TEORIA URBANISTYKI

W 1/SEM IV

TEMAT: Podstawowe pojęcia -PRZESTRZEŃ, MIEJSCE, ŚRODOWISKO

(str 7-10)

1. Urbanistyka jest nauką o budowie miast i osiedli.

URBS - oznacza miasto, ale powyższe pojęcie dotyczy wszystkich problemów związanych z

-planowaniem -planowanie przestrzenne

-urządzaniem

-zorganizowaniem pod względem kulturowym, technicznym, gospodarczym.

Osiedle-to pojęcie ogólne; zespół zabudowy przypominającej zabudowę miejską,??? a ludzie nie są zatrudnieni w rolnictwie.

2. Gospodarka przestrzenna -jest to pojęcie szersze niż urbanistyka. Obejmuje zagadnienia związane z planowaniem przestrzennym, ale związana jest z gospodarką komunalną

-GOSPODARKA:

• Przestrzenią- (czym?) zagospodarowanie tej przestrzeni:

-urządzenie przestrzeni jej zorganizowanie (kulturowe, techniczne, gospodarcze)

-zabudowa (także się tu mieści)

-planowanie

• W przestrzeni (jak zarządzać?) gospodarowanie tym sensie, jak każdy gospodaruje, gospodarka komunalna.

3. Df: ŚRODOWISKO- to ogół czynników otoczenia: ożywionych i nieożywionych, oddziaływujących na organizmy żywe, ulegające pod ich wpływem ciągłym zmianom.

R.str10: Zakres pojęciowy słowa „środowisko”

ŚRODOWISKO

NATURALNE KULTUROWE (przyrodnicze?)

-niezbędne do życia człowieka -to środowisko naturalne + te zmiany,

-w min. stopniu człowiek je przekształca które człowiek wprowadził poprzez

jego przystosowanie do swoich potrzeb

BIOTYCZNE ABIOTYCZNE

(rośliny, zwierzęta) ZABUDOWANE

(rzeźba terenu, zabudowa)

ZAMIESZKAŁE PRZEZ CZŁOWIEKA

(SPOŁECZNE)

STREFY OBSZARY REJONY

TERYTORIA MIEJSCA

PRZESTRZENIE

(z punktu widzenia gospodarowania)

OTWARTE ZAMKNIĘTE

(przestrzeń między (podział umowny)

budynkami)

O JAKOŚCI ŚRODOWISKA ZAMIESZKANIA (środowiska zamieszkałego przez człowieka) ŚWIADCZY JAKOŚĆ JEGO PRZESTRZENI OTWARTYCH (przez nie możemy powiedzieć jaka jest jakość środowiska)

4. Ekosystem - z greckiego: ecos dom

• „bliski” środowisku

• „w określonym miejscu”

Df: Ekosystem - to przestrzeń o jednorodnych cechach abiotycznych (np: rzeźba terenu) i zbiorze organizmów od siebie zależnych (i na siebie działających)

5. Przestrzeń to:

- rozciągłość, w której występuje świat ludzkich symboli: materialnych i niematerialnych.

Przestrzeń: mityczna, duchowa, konceptualna, niedefiniowalna.

Natomiast definicją bliższą urbanistom i architektom stanowi:

- to objętość zdefiniowana przez elementy fizyczne i wyobraźnię człowieka.(przestrzeń: za każdym razem ją określamy np. budynki itp).

Przestrzeń: -pragmatyczna -relatywna

-ekonomiczna, -zachowań

-absolutna -abstrakcyjna

- czasoprzestrzeń (taka, która się zmienia w czasie- 4-ty wymiar przestrzeni)

R.str 7 Zakres pojęciowy słowa „przestrzeń”

6. Miejsce - gdy przestrzeni nadamy jakieś znaczenie (nazwiemy ją).

Najważniejsze miejsca w środowisku zamieszkania (określamy):

DOM WARSZTAT PRACY ŚWIĄTYNIA CMENTARZ

mieszkanie dom ołtarz grobowiec

osiedle zakład pracy kaplica nekropolium

budynek organizacja pracownicza kościół mauzoleum

dzielnica dział gospodarczy sakrum pomnik

miasto sektor gospodarczy wartość chroniona zabytek

rejon miasto

kraj region

kraj

Jako architekci uczestniczymy w powstawaniu miejsc poprzez organizację przestrzeni przy pomocy fizycznych, materialnych elementów.

