Przedmiotowy i podmiotowy zakres postępowania egzekucyjnego oraz egzekucji administracyjnej.

1. Pojęcie administracyjnego postępowania egzekucyjnego oraz egzekucji administracyjnej.

Egzekucję administracyjną reguluje ustawa z dnia 17 czerwca 1966r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Administracyjne postępowanie egzekucyjne jest to uregulowane prawem procesowym ciąg czynności podejmowane przez właściwe organy lub inne podmioty postępowania egzekucyjnego w celu wykonania, przez zastosowanie środków przymusu państwowego, obowiązków wynikających z aktów poddanych egzekucji administracyjnej.

Egzekucja administracyjna polega na zastosowaniu przewidziane prawem środków służących do prowadzenia wykonania przez zobowiązanych obowiązków wynikających ze stosunków administracyjno-prawnych. Stosowanie środków przymusu oznacza wykonanie czynności egzekucyjnych, które zgodnie z art. 1a pkt 2 ustawy obejmują wszelkie podejmowane przez organ egzekucyjny działania zmierzające do zastosowania lub zrealizowania środka egzekucyjnego.

Postępowanie egzekucyjne spełnia istotne zadanie w realizacji norm materialnego prawa administracyjnego. Ustanowienie obowiązku bezpośrednio w normie prawa materialnego lub skonkretyzowanie go w akcie indywidualnym nie jest równoznaczne z jego wykonaniem. Dopiero podjęcie przez jednostkę, dobrowolnie lub po zastosowaniu przymusu państwowego, czynności wykonania obowiązku urzeczywistnia normę prawa materialnego.

2. Przedmiotowy zakres stosowania egzekucji administracyjnej.

Zakres przedmiotowy obowiązywania ustawy rozciąga się na postępowanie egzekucyjne oraz postępowanie zabezpieczające dotyczące obowiązków pieniężnych oraz niepieniężnych. Przedmiotem PPE są 2 rodzaje obowiązków:

• O charakterze pieniężnym

• O charakterze niepieniężnym

Określenie zakresu przedmiotowego egzekucji administracyjnej wymaga ustalenia jakie obowiązki mogą być egzekwowane w trybie administracyjnego postępowania egzekucyjnego. Jest to szczególnie istotne z uwagi na okoliczność, że kompetencje w zakresie stosowania środków przymusu posiadają zarówno organ administracji publicznej jak i organy sądowe. Przedmiotem egzekucji administracyjnej są przede wszystkim obowiązki o charakterze publiczno-prawnym. Obowiązki te wynikają ze stosunków administracyjno-prawnych i pozostają w zakresie właściwości rzeczowej organów administracji rządowej i organów jednostek samorządu terytorialnego. Do egzekucji administracyjnej są również kierowane obowiązki pozostające w zakresie właściwości rzeczowej funkcjonalnych organów administracji publicznej. Pozostałe obowiązki podlegają egzekucji sądowej.

1. Obowiązki o charakterze pieniężnym.

To powinność uiszczania należności pieniężnych. Obowiązki te można podzielić na 2 grupy:

1. Obowiązki, które są egzekwowane przez polskie organy egzekucyjne na podstawie tytułów wykonawczych wystawionych przez krajowych wierzycieli, należą do nich (art. 2§1 pkt 1-7 oraz 11):

1. podatki, opłaty i inne należności (niepodatkowe należności budżetowe, należności z tytułu przychodów z prywatyzacji)

2. grzywny i kary pieniężne wymierzane przez organy administracji publicznej;

3. należności pieniężne, inne niż wymienione w pkt 1 i 2, jeżeli pozostają we właściwości rzeczowej organów administracji publicznej;

4. należności przypadające od jednostek budżetowych, wynikające z zastosowania wzajemnego potrącenia zobowiązań podatkowych z zobowiązaniami tych jednostek;

5. należności pieniężne przekazane do egzekucji administracyjnej na podstawie innych ustaw;

6. wpłaty na rzecz funduszy celowych utworzonych na podstawie odrębnych przepisów;

7. należności pieniężne z tytułu składek do Funduszu Żeglugi Śródlądowej oraz składek specjalnych do Funduszu Rezerwowego;

8. obowiązki z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz wypłaty należnego wynagrodzenia za pracę, a także innego świadczenia przysługującego pracownikowi, nakładane w drodze decyzji organów PIP;

2. oraz te obowiązki o charakterze pieniężnym , które są egzekwowane w ramach pomocy udzielanej obcemu państwu przy dochodzeniu należności pieniężnych powstałych na jego terytorium a także korzystania z pomocy obcego państwa przy dochodzeniu takich należności powstałych na terytorium RP. (art. 2§1 pkt 8 i 9)

1. należności pieniężne wynikające z tytułu:

1. zwrotów, interwencji i innych środków będących częścią systemu całkowitego lub częściowego finansowania Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej, Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji lub Europejskiego Funduszu Rolniczego Rozwoju Obszarów Wiejskich, łącznie z sumami, które mają być pobrane w związku z tymi działaniami,

2. opłat i innych należności przewidzianych w ramach wspólnej organizacji rynku Unii Europejskiej dla sektora cukru,

3. należności przywozowych,

4. należności wywozowych,

5. podatku od towarów i usług,

6. podatku akcyzowego,

7. podatku od dochodu lub podatku od majątku,

8. podatku od składek ubezpieczeniowych,

9. odsetek, kar i grzywien administracyjnych, kosztów i innych należności związanych z należnościami, o których mowa w lit. a-h, z wyłączeniem wszelkich sankcji o charakterze karnym określonych w prawie państwa udzielającego pomocy;

9. należności pieniężne przekazane do egzekucji administracyjnej na podstawie ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest RP;

2. Obowiązki o charakterze niepieniężnym.

Charakter obowiązków niepieniężnych jest rozmaity, ustawa bliżej tych obowiązków nie określa. Mogą one polegać np. na obowiązku znoszenia (poddanie się kontroli celnej), obowiązku określonego zachowania lub zaniechania podejmowania działań (opróżnienie lokalu, wydania rzeczy — np. dostarczenie środka transportu objętego zapasem mobilizacyjnym, wstrzymanie prowadzonych robót budowlanych, gdy wynika to z orzeczenia organu nadzoru architektoniczno budowlanego).

Egzekucji administracyjnej podlegają obowiązki z zakresu bhp oraz wypłaty wynagrodzenia za pracę i innego świadczenia przysługującego pracownikowi nakładane w drodze decyzji organów PIP, np. egzekucja nakazu ustanawianych przez te organy w sprawach dot. usunięcia stwierdzonych uchybień dot. przepisów i zasad bhp, czy nakazy wstrzymania prac w warunkach zagrożenia życia lub zdrowiu pracowników.

Co do zasady są obowiązkami administracyjnymi, wynikają ze stosunków administracyjno-prawnych i pozostają w zakresie właściwości organów administracji rządowej lub organów jednostek samorządu terytorialnego. To znaczy, że organy te są powołane do władczego konkretyzowania obowiązków po stronie indywidualnych podmiotów albo są powołane do czuwania nad wykonaniem tych obowiązków, które wynikają z mocy samego prawa i nie wymagają dla swojej realizacji konkretyzacji w drodze aktu administracyjnego.

3. Podmiotowy zakres stosowania egzekucji administracyjnej.

Podmiotowy zakres obowiązywania u.p.e. odnosi się do podmiotów, które w ramach postępowania wchodzą w rozmaite stosunki prawne, można przy tym wymienić uczestników stosunku egzekucyjnego obligatoryjnych (występujących w każdym przypadku stosunku egzekucyjnego) i fakultatywnych (występujących tylko w przypadku ziszczenia się określonej sytuacji faktycznej w toku egzekucji). Do pierwszej z nich zaliczyć należy: zobowiązanego, wierzyciela i organ egzekucyjny. W egzekucji o zróżnicowanej roli zobowiązany jest podmiotem biernym a wierzyciel i organ egzekucyjny to podmioty czynne.

Podmiot, który prowadzi egzekucję administracyjną, nosi w ustawie nazwę organu egzekucyjnego. Organ ten działa na wniosek wierzyciela, tj. podmiotu uprawnionego do żądania wykonania w drodze egzekucji administracyjnej obowiązków podlegających tej egzekucji. Podmiot, na którym ciąży obowiązek, został nazwany zobowiązanym. Te 2 podmioty odgrywają w postępowaniu egzekucyjnym główną rolę. Właściwie można powiedzieć, że och istnienie warunkuje postępowanie egzekucyjne.

POJĘCIE ORGANU EGZEKUCYJYJNEGO.

Jest to organ uprawniony do stosowania w całości lub w części określonych środków służących do prowadzenia do wykonania przez zobowiązanych ich obowiązków o charakterze pieniężnym oraz obowiązków o charakterze niepieniężnym, a także zabezpieczenie wykonania tych obowiązków.

Charakterystyczną cechą organów egzekucyjnych jest ich zróżnicowanie pod względem uprawnienia do stosowania środków egzekucyjnych oraz możliwość wykonywania czynności egzekucyjnych przez pracowników tych organów. Organ egzekucyjny jest zarazem organem właściwym do dokonania zabezpieczenia.

1. Organy egzekucyjne należności pieniężnych.

Właściwość rzeczowa organów egzekucyjnych jest zróżnicowana i zależna od tego, czy przedmiotem egzekucji są obowiązki pieniężne czy też niepieniężne. Organem egzekucyjnym w zakresie obowiązków o charakterze pieniężnym jest:

1. naczelnik urzędu skarbowego,

2. właściwy organ gminy o statusie miasta, wymienionej w odrębnych przepisach oraz gminy wchodzącej w skład powiatu warszawskiego - jest uprawniony do stosowania wszystkich środków egzekucyjnych, z wyjątkiem egzekucji z nieruchomości, w egzekucji administracyjnej należności pieniężnych, dla których ustalania lub określania i pobierania jest właściwy ten organ.

3. przewodniczący organu orzekającego w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych w pierwszej instancji - uprawniony do stosowania egzekucji z wynagrodzenia za pracę ukaranego na poczet orzeczonych wobec niego , kar pieniężnych i kosztów postępowania.

4. dyrektor oddziału ZUS - uprawniony do egzekucji z wynagrodzenia za pracę, ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego, z renty socjalnej, z wierzytelności pieniężnych oraz z rachunków bankowych, w egzekucji administracyjnej należności pieniężnych z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne i należności pochodnych od składek oraz nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczenia społecznego lub innych świadczeń wypłacanych przez ten oddział, które nie mogą być potrącane z bieżących świadczeń.

5. dyrektor izby celnej - uprawniony do stosowania wszystkich środków egzekucyjnych, z wyjątkiem egzekucji z nieruchomości, w egzekucji administracyjnej należności pieniężnych, do których poboru zobowiązane są organy celne na podstawie odrębnych przepisów.

6. dyrektor rejonowego oddziału Wojskowej Agencji Mieszkaniowej - uprawniony do stosowania egzekucji z wynagrodzenia za pracę albo ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego, w egzekucji administracyjnej należności pieniężnych z tytułu opłat za używanie lokalu i opłat pośrednich związanych z zajmowaniem przez żołnierzy lokali mieszkalnych znajdujących się w dyspozycji WAM.

7. inny organ w zakresie określonym odrębnymi ustawami.

W egzekucji obowiązki o charakterze pieniężnym wyróżniamy organ egzekucyjny o właściwości ogólnej uprawniony do stosowania wszystkich środków egzekucyjnych do każdego rodzaju należności pieniężnej określonej w ustawie. Jest to Naszelnik US. Naczelnik urzędu skarbowego jako jedyny z organów może stosować wszelkie środki egzekucyjne, w tym na zasadzie wyłączności - egzekucję z nieruchomości.

Drugą grupę tworzą organy o właściwości szczególnej. Prowadzą egzekucję tylko tych należności egzekucyjnych, dla których pełnią funkcję wierzyciela, tzn. że są uprawnione do ich ustalania, poboru, określania, np. dr oddziału ZUS, właściwy organ gminy o statucie miasta.

b) Organy egzekucyjne obowiązków o charakterze niepieniężnym.

Organem egzekucyjnym w zakresie egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze niepieniężnym jest:

1. wojewoda,

2. właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego (wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta i marszałek województwa) w zakresie zadań własnych, zadań zleconych i zadań z zakresu administracji rządowej oraz obowiązków wynikających z decyzji i postanowień z zakresu administracji publicznej wydawanych przez samorządowe jednostki organizacyjne,

3. kierownik wojewódzkiej służby, inspekcji lub straży w odniesieniu do obowiązków wynikających z wydawanych w imieniu własnym lub wojewody decyzji i postanowień,

4. kierownik powiatowej służby, inspekcji lub straży w odniesieniu do obowiązków wynikających z wydawanych w zakresie swojej właściwości decyzji i postanowień (art. 20§1)

5. Ponadto w przypadkach określonych szczególnymi przepisami działa każdy organ: Policji, ABW, AW lub Straży Granicznej, GIODO, organ PIP wydający decyzję w I instancji, organ straży pożarnej kierujący akcją ratowniczą, a także inne organy powołane do ochrony spokoju, bezpieczeństwa, porządku, zdrowia publicznego lub mienia społecznego.

Wojewoda ma właściwość zbiorczą w zakresie egzekucji każdego rodzaju obowiązku o charakterze niepieniężnym, pozostającego w zakresie właściwości organów administracji rządowej i mieszczącej się w zakresie zadań zakresu administracji rządowej poza wyjątkami, których ustawodawca powierza rolę organów egzekucyjnych innym niż wojewoda organom administracji rządowej (domniemanie kompetencji wojewody).

c) Wierzyciel.

Jest to podmiot uprawniony do żądania wykonania obowiązku lub jego zabezpieczenia w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym lub zabezpieczających. Ogólne określenie wierzyciela rozwija art. 5 UPE. Wierzyciel pełni funkcję procesową i ciąży na nim obowiązek doprowadzenia do wszczęcia egzekucji. Ustawodawca łączy funkcję wierzyciela z podmiotem - organem właściwym do orzekania o tym obowiązku w I instancji, bądź organ lub instytucja bezpośrednio zainteresowana wykonaniem obowiązku lub powołana do czuwania nad wykonaniem obowiązku, jeżeli obowiązek wynika z orzeczeń sądów lub innych organów albo bezpośrednio z przepisów prawa.

Uprawnienie do bycia wierzycielem jest najczęściej pochodną kompetencją do orzekania w I instancji . Inne podmioty zainteresowane wykonywaniem obowiązku nie mają statusu wierzyciela sensu stricte, mogą natomiast oddziaływać na przebieg egzekucji, składając skargę na bezczynność wierzyciela oraz skargę na przewlekłość postępowania egzekucyjnego. Wyjątkowo mogą wstąpić na miejsce wierzyciela organu lub instytucji w razie ich bezczynności lub braku możliwości ustalenia organu właściwego w sprawie. W myśl art. 5 § 1 u.p.e. wierzycielem jest:

1. w odniesieniu do obowiązków wynikających z decyzji lub po stanowień organów administracji rządowej i organów jedno stek samorządu terytorialnego — właściwy do orzekania organ instancji, z zastrzeżeniem pkt 4;

2. dla obowiązków wynikających z orzeczeń sądów lub innych organów albo bezpośrednio z przepisów prawa — organ lub instytucja bezpośrednio zainteresowana w wykonaniu przez zobowiązanego obowiązku albo powołana do czuwania nad wykonaniem obowiązku, a w przypadku braku takiej jednostki lub jej bezczynności — podmiot, na którego rzecz wydane zostało orzeczenie lub którego interesy prawne zostały naruszone w wyniku niewykonania obowiązku;

3. dla obowiązków wynikających z tytułów wykonawczych wystawionych przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych na podstawie art. 44 ustawy o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz art. 16 ustawy o udzielaniu przez Skarb Państwa wsparcia instytucjom finansowym - minister właściwy do spraw finansów publicznych;

4. w odniesieniu do obowiązków wynikających z wydanych przez naczelnika urzędu celnego decyzji, postanowień lub mandatów karnych oraz z przyjętych przez naczelnika urzędu celnego zgłoszeń celnych, deklaracji albo informacji o opłacie paliwowej — właściwy dla tego naczelnika dyrektor izby celnej.

d) Zobowiązany.

