PODSTAWY BUDOWNICTWA

OPRACOWAŁ:

inż. Damian BAŁUSZYŃSKI

Licencja Zarządcy Nieruchomości nr 12238

Uprawnienia budowlane nr SLK/0292/OWOK/03

SPIS TREŚCI

PODSTAWY BUDOWNICTWA - WPROWADZENIE.

W niniejszym opracowaniu przedstawiono podstawowe wiadomości z zakresu budownictwa dla przygotowania przyszłych Zarządców Nieruchomości. Całość zagadnień prawnych związanych z wykonywaniem zawodu Zarządcy Nieruchomości w zakresie budownictwa normuje Ustawa - Prawo budowlane oraz przepisy wykonawcze do tej ustawy, czyli stosowne Rozporządzenia oraz szczegółowo Polskie Normy.

1. Prawo budowlane.

Podstawa prawna:

Ustawa - Prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994 roku (z późniejszymi zmianami),

ostatnia zmiana (Dz. U. 07.99.665).

Ustawa Prawo budowlane (w skrócie upb) normuje działalność obejmującą sprawy projektowania, budowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych oraz określa zasady działalności organów administracji publicznej w tych dziedzinach.

Ustawy tej nie stosuje się do wyrobisk górniczych a także jej przepisy nie naruszają przepisów odrębnych, a w szczególności: prawa geologicznego i górniczego, prawa wodnego oraz prawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

Przepisy Prawa budowlanego obowiązują dla obiektów (budynków), które budujemy lub dokonujemy jakichkolwiek zmian: przebudowy, modernizacji itd.

Przepisy te nie obowiązują budynków wybudowanych w przeszłości (w myśl zasady: prawo nie działa wstecz).

2. Definicje Ustawy - Prawo budowlane

Szczegółowo opisane w Art. 3 Ustawy Prawo budowlane (tzw. słowniczek pojęć).

1. Obiekt budowlany:

1. budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi,

2. budowla stanowiąca całość techniczno - użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami,

3. obiekt małej architektury.

2. Budynek: taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach.

3. Budowla: każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury.

4. Obiekt małej architektury: niewielkie obiekty, a w szczególności: kultu religijnego, posągi, wodotryski, obiekty architektury ogrodowej oraz użytkowe służące rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku.

5. Tymczasowy obiekt budowlany: obiekt budowlany przeznaczony do czasowego użytkowania w okresie krótszym od jego trwałości technicznej, nie połączony trwale z gruntem.

6. Budowa: wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowa, rozbudowa, nadbudowa obiektu budowlanego.

7. Roboty budowlane: budowa, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego.

8. Remont: wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego a nie stanowiących bieżącej konserwacji.

9. Urządzenia budowlane: urządzenia techniczne związane z obiektem budowlanym zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem.

10. Teren budowy: przestrzeń, w której prowadzone są roboty budowlane + teren zajęty pod urządzenia zaplecza budowy.

11. Prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane: tytuł prawny wynikający z prawa własności, użytkowania wieczystego, innych praw rzeczowych oraz stosunku zobowiązaniowego, przewidującego uprawnienia do robót budowlanych.

12. Pozwolenie na budowę: decyzja administracyjna zezwalająca na rozpoczęcie i prowadzenie budowy lub wykonywanie robót budowlanych innych niż budowa obiektu budowlanego.

13. Dokumentacja budowy: pozwolenie na budowę wraz z zatwierdzonym projektem budowlanym, dziennik budowy, protokoły, rysunki i opisy, operaty, książki obmiaru.

14. Dokumentacja powykonawcza: dokumentacja budowy z naniesionymi zmianami dokonanymi w toku wykonywania robót oraz geodezyjnymi pomiarami powykonawczymi.

15. Teren zamknięty: teren, o którym mowa w przepisach prawa geodezyjnego i kartograficznego.

16. Aprobata techniczna: pozytywna ocena techniczna wyrobu, zatwierdzająca jego przydatność do stosowania w budownictwie.

17. Właściwy organ: organ administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego, szczegółowo określony w rozdziale 8 Ustawy Prawo budowlane.

18. Wyrób budowlany: wyrób w rozumieniu przepisów o ocenie zgodności wytworzony w celu wbudowania lub zainstalowania w obiekcie budowlanym.

19. Organ samorządu zawodowego: organy określone w ustawie z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych, architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów (Dz. U. 01.5.42) - z późniejszymi zmianami.

20. Obszar oddziaływania obiektu: teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczeniami w zagospodarowaniu tego terenu.

21. Opłata: kwota należności wnoszona przez zobowiązanego za obowiązkowe kontrole dokonywane przez właściwy organ - zapis uchylony (wrzesień 2007).

3. Obowiązki inwestora

Art. 18 Ustawy - Prawo budowlane.

Do obowiązków inwestora należy zorganizowanie procesu budowy, z uwzględnieniem zawartych w przepisach zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, a w szczególności zapewnienia:

1. Opracowanie projektu budowlanego i stosownie do potrzeb innych projektów.

2. Objęcia kierownictwa budowy przez kierownika budowy.

3. Opracowania planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.

4. Wykonania i odbioru robót budowlanych.

5. W przypadkach uzasadnionych wysokim stopniem skomplikowania robót budowlanych lub warunkami gruntowymi, nadzorem nad wykonywaniem robót budowlanych - przez osoby o odpowiednich uprawnieniach budowlanych.

Inwestor może ustanowić inspektora nadzoru inwestorskiego.

Do uczestników procesu budowlanego należą:

1. inwestor,

2. inspektor nadzoru budowlanego,

3. projektant,

4. kierownik budowy lub robót (a więc inwestor i osoby wykonujące samodzielne funkcje techniczne - bez - właściciela lub zarządcy obiektu budowlanego oraz przedsiębiorstwa wykonawczego).

