje się do niewoli, wiersze wojenne powstają; 1941 wysłany do obozu jenieckiego w Altengrabow,

• do kraju wraca 22.03.1946; współpracuje z „Przekrojem”, „Tygodnikiem Powszechnym”, „Odrodzeniem”, „Szpilkami”, z kabaretem „Siedem kotów”,

• 1947 - wyjazdy autorskie,

• 1950 - ZLP - zjazd - Adam Ważyk krytykuje jego poezję, 1951 drugi zjazd - Putrament go broni,

• marzc 1952 - drugi zawał serca,

• umiera nagle 6.12.1953,

Legenda osobowości KIG:

• pierwowzory z Młodej Polsce - np. Przybyszewski (podobieństwo nie twórczości, a poglądów na rolę sztuki),

• z Witkacym łączy go groteska jako styl życia i wypowiedzi literackiej,

• Gałczyński to poeta, który zawód swój sprowadza z koturnu pomiędzy ludzi i udostępnia się im wraz ze wszystkimi swoimi ekstrawagancjami, dziwactwami i przywilejami artysty, s. XVI,

• KIG kreuje się na poetę-cygana, szarlatana, błazna, twórcę popularnego (s. XVIII),

• postawa bliska cyganerii - poeta zbuntowany, skłócony ze światem, ucieczka od codzienności,

• użyteczność poezji, ale i dowcip,

• poszukiwanie prostoty, doskonałości, sielankowości odczuć,

• pozorny dekadent, zwolennik powszedniości,

• w poezji - motyw poety-rzemieślnika, KIG dopuszcza czytelników do warsztatu, pokazując, że też jest pracownikiem,

Groteska:

• w latach 30. pojawia się w społeczeństwie kryzys optymizmu, krytyka sanacji, rozczarowania ideologiczne, groźba faszyzmu. Katastrofa staje się realna. Poczucie zagrożenia wywołuje rozterki filozoficzne, poszukiwania wzorów w tradycji literackiej,

• u Gałczyńskiego jest groteska obok poezji lirycznej. Liryka sentymentalna daje mu czytelników, groteska pozwala demaskować świat,

• groteska to sposób widzenia świata, deformujący. Gałczyński chciał poprawić świat (jako satyryk), czasem satyra przeradza się w pytania egzystencjalne. Absurd i nonsens ma bronić poetę przed rzeczywistością. Gałczyński swojej grotesce nadał funkcje satyryczne. Chciał tworzyć kulturę masową,

• w grotesce Gałczyńskiego jest problematyka polskiego intelektualizmu, inteligenckiej kultury, rynku literackiego, stosuje drwinę antyintelektualną. Bunt przeciw inteligentowi: stosuje Gałczyński programową niedojrzałość. Gloryfikowanie jarmarków, odpustów,

• w Zielonej Gęsi - zwrot do publiczności, dydaktyzm, humor, groteska, makabryczny dowcip, wyśmianie konwencji literackich (s. XLVII), pierwsze Gęsi - drukowane w „Przekroju”, wzbudzają oburzenie,

• satyryk-Gałczyński realizuje postulaty z lat 50. co do polskiego oświecenia,

• dyskusja o współczesnym humorze absurdalnym - s. LII - cechy: intelektualne rozumienie świata na rzecz pominięcia obyczajowości; dno egzystencjalne; obsesja śmierci, makabra; likwidatorstwo wobec tradycji; bunt, prowokacja wobec widza, a nie ironia,

• niechęć do jaskrawego awangardyzmu,

• czerpie motywy i zdarzenia z literatury antycznej, renesansu, oświecenia. Odcina się od niespokojnego antyku,

• z romantyzmu - obce mu są wysokie tony poezji, ale ceni Norwida,

• w liryce jego - ważna muzyczność. Muzyka jest symbolem harmonii świata. Stopniowo jednak Orfeusz z lirą przeradza się w Orfeusza z gitarą i katarynką,

• w języku poetyckim - wpływy skamandryckie, zdolność używania różnych stylów poetyckich,

• częste w twórczości są też motywy podróży (konkretnej) i wędrówki (fantastycznej), pojawia się element ruchu,

• opuszczanie czasowników daje wrażenie szkicowości,

• ornamentyka kolorystyczna: kolory proste, zdecydowane,

• charakterystyczne porównania i aluzje erudycyjne,

• nie doczekał się epigonów, ale jego styl jest rozpoznawalny,

• jego katastrofizm wyrasta z poczucia presji niepewnej rzeczywistości,

• w Polsce powojennej pisze niecałe 7 lat, wiersze to dokument zmagań poety z rzeczywistością - tu są i wiersze świetne i agitki, pisane na zamówienie,

• u Miłosza - Delta

Grupa poetycka, powstała w 1926 roku, wśród studentów Uniwersytetu Warszawskiego. Założyciel: Stanisław Ryszard Dobrowolski; członkowie: Władek Sebyła, Stefan Flukowski, Aleksander Maliszewski, Lucjan Szenwald, KIG, Marian Markowski. 1927 - 1931 wychodzi czasopismo „Kwadryga”. Program Kwadrygi - poezja uspołeczniona, poezja pracy, przeciwna Skamandrowi i Awangardzie; brak jedności wewnętrznej

---