Radiologia wykład 13.01.11

Dysplazja stawu biodrowego CHD, HD

poligeniczne zaburzenie rozwoju stawu biodrowego, dotyczy psów dużych raz (ponad 12 kg) szybko rosnących

Istotą jest nieprawidłowy rozwój stawu biodrowego w sposób utajony, rozpoczyna się na kilka tygodni po urodzeniu. Nieprawidłowo ukształtowany staw biodrowy, którego poluzowanie prowadzi do niestabilności, wtórnych zmian zwyrodnieniowych, nadwichnięcia lub zwichnięcia.

Najwcześniej wykrywalną zmianą jest poluzowanie w stawie

Okres krytyczny 8-20 tydzień życia główka i panewka oddziałują na siebie - prawidłowo

Dysplazja polega na nieprawidłowym formowaniu głowy kości udowej , panewki torebki, więzadeł

Brak przylegania głowy do panewki;

• zniekształcenia

• wydłużenie

• pogrubienie

• uszkodzenia

następują nadwichnięcia (zwichnięcia, zmiany zwyrodnieniowe_

Najczęściej rasy duże i ciężkie (bernardyny 73% nowofunlandy, mastify, labradory, berneńskie psy pasterskie, rottweilery, dogi niemieckie, owczarki niemieckie, setery

nie odnotowano u amerykańskich greyhoudów. Wskazaniem do badania radiologicznego jest więc zarówno kulawizna jak i program hodowlany.

Warunkowana genetycznie, zależy od wielu genów. Prawdopodobieństwo dysplazji szczeniąt

• oboje rodzice wolni 24-37,5%

• jeden rodzic 44,7-50%

• oboje 84-100%

• jeśli wszyscy dziadkowie i rodzice wolni - 8,7%

Zasady zwalczania dysplazji

• kojarzyć psy o normalnych stawach

• psy normalne, pochodzące od normalnych rodziców, dziadków

• normalni rodzice 75% zdrowego otomstwa

• partnerzy z najwyższym % normalnego potomstwa nim 75%

• suki o doskonale ukształtowanych stawach biodrowych

Warunki środowiskowe

• zbyt kaloryczne żywienie

• zbyt duża ruchliwość

jeśli w wieku 8 tyg masa > 9kg + gany dysplazji = rozwinie się dysplazja

Objawy kliniczne;

• pies dużo leży - niechętnie wstaje, porusza się

• gdy pies stoi prostuje jednocześnie staw biodrowy i skokowy

• w stępie wykrok i zakrok skrócony

• w kłusie „kaczy chód” przy nagłej zmianie zachwianie zadu,

• w galopie „królicze skoki”

• bolesność

przy długotrwałej chorobie następuje przenoszenie ciężaru ciała na przednie kończyny, rozbudowane mięśnie przedniej części ciała, słabe tylnej. Część psów z dysplazją nie wykazuje objawów klinicznych. Rozpoznanie dopiero przez zdjęcie RTG.

RTG ma na celu;

• wykazanie nieprawidłowego rozwoju główki i panewki

• wykazanie zmian zwyrodnieniowych powstałych w ich wyniku

Objawy radiologiczne;

• początkowo nieznaczne spłycenie panewki (zmiana zarysu doczaszkowego krawędzi panewki, nie jest trójkątna, staje się zaokrąglona

• poszerzenie przyśrodkowej okolicy stawu biodrowego

• zmniejszone pokrycie głowy kości udowej przez krawędź panewki

• zarys głowy staje się zbliżony do kwadratu

• szyjka staje się grubsza, sprawia wrażenie krótszej

• zmiany zwyrodnieniowo wytwórcze- tworzenie się osteofitów na krawędziach panewki

• panewka nie obejmuje głowy - patologiczne zwichnięcie

Rozwój struktur kostnych stawu biodrowego;

6 miesiąc - głowa kości udowej ma ostateczny kształt

8-12 miesiąc - połączenie między głową a trzonem

13 miesiąc …

u kilku tygodniowych szczeniąt - rozluźnienie stawów biodrowych które nie musi decydować o dysplazji

w wieku 6 miesięcy zdjęcie RTG obarczone błędem (90%)

wiarygodność ;

• 12 miesięcy 68,9%

• 18 miesięcy 82%

• 24 miesiące 95,4

Najkorzystniej jest więc wykonać zdjęcie w wieku 24 miesięcy ale ze względów hodowlanych w wieku 8 mies.