Zobowiązany - (art. 1a pkt 20) osoba prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej albo osoba fizyczna, która nie wykonała w terminie obowiązku o charakterze pieniężnym niepieniężnym, a w postępowaniu zabezpieczającym - również osoba lub jednostka, której zobowiązanie nie jest wymagalne albo jej obowiązek nie został ustalony lub określony, ale zachodzi obawa, że brak zabezpieczenia mógłby utrudnić lub udaremnić skuteczne przeprowadzenie egzekucji, a odrębne przepisy na to zezwalają.

Stosunkowo łatwo ustalić osobę zobowiązanego, jeżeli obowiązek wynika z decyzji, postanowienia lub orzeczenia sądowego - jest to adresat aktu. Takiemu podmiotowi mogą służyć środki prawne, za pomocą których wykazywać może, iż nie podlega on danemu obowiązkowi. Może wzruszyć źródło obowiązku, np. w trybie stwierdzenie nieważności decyzji (podnosząc skierowanie decyzji do osoby nie będącej stroną w sprawie). Zobowiązany jest tym podmiotem, do którego wierzyciel wysyła upomnienie (art. 15§1), wierzyciel musi wskazać zobowiązanego w TW (art. 27§1 pkt 2). Jeżeli TW dotyczy należności spółki nieposiadającej osobowości prawnej, w tytule wykonawczym podaje się również imiona i nazwiska oraz adresy wspólników (art. 27§2). Ponadto w razie dopuszczalności prowadzenia egzekucji z majątku wspólnego małżonków, jak wobec ich majątków osobistych, w tytule wykonawczym wskazuje się oboje małżonków (art. 27c.).

Ustalenie, iż rzeczywiście błędnie podmiotowo skierowano egzekucję, stanowi przesłankę do umorzenia postępowania egzekucyjnego (art. 59§1 pkt 4). Błąd co do osoby zobowiązanego jest także podstawą w pierwszej kolejności do odstąpienia od czynności egzekucyjnych (art. 45§1).

W przypadku obowiązku o charakterze osobistym śmierć zobowiązanego powoduje umorzenie postępowania egzekucyjnego. Pozostałe obowiązki są przenoszone na inną osobę - nowego zobowiązanego. Obowiązki o charakterze osobistym musza być wykonane przez zobowiązanego. Gdyby działał on przez ustawowego przedstawiciela, egzekucję takich obowiązków zapewnia się dzięki skierowaniu do tego przedstawiciela środka egzekucyjnego. Obowiązki o charakterze nieosobistym mogą być wykonywane przez zobowiązanego lub przez inną osobę w jego zastępstwie i na jego koszt.

Inne podmioty postępowania (organ rekwizycyjny, egzekutor, poborca skarbowy, komornik skarbowy, organy pomocnicze i asystujące, dłużnik zajętej wierzytelności, świadkowie).

DŁUŻNIK ZAJĘTEJ WIERZYTELNOŚCI.

Jest to podmiot, który nie będąc organem egzekucyjnym bierze udział w stosowaniu środków egzekucyjnych. W tej roli może wystąpić pracodawca, bank, podmiot prowadzący działalność maklerską, trasat oraz inny dłużnik zobowiązanego.

Zadaniem tych podmiotów jest dokonywanie na wezwanie organu egzekucyjnego ściśle określonych czynności związanych z faktycznym zajęciem wierzytelności oraz bieżącym informowaniem o przebiegu egzekucji.

ORGAN REKWIZYCYJNY.

Jest to organ egzekucyjny o tej samej właściwości rzeczowej co organ egzekucyjny prowadzący egzekucję, któremu organ egzekucyjny zlecił wykonanie czynności egzekucyjnych;

Jest to organ uprawniony do wykonania czynności w zakresie majątku zobowiązanego położonego na obszarze jego działania. Organ egzekucyjny sporządza w tym celu odpis tytułu wykonawczego „oznaczając cel, któremu ma służyć" i zakreśla kwotowo zakres zlecenia (art. 31 § 1). Z pomocą organu rekwizycyjnego będzie można spotkać się na gruncie egzekucji obowiązków natury pieniężnej. OR korzysta z praw i obowiązków organu egzekucyjnego w zakresie zleconych czynności egzekucyjnych.

EGZEKUTOR / POBORCA SKARBOWY.

Jest to pracownik organu egzekucyjnego, który wykonuje czynności egzekucyjne. W przypadku egzekucji obowiązków pieniężnych jest to poborca skarbowy. Przepisy ustawy odnoszące się do egzekutora mają zastosowanie również do poborcy skarbowego. Pracownicy organu egzekucyjnego są zobowiązani bez wezwania okazywać zobowiązanemu zaświadczenie organu egzekucyjnego lub legitymację służbową, które upoważniają do prowadzenia czynności egzekucyjnych.

Egzekutor prowadzi wiele czynności faktycznych w ramach postępowania przymusowego np. doręcza odpis TW, dokonuje otwarcia schowków, prowadzi czynność przeszukania, wzywa organy asystujące, czuwa nad prawidłowością postępowania, w razie bezskuteczności upomnienia wydala osoby zakłócające przebieg czynności egzekucyjnych, przybiera do czynności świadków, sporządza protokół z czynności egzekucyjnych, odstępuje od czynności w razie okazania dowodów świadczących o jej niedopuszczalności lub bezprzedmiotowości.

Na czynności egzekutora można wnieść skargę za pośrednictwem organu egzekucyjnego. Należy zwrócić uwagę, że niektóre czynności egzekucyjne należą wyłącznie do organu egzekucyjnego (np. wydawanie w toku egzekucji postanowień, badanie dopuszczalności wszczęcia egzekucji), inne mogą być dokonywane zarówno przez sam organ jak i przez egzekutora (np. doręczenie odpisu TW), wreszcie będą i takie czynności, które będzie wykonywał jedynie egzekutor (np. przeszukanie odzieży na zobowiązanym, sporządzenie protokołu z czynności egzekucyjnych).

Rozdzielenie tych czynności, jak i niekiedy zamienność w ich przeprowadzaniu wskazywałaby, że intencją ustawodawcy jest w tym aspekcie powierzenie pracownikom organu egzekucyjnego prowadzenia niejako technicznych, wykonawczych elementów samej egzekucji. Skutki tych czynności obciążają sam organ egzekucyjny, są wszak dokonywane w jego imieniu, a niekiedy na wyraźne polecenie lub za zgodą organu egzekucyjnego (np. przeszukanie odzieży na zobowiązanym poza mieszkaniem).

KOMORNIK SKARBOWY

Oprócz egzekutora, pracownikiem organu egzekucyjnego, który uczestniczy w postępowaniu egzekucyjnym jest kierownik komórki organizacyjnej urzędu skarbowego prowadzącego egzekucję administracyjną - komornik skarbowy. Jego rola ogranicza się do udziału w publicznej licytacji nieruchomości.

ŚWIADKOWIE

Inne podmioty mogą, co do zasady występować fakultatywnie w trakcie postępowania egzekucyjnego, tzn. ich udział będzie miał miejsce tylko w razie wystąpienia określonego stanu faktycznego w toku postępowania egzekucyjnego. W pierwszej kolejności będą to świadkowie.

Na wniosek zobowiązanego, a także gdy egzekutor uzna to za konieczne, może być przywołany świadek do obecności przy czynnościach egzekucyjnych. (art.51). Świadkami mogą być pełnoletni członkowie rodziny i domownicy zobowiązanego. świadkowie nie otrzymują wynagrodzenia (art. 51 § 3).

W postępowaniu egzekucyjnym świadek jest jedynie obecny przy czynnościach egzekucyjnych, a więc jest w zasadzie tylko po to, aby obserwować przebieg owych czynności. W pewnych przypadkach obecność świadka jest obligatoryjna.

1. dokonywanie czynności egzekucyjnych w porze nocnej (od 21 do 7 rano) możliwe jest tylko z udziałem świadka,

2. udział dwóch świadków jest konieczny w razie nieobecności zobowiązanego albo, gdy został on wydalony z miejsca tych czynności, a nie zachodzi obawa udaremnienia wskutek tego egzekucji.

ORGANY ASYSTUJĄCE.

Egzekutorowi i organowi egzekucyjnemu służy w razie potrzeby, prawo wezwania pomocy organu Policji, Straży Granicznej, ABW lub AW, jeżeli natrafił na opór, który utrudnia lub uniemożliwia przeprowadzenie egzekucji. Takie samo uprawnienie przysługuje w razie obawy na natrafienie takiego oporu już przed dokonaniem czynności egzekucyjnych, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że na taki opór się natrafi (art. 46 § 1).

W przypadku stawiania oporu przez żołnierza w służbie czynnej, który uniemożliwia lub utrudnia przeprowadzenia egzekucji należy wezwać pomocy właściwego organu wojskowego, chyba że zwłoka groziłaby udaremnieniem egzekucji, a na miejscu nie ma organu wojskowego.

Organy asystujące nie mogą odmówić udzielenia egzekutorowi. Pomoc taka, w pilnych wypadkach udzielana nawet na ustną prośbę egzekutora, polegać będzie najczęściej na zapewnieniu dostępu do miejsca podejmowania środka egzekucyjnego, porządku w miejscu prowadzenia czynności egzekucyjnych, osobistego bezpieczeństwa organowi egzekucyjnemu i egzekutorowi, nie jest także wykluczonym stosowanie przez organy asystujące przysługujących im z mocy przepisów prawa innych środków np. przymusu bezpośredniego, zatrzymania danej osoby.

PROKURATOR.

Prokurator bierze udział w postępowaniu egzekucyjnym w celu zapewnienia przestrzegania prawa. Jego pozycja procesowa jest zbliżona do pozycji wierzyciela i zobowiązanego. Oznacza to, że ma on w postępowaniu takie uprawnienia jak obie strony postępowania.

Zadaniem prokuratury jest strzeżenie praworządności, które jest realizowane m in poprzez podejmowanie środków przewidzianych prawem, zmierzających do prawidłowego i jednolitego stosowania prawa w postepowaniu sadowym, administracyjnym, zaskarżenie do sądu niezgodnych z prawem decyzji administracyjnych oraz udział w postępowaniu sądowym w sprawach zgodności z prawem takich decyzji.

BIEGŁY.

Jego pozycja procesowa jest podobna do pozycji, jaką zajmuje on w postępowaniu orzekającym. Występuje on wtedy, gdy potrzebna jest opinia, do której wydania wymagane są wiadomości specjalne. W pewnych sytuacjach udział biegłego jest obligatoryjny. Ta jest np. w przypadku oznaczenia wartości szacunkowej wyrobów użytkowych ze złota, platyny i srebra, zajętych w związku z egzekucją należności pieniężnych z ruchomości.

DOZORCA.

Dozorca to osoba, organ lub inna państwowa jednostka organizacyjna, która sprawuje nadzór. Pod dozór mogą być oddane przedmioty odebrane w wyniku poszukiwania. Najczęściej będzie on związany z zajęciem ruchomości przy egzekucji należności pieniężnych. Dozór może być powierzony zobowiązanemu, dorosłemu domownikowi albo innej osobie, u której ruchomość została zajęta. Dozór w pewnych wypadkach może także pełnić organ egzekucyjny. Jeżeli zajęta ruchomość stanowi przedmiot wartości zabytkowej, dozór powierza się państwowemu muzeum, bibliotece i archiwum. Dozorca zobowiązany jest przechowywać zajętą ruchomość z taką starannością, aby nie utraciła ona wartości. Nie odpowiada on za uszkodzenie, zniszczenie lub zagniecenie zajętej ruchomości jedynie wówczas, gdy wynikło ono wskutek przypadku lub siły wyższej.

OSOBA TRZECIA.

To osoba, która rości sobie prawo do rzeczy lub prawa majątkowego, z których prowadzi się egzekucję administracyjną. Osobie tej ustawa przyznaje prawo do żądania wyłączenia prawa lub rzeczy spod egzekucji oraz - na wypadek nieuwzględnienia tego żądania - prawo żądania w trybie k.p.c. ich zwolnienia od egzekucji.

4. Źródła obowiązków podlegających egzekucji.

Obowiązki podlegające egzekucji administracyjnej można podzielić ze względu na źródło ich powstania na:

1. obowiązki wynikające z aktów administracyjnych o charakterze indywidualnym, tj. decyzji, postanowień oraz ostatecznie zatwierdzonych ugód.

2. obowiązki wynikające bezpośrednio z przepisów prawa i należą do zakresu właściwości organu administracji rządowej i organów jednostek samorządu terytorialnego.

3. obowiązki wynikające z orzeczeń sądów i innych organów niebędących decyzjami, postanowieniami.

4. obowiązki wynikające z deklaracji, zeznań podatkowych, ze zgłoszeń celnych, z deklaracji rozliczeniowych płatnika składek na ubezpieczenie społeczne, informacja o opłacie paliwowej (porównaj art. 3a UPE)

5. w drodze egzekucji podlegają wykonaniu te decyzje nieostateczne, którym nadano rygor natychmiastowej wykonalności albo gdy decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy. Jeżeli decyzja zawiera postanowienia dodatkowe określające termin jej wykonania, to obowiązek z niej wynikający może być egzekwowany przymusowo dopiero po upływie tego terminu.

Najczęściej źródłem obowiązku będzie decyzja lub postanowienie, ale niejednokrotnie egzekucja będzie mogła być wszczęta bez potrzeby wydania orzeczenia, albowiem obowiązek będzie przedmiotowo i podmiotowo skonkretyzowany w przepisie prawa. Wszelkie wątpliwości w tym względzie powinny być, wyjaśnione przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego, w tych zaś wypadkach, w których zostaną one ujawnione w toku tego postępowania - przed jego zakończeniem. Warto przypomnieć, że wątpliwości, co do treści decyzji wyjaśnia — na żądanie organu egzekucyjnego (lub strony postępowania) — organ, który wydal tę decyzję, w drodze zaskarżalnego postanowienia (art. 113§2 K.p.a.).

1. Przebieg postępowania egzekucyjnego.

Administracyjne postępowanie egzekucyjne jest to uregulowane prawem procesowym ciąg czynności podejmowane przez właściwe organy lub inne podmioty postępowania egzekucyjnego w celu wykonania, przez zastosowanie środków przymusu państwowego, obowiązków wynikających z aktów poddanych egzekucji administracyjnej.

Postepowanie egzekucyjne przebiega przez 3 zasadnicze stadia:

1. Czynności wstępne - przedmiotem tych czynności jest zbadanie przez organ egzekucyjny następujących spraw:

• Czy jest on właściwy do prowadzenia postępowania egzekucyjnego w sprawie wykonania danego obowiązku? Gdy organ nie jest właściwy do prowadzenia postępowania w danej sprawie, przekazuje niezwłocznie wniosek wraz z TW do organu właściwego.

• Czy wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego i tytuł wykonawczy spełniają wymagania formalne stawiane przez przepisy prawne? Jeżeli te wymagania nie są spełnione, to organ wezwie wierzyciela do usunięcia braków w terminie 7 dni, pouczając go, że w przypadku nieusunięcia braków zwróci TW.

