WYKŁAD 21.11.2001R.
Osoba fizyczna traci zdolność prawną z chwilą śmierci:
akt zgonu sporządzony przez kierownika Urzędu Stanu Cywilnego na podstawie karty zgonu wystawionej przez lekarza
następuje sądowe stwierdzenie zgonu
sądowe uznanie za zmarłego (za zmarłego można tylko osobę zaginioną; nie można uznać za zmarłą, osobę, która nie ukończyła 23 lat przed końcem roku kalendarzowego; jeżeli upłynęło 10 lat od końca roku kalendarzowego, w którym wg istniejących wiadomości jeszcze żył; jeżeli ukończył 70 lat w chwili uznania za zmarłą to jest 5 lat)
jeżeli osoba zaginęła w podróży to dopiero po 6 miesiącach może być uznana za zmarłą, (jeżeli nie można stwierdzić, że to była katastrofa to po upływie roku, gdy statek miał przybyć do portu przeznaczenia, a gdy nie miał to po upływie 2 lat)
jeżeli w związku z bezpośrednim niebezpieczeństwem osoba zaginęła to wówczas termin jest liczony po upływie roku, kiedy ubezpieczenie ustało lub powinno ustać
c) imię i nazwisko - indywidualizuj osobę fizyczną, odróżnia go od innych osób
dziecko, które pochodzi od męża matki nosi jego nazwisko chyba, że małżonkowie oświadczyli w chwili zawarcia małżeństwa, że dziecko będzie nosiło nazwisko matki
kiedy dziecko jest uznane przez ojca, chyba, że oświadczy on, że będzie ono nosiło nazwisko matki
kiedy wniesione jest o ustalenie ojcostwa i sąd stwierdza, czy ojcem jest dana osoba i wówczas też tu się ustala nazwisko, jeżeli ojcostwa nie ustalono to nazwisko matki
gdy rodzice nie są znani, to Sąd opiekuńczy nadaje dziecku imię i nazwisko
jeżeli kobieta zawarła związek małżeński z mężczyzn, który nie jest ojcem dziecka to mogą złożyć oświadczenie woli przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego, że będzie nosić nazwisko męża matki
jeżeli ukończy 13 lat to składa oświadczenie woli czy chce nosić to nazwisko, (jeżeli nosi nazwisko ojca biologicznego to niedopuszczalne jest żeby miało nazwisko męża matki chyba, że na podstawie sądu, przysposobione nosi nazwisko przysposabiającego, Sąd opiekuńczy może zdecydować czy przysposobiony może nosić nazwisko dwu członowe, kiedy małżonkowie zdecydują swoim nazwisku przez złożenie oświadczenia woli w czasie zawarcia małżeństwa - mogą mieć wspólne nazwisko, które jest nazwiskiem jednego z nich, zachować dotychczasowe nazwisko, mogą połączyć nazwiska)
d) miejsce zamieszkania - to miejscowość, w której osoba ta przebywa faktycznie z zamiarem stałego pobytu. Adres to dokładne wskazanie gdzie osoba ta mieszka, przebywa. Ma znaczenie, gdy:
dla ustalenia miejsca wykonania zobowiązania
jeżeli zobowiązanie niepieniężne - miejsce zamieszkania dłużnika
jeżeli zobowiązanie pieniężne - miejsce zamieszkania wierzyciela w chwili spełnienia oświadczenia
powództwo - wytacza się przed sadem, którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania. W postępowaniu nieprocesowym właściwy jest sąd miejsca zamieszkana wnioskodawcy. W sprawach spadkowych właściwy jest sąd ostatniego zamieszkania spadkobiercy. Osoba fizyczna może mieć tylko jedno miejsce zamieszkania. Miejscem zamieszkania dziecka małoletniego jest miejsce zamieszkania jego rodziców.
e) stan cywilny - stwierdza się na podstawie aktów sporządzanych w księgach Stanu Cywilnego:
akt urodzenia się osoby
akt małżeństwa
akt zgonu
Stan cywilny - to określona sytuacja prawna człowieka ze względu na jego przynależność do rodziny.
Stan osobisty - zespół cech ściśle osobistych i przynależnych jednej osobie tj. wiek, płeć i stan zdrowia psychicznego.
Dobra osobiste - imię i nazwisko, prawa autorskie, godność, wolność osobista wygasają z chwilą śmierci osoby fizycznej, są bezwzględnymi, niemajątkowe, niezbywalne, nie podlegają dziedziczeniu.
OSOBY PRAWNE -to wyodrębniona jednostka organizacyjna, która zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa może występować jako samodzielny podmiot prawa cywilnego. Jest ona tworem sztucznym powstałym przez człowieka. W Polsce obowiązuje tzw. Normatywna koncepcja osobowości prawnej, w której za osobowością prawną nie może zostać tylko taka organizacja, której przepisy prawne uznaje osoba prawna. Artykuł 33 KC mówi, że organami prawa są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną. Na istotę osoby prawnej składają się:
element ludzki - załoga pb
element majątkowy
element organizacyjny
cel - określony w statucie albo w przepisach regulujących działalność takiej osoby prawnej
Atrybuty osoby prawnej:
zdolność prawna - możliwość bycia podmiotem praw i obowiązków może być ograniczona, bo osoba prawna może być opiekunem, nie może sprawować władzy rodzicielskiej (osoba prawna uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania do właściwego rejestru - charakter konstytutywny, a pozostałe obligatoryjny)
zdolność do czynności prawnej - realizowana jest przez organy osoby prawnej (organ kolegialny powołuje za pomocą głosowania, może to być osoba lub zespół takich osób); organ osoby prawnej nie jest odrębnym podmiotem prawa - jest częścią składowa osoby prawnej, jeżeli działa organ osoby prawnej tzn., że działa osoba prawna (wyjątek: działanie tzw. Rzekomego organu - osoba, która przekroczyła kompetencje lub nie była organem, jeżeli zawarła umowę w imieniu osoby prawnej to umowa ta nie rodzi skutków dla osoby prawnej. Rzekomy organ zobowiązany jest zwrócić to, co uzyskał przy umowie a także naprawia szkody drugiej stronie. Kompetencje osoby prawnej wynikają z ustawy, z opartego na ustawie statutu
nazwa i siedziba
Nazwa - utożsamiana z nazwiskiem osoby fizycznej ma na celu odróżnienie osoby prawnej od innych
Siedziba - odpowiada najczęściej miejscu zamieszkania, przy czym siedzibą osoby prawnej jest miejscowość, której działa organ osoby prawnej.
Dobra osobiste