Wśród uczestników procesu budowy podstawową rolę spełnia inwestor, dla którego działają w granicach określonych umową pozostałe uprawnione osoby.

Ustawa - Prawo budowlane szczegółowo określa ogólne wymagania - zasady w procesie budowlanym - skutkujące odpowiedzialnością karno - administracyjną i zmianę decyzji administracyjnej.

Obiekt budowlany powinien zostać zaprojektowany i wykonany zgodnie z przepisami, powinna zostać uwzględniona ochrona uzasadnionych interesów osób trzecich obejmująca m. in. dostęp do drogi publicznej, ochronę przed pozbawieniem możliwości korzystania z mediów.

4. Postępowanie poprzedzające rozpoczęcie robót

Art. 28 Ustawy - Prawo budowlane.

Roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę z zastrzeżeniem art. 29 - 31 ww. ustawy.

Stronami w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę są inwestor oraz właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania obiektu.

W art. 29 upb zapisano, budowa jakich obiektów nie wymaga pozwolenia na budowę.

W art. 30 upb zapisano jakie budowy wymagają zgłoszenia.

W art. 31 upb zapisano jaka rozbiórka nie wymaga pozwolenia.

Zgłoszenia budowy należy dokonać przed rozpoczęciem robót a do wykonania można przystąpić jeżeli w terminie 30 dni właściwy organ nie wniesie sprzeciwu.

Rozpoczęcie robót bez pozwolenia na budowę lub zgłoszenia jest nielegalne oraz traktowane jako samowola budowlana.

Wyjątek stanowi rozpoczęcie robót zabezpieczających i rozbiórkowych w przypadku usunięcia bezpośredniego zagrożenia bezpieczeństwa ludzi lub mienia (z zachowaniem obowiązku bezzwłocznego uzyskania pozwolenia lub dokonania zgłoszenia).

W celu uzyskania pozwolenia na budowę należy wykonać projekt budowlany zgodnie z wydaną wcześniej decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Odpowiedzialnym za właściwe sporządzenie projektu jest tylko i wyłącznie projektant.

Zmiana projektu wymaga zmiany decyzji o pozwoleniu na budowę.

Ustalenie decyzji o pozwoleniu na budowę obejmuje stan wymogów prawa i wiedzy technicznej według stanu w chwili jej wydania.

Ważność decyzji o pozwoleniu na budowę do 2 lat od dnia, w którym stała się ostateczna.

Organ wydający pozwolenie na budowę prowadzi ich rejestr oraz przechowuje dokumentację wraz z projektem budowlanym przez okres istnienia obiektu.

5. Utrzymywanie obiektów budowlanych.

Art. 61 Ustawy - Prawo budowlane.

Właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany utrzymywać i użytkować obiekt zgodnie z zasadami, o których mowa w art. 5 ust. 2 upb, który brzmi:

Obiekt budowlany należy użytkować w sposób zgodny z jego przeznaczeniem i wymaganiami ochrony środowiska oraz utrzymywać w należytym stanie technicznym i estetycznym, nie dopuszczając do nadmiernego pogorszenia jego właściwości użytkowych i sprawności technicznej, w szczególności w zakresie związanym z wymaganiami, o których mowa w ust. 1 pkt. 1 - 7.

Powinny zostać zapewnione następujące wymagania:

1. Spełnienie wymagań podstawowych dotyczących:

1. bezpieczeństwa konstrukcji,

2. bezpieczeństwa pożarowego,

3. bezpieczeństwa użytkowania,

4. odpowiednich warunków higienicznych i zdrowotnych oraz ochrony środowiska,

5. ochrony przed hałasem i drganiami,

6. oszczędności energii i odpowiedniej izolacyjności cieplnej przegród.

2. Warunki użytkowe zgodne z przeznaczeniem obiektu w szczególności w zakresie:

1. zaopatrzenia w wodę i energię elektryczną oraz odpowiednio do potrzeb, w energię cieplną i paliwa, przy założeniu efektywnego wykorzystania tych czynników,

2. usuwania ścieków, wody opadowej i odpadów.

3. Możliwości utrzymania właściwego stanu technicznego.

4. Niezbędne warunki do korzystania z obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego przez osoby niepełnosprawne, w szczególności poruszające się na wózkach inwalidzkich.

5. Warunki bezpieczeństwa i higieny pracy.

6. Ochrony ludności, zgodnie z wymogami obrony cywilnej.

7. Ochronę obiektów wpisanych do rejestru zabytków oraz obiektów objętych ochroną konserwatorską.

Zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części wymaga pozwolenia właściwego organu.

W przypadku wystąpienia katastrofy budowlanej (niezamierzone gwałtowne zniszczenie obiektu lub jego części oraz konstrukcyjnych elementów rusztowań, obudowy wykopów) zarządca obowiązany jest do:

• zorganizowania doraźnej pomocy poszkodowanym,

• zabezpieczenia miejsca katastrofy przed zmianami,

• niezwłocznego powiadomienia o katastrofie właściwego organu, prokuratora i policję i inne zainteresowane osoby lub organy.

6. Podstawowe definicje i zasady obliczania powierzchni i kubatury budynków, powierzchni pomieszczeń i mieszkań.

Podstawa prawna:

1. Polska Norma: PN - 70 / B - 02365 Powierzchnia budynków. Podział, określenia i zasady obmiaru.

2. Polska Norma: PN - ISO 9836 - właściwości użytkowe w budownictwie, określenie i obliczenia wskaźników powierzchniowych i kubaturowych.