Przygotowanie psa do badanie w kierunku dysplazji ;

1. przygotowanie dietetyczne
   2 dni przed badaniem - karma płynna (pusta prostnica)
   1 dzień przed badaniem głodówka (przygotowanie farmakologiczne)

2. przygotowanie farkamkolgiczne - pełne znieczulenie, całkowite zwiotczenie mięśni i zniesienie czucia bólu

Ocena dysplazji

1. normalny

2. prawie normalny

3. dysplazja nieznaczna

4. dysplazja umiarkowana

5. dysplazja ciężka

Oceny obydwu stawów jednocześnie, zależy od stawu bardziej zmienionego

1. 2/3 główki w prawo, główka okrągła, spłaszczenie tylko w miejscu pzryczepu więzadła obłego. 1/3 przednioobwodowej i tylnoobwodowej krawedzi

2. główka kości udowej zgłębiona w panewce 60-75%, nieznacznie rozszerzone szpary stawowe (nieznacznie spłaszczona głowa, płytsze jej osadzenie)

3. nieznaczne zmiany zwyrodnieniowe, niezgodność powierzchni główki i panewki, głowa kości udowej zagłębiona w 40-50%, rozszerzone szpary stawowe, głowa „za mała” spłaszczona,szyjka za gruba, rozmycie części korowej

4. nadwichnięcie, spłycenie panewki z obecnością zmian.

5. Zniekształcenie głowy, nadwichnięcie/zwichnięcie, panewka spłycona, zniekształcona/ głowa kwadratowa, z zębem

Głębokość panewki można ustalić przy pomocy pomiaru. Wyznacza się środki obu głów, łączy się linią prostą, następnie za pomocą kątomierza mierzy się kąt między prostymi biegnącymi stycznie do przedniej prawędzi panewki a prostą łączącą środki głów kości udowych. Jest to tw kąt Norberga. Im większy kąt tym głębsza panewka.

Ułożenie do zdjęcia

• metoda OFA (orthopedic foundation for animals)

• zwierze w pozycji brzuszno- grzbietowej, wyciągnięte kończyny, rotacja kolan - przechylone do środka. Kości równolegle do siebie

• metoda PennHIP

• pies w pozycji grzbietowej, kości udowe ułożone tak jak fizjologicznie w pozycji stojącej,

• pierwsze zdjęcie - powierzchnie stawowe uciskane tak aby powierzchnie stawowe jak najbardziej do siebie przylegały

• drugie zdjęcie - urządzenie osuwające od siebie kosci udowe

• otrzymujemy stopień poluzowania w stawie określany jako indeks odciągania DI (distraction index)

• duża dokładność w badaniu młodych zwierząt (6 miesiąc)

Dysplazja biodrowa u kotów

• częściej u kotów rasowych (12,3%), u Maine Coon nawet 18-21%

• nadwichnięcie w stawie biodrowym

• tworzenie się entezofitów na krawędzi panewki

• zmiany zwyrodnieniowe główki kości udowej na przednio-górnej krawędzi panewki

• rzadko dochodzi do przebudowy głowy i szyjki kości udowej

Aseptyczna martwica głowy kości udowej choroba Perthesa (typu Legga-Calvégo-Waldenströma-Perthesa) (osteochondrosis)

Dotyczy;

• małych psów

• młodych

• głównie samców

Może wystąpić u kilku osobników z jednego miotu w okresie 4-11 miesiąca życia (8 mies.)

Zazwyczaj jednostronny, jedynie u 10% przypadków dwustronny, przy czynniku rozwijającej się w jednej później w drugiej.