Dla identyfikacji miejsca nie wystarczy znajomość jego fizycznych parametrów. Konieczna jest również znajomość ludzkich działań z nim związanych oraz pojęć i opisów, które to miejsce określają.

GENIUS LOCI (duch miejsca) jest atrybutem tożsamości miejsca

Tożsamość miejsca (miasta) jest także budowana na dziedzictwa kulturowym (bardzo ważna jest przeszłość)

Znaczny % działań w przestrzeni podejmowanych jest przez ludzi, a ci co planują- organizują tę przestrzeń, aby ją można było użytkować.

Podejmując działania trzeba identyfikacji miejsca (nie tylko urządzenia i sens zagospodarowania), ale i działania ludzkie, związane z tą przestrzenią

7. Zaprojektowanie przez zaplanowanie

Różnica między projektowaniem, a planowaniem:

1. Projektowanie - to projekcja, wizja tego co chcemy uzyskać.

Projekt-planu, propozycja- bez statusu uchwały (decyzji, ustawy) ale to projekt czegoś.

2. Planowanie - to narzędzie; Zamiar, na podstawie którego chcemy zrealizować wizję.

Często plan jest prawem (ale to zawężenie pojęcia)

Mpzp- to prawo miejscowe, ale są i inne plany np.: miasta (jego zagospodarowanie albo mapa trafienia do jakiegoś miejsca)

Studium- faza pracy nad projektem, o charakterze dociekań (co można a co nie w danym miejscu zrobić i warunki tych zmian).

Polityka przestrzenna - pewien zespół działań, które podejmujemy aby zrealizować cel.

(jest oparta na celowych działaniach)

8. Schematy profesjonalne przestrzeni to możliwości przedstawienia przestrzeni

R. str 8. Możliwości konceptualnego odwzorowania przestrzeni

SCHEMATY PROFESJONALNE PRZESTRZENI

PLANIMETRYCZNY PERSPEKTYWICZNY CZASOPRZESTRZENNY INTENCJONALNY

-mapy -fotografia -film, endoskop -ideogram

-rzuty na płaszczyznę -rysunek perspektywiczny -plan przekształceń -schemat struktury

-aksjometria -makieta (wszystko w mniejszej -strategia rozwoju -schemat systemu

skali) (rozwiązań)

rzutowanie elementów, film daje czasoprzestrzeń

które chcemy ująć w przekazie (zmiany)

plan przekształceń, który jest projekcją zmiany, jaka zajdzie w przestrzeni, w nim są widoczne przekroje przestrzenne

strategia rozwoju- forma widzenia przestrzeni gospodarczej

Mapy i schematy opisują przestrzeń

9. Prezentacja- slajdy

-mapa Polski- plamki to informacja o przestrzeni, środowisko przyrodnicze (rzeki, złoża) = legendasymbole

im skala dokładniejsza tym więcej informacji i bardziej czytelna. Mapy w skali 1:25tyś i dokładniejsza dla planowania przestrzennego

-pojedyncze budynki

-ścieżki

-podziały terenów (pod względem wartości)

-warstwice

Węgrów (1:30tyś)- tereny otwarte, tereny przemysłowe, wody, lasy [charakter przestrzeni fizjonomicznych] (b. zbliżone zdjęcie-samolot)

• Mapa użytkowania terenu jest wyjściową do wszelkich innych map

• mapy kolorowanie, zaciemnianie (hipsometria) rzeźba terenu

• 
  mapa zasadnicza - inf. o budynkach (kondygnacje), sposób urządzenia go wewnątrz, ulice, ścieżki, zieleń i to co pod ziemią. Np. osiedle mieszkaniowe

podstawowe dla decyzji administracyjnych

Na tej mapie mogą być elementy projektowe np. węzeł drogowy, czy zaznaczone pasy drogowe

Często wykonując projekt planu dokonujemy zmian użytkowania terenu.