• Czy egzekucja administracyjna jest dopuszczalna? Dopuszczalność egzekucji jest wyznaczona przesłankami podmiotowymi i przedmiotowymi. Dopuszczalność podmiotowa - przepisy prawa dopuszczają prowadzenie egzekucji wobec określonej osoby. Niedopuszczalność egzekucji ze względów przedmiotowych będzie miała miejsce wtedy, gdy dany obowiązek jest wykonywany w trybie egzekucji sądowej, gdy obowiązek wynika z decyzji nieistniejącej w obrocie prawnym, gdy jego podstawą jest decyzja nieostateczna niepodlegająca natychmiastowemu wykonaniu.

2. Postępowanie rozpoznawcze - autorytatywna konkretyzacja w trybie procesowym uprawnień i obowiązków, określenie sposobu przymusowego doprowadzenia do wykonania obowiązków określonych w tytule wykonawczym temu celowi będzie podporządkowane postępowanie rozpoznawcze i wobec tego organ egzekucyjny musi podjąć czynności w celu ustalenia sytuacji majątkowej i faktycznej zobowiązanego, w tym też celu ma on prawo żądać od podmiotów postępowania (wierzyciela, zobowiązanego) złożenia wyjaśnień, może zasięgać od organów administracji publicznej informacji niezbędnych do prowadzenia postępowania egzekucyjnego. Odmowa wykonania tego żądania może nastąpić tylko w przypadku, w jakich k.p.a. dopuszcza odmowę zeznań w charakterze świadka albo odmowę odpowiedzi na zadane pytania. W razie nieuzasadnionej odmowy wykonania tego żądania na osobę odpowiedzialną organ egzekucyjny może nałożyć karę pieniężną do wysokości 3800 zł.

3. Stadium poprzedzające wszczęcie egzekucji - na te stadium składają się czynności wierzyciela zmierzające do zastosowania egzekucji oraz czynności organu egzekucyjnego. W celu doprowadzenia do zastosowania środków egzekucyjnych niezbędne jest dokonanie przez wierzyciela następujących czynności:

• Wysłanie zobowiązanemu pisemnego upomnienia zawierającego wezwanie do wykonania obowiązku zagrożeniem skierowania sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego. Doręczenie zobowiązanemu upomnienia wiążę się z realizacją zasady uprzedniego zagrożenia. Doręczenie upomnienia jest obligatoryjne poza ściśle określonymi w rozporządzeniu wykonawczym do ustawy wyjątkami, np. gdy egzekucja dotyczy należności z tytułu grzywien w celu przymuszenia nakładanych w postępowaniu egzekucyjnym obowiązków o charakterze niepieniężnym; egzekucja dotyczy kosztów upomnienia i kosztów egzekucyjnych, czy też należności orzeczonych w postepowaniu karnym skarbowym.

4. Stadium stosowania egzekucji - Samo ustanowienie obowiązku w akcie indywidualnym lub generalnym nie daje podstawy do wdrożenia postępowania egzekucyjnego. Podstawa wszczęcia postępowania egzekucyjnego jest dopiero wystawiony przez wierzyciela dokument urzędowy, stwierdzający istnienie i wymagalność obowiązku, który ustawa określa mianem „TW”. Jeżeli wierzyciel jest równocześnie organem egzekucyjnym, to on wystawia TW, działając jako organ egzekucyjny.

TW sporządza się wg ściśle określonego wzoru stosowanego odrębnie w egzekucji obowiązków o charakterze pieniężnym i odrębnie w egzekucji obowiązków o charakterze niepieniężnym. TW sporządzany jest przez wierzyciela. TW Zawiera:

1. Oznaczenie wierzyciela,

2. wskazanie imienia, nazwiska lub firmy zobowiązanego, jego adresu a także określenie zatrudniającego go pracodawcy i jego adresu pod warunkiem że wierzyciel informację taką posiada;

3. treść podlegającego egzekucji obowiązku, podstawę prawną tego obowiązku oraz stwierdzenie, że obowiązek jest wymagalny, a w przypadku egzekucji należności pieniężnej - także określenie jej wysokości, terminu, od którego nalicza się odsetki z tytułu niezapłacenia należności w terminie, oraz rodzaju i stawki tych odsetek;

4. wskazanie zabezpieczenia należności pieniężnej hipoteką przymusową albo przez ustanowienie zastawu skarbowego lub rejestrowego lub zastawu nieujawnionego w żadnym rejestrze, ze wskazaniem terminów powstania tych zabezpieczeń;

5. wskazanie podstawy prawnej pierwszeństwa zaspokojenia należności pieniężnej, jeżeli należność korzysta z tego prawa i prawo to nie wynika z zabezpieczenia należności pieniężnej;

6. wskazanie podstawy prawnej prowadzenia egzekucji administracyjnej;

7. datę wystawienia tytułu, podpis z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego podpisującego oraz odcisk pieczęci urzędowej wierzyciela;

8. pouczenie zobowiązanego o skutkach niezawiadomienia organu egzekucyjnego o zmianie miejsca pobytu;

9. pouczenie zobowiązanego o przysługującym mu w terminie 7 dni prawie zgłoszenia do organu egzekucyjnego zarzutów w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego;

10. klauzulę organu egzekucyjnego o skierowaniu tytułu do egzekucji administracyjnej;

11. wskazanie środków egzekucyjnych stosowanych w egzekucji należności pieniężnych.

Do TW wierzyciel dołącza dowód doręczenia upomnienia, a jeżeli doręczenie upomnienia nie było wymagane, podaje w TW podstawę prawną braku tego obowiązku.

5. Stadium następujące po przeprowadzeniu egzekucji - sporządzenie wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego i skierowanie go do organu egzekucyjnego wraz z TW oraz z dołączonym do niego dowodem doręczenia upomnienia.

6. Przed podjęciem czynności egzekucji administracyjnej, organ egzekucyjny jest zobowiązany zbadać z urzędu dopuszczalność decyzji. Dopuszczalność decyzji bada pod względem procesowym i formalnym (TW, prawidłowości doręczenia uprzednio upomnienia). Nie jest natomiast uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego TW. Jeżeli w wyniku badania dopuszczalności decyzji okażę się, że obowiązek którego TW dotyczy niepodległa egzekucji administracyjnej bądź TW nie spełnia wymogów formalnych określonych w ustawie organ zwraca tytuł wykonawczy wierzycielowi jednocześnie orzekając w tym zakresie w drodze postanowienia na które służy zażalenie. Zwrot TW oznacza, że egzekucja administracyjna nie zostaje wszczęta i postępowanie egzekucyjne zostaje zakończone. W przypadku dopuszczalności decyzji egzekucji organ egzekucyjny zaopatruje TW w klauzulę skierowania do egzekucji administracyjnej. Klauzula oznacza w istocie stwierdzenie organu, że tryb egzekucji administracyjnej jest właściwy do prowadzenia egzekucji danego rodzaju obowiązku oraz że organ jest właściwy do prowadzenia postępowania egzekucyjnego. Nadanie klauzuli jest czynnością materialno-techniczną organu.

7. Kolejną czynnością poprzedzającą wszczęcie egzekucji jest wybór środków egzekucyjnych, które zostaną zastosowane w celu doprowadzenia do wykonania egzekwowanego obowiązku. Wpływ na wybór takiego środka ma również wierzyciel, który oznacza rodzaj proponowanego środka egzekucyjnego. We wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego wierzyciel wskazuje środek egzekucyjny, gdy chodzi o egzekucję obowiązku o charakterze niepieniężnym, fakultatywnie zaś czyni to w odniesieniu do egzekucji należności pieniężnych. Organ sprawdza, czy proponowany przez wierzyciela środek egzekucyjny nie jest zbyt uciążliwy. Gdyby doszedł do takiego wniosku, powinien zastosować zamiast niego inny środek egzekucyjny i zawiadomić o tym wierzyciela.

1. Wszczęcie postępowania egzekucyjnego.

WSZCZĘCIEEGZEKUCJI ADMINISTRACYJNEJ następuje z chwilą:

• doręczenia zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego,

• doręczenia dłużnikowi zajętej wierzytelności lub innego prawa majątkowego jeżeli doręczenie to nastąpiło przed doręczeniem zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego, przy czym wszczęcie egzekucji jest w tym przypadku skuteczne, jeżeli zobowiązany został zawiadomiony o zajęciu.

Następuje na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przez wierzyciela i przesłanego do organu wykonawczego wraz z wnioskiem o wszczęcie egzekucji. Data wpływu wniosku do organu egzekucyjnego wraz z tytułem wykonawczym stanowi datę wszczęcia postępowania egzekucyjnego. W przypadku, gdy wierzyciel jest jednocześnie organem egzekucyjnym, egzekucję administracyjną wszczyna się z urzędu na podstawie wystawionego tytułu wykonawczego i wtedy datą wszczęcia postępowania egzekucyjnego jest dzień wystawienia tytułu wykonawczego.

Zobowiązanemu doręcza się ponadto, gdy przedmiotem postępowania egzekucyjnego jest obowiązek niepieniężny, postanowienie o zastosowaniu środka egzekucyjnego, a gdy przedmiotem tego postępowania jest obowiązek pieniężny - zawiadomienie o zajęciu jego wynagrodzenia za pracę, świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego, o zajęciu rachunku bankowego, wierzytelności lub innych praw majątkowych lub też odpis protokołu zajęcia ruchomości, gdy zastosowano egzekucję z ruchomości, a gdy zastosowana jest egzekucja a nieruchomości, zobowiązanemu doręcza się wezwanie do zapłaty egzekwowanej należności pieniężnej.

Doręczając postanowienie o zastosowaniu środka egzekucyjnego obowiązków niepieniężnych, poucza się zobowiązanego o prawie:

złożenia zażalenia na to postanowienie. Takiego prawa nie ma zobowiązany w przypadku egzekucji obowiązków pieniężnych, a także

• o prawie do składania w terminie 7 dni od dnia doręczenia tytułu, zarzutów w sprawie prowadzenia egzekucji. Organ egzekucyjny poucza także zobowiązanego o konieczności zawiadamiania, w terminie 7 dni, o każdej zmianie miejsca swego pobytu na okres dłuższy niż miesiąc. W przypadku uchybienia temu obowiązkowi zobowiązany może być ukarany karą pieniężną do wysokości 3.800 zł.

2. Przebieg postępowania egzekucyjnego.

Czynności wykonawcze prowadzi organ egzekucyjny lub egzekutor (poborca skarbowy). W razie konieczności organ egzekucyjny może zarządzić otwarcie lokali i innych pomieszczeń, przeszukać je, a powołana komisja przez organ egzekucyjny może dokonać przeszukania rzeczy, środków transportowych, lokali i innych pomieszczeń oraz schowków. Egzekutor może przeszukać odzież zobowiązanego, teczki, walizki i inne podobne przedmioty, które zobowiązany ma przy sobie, jeżeli egzekucja dotyczy należności pieniężnych lub wydania rzeczy.

Z czynności przeszukania komisja sporządza protokół, który przekazuje się niezwłocznie zobowiązanemu. Egzekutor, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej, z czynności egzekucyjnych sporządza protokół. Odpis protokołu doręcza się niezwłocznie zobowiązanemu.

Gdy w trakcie czynności egzekucyjnych egzekutor zauważy, że zobowiązany oddał poszukiwany przedmiot innej osobie do ukrycia, może nie zwlekając dokonać przeszukania jej odzieży, toreb, waliz i innych przedmiotów, które ma przy sobie. Przeszukanie odzieży może prowadzić jedynie osoba tej samej płci. Czynność przeszukania musi być prowadzona z umiarem i poszanowaniem godności osób, których dotyczy. Jeśli przeszukaniu podlegają rzeczy osoby obowiązanej do zachowania tajemnicy zawodowej, to koniecznym jest by w czynności tej uczestniczył przedstawiciel organizacji zawodowej, do której ta osoba należy.

Czynności egzekucyjne wyjątkowo mogą być prowadzone w porze nocnej. Za taką ustawodawca uznaje czas między 21. w nocy a 7. rano. W porze nocnej czynności mogą być prowadzone jedynie na podstawie pisemnego zezwolenia organu egzekucyjnego i tylko wtedy, gdy „cel egzekucji tego wymaga". Okazując takie zezwolenie przed przystąpieniem do egzekucji, egzekutor musi jednocześnie przywołać świadka.

3. Zakończenie postępowania egzekucyjnego.

Wyegzekwowanie obowiązku kończy co do reguły egzekucję, u.p.e. nie przewiduje wydawania w tym względzie żadnego rozstrzygnięcia. Zakończenie egzekucji nie wyklucza, że organ egzekucyjny po tym czasie podejmował będzie pewne czynności procesowe, np. dokona podziału kwoty uzyskanej w ramach zastosowanych środków egzekucyjnych, wyda postanowienie w przedmiocie kosztów. Zakończenie egzekucji może mieć także przyczynę w jej bezskuteczności w całości lub w części.

4. Postępowanie uproszczone.

Postepowanie egzekucyjne to zorganizowany ciąg czynności procesowych podejmowanych przez właściwe organy w celu przymusowego wykonania przez zobowiązanych ciążących na nich obowiązku.

W przypadku wystąpienia szczególnych okoliczności ustawa dopuszcza możliwość zaniechania określonych czynności egzekucyjnych. Postepowanie egzekucyjne uproszczone jest dopuszczalne w sytuacjach szczególnych, gdy zwłoka może wystawić na szwank dobra poddane wzmocnionej ochronie. Określa się te przypadki jako wymagające stosowania instytucji przymusu natychmiastowego lub przymusu policyjnego.

Postepowanie egzekucyjne uproszczone jest dopuszczalne w przypadkach:

• Jeżeli zwłoka w wykonaniu obowiązku groziłaby niebezpieczeństwem dla życia lub zdrowia ludzkiego albo ciężkimi szkodami dla gospodarstwa narodowego lub jeżeli wymaga to szczególny interes społeczny. W razie wystąpienia jednej z tych okoliczności organ w granicach swojej właściwości do nakładania obowiązków o charakterze niepieniężnym, mogą stosować środki egzekucyjne: wykonanie zastępcze, odebranie rzeczy ruchomej oraz przymus bezpośredni w celu wyegzekwowania wydanych bezpośrednio ustnych poleceń, bez potrzeby wystawiania TW i doręczania zobowiązanemu postanowienia o zastosowaniu środka egzekucyjnego.

• W razie gdy zwłoka w wykonaniu obowiązku może zagrozić zdrowiu lub życiu ludzkiemu albo spowodować niemożność lub znaczne utrudnienie w dochodzeniu wykonania przez zobowiązanego obowiązku oraz w innych przypadkach określonych w odrębnych przepisach, organ egzekucyjny może niezwłocznie zastosować przymus bezpośredni do wykonania obowiązku wynikającego z przepisu prawa, po ustnym wezwaniu, bez uprzedniego upomnienia zobowiązanego oraz bez doręczenia mu odpisu TW i postanowienia wzywającego do wykonania obowiązku.

5. Zawieszenie postępowania egzekucyjnego.

W toku postępowania egzekucyjnego mogą powstać określone przeszkody powodujące, że dalsze prowadzenie postępowania staje się niedopuszczalne. Jeżeli przeszkody te mają charakter przejściowy, a więc gdy istnieje możliwość ich usunięcia, następuje zawieszenie postępowania.

1. Przyczyny zawieszenia postępowania egzekucyjnego.

Przesłanki zawieszenia postępowania określa art. 56§1. Jest to katalog przyczyn otwartych. Inne przepisy szczególne mogą wskazywać inne okoliczności prawne, będące podstawą zawieszenia postępowania egzekucyjnego.

Przesłanki zawieszenia mają zróżnicowany charakter, wspólna ich cecha to usuwalna lub ustępująca w przyszłości przeszkoda w danym momencie uniemożliwiająca skuteczne przeprowadzenie egzekucji.