3. Wacetob: Poradnik - Obliczanie kubatury i powierzchni budynków, budowli wg PN - ISO 9836 : 1997.

1. PODZIAŁ:

Powierzchnie budynków dzieli się na następujące rodzaje:

1. powierzchnia zabudowana - symbol Pz,

2. powierzchnia całkowita - symbol Pc,

3. powierzchnia konstrukcji - symbol Pk,

4. powierzchnia netto - symbol Pn,

5. powierzchnia ruchu - symbol Pr,

6. powierzchnia usługowa - symbol Pg,

7. powierzchnia użytkowa - symbol Pu,

8. powierzchnia podstawowa - symbol Pp,

9. powierzchnia pomocnicza - Pd.

Szczegółowo określono definicje powierzchni w pkt. 3 PN - 70 / B - 02365.

2. OKREŚLENIA:

1. Powierzchnia zabudowana (Pz) - powierzchnia rzutu poziomego budynku mierzona po zewnętrznym obrysie ścian kondygnacji przyziemnej lub nadziemnej w przypadku gdy jej obrys występuje poza obrys kondygnacji przyziemnej. Do powierzchni zabudowanej zalicza się również prześwity, przejścia oraz rampy, studzienki, wjazdy do garaży itp. Elementy budynku mające oparcie na ziemi,

2. Powierzchnia całkowita (Pc) - powierzchnia wszystkich kondygnacji budynku nad- i podziemnych oraz przyziemnej, mierzona po obrysie zewnętrznym ścian. Powierzchnię pomieszczeń lub ich części o wysokości w świetle > 2,20 m należy zaliczać do obliczeń w 100 %, o wysokości > 1,40<2,20 m - w 50 %, a o wysokości < 1,40 m pomija się całkowicie. Do powierzchni całkowitej zalicza się również powierzchnię loggii, galerii i ramp. Powierzchnia całkowita budynku składa się z powierzchni netto i konstrukcji budynku.

3. Powierzchnia konstrukcji (Pk) - powierzchnia przekroju poziomego pionowych elementów konstrukcji nośnych i nienośnych, jak słupy, ściany nośne i wypełniające (osłonowe), ścianki działowe itp. Na wszystkich kondygnacjach budynku.

4. Powierzchnia netto (Pn) - powierzchnia wszystkich pomieszczeń budynku mierzona w świetle konstrukcji nośnych i nienośnych, zaliczana zgodnie z zapisami w ppkt. b (Pc). Powierzchnia netto budynku składa się z powierzchni ruchu i usługowej oraz powierzchni użytkowej.

5. Powierzchnia ruchu (Pr) - powierzchnia pomieszczeń oraz wydzielonych części pomieszczeń i części kondygnacji przeznaczonych do ogólnej komunikacji na wszystkich kondygnacjach budynku, w tym: korytarze, szyby dźwigów, galerie.

6. Powierzchnia usługowa (Pg) - powierzchnia pomieszczeń, służących do zaspokojenia potrzeb związanych pośrednio z przeznaczeniem budynku - na wszystkich jego kondygnacjach.

7. Powierzchnia użytkowa (Pu) - powierzchnia pomieszczeń służących do zaspokojenia potrzeb związanych bezpośrednio z przeznaczeniem budynku (lub jego wydzielonej części) - na wszystkich kondygnacjach. Powierzchnia użytkowa budynku składa się z powierzchni podstawowej i pomocniczej.

8. Powierzchnia podstawowa (Pp) - powierzchnia (część powierzchni użytkowej) przeznaczona do zaspokojenia podstawowych potrzeb wynikających z funkcji budynku lub jego wydzielonej części - na wszystkich kondygnacjach (np. w budynku mieszkalnym - pokoje, w budynkach przemysłowych - powierzchnie do celów produkcyjnych, w budynkach szkolnych - pomieszczenia do nauki).

9. Powierzchnia pomocnicza (Pd) - powierzchnia (część powierzchni użytkowej) przeznaczona do zaspokojenia pomocniczych potrzeb wynikających z funkcji budynku i nie wchodzących w zakres potrzeb podstawowych - na wszystkich kondygnacjach (np. w budynku mieszkalnym - łazienki, w budynku przemysłowym - pomieszczenia administracyjne, w budynkach szkolnych pokoje dla nauczycieli, pomieszczenia administracyjne).

3. ZASADY OBMIARU POWIERZCHNI.

Przy sporządzaniu obmiaru powierzchni budynków wymiary liniowe należy podawać w metrach, z dokładnością do) 0,01 m. Powierzchnie budynków należy obliczać w metrach kwadratowych.

Zasady obmiaru:

Przy obliczaniu poszczególnych rodzajów powierzchni należy przyjmować wymiary na wysokości 1,0 m nad poziomem podłogi odpowiedniej kondygnacji, w świetle lub wg obrysu zewnętrznych przegród pionowych (ścian) w stanie surowym bez uwzględniania oblicowania (okładziny lub wyprawy) niestanowiącego części konstrukcyjnej danej przegrody.

Przy obliczaniu powierzchni nie należy uwzględniać wnęk i występów o powierzchni rzutu poziomego poniżej 0,1 m².

7. Warunki techniczne jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, warunki techniczne użytkowania budynków mieszkalnych (wybrane zagadnienia).

Podstawa prawna:

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. 02.75.690).

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 sierpnia 1999 roku w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych (Dz. U. 99.74.836).

Warunki techniczne jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie:

Rozporządzenie ustala warunki techniczne jakim powinny odpowiadać budynki i związane z nimi urządzenia, ich usytuowanie na działce budowlanej oraz zagospodarowanie działek przeznaczonych pod zabudowę, zapewniające spełnienie wymagań art. 5 i 6 Ustawy - Prawo budowlane.