Na danym terenie może być kilka funkcji (z nimi wiąże się sposób użytkowania terenu)

Ak-wysoka zabudowa mieszkaniowa

Ao- niska zabudowa mieszkaniowa

Vl- zieleń

mapa użytkowania terenu prawo właściciela do użytkowania terenu

odnieść do przestrzeni

opracowanie tych planów: różna dokładność (często sama rejonizacja bez granic; gdzie co będzie umieszczone-bez granic) Projektowanie budynków też może być konkretne

-np. mapa dla konserwatora zabytkówktóre są chronione, a które można burzyć

najnowsze i najstarsze budynki (kolorami).

Kolorami można też: rozróżnienie funkcji budynków (handlowo-usługowe, czy niskie czy wysokie)

Można też pokazywać dachy - oddanie charakteru miasteczka (Jarosław-dawniejsze miasteczko)

Sam budynek też rzuty, które są przekrojami poziomymi (schody)

Elewacje tego budynkuto przekroje pionowe (ile kondygnacji)

Metody perspektywiczne: obraz (iluzja przestrzeni), operowanie plamami. (Turner)

-Rzuty z lotu ptaka

-zdjęcia, fotografie - im wyżej tym mniej szczegółów , (można też sfotografować makietę)

-obrazy satelitarne wymaga dopracowania =>czytelność. Czerwień, zieleń [wzmocnienie przebiegu dróg] (mapa Warszawy)

czasoprzestrzeń

3 zdjęcia z 1 miejsca (o różnych porach, czasie)

-zmiany koncepcji zagospodarowania przestrzennego (na 1 mapie mogą być naniesione zmiany) np. Sandomierz (64r, 71r, 88r) i nałożenie 3 planów

=>które elementy 1 pomysłu zostały zrealizowane

czy ulica w Legnicy (66r, 86r)

intencjonalne

-stan obecny, dojazdy,

wyodrębniony układ komunikacji

-schematy np.: usytuowanie Campusu uniwersyteckiego w stosunku do miasta

*uproszczona mapa

*zasadnicze elementy

relacje wzajemne między gruntami

uproszczone symbole (instytucje: jak zagospodarować teren)

schemat relacje odległościowe (już nie odnosi się do mapy)

zmiany ludnościowe

Uzupełnienie wiadomości- skrypt str: 7 - 10-

W 2/SEM IV TEMAT: Geneza rozwoju współczesnego mieszkalnictwa

TYPY ZABUDOWY MIESZKALNEJ

1. atrialny

2. wolnostojący

3. kamienica

4. czynszówka

5. segmentowiec

6. wieżowiec

7. blok zabudowy

8. szeregowiec

ad 1. ATRIALNY - na początku od zewnątrz mury bezokienne; od środka wszystkie otwory na wewnętrzne podwórko R. str.46

ad 2. WOLNOSTOJĄCY- otwarty na przestrzeń; pozwala na kontakty sąsiedzkie (z najbliższymi sąsiadami). Najlepiej funkcjonuje jeżeli działka jest duża. Typowy dal terenów podmiejskich.

ad 3. KAMIENICA - typowa dla miasta europejskiego; twory zwartej zabudowy. Z jednej strony okna na ulicę, z drugiej na podwórko. Podwórko jest zwykle przestrzenią o charakterze prywatnym.

ad 4. CZYNSZÓWKA - wiek XIX, gdy miasta silnie się rozwijały, gdy potrzebne były duże zasoby mieszkań- wówczas pojawiła się kamienica czynszowa.