Etiologia nieznana (przyczyna - niedokrwienie) możliwe - zaburzenia krążenia śródchrzęstnego.

Nidokrwienie, podchrzęstna martwica lokalna ->cała głowa ->odwapnienie kości ->liczne złamania ->procesy naprawcze → zniekształcenie główki / zmiany zwyrodnieniowe

Upośledzenie ukrwienia jądra kostnienia głowy kosci udowej powoduje martwicę podchrzęstnej, podczas gdy chrząstka stawowa kontynuuje wzrost. Pojawiająca się rewaskularyzacja penetrująca defekt i martwą kość powoduje tworzenie ubytku cienia w głowie kości udowej. Niekompletne usunięcie martwicy oraz rozwijająca się ziarnina przeszkadzają w gojeniu się zmian co skutkuje niekształtną głową kości udowej i niejednolitym cieniowaniem

Objawy;

poczatkowo nie wykazuje większych zaburzeń

kulawizna przemijająca

z czasem zwierzęta przestają obarczać chorą kończynę

Ze względu na początkowo bezobjawowy przebieg do badanie trafiają zazwyczaj psy z zaawansowanymi zmianami.

RGT;

1. okres bezobjawowy

2. okres ; spłaszczenie kości udowej, rozszerzenie szpary stawowej, nierówna powierzchnia stawowa głowy kości udowej (szczelinowate zachyłki)

3. okres zanik kostny głowy kości udowej, zniekształcenie szyjki

4. sekwestracja (rozkawałkowanie kości)

5. gojenie , głowa ma kształt grzyba, szyjka zniekształcona, krótka, zwyrodniała

Leczenie;

• unieruchomienie kończyny

• resekcja głowy kości udowej

Panosteitis eosinophilica

młodzieńcze zapalenie kości

• rasy szybko rosnące, młode zwierzęta

• w wieku 4-5 miesięcy, do 2 lat (ale zdarza się ze i 5-7)

Etiologia;

• wysokokaloryczne żywienie ↑ Ca i ↑ P

• stres

• bakterie, wirusy, zarobaczenie, alergie

• (Thral twierdzi, że etiologia jest nieznana)

Zmiany kości długich kończyn, zwykle najpierw przednich, k ramienna w większości przynajmniej w kościach różnych..

Proces rozwija się w jednej kości 6-8 tygodni później w drugiej kości. Całość trwa 3-4 miesiące

(1 rok!). Kończy się samoistnie.

Ogniska panosteitis mogą być pojedyncze, mnogie, w jednej kości lub w wielu kosciach. Najczęściej pojawiają się wokół kanału odżywczego

Badanie histologicze wykazały zmiany zapalne rozproszone w szpiku

(Thral twierdzi że wykazano zwiększenie aktywności osteoblastów i fibroblastów w obszarach szpiku kostnego, śródkostnym i okołookostnowym - nie ma dowodów na zapalny charakter ?!)

nadmiar wapnia → zaburzenie w formowaniu kości → stawy obrzękają

→ przekrwienie szpiku nasila się → wytworzenie tkanki osteoidowej i następuje kostnienie.

Pierwsze zmiany wokół kanałów tranzytowych... komórki kostne ulegają regeneracji

Objawy;

• nagła kulawizna (brak związku z urazem) kilkanascie dni

• kulawizna wędrująca, z jednej łapy na drugą

• w okresie kulawizny bolesność w trzonie objętym procesem chorobowym

• eozynofilia - 2 pierwsze dni … objawów

RTG

1. okres zatarcie obrazu jamy szpikowej (zagęszczenie struktury beleczkowej)

2. okres ostro odgraniczone zagęszczenie w jamie szpikowej zaczynając od kanału odżywczego (największa kulawizna)

3. okres jama szpikowa przejrzysta (pusta kostka) wyrażny odczyn okostnej (gładkie, ciągłe) wewnątrz - cienkie szpikulce pogrubienie wewnętrznej warstwy korowej

Panosteitis może występować łącznie z innymi chorobami okresu dojrzewania szkieletowego

---