Przepisy te stosuje się przy projektowaniu i budowie, w tym także przy odbudowie, przebudowie, nadbudowie oraz przy zmianie sposobu użytkowania budynków oraz budowli nadziemnych i podziemnych spełniających funkcje użytkowe budynków, a także do związanych z nimi urządzeń budowlanych.

Przepisy te są podzielone na działy:

1. zabudowa i zagospodarowanie działki budowlanej,

2. budynki i pomieszczenia,

3. wyposażenie techniczne budynków,

4. bezpieczeństwo konstrukcji,

5. bezpieczeństwo pożarowe,

6. bezpieczeństwo użytkowania,

7. higiena i zdrowie,

8. ochrona przed hałasem i drganiami,

9. oszczędność energii i izolacyjność cieplna.

Warunki techniczne użytkowania budynków mieszkalnych:

Przedmiotem są budynki mieszkalne wraz z e związanymi instalacjami i urządzeniami technicznymi. Określa warunki dla zapewnienia:

1. utrzymania stanu technicznego zapewniającego bezpieczeństwo ludzi i mienia w okresie użytkowania,

2. ochrony zdrowia i życia ludzi w pomieszczeniach budynku,

3. utrzymania stanu estetycznego budynku,

4. zachowania wartości podlegających ochronie konserwatorskiej,

5. użytkowania budynku zgodnie z przeznaczeniem - zaopatrzeniem w wodę, gaz, energię elektryczną, cieplną, ochronę p. poż., odprowadzenie ścieków, usunięcie odpadów stałych,

6. racjonalizację zużycia wody i nośników energii - bez naruszania interesów osób trzecich, bez pogorszenia właściwości techniczno - użytkowych,

7. racjonalnego wykorzystania energii,

8. ochronę uzasadnionych interesów osób trzecich.

Definicje:

1. naprawa główna - remont polegający na wymianie co najmniej jednego elementu budynku,

2. naprawa bieżąca - okresowy remont elementów budynku, w celu zapobiegania skutkom zużycia tych elementów i utrzymania budynku we właściwym stanie technicznym,

3. konserwacja - wykonywanie robót w celu utrzymania sprawności technicznej elementów budynku,

4. instalacja wodociągowa - układ przewodów wody zimnej w budynku wraz z armaturą i wyposażeniem, mający początek w miejscu połączenia przewodu z zaworem odcinającym tę instalację od wodomierza umieszczonego na przyłączu wodociągowym, a zakończenie w punktach czerpalnych wody zimnej (podobnie wszystkie rodzaje możliwych do wystąpienia instalacji).

8. Kontrola i przeglądy techniczne obiektów budowlanych (wybrane zagadnienia).

W tematyce zarządzania nieruchomościami najważniejsze są:

1. Przeglądy okresowe wiosenne i jesienne budynków, obiektów użyteczności publicznej, które są podstawą do określenia planu remontów i napraw głównych na nieruchomości.

2. Przeglądy i kontrole:

1. roczne: wentylacja, kominowe, spalinowe, dymowe, instalacja gazowa,

2. pięcioletnie: instalacja elektryczna i piorunochronna z pomiarami, sprawdzenie stanu sprawności technicznej i wartości użytkowej całego obiektu, estetyki obiektu i jego otoczenia.

Kontrolę i przeglądy techniczne mogą wykonywać osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje i uprawnienia.

Oceny, opinie i ekspertyzy budowlane wykonują Rzeczoznawcy budowlani w danej specjalności.

Informacje na temat kontroli i przeglądów również w punkcie 16 opracowania: „Ocena stanu technicznego ...”.

9. Aprobaty i kryteria techniczne wyrobów budowlanych dopuszczonych do obrotu i stosowania (wybrane zagadnienia).

Podstawa prawna:

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 5 sierpnia 1998 roku w sprawie aprobat i kryteriów technicznych oraz jednostkowego stosowania wyrobów budowlanych (Dz. U. 98.107.679 z późniejszymi zmianami).

1. Rozporządzenie określa :

1. szczegółowe zasady i tryb dopuszczenia wyrobów budowlanych do jednostkowego stosowania w obiekcie budowlanym,

2. szczegółowe zasady i tryb udzielania, uchylania lub zmiany aprobat technicznych i zasady odpłatności z tego tytułu,

3. jednostki organizacyjne upoważnione do wydawania aprobat technicznych,

4. zakres oraz szczegółowe zasady i tryb opracowywania i zatwierdzania kryteriów technicznych.

2. Przepisy rozporządzenia nie nakładają obowiązku poddawania wyrobu budowlanego procedurom związanym z wydawaniem certyfikatów, atestów, opinii, wynikających z odrębnych przepisów.

3. Określenia:

1. jednostka aprobująca: jednostka organizacyjna upoważniona do udzielania, uchylania i nowelizacji aprobat technicznych,

2. kryteria techniczne: zestaw wymagań, stanowiący podstawę certyfikacji wyrobów budowlanych na znak bezpieczeństwa,

3. wnioskodawca: producent lub grupa producentów wyrobów budowlanych ubiegających się o udzielenie lub zmianę aprobaty technicznej.

4. Aprobaty techniczne ustala się dla wyrobów, dla których nie ma Polskiej Normy lub właściwości różnią się istotnie do tych zawartych w PN. Aprobaty technicznej udziela się na okres 5 lat.

5. Do wydawania, uchylania i zmian aprobat technicznych upoważnione są między innymi: ITB, COB-RTI Instal, IBDiM, IGNiG, WAT, GIG.

6. ITB prowadzi Centralny Rejestr i Zbiór udzielonych i uchylonych aprobat technicznych oraz reprezentuje pozostałe jednostki aprobujące w Europejskiej Organizacji Aprobat Technicznych.

