Wykład 3

Włoska szkoła historyczna.

Kino amerykańskie - burleska, western

David Griffith

„Narodziny narodu”, 1915, nawiązywał do wojny północno południowej w Ameryce;

„Nietolerancja, dramat porównań”,1916 pierwotna wersja to 72 godziny, później 4; film składa się z 4 epizodów, które dzieją się w różnych czasach historycznych: upadek Babilonu, droga krzyżowa Chrystusa, noc św. Bartłomieja oraz wątek współczesny („Matka i dziecko”); chciał pokazać powtarzalność konfliktów, niezależnie od czasu historycznego pojawia się wątek walki dobra ze złem; wszystkie wątki były prowadzone symultanicznie dlatego film był niezrozumiały dla widza. Dystrybutorzy w efekcie pocięli film na kawałki i wyświetlali każdy wątek jako osobny film. Po jego klęsce filmowej (i finansowej) przestano „ufać” reżyserom, a na plan zaczęto przysyłać nadzorców od dystrybutorów (ówcześni „producenci”).

1919 „Złamana lilia”; główną rolę grała Lilian Girsh, kameralny, tani film, adaptacja powieści; historia maltretowanej przez ojca dziewczyny, później jej opiekunem staje się pewien Chińczyk; dobry film pod względem operatorskim, ostatni „duży film” Griffitha;

Pierwszy świadomy artysta kinowy, bardzo konsekwentny w trickach filmowych, montaż, co można robić z kamerą i czasem filmowym, często stosował zbliżenia; ojciec autentycznej narracji filmowej. Stworzył model nagrania, który obowiązywał w kinie bardzo długo (następny „kamień milowy” w dziedzinie filmu to „Obywatel Cain” - Orsona Wells'a połowa lat '40). Zreformował grę aktorską. Przeniósł do filmu książkowy sposób opowiadania (poprzez montaż). Wzorcem dla niego były powieści Dickensa. Pracowanie na zasadzie kontrastu, aby spotęgować napięcie. Nie wymyślał porywających historii, wykorzystywał stałe typy bohaterów (matka, córka, władca itd.). Jeden z wielu, który z dużego sukcesu skończył w nędzy.

<Charlie Chaplin „Dyktator” w 1944 r. z wątkami dźwiękowymi (dźwięk w filmie był już od lat '30)>

EKSPRESJONIZM FILMOWY W NIEMCZECH (KINO NIEME)

Czasy po I Wojnie Światowej. Klimat tego nurtu kina wpisywał się dobrze w klimat powojenny (pesymistyczny). Sztuka wyrazu, specyficzna postawa twórcy, który oddaje to, co czuje, a nie realizm świata.

Źródła:

• Teatr niemiecki był dobrze rozwinięty, największym reformatorem był Max Reinhardt. Stylizowane kreacje, specyficzne zagranie światłem, światła ekspresjonistyczne (punktowe, snop światła na jeden element), wydobywa kontrasty, gra aktorska bardzo stylizowana - grali z maskach, silnie ucharakteryzowani, przerysowane gesty, mimika. Wszystkie te zabiegi zostały nieniesione do filmu.

• Literatura romantyczna (o posępnym klimacie, baśnie), literatura gotycka (fantastyka, średniowiecze, zamki gotyckie, Dracula, Frankenstein).

• Malarstwo, rzeźba - specyficzna ostrość wyrazu, deformacje, („Krzyk” Muncha). Der Sturm - plastycy, którzy zaczęli robić dekoracje do filmów ekspresjonistycznych.

Podstawowe środki wyrazu w sztuce ekspresjonistycznej:

• Egzaltacja wyrazu - szczególne, cielesne podkreślenie przeżyć wewnętrznych. Mimika, gesty, zachowanie.

• Wykorzystanie w sztuce emocjonalnych walorów koloru. W tym czasie kino było tylko czarno - białe, ale chodziło też o wykorzystanie kontrastu.

• Wykorzystanie emocjonalnych walorów linii (kreski) - ukośne, dynamiczne, deformacje kształtów.

Znani reżyserzy ekspresjonizmu: Felix Lang, Robert Weine, Fridrich Mudnau , Paul Leni, Leopol Jesner, L. Pick, Thea von Harton, (????)

Kaligaryzm nurt fantastyczny, „Gabinet doktora Kaligari” (1919 r.), reż. Robert Weine. Oderwanie od rzeczywistego świata. „Nosferatu” F. Mudnau, „Gabinet figur woskowy” P. Leni, „Zmęczona śmierć”, „Gracz doktor Mabuse” F. Lang. Zjawy, męczące koszmary, despoci, tyrani.

Kamerspieldfilm dramaty kameralne z życia niemieckiego mieszczaństwa zbiedniałego po wojnie. Klimat buntu przeciwko prawom życia. Bardziej realistyczne. „Schody kuchenne” L. Jasner, „Szyny” i „Noc sylwestrowa” L. Pick, „Portier z hotelu Atlantic” F. Mudnau.

„Gabinet doktora Kaligari” - jeden z najważniejszych filmów kina, 1700 m filmu. Wiele niejasności, scenariusz modyfikowany, oparty na dwóch wątkach, doniesienie prasowe z kronik kryminalnych o tajemniczym morderstwie. Przesłanie - Kaligari jest jak cesarz (mordował ludzi za pomocą medium), miał być odpowiednikiem nieludzkiej władzy niemieckiej, która wysyła ludzi na śmierć. Ostatecznie wymowę filmu zmieniono - szaleniec nienawidził i bał się swojego lekarza. Wszystko jest namalowane przez grupę Der Sturm (cała scenografia), wszystko jest sztuczne, od domów po cienie. Aktorzy ubrani na czarno. Film ten zapoczątkował tworzenie filmów w atelier. Utrzymywało to film w klimacie zamkniętym, dusznym.

„Portier z hotelu Atlantic” - scenariusz: Carl Mayer, wielki hotel w centrum Berlina. Dyrekcja hotelu orientuje się, że portier się starzeje, a więc odbierają mu funkcje portiera. Zostaje mu zaproponowana praca posługacza w toalecie hotelowej, ale jest poza tym „prawdziwym” życiem. Zakończenie - na rękach byłego portiera umiera milioner i zapisuje mu cały majątek. Portier wydaje przyjęcie w hotelu, jest niewiarygodnie bogaty. Film sprawny od strony operatorskiej, operator podążał ciągle za głównym bohaterem. Film o próżności społeczeństwa niemieckiego, niespełnionych ambicjach, „pozycji” munduru w mentalności Niemców, ale też o starości, o końcu normalnego życia poprzez stratę pracy. Nieumiejętność poradzenia sobie z utratą pozycji społecznej.

Cechy filmów ekspresjonistycznych

• Zamknięcie w atelier

• Awans plastyki jako elementu dramaturgii

• Specyficzna gra aktorska oparta na zasadzie patosu, przerysowanego gestu

• Brak zainteresowania w kierunku montażu

• Specyficzne oświetlenie
  
  

---