Postępowanie egzekucyjne ulega zawieszeniu:

1. w razie wstrzymania wykonania, odroczenia terminu wykonania obowiązku albo rozłożenia na raty spłat należności pieniężnej;

2. w razie śmierci zobowiązanego, jeżeli obowiązek nie jest ściśle związany z osobą zmarłego - zawieszenie postępowania gdy egzekucja dotyczy obowiązku niepieniężnego, może nastąpić na tej podstawie tylko wtedy, gdy nie zagraża to interesowi społecznemu,

3. w razie utraty przez zobowiązanego zdolności do czynności prawnych i braku jego przedstawiciela ustawowego - zawieszenie postępowania gdy egzekucja dotyczy obowiązku niepieniężnego, może nastąpić na tej podstawie tylko wtedy, gdy nie zagraża to interesowi społecznemu,

4. na żądanie wierzyciela;

5. w innych przypadkach przewidzianych w ustawach

• (np. zawieszenie postępowania w przypadkach niezajęcia przez wierzyciela w terminie 14 dni od dnia powiadomienia przez organ egzekucyjny stanowiska w sprawie zgłoszonych zarzutów),

• Np. w razie śmierci lub utraty zdolności do czynności prawnych przez przedstawiciela ustawowego osoby zobowiązanej.

Zawieszenie postępowania egzekucyjnego następuje z urzędu w przypadkach o których mowa w art. 56§1 pkt 1,2,3 i 5 oraz na wniosek wierzyciela - w myśl art. 56§1 pkt 4.

2. Postanowienie w sprawie zawieszenia postępowania egzekucyjnego.

Art. 56§3 Organ egzekucyjny wydaje postanowienie w sprawie zawieszenia postępowania egzekucyjnego.

§ 4. Na postanowienie organu egzekucyjnego o zawieszeniu postępowania lub o odmowie zawieszenia tego postępowania służy zażalenie.

Ustawodawca nie określa kręgu podmiotów legitymowanych do wniesienia środka prawnego w konsekwencji czego należy przyjąć, że prawo to służy zarówno wierzycielowi jak i zobowiązanemu.

3. Skutki prawne zawieszenia postępowania egzekucyjnego.

Istotą zawieszenia postępowania jest zawieszenie na pewien czas biegu postępowania egzekucyjnego natomiast zawieszenie nie ma wpływu na ważność czynności dokonanych przed zawieszeniem. Co do zasady pozostają one w mocy poza 2 wyjątkami:

1. Jeżeli zawieszenie postępowania nastąpiło na żądanie wierzyciela albo z powodu wstrzymania wykonania obowiązku, odroczenia terminu wykonania obowiązku, rozłożenia na raty spłaty należności pieniężnych; w okresie zawieszenia postępowania mogą być dokonywane za zgodą organu egzekucyjnego wypłaty z rachunków bankowych zobowiązanego po przedstawieniu przez niego dowodów świadczących o konieczności poniesienia danych wydatków.

2. Możliwość uchylenia przez organ egzekucyjny dokonanych czynności egzekucyjnych jeżeli są spełnione łącznie 3 przesłanki:

• Jest to uzasadnione ważnym interesem zobowiązanego,

• Interes wierzyciela nie stoi temu na przeszkodzie,

• Osoby trzecie na skutek tych czynności nie nabyły żadnych praw. Uchylenie dokonanych czynności nie powoduje umorzenia należnych za nie kosztów egzekucyjnych.

4. Podjęcie zawieszonego postępowania.

Art. 57§1 upe: Organ egzekucyjny podejmuje zawieszone postępowanie po ustaniu przyczyn leżących u podstaw zawieszenia.

Jeżeli zawieszenie następuje z urzędu organ egzekucyjny i wierzyciel są zobowiązani podjąć działania zmierzające do usunięcia przeszkody do dalszego prowadzenia postępowania.

Jeżeli postępowanie zostało zawieszone na wniosek wierzyciela to wówczas dysponentem dalszego procesu jest wyłącznie wierzyciel, przy czym jeżeli wierzyciel nie złoży wniosku o podjęcie zawieszonego postępowania przed upływem 12 miesięcy od dnia złożenia wniosku o zawieszenie postępowania to organ wydaje postanowienie o umorzeniu.

Art. 57§2 upe W przypadku zawieszenia postępowania egzekucyjnego w związku z rozłożeniem na raty spłat należności pieniężnej, organ egzekucyjny podejmuje zawieszone postępowanie w zakresie wskazanym przez wierzyciela.

Art. 57§2 W razie zawieszenia postępowania z przyczyny określonej w art. 56 § 1 pkt 2 - organ egzekucyjny podejmie zawieszone postępowanie, gdy organ ten zostanie zawiadomiony przez wierzyciela o ustaleniu według przepisów prawa cywilnego spadkobierców zmarłego zobowiązanego, na których przeszedł egzekwowany obowiązek, lub osób, na których rzecz zostały uczynione zapisy windykacyjne. Wierzyciel może również, nie czekając na sądowe stwierdzenie nabycia spadku lub przedmiotu zapisu windykacyjnego albo sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia, wskazać osobę, którą uważa za spadkobiercę zmarłego zobowiązanego, lub osobę, na której rzecz został uczyniony zapis windykacyjny, odpowiedzialną za egzekwowany obowiązek. Jednakże organ egzekucyjny obowiązany jest zastosować się do postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku, postanowienia częściowego stwierdzającego nabycie przedmiotu zapisu windykacyjnego lub zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia, jeżeli postanowienie to lub wypis zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia zostaną mu złożone przed zakończeniem postępowania egzekucyjnego.

6. Odstąpienie od czynności egzekucyjnych.

Odstąpienie od czynności egzekucyjnych polega na zaniechaniu przez organ egzekucyjny lub egzekutora działań zmierzających do zastosowania i zrealizowania środka egzekucyjnego. Odstąpienie od czynności egzekucyjnych powoduje przerwanie toku egzekucji ale nie jest równoznaczne z umorzeniem lub zawieszeniem postępowania egzekucyjnego.

Art. 45 upe organ egzekucyjny i egzekutor są obowiązani odstąpić od czynności egzekucyjnych, jeżeli zobowiązany okazał dowody stwierdzające wykonanie, umorzenie, wygaśnięcie lub nieistnienie obowiązku, odroczenie terminu wykonania obowiązku, rozłożenia na raty spłaty należności pieniężnych, albo gdy zachodzi błąd co do osoby zobowiązanego. Organ egzekucyjny zawiadamia wierzyciela o odstąpieniu od czynności egzekucyjnych i na jego wniosek wydaje postanowienie w sprawie odstąpienia od czynności egzekucyjnych. Na postanowienie to wierzycielowi, niebędącemu jednocześnie organem egzekucyjnym, przysługuje zażalenie.

Organ egzekucyjny i egzekutor są odstąpić od czynności egzekucyjnych ze składnika majątku zobowiązanego, jeżeli okazał on dowody stwierdzające częściowe wykonanie obowiązku lub umorzenie należności pieniężnej, a wartość zajętego składnika majątku znacznie przekracza kwotę ostatecznie dochodzonej należności i zobowiązany posiada inne składniki majątku, z których może być prowadzona egzekucja.

Instytucja odstąpienia od czynności egzekucyjnych służy realizacji zasady niezbędności egzekucji. Jej celem jest zapobieganie zastosowaniu i realizacji środka w sytuacji, gdy zachodzą określone ustawowo okoliczności wskazujące na niedopuszczalność stosowania egzekucji administracyjnej. Znajduje ona zastosowanie, wówczas gdy zobowiązany okaże dowody stwierdzające okoliczności, o których mowa w art. 45 ust. OPWA.

7. Umorzenie postępowania egzekucyjnego.

Umorzenie postępowania egzekucyjnego oznacza jego zakończenie bez osiągnięcia właściwego celu z woli wierzyciela lub na skutek trwałych przyczyn, powodujących niedopuszczalność, bezprzedmiotowość lub niecelowość prowadzenia egzekucji. Umorzenie te może nastąpić w każdym jego stadium z urzędu, na wniosek wierzyciela lub zobowiązanego.

1. Przyczyny umorzeni postępowania egzekucyjnego.

U podstaw umorzenia leżą różnorodne przesłanki które mogą być klasyfikowane wg różnych kryteriów.

• Możemy wyróżnić przyczyny o charakterze nieprzemijającym (np. wykonanie obowiązku, umorzenie obowiązku) oraz te które mogą ustać (np. dłużnik nie posiada majątku, wierzyciel nie zażądał podjęcia zawieszonego na jego wniosek postępowania).

• Innym kryterium podziału przesłanek umorzenia jest podział na takie, które dotyczą egzekwowanego obowiązku (np. obowiązek został wykonany)

• lub przeszkody mają charakter czysto formalny (np. obowiązek podlega wykonaniu w drodze egzekucji sądowej albo wierzyciel nie doręczył zobowiązanemu upomnienia wzywającego do dobrowolnego wykonania obowiązku).

• Kolejna grupa przesłanek obejmuje sytuację, gdy egzekucja co do zasady jest dopuszczalna lecz nie może być prowadzona ze względu na poważne naruszenie przepisów procesowych (np. określenie egzekwowanego obowiązku niezgodne z treścią obowiązku wynikającego z decyzji, albo błąd co do osoby zobowiązanego, niedopuszczalność zastosowanego środka egzekucyjnego).

Art. 59. § 1. Postępowanie egzekucyjne umarza się obligatoryjnie:

1. jeżeli obowiązek został wykonany przed wszczęciem postępowania;

2. jeżeli obowiązek nie jest wymagalny, został umorzony lub wygasł z innego powodu albo jeżeli obowiązek nie istniał;

3. jeżeli egzekwowany obowiązek został określony niezgodnie z treścią obowiązku wynikającego z decyzji organu administracyjnego, orzeczenia sądowego albo bezpośrednio z przepisu prawa;

4. gdy zachodzi błąd co do osoby zobowiązanego lub gdy egzekucja nie może być prowadzona ze względu na osobę zobowiązanego;

5. jeżeli obowiązek o charakterze niepieniężnym okazał się niewykonalny;

6. w przypadku śmierci zobowiązanego, gdy obowiązek jest ściśle związany z osobą zmarłego;

7. jeżeli egzekucja administracyjna lub zastosowany środek egzekucyjny są niedopuszczalne albo zobowiązanemu nie doręczono upomnienia, mimo iż obowiązek taki ciążył na wierzycielu;

8. jeżeli postępowanie egzekucyjne zawieszone na żądanie wierzyciela nie zostało podjęte przed upływem 12 miesięcy od dnia zgłoszenia tego żądania;

9. na żądanie wierzyciela;

10. w innych przypadkach przewidzianych w ustawach.

§ 2. Postępowanie egzekucyjne może być umorzone (fakultatywnie) w przypadku stwierdzenia, że w postępowaniu egzekucyjnym dotyczącym należności pieniężnej nie uzyska się kwoty przewyższającej wydatki egzekucyjne. Umorzenie na tej podstawie ma taki skutek, że ponowne wszczęcie egzekucji będzie dopuszczalne tylko wtedy, gdy zostanie ujawniony majątek lub źródła dochodu zobowiązanego przewyższające kwotę wydatków egzekucyjnych. (art. 61)

2. Tryb oraz forma umorzenia postępowania egzekucyjnego.

Organ egzekucyjny wydaje postanowienie w sprawie umorzenia postępowania egzekucyjnego Postanowienie te wydaje się na żądanie zobowiązanego lub wierzyciela albo z urzędu. Na postanowienie przysługuje zażalenie zobowiązanemu oraz wierzycielowi niebędącemu jednocześnie organem egzekucyjnym. Umorzenie postępowania następuje z urzędu lub na wniosek zobowiązanego lub wierzyciela.

Art. 34§3 upe: Organ egzekucyjny, po otrzymaniu ostatecznego postanowienia w sprawie stanowiska wierzyciela lub postanowienia o niedopuszczalności zgłoszonego zarzutu, wydaje postanowienie w sprawie zgłoszonych zarzutów, a jeżeli zarzuty są uzasadnione - o umorzeniu postępowania egzekucyjnego albo o zastosowaniu mniej uciążliwego środka egzekucyjnego.

3. Skutki prawne umorzenia postępowania egzekucyjnego.

Skutkiem prawnym umorzenia postępowania egzekucyjnego jest uchylenie dokonanych czynności egzekucyjnych (gdy podstawą umorzenia były przyczyny wyliczone w art. 59§1 pkt 1-8 i 10 upe) i przywrócenie w ten sposób stanu istniejącego przed wszczęciem egzekucji. Skutek taki nie powstaje wyłącznie wówczas, gdy osoby trzecie na skutek prowadzonych czynności egzekucyjnych nabyły prawa a także wówczas, gdy umorzenie następuje na wniosek wierzyciela ponieważ w tym przypadku egzekucja była wszczęta i prowadzona w sposób zgodny z prawem.

W razie potrzeby rozstrzygnięcia wątpliwości, czy czynności wskutek umorzenia zostały uchylone, a więc że nie wywołały skutków prawnych, organ egzekucyjny wydaje postanowienie w tym zakresie, na które służy zażalenie.

Jeżeli egzekucja prowadzona wobec podmiotu wpisanego w KRS dotyczy należności podatkowych, celnych lub należności, do których poboru jest zobowiązany ZUS, a nie zostały one uiszczone w terminie 60 dni od daty wszczęcia egzekucji, organ egzekucyjny składa wniosek o wpisanie do tego rejestru daty wszczęcia egzekucji tych należności, wysokości pozostałych do wyegzekwowania kwot oraz daty i sposobu zakończenia egzekucji. Taki wpis będzie miał charakter gwarancyjny wobec uczestników obrotu gospodarczego, może także dopingować zobowiązanego do dobrowolnego wykonania obowiązku.

8. Zbieg egzekucji.

1. Pojęcie zbiegu egzekucji.

Zbieg egzekucji oznacza, że co do tej samej rzeczy lub tego samego prawa egzekucje prowadzą równocześnie co najmniej dwa organy uprawnione.

Wobec tej samej nieruchomości, rzeczy albo prawa majątkowego albo niemajątkowego może być prowadzona wobec tego samego zobowiązanego egzekucja administracyjna i egzekucja sądowa. W takim przypadku organ egzekucyjny z urzędu, na wniosek wierzyciela lub zobowiązanego wstrzymuje czynności egzekucyjne i przekazuje akta egzekucji administracyjnej sądowi rejonowemu zgodnie z przepisami KPC.

2. Zbieg egzekucji administracyjnej i sądowej.

Obowiązek wstrzymania czynności egzekucyjnych i przekazania akt obowiązuje także komornika sądowego. Akta przejmuje sąd rejonowy, w którego okręgu wszczęto egzekucję. Sąd ten ma wydać rozstrzygnięcie, który z organów egzekucyjnych przejmie do łącznego prowadzenia obie egzekucje w trybie właściwym dla danego organu. Rozstrzygnięcie to przybiera postać postanowienia, ma być ono wydane w terminie 14 dni. Sąd przy jego wydaniu uwzględnia stan każdego z postępowań egzekucyjnych oraz rodzaj obowiązków, rozstrzygając jednocześnie, jakie czynności egzekucyjne już dokonane pozostają w mocy (art. 773 § 1 K.p.c.). W przypadku jednakowego zaawansowania obu postępowań dodatkowym kryterium rozstrzygającym zbieg ma być wysokość egzekwowanych kwot i kolejność ich zaspokojenia.

Na postanowienie sądu zażalenie przysługuje zobowiązanemu i wierzycielom „administracyjnemu oraz „sądowemu", a także administracyjnemu organowi egzekucyjnemu (art. 773 § 3 K.p.c.). Ten z organów, który przejmie egzekucję wyda postanowienie o kosztach dotychczasowych czynności egzekucyjnych, chociażby nie zostały one utrzymane w mocy (art. 774 K.p.c.).