7. Kryteria techniczne dla wyrobów powinny jednoznacznie określać:

1. właściwości użytkowe i wynikające z nich właściwości techniczne podlegające sprawdzeniu,

2. poziom wymagań w odniesieniu do właściwości i własności, o których mowa powyżej,

3. sposób sprawdzenia spełnienia tych wymagań przez określenie metod i badań oraz innych metod weryfikacji, gdy ma to zastosowanie.

8. Kryteria techniczne są opracowywane w postaci odrębnego dokumentu jeżeli właściwe przedmiotowo Polskie Normy lub Aprobaty Techniczne nie pozwalają na jednoznaczne określenie wymagania z punktu 7 (powyżej). Kryteria techniczne są opracowywane przez Jednostkę Certyfikującą i zatwierdzane przez kierownika tej jednostki w porozumieniu z kierownikiem właściwej przedmiotowo jednostki aprobującej.

10. Proces inwestycyjny w budownictwie.

Zgodnie z postanowieniami Ustawy - Prawo budowlane przedstawia się następująco:

1) Inwestor - podjęcie decyzji o inwestowaniu:

1. wybór i zakup terenu,

2. program inwestycji.

2) Czynniki administracyjne:

1. decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu,

2. projekt budowlany (Inwestor) w tym:

• projekt technologiczny,

• koncepcja architektoniczno - budowlana,

• mapy sytuacyjno - wysokościowe,

• badania geologiczne terenu,

• warunki techniczne zasilania.

• decyzja o pozwoleniu na budowę,

• realizacja (Inwestor) w tym:

• nadzór inwestorski,

• kolaudacja czyli sprawdzenie zgodności wykonania robót budowlanych z projektem i kosztorysem,

• projekty wykonawcze (nadzór autorski).

11. Projekt budowlany

Podstawa prawna:

1. Ustawa - Prawo budowlane, Art. 34 i 35.

2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 roku w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego. (Dz.U.03.120.1133).

Rozporządzenie ww. określa szczegółowy zakres i formę projektu budowlanego, stanowiącego podstawę do wydania decyzji o pozwoleniu na budowę, nie ograniczając zakresu opracowań projektowych w stadiach poprzedzających opracowanie projektu budowlanego, wykonywanych równocześnie, w szczególności projektu technologicznego oraz na potrzeby związane z wykonywaniem robót budowlanych.

Przedstawiono tu wymagania dotyczące formy projektu budowlanego,

Projekt budowlany powinien spełniać wymagania określone w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeżeli jest ona wymagana zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Zakres i treść projektu budowlanego powinny być dostosowane do specyfiki i charakteru obiektu oraz do stopnia skomplikowania robót budowlanych.

Projekt budowlany powinien zawierać:

1. projekt zagospodarowania działki lub terenu, sporządzony na aktualnej mapie zasadniczej (służącej do celów projektowych),

2. projekt architektoniczno - budowlany, określający funkcję, formę i konstrukcję obiektu,

3. stosownie do potrzeb oświadczenia właściwych jednostek organizacyjnych o zapewnieniu dostaw energii, wody, ciepła, gazu, odbioru ścieków oraz o warunkach przyłączenia obiektu do ww. sieci oraz dodatkowo telekomunikacji i dróg lądowych.

Projekt budowlany podlega zatwierdzeniu w decyzji o pozwoleniu na budowę.

UWAGA: Nie wolno płacić projektantowi za wykonany projekt budowlany (najwyżej zaliczkę) przed uzyskaniem prawomocnej (ostatecznej) decyzji o pozwoleniu na budowę.

W przytoczonym na wstępie Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 roku określono wymagania dotyczące formy projektu budowlanego, projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno - budowlanego.

12. Pozwolenie na budowę, zgłoszenie budowy obiektu

Temat pozwolenia na budowę oraz zgłoszenia budowy obiektu został zapisany w art. 29 - 31 Ustawy - Prawo budowlane.

Art. 29 opisuje jaka budowa nie wymaga pozwolenia.

Art. 30 opisuje jaka budowa nie wymaga zgłoszenia.

Art. 31 opisuje jaka rozbiórka nie wymaga pozwolenia.

13. Pozwolenie na użytkowanie, zawiadomienie o zakończeniu budowy obiektu budowlanego

O wyżej wymienionych przepisach traktuje Rozdział 5 Ustawy - Prawo budowlane „Budowa i oddawanie do użytku obiektów budowlanych” (art. 54 i następne).

Do użytkowania obiektu budowlanego na którego wzniesienie jest wymagane pozwolenie na budowę można przystąpić (z zastrzeżeniem art. 55 i 57), po zawiadomieniu właściwego organu o zakończeniu budowy, jeżeli organ ten, w terminie 21 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, nie zgłosi sprzeciwu w drodze decyzji.

Przed przystąpieniem do użytkowania obiektu budowlanego należy uzyskać ostateczną decyzję o pozwoleniu na użytkowanie, jeżeli przystąpienie do użytkowania obiektu budowlanego ma nastąpić przed wykonaniem wszystkich robót budowlanych.

Inwestor w stosunku do którego nałożono obowiązek uzyskania pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego jest obowiązany zawiadomić, zgodnie z właściwością z przepisów szczególnych, organy:

• Inspekcji Ochrony Środowiska,

• Państwowej Inspekcji Pracy,

• Państwowej Straży Pożarnej

o zakończeniu budowy obiektu budowlanego i zamiarze przystąpienia do jego użytkowania . Organy zajmują stanowisko w sprawie zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym. Nie zajęcie stanowiska w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia, traktuje się jako nie zgłoszenie sprzeciwu lub uwag.

