1. Po co żyć?
Cele katechetyczne - wymagania ogólne:
- ukazanie różnorodności celów życiowych, jakie stawiają sobie młodzi ludzie;
- wskazanie na przykładzie Mt 19, 16-22, iż Bóg daje odpowiedź na problemy nurtujące człowieka.
Treści nauczania - wymagania szczegółowe. Uczeń:
- rozumie, iż sens życia człowieka zależny jest od przyjętej przez niego hierarchii wartości;
- wskazuje życie wieczne jako jedyny nieprzemijający sens życia ludzkiego, którego gwarantem jest sam Bóg;
- prezentuje własną hierarchię wartości oraz z szacunkiem odnosić się do poglądów rówieśników;
- przyjmuje postawę ufności wobec Jezusa, który nadaje sensu wszystkim wysiłkom człowieka.
Pojęcia, postaci:
Sens życia
Wartości:
Zaufanie Chrystusowi
Propozycja realizacji:
Nauczyciel prezentuje obrazki z załącznika lub wyświetla je na ekranie pytając za każdym razem, co jest na obrazku. Jeśli wszyscy uczniowie udzielą jednakowych odpowiedzi, nauczyciel podpowiada inną możliwość: obrazek nr 1 - staruszka albo dama, obrazek nr 2 - kolumny lub postaci, obrazek nr 3 - para ludzi albo czaszka, obrazek nr 3 -twarz lub sielski widoczek. Wówczas uczniowie jeszcze raz patrzą na obrazki próbując dostrzec to, o czym mówił nauczyciel. Jeśli zaś odpowiedzi uczniów różnią się, nauczyciel wybiera dwie osoby o odmiennym zdaniu i one objaśniają pozostałym, co zobaczyły na obrazku.
Krótka dyskusja podsumowująca oglądanie obrazków - zwrócenie uwagi na złudzenia optyczne jako wyjaśnienie różnej ich interpretacji. Nauczyciel pomaga uczniom dojść do wniosku, iż to, że coś nam się wydaje takie czy inne, nie zawsze takim jest - nie tylko w odniesieniu do obrazów, których interpretacja może być różna, zależnie od percepcji obserwatorów. W życiu każdego pojawiają się sytuacje, które mogą być różnie interpretowane - stosunek do nich czy umiejętność radzenia sobie z nimi zależą od wrażliwości, charakteru, a nierzadko od hierarchii wartości i religijności człowieka.
Burza mózgów - uczniowie poszukują dwóch odmiennych reakcji na jedno wydarzenie lub sytuację życiową. Nauczyciel zapisuje je na tablicy, a uczniowie przepisują, np.:
Wydarzenie/ sytuacja |
Negatywna reakcja |
Pozytywna reakcja |
Nowa szkoła |
zagubienie, strach przed nowymi znajomymi i nauczycielami |
radość z rozpoczęcia nowego etapu, możliwość poznania nowych osób |
Przyjaciel zawiódł zaufanie |
Smutek, nieufność wobec ludzi, zamknięcie się w sobie |
przekonanie, iż ta osoba nie była godna przyjaźni |
Poważna choroba |
rozpacz, utrata sensu życia, nieszczęście spowodowane cierpieniem |
szukanie głębszego sensu choroby i cierpienia, ofiarowanie ich za kogoś |
Zła ocena ze sprawdzianu |
niechęć do przedmiotu i nauczyciela, obniżenie własnej wartości |
mobilizacja do nauki, zwiększenie czasu na naukę tego przedmiotu |
Znalezienie cudzego portfela |
radość z cudzego smutku, przywłaszczenie pieniędzy |
oddanie portfela właścicielowi lub na policję, satysfakcja z pomocy, uczciwego postąpienia |
4. Nauczyciel odnosząc się do zadania z początku lekcji podkreśla, iż jak przy oglądaniu obrazków obie możliwości interpretacji były poprawne, tak i reakcje człowieka na określone wydarzenia czy sytuacje życiowe mogą być różne. Wyjaśnia, iż czasem obie są dopuszczalne, innym razem jedna stanowi zaprzeczenie drugiej, może też źle świadczyć o wyznawanej hierarchii wartości, błędnie ukształtowanej moralności. Choć stając wobec danego problemu zwykle skupiamy się na jego rozwiązaniu, to na każdą sytuację trzeba patrzeć w szerszej perspektywie. Wtedy łatwiej zrozumieć jej sens, zaś suma odpowiedzi na wszystkie pytania: „po co…?” ukaże nam sens życia. Unikanie refleksji nad tymże sensem faktycznie może sprawić, że nie rozumiemy lub błędnie interpretujemy to, co nam się przytrafia, co spotykamy na swojej życiowej drodze.
5. Nauczyciel uświadamia uczniom, iż nie wystarczy „jakkolwiek” przeżyć swoje życie, ale starać się przeżyć je dobrze. Wzór takiego życia daje św. Paweł w 2Tm 4,7: W dobrych zawodach wystąpiłem, bieg ukończyłem, wiary ustrzegłem. Gdyby patrzeć na życie jak na maraton, zawody sportowe, to co jest w nim nagrodą? (życie wieczne) Młodych ludzi wszystkich czasów nurtuje, co robić, aby tę nagrodę otrzymać.