Jeżeli jest skierowana egzekucja do tej samej rzeczy lub prawa przez organy egzekucyjny należności pieniężnych. W takim przypadku łączne prowadzenie egzekucji przejmuje naczelnik urzędu skarbowego, który pierwszy zastosował środek egzekucyjny, a jeśli ten organ nie dokonał takiej czynności lub nie dokonał jej jako pierwszy - łączne prowadzenie egzekucji należności pieniężnych przejmuje naczelnik urzędu skarbowego właściwy wg siedziby lub miejsca zamieszkania zobowiązanego - z zastrzeżeniem, że jeżeli środek egzekucyjny zastosował naczelnik urzędu skarbowego właściwy wg miejsca położenia majątku zobowiązanego, łączne prowadzenie egzekucji przejmuje ten organ.

2. Środki prawne w postępowaniu egzek. w adm.

1. Pojęcie i klasyfikacja środków prawnych.

Środki prawne, inaczej środki ochrony prawnej służą w postępowaniu egzekucyjnym realizacji gwarancji ochrony prawnej uczestnikom postępowania egzekucyjnego. Środki te klasyfikowane są w oparciu o różne kryteria. Podstawowy podział następuje w oparciu o kryterium podmiotu, przez który środek będzie rozpatrywany. W oparciu o te kryteria wyróżniamy:
a) środki prawne rozpatrywane przez organ administracji publicznej, zwane administracyjnymi środkami prawnymi;

b) środki prawne rozpatrywane przez sądy, zwane środkami ochrony sądowej.

W grupie administracyjnych środków prawnych można dokonać wewnętrznego ich podziału, w oparciu o kryterium podstawy prawnej ich wnoszenia i wyróżniamy tu:
a) środki uregulowane w UPE

b) środki uregulowane w KPA

Natomiast środki ochrony sądowej dzielą się wewnętrznie wg kryterium rodzaju sądu, który jest właściwy do ich rozpatrzenia na:
a) środki prawne rozpatrywane przez sądy powszechne

b) środki prawne rozpatrywane przez sąd administracyjny

2. Administracyjne środki prawne uregulowane w ustawie egzekucyjnej.

1. Zarzut w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego.

Może wnosić wyłącznie zobowiązany. Jest to wczesny środek ochrony prawnej zobowiązanego, wnoszony w terminie 7 dni od dnia doręczenia zobowiązanemu odpisu TW. Zarzut jest środkiem zaskarżenia, który służy w fazie wszczęcia postępowania egzek. zobowiązany nie może posłużyć się w następnych stadiach postęp. zarzut powinien odpowiadać przesłankom formalnym podania oraz zawierać określenie podstawy zarzutu.

Jest to środek o charakterze niedewolutywnym, w konsekwencji czego właściwym do rozpoznania i rozstrzygnięcia jest organ egzekucyjny. Jest to środek względnie suspensywny, tzn. że wniesienie zarzutów nie prowadzi do wstrzymania postępowania egzekucyjnego ale w uzasadnionych przypadkach organ egzekucyjny może wstrzymać zarówno postępowanie jak i niektóre czynności egzekucyjne do czasu rozpatrzenia zarzutu. W sprawie zarzutów istotne jest stanowisko wierzyciela. W zakresie zarzutów dotyczących ściśle obowiązku będącego przedmiotem egzekucji stanowisko wierzyciela jest dla organu egzekucyjnego wiążące. Organ egzekucyjny wydaje postanowienie w sprawie zgłoszonych zarzutów.

Podstawą zarzutu w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej może być:

1) wykonanie lub umorzenie w całości albo w części obowiązku, przedawnienie, wygaśnięcie albo nieistnienie obowiązku;

2) odroczenie terminu wykonania obowiązku albo brak wymagalności obowiązku z innego powodu, rozłożenie na raty spłaty należności pieniężnej;

3) określenie egzekwowanego obowiązku niezgodnie z treścią obowiązku wynikającego z orzeczenia, o którym mowa w art. 3 i 4;

4) błąd co do osoby zobowiązanego;

5) niewykonalność obowiązku o charakterze niepieniężnym;

6) niedopuszczalność egzekucji administracyjnej lub zastosowanego środka egzekucyjnego;

7) brak uprzedniego doręczenia zobowiązanemu upomnienia, o którym mowa w art. 15 § 1;

8) zastosowanie zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego;

9) prowadzenie egzekucji przez niewłaściwy organ egzekucyjny;

10) niespełnienie wymogów określonych w art. 27.

2. Zażalenie.

Zgodnie z art. 17 rozstrzygnięcia w postępowaniu egzekucyjnym zajmowane przez organ egzekucyjny i wierzyciela stanowiska w sprawach dotyczących postępowania egzekucyjnego następuje w formie postanowienia. Na postanowienia te służy zażalenie ilekroć UPE i KPA tak stanowią, np. na postanowienie w sprawie zarzutów, postanowienie w sprawie zastosowania środka egzekucyjnego obowiązków niepieniężnych, na postanowienie w sprawie zawieszenia postępowania, postanowienie o umorzeniu postęp., a z k.p.a. np. na postanowienie o odmowie przywrócenia terminu do złożenia zarzutów. Legitymacja do złożenia zażalenia służy zobowiązanemu, wierzycielowi wtedy, gdy nie jest równocześnie organem egzek., uczestnikom postęp., osobie trzeciej. Organem właściwym do rozpoznania zażalenia jest organ odwoławczy, do którego wnosi się zażalenie za pośrednictwem organu egzekucyjnego w terminie 7 dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia postanowienia Zażalenie jest środkiem względnie suspensywnym, bo wniesienia zażalenia wprawdzie nie wstrzymuje postęp egzek., ale organ egzek. lub organ odwoławczy może w uzasadnionych przypadkach wstrzymać postęp egzek. Do rozpatrzenia zażalenia stosuje się odpowiednio przepisy k.p.a.

3. Wniosek o wyłączenie rzeczy lub prawa majątkowego spod egzekucji.

Jest to środek prawny chroniący interesy osoby trzeciej w postęp egzek. Uprawnionym jest każdy, kto nie jest zobowiązanym i rości sobie prawo do rzeczy lub prawa majątkowego, do którego skierowano czynności egzekucyjne. W celu skorzystania z tego uprawnienia osoba trzecia powinna wystąpić do organu egzekucyjnego ze stosownym żądaniem w terminie 14 dni od daty uzyskania wiadomości o skierowaniu egzekucji do rzeczy lub prawa. Wniosek musi spełniać określone wymagania formalne. Pod względem treści musi odpowiadać wymaganiom stawianym podaniom oraz zawierać wskazanie dowodów na poparcie swego podania. Żądanie osoby trzecie rozpoznaje organ egzekucyjny w terminie 14 dni od jego złożenia, termin ten może być przedłużony o kolejne 14 dni, jeżeli zbadanie dowodów w tym terminie nie było możliwe. Formą rozpoznania żądania będzie postanowienie, w którym organ egzekucyjny wyłącza rzecz lub prawo majątkowe spod egzekucji, ewentualnie odmawia wyłączenia. Osoba trzecia może żądać wyłączenia prawa lub rzeczy spod egzekucji tylko w okresie trwania postępowania egzekucyjnego, po jego zakończeniu - w razie przeprowadzenia egzekucji z rzeczy lub zrealizowania prawa - pozostaje jej dochodzenie od zobowiązanego odszkodowania na zasadach ogólnych. Podanie osoby trzeciej w sprawie wyłączenie rzeczy lub prawa majątkowego rozstrzyga organ w formie postanowienia, na które służy zażalenie wyłącznie tej osobie. Żądanie to skutkuje zaniechaniem czynności egzekucyjnych organu w stosunku do rzeczy lub prawa, wcześniej dokonane czynności pozostają w mocy.

4. Skarga na czynności egzekucyjne.

jest to środek prawny odnoszący się do czynności o charakterze wykonawczym, a zatem skarga ta nie przysługuje na czynności podejmowane w formie procesowego indywidualnego aktu administracyjnego. Skargę na czynności egzekucyjne wnosi się w terminie 14 dni od dnia dokonania zakwestionowanej czynności i jest to środek przysługujący wyłącznie zobowiązanemu. Ma charakter środka dewolutywnego. Właściwym do rozpoznania jest organ wyższej instancji nad organem prowadzącym postępowanie egzekucyjne. Jest środkiem względnie suspensywnym. Nie wstrzymuje postępowania egzekucyjnego ale w uzasadnionych przypadkach organ egzekucyjny lub organ nadzoru może wstrzymać postępowanie.

5. Skarga na przewlekłość postępowania egzekucyjnego.

Zobowiązanemu, wierzycielowi, podmiotowi, którego interes prawny lub faktyczny został naruszony w wyniku niewykonania obowiązku oraz organowi zainteresowanemu wykonaniem obowiązku służy skarga na przewlekłość postęp egzek. Skargę wnosi się do organu nadzoru za pośrednictwem organu egzekucyjnego. Na postanowienie oddalające skargę przysługuje zażalenie.

Jest to środek dewolutywny i względnie suspensywny

6. Skarga na bezczynność wierzyciela.

Bezczynność w podejmowaniu czynności, zmierzająca do zastosowania środka egzekucyjnego. Wg art. 6§1a upe podmiotowi, którego interes prawny lub faktyczny został naruszony w wyniku niewykonania obowiązku oraz organowi zainteresowanemu wykonaniem obowiązku służy skarga na bezczynność wierzyciela. Środek o charakterze dewolutywnym. Postanowienie w sprawie skargi wydaje organ wyższego stopnia. Na postanowienie oddalające skargę przysługuje zażalenie.

3. Środki ochrony sądowej.

1. Skarga do sądu administracyjnego.

Do środków zaskarżenia na drodze sądowej należy zaliczyć środki służące w postęp przed sądem administracyjnym i środki na drodze postęp przed sądem powszechnym. W postępowaniu przed sądem administracyjnym służy skarga na postanowienie wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które na drodze administracyjnej dłużyło zażalenie. Nie służy skarga na ostateczne postanowienie o odmowie wyłączenia spod egzekucji rzeczy lub innego prawa majątkowego. Zakres skargi do sądy administracyjnego i tryb rozpoznania reguluje ustawa - prawo o postęp przed sądami administracyjnymi. W postępowaniu przed sądem powszechnym służy: powództwo przeciwegzekucyjne zobowiązanego oraz powództwo przeciwegzekucyjne osoby trzeciej.

2. Powództwo przeciwegzekucyjne zobowiązanego - powództwo opozycyjne.

Dopuszczalność skorzystania z tego środka kontroli jest konsekwencją poddania egzekucji administracyjnej także obowiązków natury cywilnoprawnej. Poddanie obowiązku egzekucji administracyjnej nie przesądza o wyłączeniu sporu co do jego istnienia lub wysokości przed sądem powszechnym, jeżeli z charakteru obowiązku wynika, że do rozpoznania takiego sporu właściwy jest ten sąd. Fakt przekazania obowiązku cywilnoprawnego do egzekucji administracyjnej jest wystarczającą przesłanką dopuszczalności ustalenia w drodze procesu nieistnienia obowiązku. Podstawą wniesienia tego powództwa jest art. 840 K.p.c. Celem tego powództwa jest żądanie pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub w części, albo ograniczenia: 1) jeżeli przeczy się zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, 2) jeżeli po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, zobowiązany może powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, 3) jeżeli małżonek, przeciwko któremu sąd nadał klauzulę wykonalności, wykaże że egzekwowane świadczenie wierzycielowi nie należy się, przy czym małżonkowi temu przysługują zarzuty nie tylko z własnego prawa lecz i te, z którymi mógł wystąpić jego współmałżonek. Powództwo takie wytacza się przez sąd rzeczowo właściwy, w którego okręgu prowadzi się egzekucję, w pozwie należy przytoczyć wszystkie zarzuty, jakie można w tym czasie złożyć, pod rygorem utraty korzystania z nich w dalszym postępowaniu. Skuteczne pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności w drodze powództwa opozycyjnego skutkować musi umorzeniem postępowania egzekucyjnego. Wierzyciel w razie skierowania powództwa przez zobowiązanego i otrzymania przez niego powództwa ma obowiązek zawiadomić o tym organ egzekucyjny i domagać się wstrzymania postępowania egzekucyjnego.

3. Powództwo przeciwegzekucyjne osoby trzeciej - powództwo ekscydencyjne

Osoba trzecia, jeżeli organ egzekucyjny odmownie rozpatrzył jej wniosek o wyłączenie spod egzekucji admin rzeczy lub praw majątkowych, może złożyć powództwo do sądu, na podstawie przepisów k.p.c., o zwolnienie ich spod egzekucji. Powództwo można wnieść w ciągu 14 dni od doręczenia postanowienia admin organu egzekucyjnego, a jeżeli zainteresowany wniósł zażalenie na to postanowienie - w ciągu 14 dni od dnia doręczenia postanowienia wydanego na skutek zażalenia. Odpis pozwu osoba trzecia powinna złożyć organowi egzek. Podstawy wniesienia powództwa i tryb jego rozpoznania regulują przepisy prawa cywilnego materialnego i procesowego. Do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia sprawy przez sąd rzeczy objęte wyłączeniem nie mogą być sprzedane w trybie przewidzianym do sprzedaży ruchomości w przepisach o egzekucji należności pieniężnych. Nie dot. to rzeczy ulegających szybkiemu zepsuciu, które mogą być w tym trybie sprzedane, a kwotę uzyskaną ze sprzedaży składa się do depozytu organu egzekucyjnego. W przypadku nieuwzględnienia przez sąd żądania wyłączenia spod egzekucji prowadzi się dalej egzekucję admin do kwoty złożonej do depozytu.

6. Środki egzekucyjne.

Środki egzekucyjne to zinstytucjonalizowane formy przymusu państwowego stosowane według ściśle określonej procedury, a skierowane bezpośrednio na wykonanie obowiązku prawnego. Egzekucję administracyjną prowadzi się przy użyciu środków egzekucyjnych. To inaczej sposoby, którymi zmusza się zobowiązanego do wykonania obowiązku objętego tytułem wykonawczym.

Organ egzekucyjny może stosować tylko środki przewidziane ustawą, powinien stosować środek zaspokajający (tj. prowadzący bezpośrednio do wykonania obowiązku), a przy tym mieć na względzie, by nie był zbytnio dolegliwy dla zobowiązanego.

1. Środki egzekucyjne należności pieniężnych.

Ustawa w art. 1a pkt 12 lit. a u.p.e. taksatywnie wymienia środki egzekucji należności pieniężnej. Należą do nich egzekucje z:

1. z pieniędzy,

2. z wynagrodzenia za pracę,

3. ze świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego oraz ubezpieczenia społecznego, a także renty socjalnej.

4. z rachunków bankowych,

5. z innych wierzytelności pieniężnych,

6. z praw z instrumentów finansowych w rozumieniu przepisów o obrocie instrumentami finansowymi, zapisanych na rachunku papierów wartościowych lub innym rachunku oraz z wierzytelności z rachunku pieniężnego służącego do obsługi takich rachunków,

7. z papierów wartościowych nie zapisanych na rachunku papierów wartościowych,

8. z weksla,

9. z autorskich praw majątkowych i praw pokrewnych oraz z praw własności przemysłowej,

10. z udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością,

11. z pozostałych praw majątkowych,

12. ruchomości i z nieruchomości.

Podstawę zastosowania powyższych środków egzekucyjnych stanowić może jedna z następujących czynności: zawiadomienie o zajęciu prawa majątkowego u dłużnika zajętej wierzytelności, protokół zajęcia i odbioru ruchomości, protokół odbioru dokumentu. Wyjątek stanowi sytuacja, w której zobowiązany na żądanie poborcy płaci dochodzoną należność. Z samego faktu zajęcia wierzytelności lub innego prawa majątkowego albo ruchomości organ egzekucyjny może wykonywać wszelkie prawa zobowiązanego w zakresie niezbędnym do prowadzenia egzekucji. Co do zasady wartość zajętej ruchomości lub prawa majątkowego podlega oszacowaniu przez biegłego skarbowego.