Do zawiadomienia o zakończeniu budowy obiektu budowlanego lub wniosku o pozwolenie na użytkowanie inwestor jest obowiązany dołączyć:

1. oryginał dziennika budowy,

2. oświadczenie kierownika budowy:

1. o zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym i warunkami pozwolenia na budowę oraz przepisami,

2. o doprowadzeniu do należytego stanu i porządku terenu budowy, a także w razie korzystania - ulicy, sąsiedniej nieruchomości, budynku lub lokalu,

3. o właściwym zagospodarowaniu terenów przyległych, jeżeli eksploatacja wybudowanego obiektu jest uzależniona od ich odpowiedniego zagospodarowania,

4. protokoły badań i sprawdzeń,

5. inwentaryzację geodezyjną i powykonawczą.

Inwestor oddając do użytkowania obiekt budowlany, przekazuje właścicielowi lub zarządcy obiektu, dokumentację budowy i dokumentację powykonawczą. Przekazaniu podlegają również inne dokumenty i decyzje dotyczące obiektu, a także w razie potrzeby instrukcje obsługi i eksploatacji: obiektu, instalacji i urządzeń związanych z tym obiektem.

14. Metody wznoszenia obiektów

Budownictwo - technika pozwalająca na wznoszenie obiektów, a także umiejętności.

Podział budownictwa ze względu na sposób realizacji (technologię).

Wyróżniamy następujące technologie wznoszenia obiektów:

1. Technologia tradycyjna:

1. praca rzemieślnicza,

2. elementy drobnowymiarowe (praca ręczna).

2. Technologia uprzemysłowiona - produkcja w wytwórniach elementów:

1. wielkoblokowa - prefabrykacja, przygotowanie elementów budowlanych w wytwórniach,

2. wielkopłytowa - jak wyżej,

3. monolityczna - zmechanizowana realizacja,

4. szkieletowa - szkielet stalowy lub żelbetowy.

3. Technologia współczesna - nowoczesne budownictwo.

Roboty budowlane dzielimy na:

1. stan zerowy,

2. stan surowy zamknięty,

3. stan surowy otwarty.

Technologia tradycyjna:

Zakres prac do wykonania dzielimy na:

1. fundamenty,

2. ściany piwnic (obecnie coraz rzadziej - piwnice),

3. strop nad piwnicą,

4. ściany nadziemia,

5. stropy nad pomieszczeniami parteru,

6. schody,

7. dach.

Materiały stosowane do wykonania:

1. fundament: kamień, cegła, bloczki betonowe, beton.

2. ściany piwnic: jw.

3. strop nad piwnicą:

• sklepienia ceglane na dźwigarach stalowych,

• stropy Kleina,

• stropy betonowe,

• ściany nadziemia: jak ściany piwnic, współcześnie ceramika budowlana: pustak MAX, YTONG, POROTHERM, bloczki PGS.

• strop nad pom. parteru: drewniany, betonowy, ceramiczny.

• schody: stalowo - drewniane, drewniane, betonowe.

• dach: drewniany, stropodach (po 1945 r.).

Uwaga: Nośność stropu w budynkach „wiekowych” można sprawdzić przez podskoczenie.

Technologia monolityczna:

Stosowane systemy deskowania:

1. stolikowy - deskowanie „STOLICA”, „SBM”, FABUD - ŚLĄSK”, mankament - wypełnienie konstrukcji,

2. deskowanie ślizgowe tzw. „ŚLIZGI”, mankament: jakość ścian, do wzmocnienia połączenia i do wykorzystania przy ocieplaniu.

Technologia wielkoblokowa:

Ściany składało się z kilku elementów (najpierw betonowe, potem żużlobetonowe), technologie: GMR, ELBIS, WBS - Wielki Blok Śląski.

Żużlobeton - zimny (docieplenie) - niewiadoma trwałość, budowane od lat 50. XX wieku, ściany zewnętrzne - gazobeton (trwałość 60 lat), zużycie funkcjonalne.

Technologia wielkopłytowa:

Elementy na izbę, zewnętrzne i wewnętrzne.

Systemy stosowane na Śląsku: W - 70 (sg), Wk - 70 (sg), OWT, FABUD, SZCZECIN.

(sg) - stosowane na terenach ze szkodami górniczymi.

Ściana nośna zewn. gr. 25 cm: beton gr. 15 cm + izolacja cieplna (wełna min.) gr. 8 cm + warstwa fakturowa gr. 2 cm.

Ściana działowa w Wielkiej Płycie gr. 8 cm,

Ściana nośna gr. 15 cm.

Stolarka okienna:

1. skrzynkowe,

2. „szwedzkie” (jedna rama, dwie, trzy szyby),

3. PVC, aluminium.

Obciążenia:

Norma obciążeniowa: PN 82 B - 02003

Dopuszczalne obciążenia na stropy:

1. magazyn 750 kg/m²,

2. hurtownia 1000 kg/m²,

3. księgarnia min. 1000 kg/m²,

4. klatka schodowa 250 kg/m²,

5. mieszkania 150 kg/m².

Trwałe pochylenie:

Do 12 % i więcej - trwałe pochylenie, a przy pochyleniu 3 - 4 % nie mogą przebywać niepełnosprawni, dzieci „źle się bawią”.

Ochrona konserwatorska:

Wypis z Rejestru Ochrony Konserwatorskiej.

Budynek - Ochrona Konserwatorska - projektant musi wystąpić o zgodę do Konserwatora Zabytków.

Klasa I - zabytki, obiekty - wartość związana z osobami lub wydarzeniami,

Klasa II - stylowe kamienice (Katowice, Chorzów).

15. Książka obiektu budowlanego.

Podstawa prawna:

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 19 października 1998 roku w sprawie książki obiektu budowlanego (Dz. U. 98.135.882) - przepis na podstawie art. 64 i 65 upb.