Podwórze - przestrzeń do różnych czynności. (Obecnie to podwórze jest wybetonowane).

do podwórza prowadziła brama. Pozwalało to na bardzo gęstą zabudowę miasta a co doprowadziło do bardzo złych warunków sanitarnych => epidemie, choroby.

ad 5. SEGMENTOWIEC - wynik myślenia o mieszkaniu bardziej oświetlonym.

Składa się z segmentów mieszkalnych. Klatka schodowa do mieszkań; 3-4 wyjścia prowadzą na teren zieleni osiedlowej, podwórza. Związki sąsiedzkie rozluźniają się.

ad 6. WIEŻOWIEC - budynek wolnostojący, punktowiec. 1-2 klatki schodowe, dookoła elewacje otwarte na przestrzeń. Wymaga się dojazdów nie wytwarza się przestrzeń zielona podwórza, przestrzeń o charakterze ulicznym, publicznym.

ad 7. BLOK ZABUDOWY - wyznaczony siecią ulic z dziedzińcem wewnętrznym - przestrzeń grupowa. Podwórze znacznie większe niż w czynszówce; wytwarza grupę sąsiedzką.

Typ zabudowy wielorodzinnej.

ad 8. SZEREGOWIEC - w naszym społeczeństwie nie chce się przyjmować,

-rzadko powstają; popularne w krajach europejskich i USA

-parking - oddzielnie - podwórko nie jest ogrodzone

Poprzez mieszkalnictwo realizujemy pragnienia (potrzeby) społeczne:

1. pragnienie bezpieczeństwa- wydzielamy się od społeczeństwa np. jako grupa społeczna.

2. Pragnienie samorealizacji- skłania do przyjmowania, że:
   -obszar do nas należy
   -mamy obszar o charakterze grupowym
   -mamy obszar o charakterze publicznym
   
   a zarazem chcemy realizować pragnienie współżycia z sąsiadami.

3. Pragnienie oddźwięku??? Społecznego:
   Kontakt między sąsiadami realizowany w przestrzeni, gdzie mamy grupę społeczną.
   Dążenia w strukturze fizycznej - chęć zastosowania podobieństw..????np. Żeby sąsiedzi mieli podobny kolor domu, płotu.

4. Pragnienie nowych doświadczeń: zachęca do poszukiwania nowych doświadczeń w miejscu zamieszkania.
   poprawa mieszkania, zieleni, odnowa.
   Z drugiej strony pragnienie dobrego kontaktu z miastem (dobry dojazd, dostęp do usług)

TENDENCJE

1. Do przestrzeni otwartych (między budynkami).
   Nadawanie tym przestrzeniom konkretnej charakterystyki.

2. Przenoszenie się preferencji kryteriów godziwego zamieszkania z jednych preferencji na inne.
   Były okresy izolacji rodziny, potem wzajemnych kontaktów sąsiedzkich. Obecnie związki grupowe są coraz słabsze (społeczeństwo nuklearne). Obecnie, ważniejsza lokalizacja niż sam dom. Preferencja prywatności, izolacji posiadanie własnego ogrodu, garażu, izolacja od sąsiadów

3. Kryteria jakościowe
   Dzisiaj nie ma możliwości stworzenia mieszkania z samymi cechami pozytywnymi.
   Albo żyjemy w większym skupieniu i mamy dostęp do wszystkich usług lub żyjemy w odosobnieniu kontakt z przyrodą, własne otoczenie, ale trudny dostęp do usług dojazd.

Folie: najprymitywniejsi ludzie - domy w skałach, razem ze zwierzętami

Pierwsze osady - wokół dziedzińca - przestrzeń życiowa oddzielona murem. <przestrzeń za murem była wroga>

Uzupełnienia wiadomości - skrypt str od 15.