1. Egzekucja z pieniędzy.

Egzekucję z pieniędzy przeprowadza się w ten sposób, że poborca skarbowy wzywa zobowiązanego do zapłaty należności pieniężnej będącej przedmiotem egzekucji. Jeżeli zobowiązany zapłaci dobrowolnie, wówczas poborca skarbowy wystawia pokwitowanie w przepisanej formie, które ma ten skutek co pokwitowanie wystawione przez wierzyciela. W razie gdy zobowiązany nie uiści należności pieniężnej, następuje odebranie wymaganej kwoty pieniędzy w wyniku przeszukania pomieszczeń, schowków, odzieży, teczek, waliz i tym podobnym przedmiotów. Po odebraniu w tym trybie należności pieniężnej poborca skarbowy również wystawia zobowiązanemu pokwitowanie z zachowaniem wymaganej formy.

2. Egzekucja z wynagrodzenia za pracę.

Jeśli egzekucja z pieniędzy nie doprowadziła do wykonania obowiązku, względnie organ egzekucyjny jest przekonany o jej bezskuteczności, możliwym jest przeprowadzenie egzekucji z wynagrodzenia za pracę, o ile oczywiście zobowiązany wykonuje pracę, za która pobiera wynagrodzenie. Ten środek stosuje się przez wykonanie 2 czynności:

• Przesłanie przez organ egzekucyjny do pracodawcy zobowiązanego zawiadomienia o zajęciu części wynagrodzenia, która nie jest zwolniona spod egzekucji, na pokrycie egzekwowanych należności pieniężnych wraz z odsetkami z tytułu niezapłacenia należności w terminie i kosztów egzekucyjnych z jednoczesnym wezwaniem pracodawcy, aby nie wypłacał zobowiązanemu zajętej części wynagrodzenia, a przekazał ją organowi egzekucyjnemu aż do pełnego pokrycia egzekwowanej należności.

• Zawiadamia się organ o każdej takiej wpłacie oraz zobowiązanego o zajęciu jego wynagrodzenia za pracę z równoczesnym doręczeniem odpisu tytułu wykonawczego i odpisu wezwania przesłanego pracodawcy. Organ egzekucyjny poucza zobowiązanego, że nie wolno mu odbierać wynagrodzenia poza kwotą wolną od zajęcia ani rozporządzać tym wynagrodzeniem w inny sposób.

Zajęcie wynagrodzenia zostaje dokonane z chwilą doręczenia zawiadomienia o zajęciu pracodawcy zobowiązanego. Zajęcie trwa nadal również w razie zmiany stosunku pracy lub zlecenia, nawiązania nowego stosunku pracy lub zlecenia, a także w przypadku przejęcia pracodawcy przez innego pracodawcę.

Zakład pracy musi: w terminie 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia przez organ egzekucyjny:

• sporządzić za okres 3 miesięcy zestawienie składników wynagrodzenia,

• powiadomić o przeszkodach do wypłaty wynagrodzenia,

• podawać informację o toczących się innych postępowaniach egzekucyjnych do wynagrodzenia,

• powiadamiać o ustaniu zatrudnienia, umieszczać wzmiankę o zajęciu w świadectwie pracy.

Wykonanie tych obowiązków jest zagwarantowane możliwością dochodzenia przez wierzyciela roszczenia odszkodowawczego. Za uchybienia wobec organu egzekucyjnego wyznaczony pracownik odpowiedzialny za realizację zajęcia może zostać ukarany karą pieniężną do wysokości 3.800 zł.

3. Egzekucja ze świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego i ubezpieczenia społecznego oraz renty socjalnej.

Egzekucji z tych środków dokonuje się podobnie jak egzekucji z wynagrodzenia za pracę. Egzekucje dokonuje się przez (art. 79):

• przesłanie do organu rentowego właściwego do wypłaty zobowiązanemu świadczeń zawiadomienia o zajęciu części świadczenia, która nie jest zwolniona spod egzekucji, na pokrycie egzekwowanej należności pieniężnych wraz z odsetkami z tytułu niezapłacenia należności w terminie i kosztami egzekucyjnymi a także wezwanie tego organu, aby dokonał stosownych wpłat do organu egzekucyjnego aż do pokrycia egzekwowanej należności.

• Zawiadomienie zobowiązanego (z dołączeniem TW i odpisu zawiadomienia przesłanego do organu rentownego) o zajęciu części przysługującego mu świadczenia. Zobowiązany musi być pouczony o tym, że nie wolno mu odbierać zajętej części świadczenia ani rozporządzać świadczeniem w inny sposób. Zajęcie następuje z chwilą doręczenia organowi rentownemu zawiadomienia i trwa mimo zmiany organu właściwego do wypłacenia świadczenia zobowiązanemu.

Jeżeli organ rentowy uchyla się bezpodstawnie od wypłaty zajętej części świadczenia, to organ egzekucyjny może zajętą część świadczenia ściągnąć od organu w drodze egzekucji administracyjnej. Organ rentowy ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą za wyrządzone przez to wierzycielowi szkody. Karę pieniężną nakłada się na wyznaczonego pracownika, a jeżeli nie został wyznaczony - na kierownika bezpośrednio odpowiedzialnego za realizację zajęcia.

4. Egzekucja z rachunków bankowych i wkładów oszczędnościowych.

Przeprowadza się je przez dokonanie:

• Przesłanie przez organ egzekucyjne do banku, a jeżeli bank ma oddziały - do właściwego oddziału banku, w którym zobowiązany ma rachunek, zawiadomienia o zajęciu wierzytelności pieniężnych zobowiązanego z rachunku bankowego do wysokości egzekwowanej należności pieniężnej wraz z odsetkami z tytułu niezapłacenia w terminie dochodzonej wierzytelności oraz kosztami egzekucyjnymi. Organ egzekucyjny jednocześnie wzywa bank, aby bez zgody organu egzekucyjnego nie dokonywał wypłat z rachunku bankowego do wysokości zajętej wierzytelności, lecz bezzwłocznie przekazał zajętą kwotę organowi egzekucyjnemu na pokrycie egzekwowanej należności albo zawiadomił organ egzekucyjny, w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, o przeszkodzie w dokonaniu wpłaty.

• Zawiadomienie zobowiązanego o zajęciu jego wierzytelności z rachunku bankowego, z odpisem TW i odpisem zawiadomienia skierowanego do banku oraz poinformowaniem o zakazie wypłaty zajętej kwoty bez zgody organu egzek.

Zajęcie jest dokonane z chwilą doręczenia bankowi zawiadomienia i obejmuje ono również kwoty, których nie było na rachunku w dacie zajęcia, a zostały one wpłacone później.

Bank wstrzymuje wszelkie wypłaty z zajętego rachunku i niezwłocznie zawiadamia o zajęciu inne oddziały banku, inne banki i placówki pocztowe. Z zajętego rachunku bankowego mogą być realizowane tylko pewne świadczenia, np. wynagrodzenie za pracę (gdy zajęciu podlega rachunek pracodawcy), zasądzone alimenty i renty o charakterze alimentacyjnym zasądzone tytułem odszkodowania, do podatku dochodowego od osób fizycznych oraz składek na ubezpieczenie społeczne, należnych od dokonywanych wypłat na bieżące wynagrodzenie. Naruszenie przez bank obowiązków związanych z zajęciem rachunku bankowego skutkuje odpowiedzialnością odszkodowawczą wobec wierzyciela.

Egzekucja z wierzytelności z rachunku bankowego, gdy koniecznym warunkiem do wykonania prawa z wierzytelności jest dysponowanie dokumentem, następuje poprzez odebranie tego dokumentu. Gdy zajęciu podlega wkład oszczędnościowy, na który wystawiono książeczkę oszczędnościową, organ egzekucyjny sporządza na okoliczność odbioru dokumentu protokół. Organ egzekucyjny zawiadamia bank o zajęciu wierzytelności z rachunku bankowego, pouczając wierzyciela, który w terminie 14 dni winien wystąpić do sądu o umorzenie dokumentu w drodze postępowania sądowego.

5. Egzekucja z innych wierzytelności pieniężnych i pozostałych praw majątkowych.

Egzekucja z innych wierzytelności pieniężnych i innych praw majątkowych odbywa się poprzez zajęcie tych wierzytelności. Zobowiązany sam może być wierzycielem, a inna osoba wobec niego dłużnikiem. Wierzytelnością jest prawo podmiotowe przysługujące jednej ze stron zobowiązaniowego stosunku prawnego (wierzycielowi w znaczeniu cywilistycznym, a zobowiązanemu w rozumieniu u.p.e.), na mocy którego osoba trzecia (dłużnik) jest zobowiązana do zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej. Będą to wierzytelności określonego typu, jak np. wierzytelności z tytułu dostawy, robót i usług.

Przystępując do tego typu egzekucji organ egzekucyjny wzywa dłużnika zobowiązanego, aby należnej sumy nie wypłacał jemu bez zgody organu, lecz wpłacił organowi egzekucyjnemu na pokrycie dochodzonej należności. Zajęcie jest skuteczne z chwilą doręczenia wezwania dłużnikowi. Jednocześnie zawiadamia się zobowiązanego o zajęciu wierzytelności lub prawa, co oznacza zakaz rozporządzania nimi, a także niedopuszczalność zmiany określonego w umowie harmonogramu spłaty tej wierzytelności. Zmiany umowy między stronami nie wywierają w odniesieniu do toczącego się postępowania egzekucyjnego. Wzywa się również dłużnika zobowiązanego, by w terminie 14 dni złożył oświadczenie czy uznaje zajętą wierzytelność lub prawo, czy wypłaci należność podlegającą egzekucji wraz z kosztami egzekucyjnymi oraz czy ewentualnie toczy się albo toczyło się postępowanie w sprawie wierzytelności lub prawa, do którego skierowano środek egzekucyjny. Dłużnik, który nie złoży w terminie oświadczenia, albo bezzasadnie wypłaci zobowiązanemu należność może podlegać ukaraniu karą pieniężną. Wierzyciel może również od niego dochodzić roszczenia odszkodowawcze-go w razie wyrządzenia szkody. W razie uchylania się od przekazania zajętej kwoty organowi egzekucyjnemu, mimo uznania i wymagalności wierzytelności, nie jest wykluczone skierowanie egzekucji wobec samego dłużnika zobowiązanego.

6. Egzekucja z praw papierów wartościowych zapisanych na rachunku papierów wartościowych oraz wierzytelności z rachunków pieniężnych.

Następuje poprzez zajęcie oraz przesłanie do podmiotu prowadzącego taki rachunek (np. biura maklerskiego) zawiadomienia o zajęciu praw z papierów wartościowych oraz wierzytelności z rachunku. Prowadzący rachunek ma obowiązek przekazania środków z rachunku do wysokości dochodzonej kwoty z odsetkami i kosztami egzekucyjnymi. Gdy stan środków nie wystarcza na pokrycie tej należności, na żądanie organu egzekucyjnego podmiot prowadzący rachunek dokonuje sprzedaży papierów wartościowych, a uzyskaną kwotę przekazuje organowi. Zawiadomienie do swej skuteczności musi posiadać oznaczenie zobowiązanego (imię i nazwisko, firmę, adres). U.p.e. szczegółowo reguluje sposób zbycia papierów wartościowych, zapewniając w tym trybie udział zobowiązanego, skoro on sam zainteresowany jest najkorzystniejszym zbyciem papierów, by pokryć możliwie w stopniu największym należność realizowaną w egzekucji.

7. Egzekucja z papierów wartościowych niezapisanych na rachunku papierów wartościowych.

Organ egzekucyjny dokonuje zajęcia papierów wartościowych przez odbiór dokumentu, którego posiadanie jest koniecznym warunkiem wykonania oprawa z tych papierów. W protokole zajęcia podaje wysokość egzekwowanej należności pieniężnej wraz z odsetkami z tytułu niezapłacenia należności w terminie i kosztami egzekucyjnymi. Zajęcie jest skuteczne z chwilą podpisania przez poborcę skarbowego protokołu zajęcia. Organ egzekucyjny zawiadamia zobowiązanego o zajęciu papierów wartościowych, doręcza mu odpis TW oraz odpis protokołu zajęcia.

Organ egzekucyjny przekazuje zajęte papiery wartościowe do sprzedaży podmiotowi mającemu zezwolenie Komisji Nadzoru Finansowego na podejmowanie czynności związanych z obrotem takimi papierami, a w przypadku jego braku lub gdy sprzedaż w tym trybie wiązałaby się z poniesieniem zbyt dużych kosztów, sprzedaje je w trybie unormowanym w art. 105-109 upe.

8. Egzekucja z weksla.

Organ egzekucyjny dokonuje zajęcia weksla przez odbiór weksla. W protokole zajęcia weksla podaje on wysokość egzekwowanej należności pieniężnej wraz z odsetkami z tytułu niezapłacenia należności w terminie i kosztami egzekucyjnymi. Zajęcie jest skuteczne z chwilą podpisania przez poborcę skarbowego protokołu zajęcia. Organ egzekucyjny zawiadamia zobowiązanego o zajęciu weksla, doręcza mu odpis TW oraz odpis protokołu zajęcia.

Jednocześnie z zajęciem weksla organ egzekucyjny:

1. Wzywa trasata, aby należnej od niego sumy wekslowej nie uiszczał prawnemu posiadaczowi weksla, lecz należną sumę wpłacił w terminie wykupu weksla organowi egzekucyjnemu,

2. Zawiadamia zobowiązanego, że nie wolno mu rozporządzać zajętym wekslem ani też odebrać od trasata sumy wekslowej.

Organ egzekucyjny może wykonywać wszelkie prawo zobowiązanego w zakresie realizacji zajętego weksla. Zobowiązany jest obowiązany udzielić organowi egzekucyjnemu wszelkich wyjaśnień potrzebnych do dochodzenia praw przeciwko trasatowi. Organ egzekucyjny przedstawia weksel do zapłaty w trybie określonym w przepisach ustawy - Prawo wekslowe lub sprzedaje w trybie unormowanym w art. 105-109 upe. Jeżeli egzekucja z weksla okaże się bezskuteczna zajecie weksla staje się zajęciem wierzytelności zabezpieczonej wekslem.

9. Egzekucja z autorskich praw majątkowych i praw pokrewnych oraz praw własności przemysłowej.

Organ egzekucyjny dokonuje zajęcia:

• autorskiego prawa majątkowego i praw pokrewnych, patentu,

• prawa ochronnego na wzór użytkowy,

• prawa z rejestracji wzoru zdobniczego i znaku towarowego,

• prawa do używania znaku towarowego powszechnie znanego niezarejestrowanego,

• prawa z rejestracji topografii układu scalonego,

• prawa do projektu racjonalizatorskiego.

Zajęcie jest skuteczne z chwilą podpisania protokołu zajęcia przez poborcę skarbowego, zobowiązanego lub świadków albo doręczenia zawiadomienia o zajęciu Urzędowi Patentowemu RP, jeżeli było wcześniejsze.

Organ egzekucyjny niezwłocznie po dokonaniu zajęcia jest obowiązany podjąć następujące czynności: doręczyć zobowiązanemu protokół zajęcia i odpis TW, zawiadomić zobowiązanego ze nie wolno mu rozporządzać zajętymi prawami, przesłać do Urzędu Patentowego RP wniosek o dokonanie we właściwym rejestrze wpisu o zajęciu prawa, jeżeli przedmiotem zajęcia są prawa objęte tymi rejestrami.