Właściciel lub zarządca jest obowiązany prowadzić dla każdego budynku oraz obiektu budowlanego nie będącego budynkiem, którego projekt objęty jest obowiązkiem sprawdzenia, książkę obiektu budowlanego, stanowiącą dokument przeznaczony do zapisów dotyczących przeprowadzonych badań i kontroli stanu technicznego remontów i przebudowy, w okresie użytkowania obiektu budowlanego.

Obowiązek prowadzenia książki obiektu budowlanego nie obejmuje właścicieli i zarządców:

1. budynków mieszkalnych jednorodzinnych,

2. obiektów budowlanych: budownictwa zagrodowego i letniskowego oraz opisanych w art. 29 ust. 1 upb,

3. dróg lub obiektów mostowych, jeżeli prowadzą książkę drogi lub obiektu mostowego na podstawie przepisów o drogach publicznych.

Protokoły z kontroli technicznej, oceny, ekspertyzy dotyczące stanu technicznego powinny być dołączone do książki obiektu budowlanego.

Książka powinna być założona w dniu przekazania obiektu do użytkowania i systematycznie prowadzona przez okres jego użytkowania. Książka powinna mieć format A - 4 i być wykonana w sposób trwały, zapewniający przydatność do użytkowania w całym okresie użytkowania obiektu.

Wpisy do książki obiektu budowlanego obejmują:

1. Podstawowe dane identyfikujące obiekt:

1. rodzaj obiektu i jego adres,

2. właściciela, zarządcę - nazwę lub imię i nazwisko,

3. protokół odbioru obiektu - numer i datę sporządzenia,

4. pozwolenie na użytkowanie obiektu - nazwę organu, który wydał, numer i datę wydania,

5. zmianę właściciela lub zarządcy - numer i datę protokołu przejęcia obiektu,

6. wpis o zamknięciu książki, datę jej założenia.

2. Dane ogólne o obiekcie budowlanym wraz z wykazem dokumentacji, w tym dokumentacji przekazanej właścicielowi (zarządcy) przy zakładaniu książki.

3. Plan sytuacyjny obiektu, z zaznaczonymi granicami nieruchomości, określający również usytuowanie miejsc przyłączenia obiektu do sieci uzbrojenia terenu oraz armatury lub urządzeń przeznaczonych do odcięcia czynnika dostarczonego za pomocą tych sieci, a w szczególności gazu, energii elektrycznej i ciepła.

4. Protokoły kontroli oraz badań określonych w art. 62 ust. 1 i 2 upb oraz przeprowadzonych remontów i przebudowy obiektu.

Wpisy do książki obiektu powinny być dokonywane w dniu zaistnienia okoliczności, dla której jest wymagane dokonanie odpowiedniego wpisu.

Wpisów tych dokonuje właściciel lub zarządca obiektu albo osoba upoważniona przez właściciela lub zarządcę.

16. Ocena stanu technicznego budynków, budowli i urządzeń infrastruktury technicznej, określenie rodzajów konstrukcji i wykończenia budynku.

Główne zadanie Zarządcy Nieruchomości to przede wszystkim bezpieczeństwo ludzi i mienia, na co duży wpływ ma stan techniczny i trwałość budynku.

Są dwa warunki, które muszą zostać spełnione:

Stan Graniczny Nośności - bezpieczne (z pewnym zapasem) przeniesienie obciążeń jakie występują,

Stan Graniczny Przydatności do Użytkowania - dopuszczalne ugięcia konstrukcji, strzałka ugięcia dopuszczalnego.

Stan techniczny budynków oceniamy poprzez przeprowadzenie okresowych kontroli, które powinny zostać przeprowadzone w celu właściwego użytkowania budynku w porze wiosennej. Protokoły z takiej kontroli powinny określać: stan techniczny elementów budynku, rozmiar ich zużycia lub uszkodzenia oraz zakres i kolejność robót remontowych.

Można wykonywać - przeglądy robocze - dla określenia przygotowania budynku do użytkowania w okresie zimowym.

Okresowej kontroli podlegają elementy budynku narażone na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników, których uszkodzenia mogą powodować zagrożenie dla:

• bezpieczeństwa osób,

• środowiska,

• konstrukcji budynku.

Remonty budynku - na podstawie danych w protokołach kontroli należy wykonać zestawienie robót remontowych budynku z podziałem na:

• roboty konserwacyjne,

• naprawy bieżące,

• naprawy główne.

Zestawienie napraw bieżących i głównych jest podstawą do stworzenia - planu robót remontowych.

Należy pamiętać o zachowaniu pierwszeństwa robót (najpierw bezpieczeństwo użytkowania, potem estetyka) oraz zapewnić warunki do wykonania (środki finansowe).

Przy remontach zwracamy uwagę na bezpieczeństwo ludzi i mienia oraz przystosowanie (możliwe) budynku dla osób niepełnosprawnych.

Przegląd i ocena stanu technicznego infrastruktury technicznej zgodnie
z przepisami odbywa się następująco:

1. instalacja wentylacyjna (przegląd kominiarski) - 1 raz w roku,

2. instalacja elektryczna - 1 raz na 5 lat.

Wielkości ważne przy ocenie stanu technicznego nieruchomości:

Współczynnik przenikania ciepła: U = 0,30 do 0,50 W/m² * K

Obliczenie zapotrzebowania na ciepło: E < Eo

Straty ciepła przez:

1. stropodach,

2. okna, drzwi zewnętrzne,

3. wentylację,

4. ściany zewnętrzne - docieplanie,

5. stropy nad piwnicą.

E< Eo jest spełnione, gdy spowodujemy zmniejszenie strat ciepła przez stropodach, ściany zewnętrzne i strop nad piwnicą.