W3/ SEM IV

TEMAT: Jednostki sąsiedzkie, urbanistyczne, przestrzenie sąsiedzkie

1. Różnica pomiędzy przestrzenią publiczną, a przestrzenią społeczną.

1. przestrzeń publiczna z lać- coś jest państwowe, z góry zorganizowane dla ogólnych potrzeb; domena władz.

2. Przestrzeń społeczna z lać- społeczny, oznacza nieformalne powst. grup społecznych. Jest to domena grup społecznych. wytworzona przez społeczności (brak formalnego charakteru /przeniesienie ze wsi/)
   Sformalizowanie związków- organizm. władza -grupa/organizacja społ.

2. Miasto buduje się na zasadzie egalitaryzmu:

1. przestrzeń podporządkowana prawom -. Każda Jednostka, grupa społeczna ma prawo do jakiejś przestrzeni. (Prawo teryt.)

2. prawo do dostępu do przestrzeni publicznej (także istnieje)

3. prawo kontroli społecznej - w imię dobra ogólnego (wolność ograniczona dla dobra ogólnego)

3. Stąd egalitaryzm przestrzenny domaga się podziału na 3 przestrzenie:

-przestrzeń publiczną

-przestrzenie grupowe (społeczne)

-przestrzenie prywatne

4. Warunki powstawania grupowych związków drożne kanały komunikacji- zachodzą gdy jest taka możliwość

1. Kontakty w pewnych miejscach, wspólnie użytkowane urządzenia (np. winda)
   (park, kluby dla dzieci)

2. Dogodne warunki współżycia społecznego
   Nie konflikty, ale chęć współpracy, działania wspólnego.

3. Wspólne wartości i symbole
   Ludzie muszą podobnie oceniać te przestrzenie. Te wartości nie mogą być inne, pragnienia ludzi nie mogą być różne (wspólnota- podobne wartości)

4. Identyfikacja z miejscem.

5. Proces umiastowienia

Struktura miejska się historycznie rozwija, ewolucyjne.

FAZY: R. str 15

1. IZOLACJA - siedlisko ludzi, osób, rodzin

2. SKUPISKO

3. SIEĆ

4. STREFOWOŚĆ - pojawia się komunikacja (są pasażerowie), mieszkańcy, pracownicy, rekreacje

5. STRUKTURALNOŚĆ - struktura hierarchiczna (dzielnica osiedla {budynki}, kolonie - kwartały)

6. SYSTEM -dziś ta kategoria

Nie tyle są ważne jego elementy składowe, właściwości elementów i powiązań (ważniejsze są powiązania).

Mówiąc o wyodrębnionej w przestrzeni Jednostki mieszkaniowej OSIEDLE

Tworzy ją społeczność wyodrębniona w przestrzeni miejskiej. Trasy komunikacyjne, zabudowa. Grupa sąsiedzka, zabawowa tylko dla mieszkańców

Ten obszar dostępny ruchem pieszym (aby to dobrze funkcjonowało)

od 5 - 1000 m -dojścia.

W ramach jednostki typu osiedlowego mamy kwartał zabudowy- jest on dla grupy społecznej (mniej licznej). Związana z korzystaniem z tych samych urządzeń.

założona dla niej przestrzeń

miejsca zabaw

wejścia dla tego zespołu czytelne w przestrzeni

Problem samochodu- na zewnątrz, pod spodem lub charakter części jezdni.

Jak duża ta jednostka? Pod uwagę- badania socjologiczne, psychologiczne

Kontakty towarzyskie w miejscu zamieszkania - 3-20 rodzin

Zidentyfikować możemy liczniejszą grupę rodzin - do 150 (niekoniecznie stosunki towarzyskie),
a gdy >150 to dla organizm. tych rodzin trzeba tworzyć formalne zasady współżycia.

150 * 3 = 450 - 500 osób w Jednostce (inaczej kołchoz)

Pojęcie proksemiki

6. Są różne dystanse, o różnym charakterze (jak duże):

1. dystans intymny - bliskie stosunki, 15-20 cm (mąż - żona ; matka - dziecko; ewentualnie sytuacje, gdy jedziemy zatłoczonym tramwajem)
   Dlatego chodniki mają po, 1,5 m aby swobodnie się minąć, (człowiek około 75 cm).