Poborca skarbowy w protokole zajęcia zamieszcza opis zajętych praw i jeżeli jest to możliwe - wartość szacunkową zajętych praw. Jeżeli oszacowanie przez poborcę skarbowego wartości zajętych praw nie jest możliwe lub zajęcie jest dokonane przez doręczenie Urzędowi Patentowemu RP zawiadomienia o zajęciu, organ egzekucyjny zwraca się do biegłego skarbowego o oszacowanie wartości tych praw. Na oszacowanie dokonane przez poborcę skarbowego zobowiązanemu służy prawo wniesienia do organu egzekucyjnego zarzutu w terminie 7 dni od dnia zajęcia. W razie nieuwzględnienia zarzutu organ zwraca się do biegłego skarbowego o oznaczenie wartości tych praw.

10. Egzekucja z udziału w spółce zoo.

Organ egzekucyjny dokonuje zajęcia udziału w spółce zoo oraz wierzytelności z tego prawa przez przesłanie do spółki zawiadomienia o zajęciu udziału i wzywa ją, aby żadnych należności przypadających zobowiązanemu z tytułu zajętego udziału do wysokości egzekwowanej należności wraz z odsetkami z tytułu niezapłacenia należności w terminie i kosztami egzekucyjnymi nie uiszczała zobowiązanemu. Należne kwoty mają zostać przekazane organowi egzekucyjnemu na pokrycie należności. Zajecie udziału oraz wierzytelności jest skuteczne z chwilą doręczenia zawiadomienia spółce.

Organ egzekucyjny jednocześnie z przesłaniem spółce zawiadomieniu o zajęciu:

1. Kieruje do sądu rejestrowego wniosek o dokonanie w KRS wpisu o zajęciu udziału,

2. Zawiadamia zobowiązanego, że nie wolno mu odebrać należności ani rozporządzać zajętym udziałem,

3. Doręcza zobowiązanemu odpis TW oraz odpis wniosku o dokonaniu w KRS wpisu o zajęciu udziału.

W sytuacji gdy egzekucja z należności przysługujących z tytułu zajętego udziału nie doprowadzi do pełnego pokrycia dochodzonej należności, organ egzekucyjny występuje do właściwego sądu rejestrowego o zarządzenie sprzedaży zajętego udziału.

11. Egzekucja z ruchomości.

Obejmuje 2 stadia: - zajęcie ruchomości i sprzedaż ruchomości. Zajęciu podlegają ruchomości zobowiązanego znajdujące się w jego władaniu, jak i będące we władaniu innej osoby, jeżeli nie zostały spod egzekucji wyłączone lub od niej zwolnione.

Zajecie następuje przez wpisanie ruchomości do protokołu zajęcia podpisane przez poborcę skarbowego. Protokół podpisuje zobowiązany lub świadkowie. W protokole każda rzecz ruchoma musi być opisana według właściwych jej znamion oraz powinna być oznaczona jej wartość szacunkowa. Zobowiązany ma prawo przy sporządzaniu protokołu zajęcia rachunków i innych dowodów dotyczących wartości ruchomości. Na oszacowanie ruchomości, dokonane przez poborcę skarbowego, zobowiązany może wnieść, w terminie 5 dni od daty zajęcia, skargę do organu egzekucyjnego, który ro organ ma obowiązek powołać biegłego skarbowego do oszacowania wartości zajętych ruchomości. Biegłego skarbowego powołuje organ egzekucyjny do oszacowania złota, srebra i platyny, kosztowności, maszyny i urządzeń produkcyjnych, środków transportu. Biegły skarbowy może być powołany również w innych przypadkach, jeżeli organ egzekucyjny uzna to za potrzebne przy szacowaniu wartości innych ruchomości. Zajęta ruchomość pozostaje we władaniu zobowiązanego, jego dorosłego domownikowi lub innej osoby, u której poborca zajął ruchomość. Z ważnych przyczyn można zajęte ruchomości oddać pod dozór innej osoby.

Sprzedaż ruchomości może nastąpić dopiero po upływie 7 dnia od daty zajęcia i tylko w przypadkach wyjątkowych może nastąpić bezpośrednio po zajęciu (np. gdy są to ruchomości łatwo ulegające zepsuciu). Organ egzekucyjny sprzedaje zajęte ruchomości w drodze: licytacji publicznej, sprzedaje je po cenie oszacowania podmiotom prowadzącym działalność handlową, przekazuje do sprzedaży podmiotom prowadzącym sprzedaż komisową tego rodzaju ruchomości, sprzedaje w drodze przetargu ofert, sprzedaje z wolnej ręki.

Zajęte przedmioty stanowiące zabytek organ egzekucyjny, w uzgodnieniu z właściwym ze względu na miejsce zajęcia tych przedmiotów wojewódzkim konserwatorem zabytków, a w przypadku materiałów bibliotecznych - dyrektorem Biblioteki Narodowej w Warszawie, zgłasza w celu nabycia państwowej lub samorządowej instytucki kultury lub przedsiębiorcy zajmującemu się obrotem tymi przedmiotami.

12. Egzekucja z nieruchomości.

Dopuszczalność stosowania tego środka została ograniczona:

• Środek ten może zastosowany, jeżeli zastosowanie innych środków egzekucyjnych do obowiązków pieniężnych nie było możliwe lub gdy środki te okazały się bezskuteczne,

• Egzekucja z nieruchomości może być prowadzona tylko w celu wyegzekwowania należności pieniężnych określonych lub ustalonych w decyzji ostatecznej lub wynikających z orzeczenie sądowego zaopatrzonego z klauzulę wykonalności oraz TW,

• Ten środek egzekucyjny może stosować wyłącznie naczelnik urzędu skarbowego.

Egzekucja z nieruchomości obejmuje 3 zasadnicze stadia:

1. zajęcie nieruchomości - Organ egzekucyjny przystępuje do egzekucji z nieruchomości przez zajęcie nieruchomości. Zajęcie następuje przez wezwanie zobowiązanego, aby zapłacił egzekwowaną należność pieniężną wraz z odsetkami z tytułu niezapłacenia jej w terminie i kosztami egzekucyjnymi w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania pod rygorem przystąpienia do opisu i oszacowania wartości nieruchomości. Organ egzekucyjny przesyła do sądu właściwego do prowadzenia księgi wieczystej wniosek o dokonanie w księdze wieczystej wpisu o wszczęciu postępowania egzekucyjnego lub składa wniosek do zbioru dokumentów, a także przesyła wierzycielowi zawiadomienie o zajęciu nieruchomości. Zajęcie jest dokonane z chwilą doręczenia zobowiązanemu wezwania, z tym że dla zobowiązanego, któremu nie doręczono wezwania, jak też w stosunku do osób trzecich, nieruchomość jest zajęta z chwilą dokonania wpisu w księdze wieczystej lub złożenia wniosku organu egzekucyjnego do zbioru dokumentów. Zajęcie obejmuje nieruchomość i to wszystko, co może stanowić przedmiot obciążenia hipoteką, a także pożytki z nieruchomości.

2. opis i oszacowanie wartości nieruchomości - Przed przystąpieniem do opisu i oszacowania wartości zajętej nieruchomości organ egzekucyjny żąda od właściwych organów:

• wyciągu, a w przypadku potrzeby - odpisu księgi wieczystej albo zaświadczenia sądu wystawionego na podstawie zbioru dokumentów prowadzonego dla nieruchomości, zawierającego wskazania jej właściciela i wykaz ujawnionych w tym zbiorze obciążeń, jeżeli zaś nieruchomość jest objęta ewidencją gruntów i budynków - także wyciągu z ich rejestru.

• Podania adresu miejsc zamieszkania uczestników postępowania.

Do oszacowania wartości zajętej nieruchomości organ egzekucyjny wyznacza rzeczoznawcę majątkowego o którym mowa w przepisach o gospodarce nieruchomościami. Przy oszacowaniu nieruchomości podaje się wartość: gruntów, obiektów budowlanych i przynależności i pożytków.

3. sprzedaż nieruchomości - Zajęta nieruchomość organ egzekucyjny sprzedaje w drodze licytacji publicznej. Termin licytacji nie może być wyznaczony wcześniej niż po upływie 30 dni od dnia doręczenia zobowiązanemu opisu i oszacowania wartości nieruchomości. O licytacji organ zawiadamia przez publiczne obwieszczenie. Zasady przeprowadzenia licytacji regulują art. 111 - 112g ustawy.

13. Egzekucja z należności pieniężnych od państwowych jednostek budżetowych.

Wierzyciel składa TW bezpośrednio u tej jednostki, z działalnością której wiąże się egzekwowana należność, a jednostka winna ją bezzwłocznie uiścić. W razie braku uiszczenia w terminie 7 dni jednostka nadrzędna zobowiązanego na wniosek wierzyciela zarządza pokrycie należności ze środków zobowiązanego, mając w tym względzie prawo do dysponowania środkami na rachunku bankowym jednostki. Trybu tego nie stosuje się do składek na ubezpieczenie społeczne, zobowiązań podatkowych oraz należności wynikających z zastosowania wzajemnego potrącenia zobowiązań podatkowych, a przypadających od jednostek budżetowych. W razie powzięcia wiadomości, że rzecz lub prawo majątkowe, do których skierowano egzekucję zostały obciążone hipoteką lub zastawem, organ egzekucyjny ustala kolejność zaspokojenia dochodzonej należności. W razie uznania, że przed tą należnością podlegają zaspokojeniu inne zabezpieczone w ten sposób wierzytelności, organ egzekucyjny wstrzymuje czynności egzekucyjne w formie postanowienia, które podejmie w razie wygaśnięcia hipoteki lub zastawu.

Organ egzekucyjny może przeprowadzać kontrolę prawidłowości działania dłużnika zajętej wierzytelności, z wyłączeniem banków, gdy stwierdzi bezpodstawne uchylania się od przekazania zajętej wierzytelności, może też skierować egzekucję wobec takiego dłużnika (art. 71a., art. 71b.). Jeżeli egzekucję prowadzi jeden z organów wymienionych w art. 19 § 3, 4, 7 i 8 u.p.e. kontrolę taka może przeprowadzić z urzędu lub na ich wniosek naczelnik urzędu skarbowego.

2. Środki egzekucyjne o charakterze niepieniężnym.

Środki egzekucyjne to zinstytucjonalizowane formy przymusu państwowego stosowane według ściśle określonej procedury, a skierowane bezpośrednio na wykonanie obowiązku prawnego. Egzekucję administracyjną prowadzi się przy użyciu środków egzekucyjnych. To inaczej sposoby, którymi zmusza się zobowiązanego do wykonania obowiązku objętego tytułem wykonawczym. W przypadku prowadzenie egzekucji obowiązków o charakterze niepieniężnym katalog środków egzekucyjnych określa taksatywnie art.1a pkt 12 lit. b. Są nimi:

1. grzywna w celu przymuszenia,

2. wykonanie zastępcze,

3. odebranie rzeczy ruchomej,

4. odebranie nieruchomości, opróżnienie lokali i innych pomieszczeń,

5. przymus bezpośredni.

1. Grzywna w celu przymuszenia.

Celem tego jedynego w ustawie śr. egzek. o charakterze przymuszającym jest skłonienie, przez dolegliwość samej grzywny, zobowiązanego lub osoby czuwającej nad wykonaniem przez zobowiązanego obowiązku, do wykonania tego obowiązku. Stosowany jest gdy egzek dot. spełnienia przez zobowiązanego obowiązku znoszenia lub zaniechania albo obowiązku wykonania czynności, a w szczególności takiej czynności, której z powodu jej charakteru nie może spełnić za zobowiązanego inna osoba, a także gdy nie jest celowe zastosowanie innego środka.

Grzywnę wymierzyć można zarówno osobom fizycznym jak i osobom prawnym, a także jednostkom organizacyjnym nie posiadającym osobowości prawnej. Grzywnę nakłada się na przedstawiciela ustawowego osoby fizycznej (gdy np. zobowiązanym jest małoletni). W przypadku jednostki organizacyjnej, przedsiębiorstwa państwowego, organizacji spółdzielczej lub innej społecznej osoby prawnej, grzywnę nakłada się na ustawowego przedstawiciela zobowiązanego (np. na dyrektora przedsiębiorstwa) lub na osobę, która jest odpowiedzialna za czuwanie nad wykonaniem przez zobowiązanego obowiązku. Nie wyklucza to jednoczesnej grzywny wobec zobowiązanej jednostki organizacyjnej lub osoby prawnej. Wobec takiej konstrukcji zgłaszana jest krytyka.

Grzywna w celu przymuszenia może być nakładana kilkakrotnie w tej samej lub wyższej kwocie. Ustawa określa granice wysokości grzywny w celu przymuszenia. Wobec osób fiz. grzywna w celu przymuszenia nie może przekroczyć 10 000zł, a nakładana wielokrotnie - sumy 50 000zł Wobec osób prawnych, jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej nie może przekroczyć 50 000zł a nakładana wielokrotnie - sumy 200 000zł.

Grzywnę tę nakłada organ egzekucyjny postanowieniem. Zobowiązanemu służy prawo wniesienia zażalenia na to postanowienie. Środek ten stosuje się równocześnie z doręczeniem TW, wzywając zobowiązanego do uiszczenia nałożonej grzywny w określonym w tym postanowieniu terminie, której ściągnięcie przymusowe nastąpić może w trybie egzekucji należności pieniężnych, z równoczesnym zagrożeniem nakładania kolejnych grzywien w tej samej lub wyższej wysokości. W razie wykonania obowiązku, a więc gdy grzywna osiągnęła swój cel przymuszający, nałożone w międzyczasie, a nie uiszczone lub nie ściągnięte grzywny podlegają umorzeniu. Organ odmówi umorzenia grzywny, jeśli np. będzie twierdził, że zobowiązany nie wykonał obowiązku, dolegliwość odmowy umorzenia grzywny łagodzi prawo zobowiązanego do zażalenia na odmowę umorzenia grzywny. Zobowiązany, który wykonał obowiązek może także wystąpić do organu egzekucyjnego o zwrot uiszczonych lub ściągniętych grzywien. O zwrocie grzywny postanawia organ egzekucyjny, gdy jest nim państwowy organ egzekucyjny, do orzeczenia o zwrocie konieczna jest zgoda organu wyższego stopnia.

2. Wykonanie zastępcze.

Środek ten stosuje się, gdy egzekucja dot. wykonania czynności, którą można zlecić innej osobie do wykonania za zobowiązanego, ale na jego koszt i odpowiedzialność. Środek ten nie oddziałuje bezpośrednio na samego zobowiązanego w celu przymuszenia go do wykonania obowiązku, a mimo to jego zastosowanie prowadzi do wykonania obowiązku. W praktyce chodzi tu o przypadki zrealizowania obowiązku polegającego np. na wykonaniu rozbiórki samowoli budowlanej, przywrócenie stanu nie naruszającego środowiska naturalnego. Osoba, której zleca się wykonanie obowiązku nazywana jest wykonawcą zastępczym. Organ egzek. doręczając zobowiązanemu tytuł wykonawczy doręcza także postanowienie o zastosowaniu wykonania zastępczego. Na postanowienie to służy zobowiązanemu prawo wniesienia zażalenia. Analizując prawidłowość i skuteczność tego środka, organ egzekucyjny może wezwać zobowiązanego do wpłaty zaliczki na koszty wykonania zastępczego, zobowiązać do dostarczenia posiadanej dokumentacji, materiałów i środków niezbędnych do zrealizowania obowiązku. Organ egzek. może w sprawie zaliczki oraz dostarczenia niektórych środków rzeczowych wydawać postanowienie.