6. Odczytanie rozmowy Jezusa z bogatym młodzieńcem z Mt 19, 16-22 z podręczników.
Krótka analiza tekstu biblijnego. Na zakończenie proponujemy uczniom ułożenie alternatywnych zakończeń: 1. bogaty młodzieniec z entuzjazmem przyjmuje propozycję Jezusa; 2. rozmówcą Jezusa jest biedny młodzieniec.
7. Nauczyciel podsumowuje pomysły uczniów stwierdzając, iż to, co robimy i co osiągamy na ziemi nie powinno przysłaniać nam rzeczywistości nieba i wieczności, do której zmierzamy. Jeśli ktoś zbytnio pokłada ufność w samym sobie i tym, co ziemskie, ludzkie, może boleśnie przekonać się o niewystarczalności czy ułomności np. pieniędzy, luksusowych posiadłości, zaszczytów w pracy, sławy.
8. Odczytanie słów papieża Benedykta XVI, skierowanych do młodzieży na krakowskich Błoniach 27.05.2006r.: W sercu każdego człowieka, moi przyjaciele, jest pragnienie domu (…) Drodzy Przyjaciele, nasuwa się pytanie: "Jak budować ten dom?" Zapewne to pytanie niejeden raz kołatało do waszych serc i jeszcze niejeden raz się pojawi. To jest pytanie, które nie raz trzeba sobie stawiać. Każdego dnia musi odzywać się w sercu: jak budować ten dom, któremu na imię życie? Jezus wzywa nas do budowania na skale. Bo tylko wtedy dom nie może runąć. Co to znaczy budować na skale? Budować na skale to przede wszystkim budować na Chrystusie i z Chrystusem. Jezus mówi: "Każdego więc, kto tych słów moich słucha i wypełnia je, można porównać z człowiekiem roztropnym, który dom swój zbudował na skale" (Mt 7,24). Nie chodzi tu o puste słowa, wypowiedziane przez kogokolwiek, ale o słowa Jezusa. Nie chodzi o słuchanie kogokolwiek, ale o słuchanie Jezusa. Nie chodzi o wypełnianie czegokolwiek, ale o wypełnianie słów Jezusa.
9. Praca w parach: uczniowie otrzymują duże koła z kartonu oraz kilka mniejszych kółek (mogą być z różnokolorowych papierów lub różnić się wielkością). Zadaniem uczniów jest zapisanie na mniejszych kółkach wartości, w których wyraża się sens życia. Następnie naklejają kółka na duże koło tak, by utworzyć tarczę do rzutków, na której „strzałem w dziesiątkę” będzie Bóg, np.
10. Konkluzja, w której nauczyciel podkreśla, iż uczynienie Boga centrum życia nie odbiera miejsca niczemu innemu, a wręcz pomaga wszystko inne ustawić na właściwej pozycji. Wówczas nawet jeśli coś innego zawiedzie, nie powiodą się nasze plany czy stracimy sens w to, co mamy lub co robimy, a nawet zawiedziemy się na człowieku, choćby najbliższym, to dom naszego życia nie zawali się, bo nadal mamy fundament, którym jest Chrystus.
Modlitwa: fragment modlitwy o umiejętność czekania:
O Panie, chciałbym pojąć choć trochę sens przyrody, sens jej rytmu.
Pogodzić się z tym, że żniwa potrzebują słońca.
Pogodzić się, że ludzie potrzebują snu.
I że odpowiedzi wymagają namysłu i odczekania.
Pogodzić się, że trzeba dziewięciu miesięcy, aby dziecko przyszło na świat.
I niekiedy dziesięciu lub dwudziestu lat, żeby napisać książkę.
Jak bardzo chciałbym — już! — skończyć pisać.
Pogodzić się bez narzekania, które niczego nie zmienia, z trybem, jaki narzuca natura rzeczy.
Na koniec zgodzić się na to, by żyć w tym, co Ty stworzyłeś, a nie w tym, co ja. Nic nie stracę na tej zamianie.
O Panie, spraw, żebym pokochał to monotonne, ale pełne sensu mijanie dni i pór roku, to nie kończące się dojrzewanie owoców i słów...
Spraw, żebym umiał czekać na cierpliwość.
Praca domowa: pisemna odpowiedź na list zamieszczony w podręczniku lub polecenie z książki.
Załącznik:
Autor: dr Aneta Ryzacher-Majewska
http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/benedykt_xvi/podroze/pl_20060527_4.html [dostęp z dn. 22.05.2012r.].
http://www.opoka.org.pl/biblioteka/M/MO/trudne_dni.html#m1 [dostęp z dn. 21.05.2012]
http://adonai.pl/relaks/zludzenia/ [dostęp z dn. 21.05.2012]. Ewentualnie można wybrać inne obrazki z podanej strony, np. ptaki czy twarz kobiety, osioł czy foka, łabędź czy wiewiórka itp.
BÓG
wykształcenie
Rodzina
praca
pieniądze
znajomości
talent
szczęście
sława
zdrowie
sukcesy
wiara
Miłość
Przyjaźń