2. Dystans indywidualny - gdy z kimś rozmawiamy - 45 cm - 1,2 m
   (3 m * 3 m -przestrzeń minimalna do rozmowy).

3. Dystans społeczny - większy niż 1,2 m - do 3,6 m. Prowadzimy rozmowę, kontakt w ramach większej grupy, potrzebne jest pomieszczenie

4. Dystans publiczny - wymaga zasady wzajemnego kontaktu plac, pomieszczenie

Ponad 3,6 m do 7,5

Zmysły, którymi rozpoznajemy przestrzeń:

*wzrok 20 m - rozpoznajemy znajomych, gdy jest >20 m rzadko się witamy, przy 30 m ta osoba, do której krzyczymy usłyszy nas.

DOJŚCIA:

• 80 m - długość bliska dojściu, np. do śmietnika, parkingu (tolerujemy ją, długość bliska w naszym odczuciu)

• dystans pieszy akceptowalny to 500 m. Nie myślimy, że trzeba skorzystać z pojazdu. Jest to maxymalna odległość do szkoły, sklepu.
  

Te dystanse określają wielkość Jednostki osiedlowej i sąsiedzkiej oraz wielkość innych składowych.

Aby w przestrzeni sąsiedzkiej powstawały związki, to prócz w.w warunków powstaje niepisany rytuał funkcjonowania przestrzeni grupowych lub społecznych.

-Niepisane reguły występujące w zwyczajach - trudne

-parkowanie

-wyrzucenie śmieci

-trzepanie dywanów - godziny

Ale za to kradzieże zredukowane do minimum, obcy rozpoznawani.

Londyn - największe miast Europy złożona struktura (korzenie w kształtowaniu się społecznościach lokalnych).

Silna władza planistyczna ponad kompetencjami gmin.

Hrabstwo Londyn - najwięcej mieszkańców w latach 20. Na dzień dzisiejszy zmniejszła się liczba mieszkańców na obrzeża (lepsze warunki mieszkaniowe).

Londyn rozwijał się głównie w 19 w. Miał tu miejsce podział własnościowy. [działki dzierżawione i nie można było ich dzielić na mniejsze tereny]. 1914 r. Londyn znaczny rozwój wprowadzenie linii kolejowych. skomplikowanie układu, =. Podział w przestrzeni liniami kolejowymi..

Między zabudowę mieszkaniową wprowadzane były tereny przemysłowe, magazynowe, usługi, komunikacja, co tworzyło złożony układ zagęszczony.

Jednostką łączącą był kościół, szkoła, pub. Dążenie do wydzielania przestrzeni prywatnych..

Czyli pierwsze idee kształtowania Jednostki społecznej związek mieszkaniowy <-> praca. Koniec 19 w uzmysłowił społeczeństwu angielskiemu, że nie tylko praca, ale też wypoczynek, kultura, coś pośredniego między miastem, a wsią ( wieś- komuna, miasto- praca). Howard pomysł- tworzyć miasto-wieś, ale budując poza miastem - kupić tani teren i w niego zainwestować (miejsca pracy, rekreacja, komunikacja). Musi być ogród, centralny ośrodek, aleja, Jednostki sąsiedzkie. I wokół Londynu - miasta ogrody (Garden city). Kontakty towarzyskie.

Także w USA ( Clarence Perry) pomysł Jednostki sąsiedzkiej - ale tu mamy do czynienia z Jednostką osiedlową ( dystans, ulice zew. Tranzyt., ulice wew. Dojazdowe, usługi, tereny zielone.

II Wojna Światowa zniszczenia Londynu - rząd sprawy planistyczne w swoje ręce - koncepcja Wielkiego Londynu (P.Aberdon - pomysł - podział na strefy). Pierścień zielony nie zabudowany, a poza nim nowe miasta.