Wykonawca odpowiada wobec zobowiązanego za rzetelne wykonanie robót, celowe zużycie materiałów oraz prawidłowe korzystanie ze środków przewozowych dostarczonych przez zobowiązanego. Ewentualnych roszczeń zobowiązany może dochodzić na tym tle bezpośrednio od wykonawcy. Zobowiązanemu służy prawo wglądu w czynności wykonawcy, może także złożyć wniosek, co do sposobu ich wykonywania. Może również wnioskować o zaprzestanie stosowania takiego środka, jeśli złoży oświadczenie o dobrowolnym wykonaniu dalszego obowiązku w terminie wskazanym przez organ egzekucyjny, a jednocześnie wykonawca się na to zgodzi. Organ nie jest związany tym oświadczeniem, w szczególności nie uwzględni go, gdy budzi wątpliwości. Odstąpienie przez organ od dalszego wykonania zastępczego może być uzależnione od ustanowienia zabezpieczenia przez zobowiązanego. Formę zabezpieczenia określa organ egzekucyjny (art. 132 2 in fine u.p.e.). Na postanowienie w sprawie wniosku zobowiązanego o zaniechanie wykonania zastępczego służy mu zażalenie.

Po zakończeniu wykonania zastępczego organ egzekucyjny zawiadamia o tym zobowiązanego, doręczając mu wykaz kosztów, które winien pokryć. Gdy koszty wykonywania obowiązku są wysokie, zobowiązany może pokrywać je sukcesywnie w trakcie stosowania tego środka. Spłacanie kosztów wykonania zastępczego może następować przymusowo w trybie egzekucji należności pieniężnych.

3. Odebranie rzeczy ruchomej.

Brak jest pozytywnej definicji rzeczy ruchomej, zatem a contrario przyjmuje się, że jest nią każda rzecz nie będąca nieruchomością w rozumieniu przepisów prawa cywilnego. Może ono mieć zastosowanie także wówczas, gdy egzekucji podlega obowiązek zniszczenia rzeczy ruchomej, ze względów sanitarnych, a także, gdy obowiązek polega na ujawnieniu rzeczy ruchomej. By zastosować ten środek zobowiązany może być wezwany do wyjawienia, gdzie ten przedmiot się znajduje, dopuszczalne jest także domaganie się w postępowaniu przed sądem powszechnym wyjawienia miejsca położenia rzeczy. Środek ten stosuje egzekutor. Odebraną rzecz wydaje się wierzycielowi lub osobie upoważnionej do jej odbioru, a gdy to nie jest możliwe, oddaje się na skład na koszt i niebezpieczeństwo wierzyciela. Rzecz ruchoma podlega odebraniu także wówczas, gdy znajduje się we władaniu innej osoby, a nie została wyłączona spod egzekucji. Środek egzekucyjny polegający na odebraniu rzeczy ruchomej ma zastosowanie w odniesieniu do rzeczy oznaczonych indywidualnie, a w odniesieniu do rzeczy oznaczonych co do gatunku lub co do rodzaju — tylko w przypadkach określonych w odrębnych przepisach. Gdy zobowiązany nie chce oddać rzeczy istnieje możliwość zastosowania przymusu bezpośredniego. Celowe będzie także przeszukanie lokali, otwarcie schowków, by ujawnić rzecz ruchomą, o której odebranie chodzi. Na postanowienie o zastosowaniu środka egzekucyjnego w postaci odebrania rzeczy służy zażalenie.

4. Odebranie nieruchomości. Opróżnienie lokalu i innych pomieszczeń.

Polega na usunięciu przez egzekutora ruchomości, z wyjątkiem tych, które podlegają wydaniu wierzycielowi i wezwaniu przebywających osób na nieruchomości lub w lokalu do jego opuszczenia, z zagrożeniem zastosowania przymusu bezpośredniego. W razie oporu tych osób egzekutor stosuje przymus bezpośredni. Stosowanie tego środka może polegać także na objęciu w posiadanie nieruchomości podlegającej wydaniu. Środkowi temu podlegają więc także i inne niż zobowiązany osoby, jeśli nie stosują się do wezwań egzekutora i dobrowolnie nie opuszczają nieruchomości lub lokalu (pomieszczenia). Mogą to być domownicy, członkowie rodziny zobowiązanego, a także osoby faktycznie zajmujące lokal podlegający opróżnieniu. Między tymi osobami a wierzycielem może nie zachodzić żaden stosunek prawny, jaki zachodzi między wierzycielem a zobowiązanym.

Egzekutor w razie zamknięcia lokalu (pomieszczenia) może go otworzyć w obecności organów asystujących i świadka. Ruchomości usunięte z nieruchomości, lokalu lub pomieszczenia oddaje się zobowiązanemu lub dorosłemu członkowi rodziny lub domownikowi, albo oddaje się na skład innej osobie lub przenosi się (przewozi) do innego lokalu zobowiązanego. Ruchomości te w razie braku ich odebrania mogą być sprzedane, jeśli koszty ich przechowywania mogą być wyższe niż ich wartość rzeczywista, a zobowiązany pomimo wezwania nie odebrał ich w wyznaczonym terminie.

5. Przymus bezpośredni.

Polega na doprowadzeniu do wykonania obowiązku podlegającego egzekucji drogą zagrożenia zastosowania lub drogą zastosowania bezpośrednio skutecznych środków, nie wyłączając siły fizycznej, w celu usunięcia oporu zobowiązanego i innych osób, które stoją na przeszkodzie wykonania obowiązku. Jest to środek stosowany w ostateczności, stosowany dwuetapowo — najpierw zagrożenie jego zastosowania, dopiero w razie dalszego trwania oporu, wykonanie tego środka. Jest on stosowany w szczególności w celu doprowadzenia do wykonania obowiązku opuszczenia nieruchomości, opróżnienia lokalu (pomieszczenia), wydania rzeczy, zaniechania czynności lub nie przeszkadzania innej osobie w wykonywaniu jej praw. Środek ten stosuje się także wówczas, gdy ze względu na charakter obowiązku stosowanie innych środków nie jest możliwe. Przymus bezpośredni stosuje wyznaczony egzekutor, można ten środek stosować w wypadkach określonych w art. 150 § 3, bez potrzeby uprzedniego upomnienia oraz doręczania odpisu tytułu wykonawczego i postanowienia o wezwaniu do wykonania obowiązku. Może użyć tego środka także względem innych osób, która stają na przeszkodzie w wykonaniu obowiązku.

Przymus bezpośredni będzie miał także zastosowanie, gdy inny środek egzekucji obowiązków o charakterze niepieniężnym okazał się bezskuteczny, a zastosowanie przymusu może doprowadzić do skutecznego wyegzekwowania obowiązku. Także wówczas nie zachodzi potrzeba poprzedzenia przymusu wydaniem postanowienia o jego zastosowaniu, wystarczy by egzekutor ustnie uprzedził zobowiązanego o możliwości jego zastosowania.

Przymus bezpośredni wobec żołnierza w czynnej służbie wojskowej, funkcjonariusza Policji, ABW, AW lub Straży Granicznej, może być stosowany tylko przez właściwy organ wojskowy lub w/w formacji, chyba że za natychmiastowym skorzystaniem z przymusu przemawiają względy sanitarne lub inne względy społeczne, a właściwego organu asystującego nie ma na miejscu. Jeżeli przepisy szczególne przewidują doprowadzenie żołnierza w czynnej służbie wojskowej, doprowadzenia tego dokonuje Żandarmeria Wojskowa lub wojskowy organ porządkowy.

7. Postępowanie zabezpieczające w administracji.

UPE w administracji w oddzielnym dziale reguluje postępowanie mające na celu przeciwdziałanie ewentualnym próbom utrudnienia lub udaremnienia egzekucji. Cel ten osiąga się przez zabezpieczenie należności pieniężnych lub wykonania obowiązku o charakterze niepieniężnym przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego. Może by ono dokonane także przed terminem płatności należności pieniężnej jednorazowej lub powtarzającej się, lub przed terminem wykonania obowiązku o charakterze niepieniężnym. Przepisy szczególne mogą przewidywać możliwość dokonania zabezpieczenia również przed ustaleniem kwoty należności pieniężnej lub obowiązku o charakterze niepieniężnym.

Postępowanie zabezpieczające otwiera wierzyciel, składając do organu wniosek o zabezpieczenie. Z wnioskiem o zabezpieczenie może również wystąpić organ kontroli skarbowej. Jeżeli wniosek o zabezpieczenie jest zgłaszany po wszczęciu albo zakończenia postepowania podatkowego lub kontrolnego, we wniosku tym wyszczególnia sic składniki majątkowe zobowiązanego, które mogą by przedmiotem zabezpieczenia. Postępowanie zabezpieczające prowadzi się na podstawie zarządzenia zabezpieczenia.

Zarządzenie zabezpieczenia powinno miedzy innymi zawiera:

1. oznaczenie wierzyciela,

2. wskazanie imienia i nazwiska lub firmy zobowiązanego, jego adresu, oznaczenie pracodawcy zatrudniającego zobowiązanego,

3. podanie treści obowiązku podlegającego zabezpieczeniu, podstawy prawnej tego obowiązku,

4. wskazanie podstawy prawnej zabezpieczenia obowiązku,

5. wskazanie okoliczniki świadczących o wystąpieniu możliwości utrudnienia bądź udaremnienia egzekucji,

6. klauzule organu egzekucyjnego o przyjęciu zarządzenia zabezpieczenia do wykonania,

7. pouczenie zobowiązanego o przystukującym mu prawie zgłoszenia do organu egzekucyjnego zarzutów,

8. sposób i zakres zabezpieczenia.

Organ egzekucyjny może uzależnić nadanie klauzuli o przyjęciu zarządzenia zabezpieczenia do wykonania od złożenia przez wierzyciela kaucji na zabezpieczenie roszczeń zobowiązanego o naprawienie szkód spowodowanych wskutek wykonania zarządzenia zabezpieczenia.

Ustawa określa sposób zabezpieczenia obowiązkowa o charakterze pieniężnym. Stanowi ona, że zabezpieczenie należności pieniężnej następuje przez zajęcie pieniędzy, wynagrodzenia za pracę, wierzytelności i praw majątkowych lub ruchomości, obciążenie nieruchomości zobowiązanego hipoteką przymusową, obciążenie statku morskiego zastawem wpisanym do rejestru okrętowego, ustanowienie zakazu zbywania i obciążania nieruchomości, która nie ma urządzonej księgi wieczystej albo której księga wieczysta zginęła lub uległa zniszczeniu, ustanowienie zakazu zbywania spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, dzielczego prawa do lokalu użytkowego lub prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej.

Co do obowiązków o charakterze niepieniężnym ustawa pozostawia organowi egzekucyjne więcej swobody w ustalaniu sposobu zabezpieczenia. Stanowi ona bowiem, Ze organ egzekucyjny określa „środek zabezpieczania lub inną czynność, które stosownie do okoliczniki są zastosowane". Ponadto stanowi ona, że w razie potrzeby organ egzekucyjny może także zastosować środki przewidziane dla zabezpieczenia należności pieniężnych. Na zarządzenie zabezpieczenia zobowiązany ma prawo zgłosić do organu egzekucyjnego zarzut, a na postanowienie tego organu, uznające zarzut za nieuzasadniony, prawo wniesienia zażalenia. Do zarzutu i zażalenia stosuje sic odpowiednie przepisy regulujące składanie i rozpatrywanie zarzutów i zażaleń w zasadniczym postp. egzek. Na postanowienie organu egzekucyjnego odmawiające dokonania zabezpieczenia przysługuje zażalenie; zażalenie przysługuje takie na postanowienie zmieniające albo uchylające zabezpieczenie.

8. Koszty egzekucyjne.

Na koszty składają się opłaty za czynności egzekucyjne, wydatki egzekucyjne i opłata manipulacyjna. Opłaty stanowią dochód za poszczególne czynności podejmowane przez organy egzekucyjne i nie mają związku z poniesionymi rzeczywistymi wydatkami w trakcie postępowania egzekucyjnego (np. z tytułu pobrania pieniędzy na miejscu u zobowiązanego, czy też z tytułu wezwania organu asystującego). Wydatki to koszty faktycznie poniesione przez organ egzekucyjny w związku z prowadzeniem egzekucji, w szczególności na przejazd i delegację poborcy lub egzekutora, przewóz, załadowanie, rozładowanie, przechowywanie, utrzymanie i dozór zwierząt oraz ruchomości odebranych albo usuniętych, przymusowe otwarcie pomieszczeń i schowków, należności świadków i biegłych, ogłoszenia w prasie, sporządzenie dokumentów, prowadzenie zarządu zajętej nieruchomości, prowizji i opłat pobieranych w związku z realizacją zajęcia przez dłużnika zajętej wierzytelności lub przekazywaniem dochodzonych kwot do organu egzekucyjnego, koszty uzyskania informacji o majątku dłużnika, opłacenie wykonanie zastępcze, opłacenie zastosowanie przymusu bezpośredniego.

ZASADY PONOSZENIA KOSZTÓW: Opłaty oraz wydatki obciążają zobowiązanego, podlegają przymusowemu ściągnięciu w drodze egzekucji administracyjnej, bez potrzeby stosowania uprzedniego upomnienia, przy egzekucji kosztów nie pobiera się opłat. Zobowiązany nie będzie obciążony kosztami egzekucyjnymi, gdy zostały one spowodowane niezgodnym z prawem wszczęciem lub prowadzeniem postępowania egzekucyjnego. W takim przypadku koszty te ponosi wierzyciel lub organ egzekucyjny — podmiot winny tej wadliwości. Wierzyciel ponosi także koszty postępowania egzekucyjnego, gdy nie mogą być one ściągnięte od zobowiązanego.

Koszty egzekucyjne mogą być w całości lub w części umarzane, gdy przemawia za tym ważny interes publiczny, gdy ściągnięcie tych kosztów spowodowałoby niewspółmierne wydatki egzekucyjne, gdy stwierdzono nieściągalność od zobowiązanego dochodzonego obowiązku albo gdy zobowiązany wykaże że nie jest w stanie ponieść kosztów bez znacznego uszczerbku dla swojej sytuacji finansowej, gdy za umorzeniem przemawia ważny interes publiczny lub ściągnięcie tylko kosztów egzekucyjnych spowodowałoby niewspółmierne wydatki egzekucyjne. Właściwy do umorzenia jest organ egzekucyjny, który może również rozłożyć koszty na raty, gdy przemawia za tym ważny interes zobowiązanego. Postanowienie w sprawie umorzenia i rozłożenia na raty podlega zaskarżeniu w drodze zażalenia, które może wnieść zobowiązany lub wierzyciel nie będący organem egzekucyjnym.

Na żądanie zobowiązanego lub z urzędu, gdy koszty obciążają wierzyciela, organ egzekucyjny wydaje postanowienie w sprawie kosztów, na które służy zażalenie. Wydanie więc takiego postanowienia — w przeciwieństwie do art. 264 § 1 K.p.a. — nic jest obligatoryjne dla organu egzekucyjnego. Żądanie wydania takiego postanowienia nie podlega rozpatrzeniu, jeżeli upłynęło czternaście dni od dnia doręczenia zobowiązanemu postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego, a w sytuacji zakończenia postępowania egzekucyjnego — w terminie czternastu dni od dnia powiadomienia zobowiązanego o wysokości pobranych kosztów egzekucyjnych. W myśl art. 66 u.p.e. wierzyciel ponosi wydatki związane z prze-kazaniem mu egzekwowanej należności lub przedmiotu. Wierzyciel, na rzecz którego organ egzekucyjny dokonał czynności egzekucyjnych, jest zobowiązany do uiszczenia opiaty komorniczej. Opłata ta wynosi 5% kwot przekazanych wierzycielowi przez organ egzekucyjny lub przekazanych wierzycielowi przez zobowiązanego w wyniku zastosowania środków egzekucyjnych (art. la. pkt 6). W razie uchylenia się wierzyciela taka opłata podlega przymusowemu ściągnięciu, po uprzednim doręczeniu upomnienia, w drodze egzekucji administracyjnej, o ile nie została potrącona przez organ egzekucyjny. Opłata ta przypada na rzecz organu, który dokonał ściągnięcia należności pieniężnej lub zastosował środki egzekucyjne, w wyniku których należność została zapłacona. Ustawa określa także przypadki, kiedy nie pobiera się opłaty komorniczej.

6

---