IKONOGRAFIA ŚWIĘTYCH, 13.01.11

Św. Maria Magdalena – 22 VII

Pochodziła z Magdali. Twierdzy nad jeziorem Genezaret. Towarzyszyła Jezusowi. Grzegorz Wielki sprawił, iż w jej osobie spotkały się biografie trzech nowotestamentowych niewiast – Marii, siostry Marty i Łazarza, niewiasty z krwotokiem i tej, w którą nikt nie chciał rzucić kamieniem. Stąd ikonografia średniowieczna łączy w sobie ikonografię tych 3 kobiet. Współczesna ikonologia od tego odeszła. W niewiastach testamentowych widzi 3 niezależne od siebie byty.

Św. Maria Magdalena – skąd się wzięła, nie wiadomo. Pojawiła się wtedy, gdy Chrystus uchronił ją od ukamienowania, lun gdy Chrystus wyleczył ją z krwotoku. Krwotok – przypadłość kobieca, którą przypisywano tylko kobietom lekkich obyczajów. Ta ukamienowana tez miała być prostytutką, wobec tego wydało się, że jest to jedna osoba.

Występuje także w kontekście swego rodzeństwa – przy wskrzeszeniu Łazarza. Najważniejsze wątki jednak – Maria należała do najwierniejszych uczennic Chrystusa. Namaściła stopy i włosy Chrystusa. Jest jedną z trzech osób, które znalazły się pod krzyżem.

Osoba często wzmiankowana w ewangeliach. Rodzeństwo wsiadło na łódź, powierzyło się boskiej opatrzności i wysiadło we Francji. Marta – miała zostać przełożoną zgromadzenia zeńskego, Łazarz biskupem, a Maria została pustelnicą.

Tam, w Saint Maximien zmarła i została pochowana. Miała umrzeć po 30 latach. Zakładając, ze Chrystus został ukrzyżowany w 30 roku, Maria zmarłaby w 60. Po śmierci jej słuch zaginął. Prowansja stała się miejscem podbojów Arabów a w VIII wieku jej kult zaczął się szerzyć. Jeden z ośrodków- Vezelay – szczyciło się posiadaniem jej relikwii. Wszystko byłoby dobrze, gdyby nie 1271 roku w S. Maximien odkryto sarkofag z informacją, że są tam szczątki Marii Magdaleny.

Jest M.M. patronką nawróconych grzesznic, pokutujących kobiet, perfumiarzy (to ponieważ udała się do grobu Chrystusa z naczyniem na wonności), rękawiczników (gdyż te w renesansie były nasączane wonnościami), garbarzy.

Przedstawiana jako pustelnica, z czaszką, biczem, czasem z wonnościami, na pustyni lub w jaskini.

Jej ikonografia łączy czasem watek niewiasty u grobu i wątek pokutnicy.

Św. Marta z Betanii – 29 VII

Przedstawiana jako gospodyni. W chuście na głowie, z kluczami u paska – klucze od piwnicy, spiżarni. Przedstawiana również z naczyniem na wodę świeconą i aspergillą. Czasem prowadzi smoka na pasku. Artyści nie zawsze znali legendy. Czasem nie jest przeznaczona z kropidłem ale z chochlą i rodzajem cedzaka.

Czasem w stroju zakonnym. Z czasów, gdy była przeoryszą zakonu.

Św. Mikołaj – 5 XII

Urodził się jako jedyne dziecko. Z Miry (Bari). We wczesnym niemowlęctwie miał zwyczaj pościć przez dłuższy czas. Gdy został duchownym miał zostać wybrany na biskupa Miry. Okazał się być dobrym pasterzem, nawiedzał wdowy, rozdawał pieniądze ubogim. Gdy dowiedział się, ze córce szlachcia ubogiego grozi pójście na ulicę, postanowił a wspomóc i podrzucił mieszek z pieniędzmi. Tak postąpił w przypadku drugiej i trzeciej córki. Stąd trzy złote kule, pieniążki, sakiewki, które podrzucał temu szlachcicowi. Miałby też wskrzesić troje dzieci, które utopiły się podczas zabawy – stąd wyobrażany z trójką dzieci. miał też wskrzesić marynarza, który w czasie burzy spadł z masztu. Jemu tez życie przywrócił Mikołaj.