Kryteria oceny stopnia zużycia obiektu - stan techniczny:

1. Dobry - przy zużyciu 0 - 15 %,

2. Zadowalający - przy zużyciu 16 - 30 %,

3. Średni - przy zużyciu 31 - 50 %,

4. Niezadowalający - przy zużyciu 51 - 70 %,

5. Zły - przy zużyciu powyżej 71 %.

Ocena stopnia zużycia obiektu na podstawie zużycia grup elementów danego budynku:

1. Grupa elementów o trwałości równej lub przekraczającej wiek techniczny budynku np.: fundamenty, ściany i szkielet nośny, stropy i klatki schodowe ogniotrwałe, konstrukcja okien i stropodachu niepalna:

1. czas użytkowania 110 - 200 lat,

2. % udział w koszcie całego budynku - 45 do 52 %.

2. Grupa elementów o trwałości mniejszej niż wiek techniczny budynku np. dach o konstrukcji drewnianej, pokrycie dachówką, blachą, eternitem, stropy drewniane, podłogi i podłoża, ścianki działowe, stolarka okienna i drzwiowa, tynki wewn. i zewn. , instalacje, ruraż:

1. czas użytkowania 40 - 90 lat,

2. % udział w koszcie całego budynku - 35 do 45 %.

3. Grupa elementów o małej trwałości np. pokrycie papą, powłoki malarskie, przybory instalacji sanitarnej i elektrycznej:

1. czas użytkowania 5 - 10 lat,

2. % udział w koszcie całego budynku - 8 do 13 %.

Jeżeli zużycie całego budynku przekracza 70 % remont budynku jest nieopłacalny.

Powyżej przedstawiono zużycie techniczne wynikające z upływu czasu i eksploatacji.

Jest też zużycie technologiczne (funkcjonalne):

• brak zapotrzebowania na dany wyrób (zmian technologii),

• nieprzydatność obiektu do zakładanych nowych funkcji.

Określenie rodzajów konstrukcji i wykończenia budynku:

W zależności do sposobu rozwiązania ustroju nośnego rozróżniamy budynki:

1. o ścianach nośnych: podłużne, poprzeczne, krzyżowe,

2. szkieletowe: stalowy, żelbetowy,

3. o konstrukcji mieszanej: konstrukcja szkieletowa, ściany zewn. nośne.

Wykończenia budynków tzw. fakturą m.in.:

1. tynkarskie: tynk nakrapiany, zatarty na gładko,

2. okładziny kamienne, klinkier i ceramika budowlana,

3. materiały PVC, sidding,

4. elewacje szklane: stal, żelbet, aluminium, szkło.

17. Uprawnienia budowlane, samodzielne funkcje techniczne w budownictwie

Art. 12, 13, 14 i 15 Ustawy - Prawo budowlane.

Za samodzielną funkcję techniczną w budownictwie uważa się działalność związaną z koniecznością fachowej oceny zjawisk technicznych lub samodzielnego rozwiązania zagadnień architektonicznych i technicznych oraz techniczno - organizacyjnych, a w szczególności działalność obejmująca:

1. projektowanie, sprawdzanie projektów architektoniczno - budowlanych i sprawowanie nadzoru autorskiego,

2. kierowanie budową lub innymi robotami budowlanymi,

3. kierowanie wytwarzaniem konstrukcyjnych elementów budowlanych oraz nadzór i kontrolę techniczną wytwarzania tych elementów,

4. wykonywanie nadzoru inwestorskiego,

5. sprawowanie kontroli technicznej utrzymania obiektów budowlanych,

6. rzeczoznawstwo budowlane.

Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie mogą wykonywać wyłącznie osoby posiadające odpowiednie wykształcenie techniczne i praktykę zawodową, dostosowaną do rodzaju i stopnia skomplikowania działalności i innych wymagań związanych z wykonywaną funkcją, stwierdzone decyzją zwaną uprawnieniami budowlanymi wydaną przez organ samorządu zawodowego.

W przypadku województwa Śląskiego organem takim jest Okręgowa Komisja Kwalifikacyjna Śląskiej Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa w Katowicach.

Warunkiem uzyskania uprawnień budowlanych jest złożenie egzaminu ze znajomości przepisów prawnych dotyczących procesu budowlanego oraz umiejętności praktycznego zastosowania wiedzy technicznej.

Osoby wykonujące samodzielne funkcje techniczne w budownictwie są odpowiedzialne za wykonywanie tych funkcji zgodnie z przepisami i zasadami wiedzy technicznej oraz za należytą staranność w wykonywaniu pracy, jej właściwą organizację, bezpieczeństwo i jakość.

Podstawę do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie stanowi wpis w drodze decyzji do centralnego rejestru oraz wpis na listę członków właściwej izby samorządu zawodowego, potwierdzoną zaświadczeniem wydanym przez tę izbę.

Uprawnienia budowlane mogą być udzielane do:

1. projektowania,

2. kierowania robotami budowlanymi.

W uprawnieniach budowlanych jest określona specjalność i ewentualnie specjalizacja techniczno - budowlana oraz zakres prac projektowych lub robót budowlanych objętych danym uprawnieniem.

Uprawnienia budowlane do kierowania robotami budowlanymi stanowią również podstawę do:

1. kierowania wytwarzaniem konstrukcyjnych elementów budowlanych oraz nadzoru i kontroli technicznej wytwarzania tych elementów,

2. wykonywaniem nadzoru inwestorskiego.

W art. 14 określono specjalności w jakich są udzielane uprawnienia budowlane.

W art. 15 określono jaka osoba może zostać Rzeczoznawcą budowlanym.

PODSTAWY BUDOWNICTWA

Inż. Damian Bałuszyński

INSTYTUT GOSPODARKI NIERUCHOMOŚCIAMI

ul. Staromiejska 21/4; 40-013 Katowice www.ign.org.pl

tel. [phone] e-mail: [e-mail], [e-mail]

tel./fax: [phone]

---