Gdy w mirze zapanował głód miał przyśnić się kapitanowi statku i przekonać go do przypłynięto do Miry. We śnie miał zostawić mu zaliczkę, gdy ten się obudził rano zobaczył ją na stoliku koło swej koi.

Patronuje dzieciom, pannom na wydaniu, niesłusznie skazanym, pasterzy, piwowarów.

Przedstawiony z trójką dzieci, balią.

Gdy ucisza burzę

Św. Notburga z Tyrolu – 13 XI

1265 – 1313 r.

Urodziła się w Rattnebergu w Tyrolu, w rodzinie chłopskiej. Miała być dziewczyną kuchenką za maku Heinricha z Rottenbergu. Żona Heinricha – Otylia, była cięta na podkuchenną, która była dobra chrześcijanką i to, co mogła, wynosiła poza teren zamku. Została wyrzucona z zamku i poszła na służbę do chłopa z miejscowości Eben. Cud – Bauer, chłop, był złym człowiekiem, wymagał od niej pracy ponad siłę i gdy chciała się modlić. Kiedyś Notburga chciała się pomodlić, wyrzuciła sierp, który zawisł w powietrzu, a ona nie mogła go dosięgnąć.

Gdy Otylia zmarła Henryk przywrócił Notburgę na zamek.

Po jej śmierci kult lokalny zaczął się szerzyć.

Przedstawiona z chlebami, bułką, sierpem.

Św. Onufry – 12 IV

Pafnucy wziął go za szympansa. Nagość Onufrego okrywały włosy. Po jego urodzeniu szatan podpowiedział ojcu, że jest bękartem. Kazał je poddać próbie ognia. Ojciec mógł chcieć dokonać próby, mówi się, ze Onufrego ocalił anioł. Został przeniesiony do klasztoru, został pustelnikiem. Przez pierwsze trzy lata miał być żywiony przez białą łanię, która miała go wykarmiać. Zmarł ze starości, anioł mu codziennie przynosi chleb w postaci komunii.

Patronował tkaczom i farbiarzom. Zakonnikom, dorożkarzom

Wzywany od nagłej śmierci bez sakramentu

Kult jego rozprzestrzenił się na wschodzie. W Konstantynopolu miał dwie kaplice. Jego relikwie na Sycylii, w Rzymie.

Atrybuty – włosy, spódniczka z traw, łania, krzyż, korona i berło. Leżą zwykle na ziemi – oznacza odrzucenie godności władcy Abisynii, która mu przysługiwała.

Św. Otylia Opatka –13 XIII

660 – 720

Urodziła się w Obernai. Urodziła się niewidomo, po chrzcie odzyskała wzrok i powróciła do ojca, który jej się wyrzekł. Ten ufundował jej klasztor, którego opatką została.

Od IX wieku kult jej wzrastał.

Do XIX wieku jej kult był popularny w Alzacji, Bawarii, we Francji, Czechach.

Patronka okulistów, niewidomych i Alzacji. Wzywana przy chorobach oczu, duszy i uwolnienia dusz z czyśćca. Wymodliła podobno duszę jej ojca z czyśćca.

Przedstawiana z oczami na księdze, w stroju zakonnym, z pastorałem.

Św. Patryk Biskup – 17 III

Patron 17 03 – ST Patrick ‘ s Day

Urodził się w rodzinie romano – brytyjskiej. W wieku lat XVI uprowadzony i sprzedany do niewoli. Tam zaczął studia nad wiarą, stał się człowiekiem skupienia, modlitwy, udało mu się zbiec na kontynent.

miał wypędzić węże z Irlandii. świeciły mu się końce palców, zamieniał śnieg w mleko i masło. Król Angus przyjął chrzest w imieniu swego narodu z rąk Patryka.

Patron Irlandii, górników, kowali, bednarzy, fryzjerów.

Główne atrybuty – strój biskupi. Zwykle jest ubrany w zieloną kapę. Czasem trzyma w ręku koniczynkę, za pomocą której miał im tłumaczyć istotę trójcy świętej. Węże są jego atrybutem, często pokazuje wężom na morze. Ognie czyśćca, które widnieją w dziurze koło Patryka, czasem krzyż z podwójnym ramieniem poprzecznym. Czasem leprekony, skrzaty.