Wały oddzielają mieszkańca od komunikacji. Małe zespoły mieszkaniowe, własny skwerek, silne kontakty społeczne.

Dzielnica (25 tyś M)

Kilka osiedli (5-10 tyś M)

Kolonia (300-500 M)

Budynek wielorodzinny - nie więcej niż 100 M

W 4/SEM I POLITYKA MIESZKANIOWA

CELE POLITYKI MIESZKANIOWEJ:

-rozwój budownictwa mieszkaniowego

-dostępność mieszkań dla wszystkich grup społecznych

-stałe podnoszenie standardów zamieszkania

POLITYKA -działanie zmierzające do władzy

-rozwiązanie kwestii mieszkaniowej (kiedy miasta zaczęły się rozwijać nastąpiły przepływy ludności)

-system działania ukierunkowanych na cele poprawy życia ludności (szczególnie w miastach)

POLITYKA PRZESTRZENNA -ogół działań do osiągnięcia celu

1 cel - dostępność mieszkań

2 cel - rozwój

3 cel - stałe podnoszenie standardów

INSTRUMENTY:

-normy

-priorytety (plan zagospodarowania przestrzennego)

-możliwość tworzenia rekomendacji

Podmiotem polityki mieszkaniowej są ludzie.

Do realizacji celów powinniśmy mieć możliwość zbadania celu.

MIERNIKI REALIZACJI CELÓW:

1.dostępność mieszkań-określana ceną m² mieszkania na rynku, jeżeli jest nie wyższa niż miesięczne zarobki rodziny to rodzinę stać na posiadanie mieszkania

2.subsydiowanie: -zasoby mieszkaniowe-ich wartość się obniża a koszty ponoszą właściciele zasobów mieszkaniowych; -gdy opieki tego rodzaju nie ma

ROZWÓJ BUDOWNICTWA MIESZKANIOWEGO-MIERNIKI (WSKAŹNIKI):

I. Dostosowanie m² ceny obniża się:

-poprzez kredyty mieszkaniowe (długospłatowe) gdy inflacja poniżej 15% to można podjąć próby stosowania tego mechanizmu

-kontrola budownictwa mieszkaniowego (nie można budować mieszkań zbyt dobrze wyposażonych ponieważ ludzi nie stać, lepiej mieszkać w niepełnym standardzie)

-ograniczenia wysokości czynszu

-można budować mieszkania komunalne

-skupować tereny tanie i oferować je na cele budownictwa mieszkaniowego

II. -liczba zawieranych małżeństw. Jeżeli 4-5 małżeństw/1000mieszkańców, to taka liczba budowanych mieszkań.

Jakie mechanizmy pomagają realizować cel?:

-preferencje inwestycyjne

-rozbudowanie infrastruktury

-cała działalność planistyczna

III. Podnoszenie standardów-trzy mierniki (są to mylące wskaźniki). Warto stosować wskaźniki ekstremalne pokazujące % mieszkań o niskim standardzie np. ilość mieszkań bez wyposażenia sanitarnego/1000mieszkańców...

MECHANIZMY DO REALIZACJI CELÓW:

-normatywy standardowe (mówiły jak budować aby standard się nie obniżał -a to prowadziło do normalizacji i typizacji mieszkań)

-likwidacja substandardów - działanie trudne, dokonywanie wykwaterowań mieszkańców i przenoszenie do nowych mieszkań

-modernizacja na rzecz zasobów mieszkaniowych (na wielką skalę dokonywane były w Berlinie)

-kontrola jakości środowiska w jakim ludzie żyją

Polityka mieszkaniowa musi się opierać na cechach mieszkalnictwa = tezy które trzeba brać pod uwagę przy mieszkalnictwie.

TEZY:

1.Każdy musi gdzieś mieszkać (bezdomność)

2.Rynek mieszkaniowy jest różnicowany (różne preferencje mieszkaniowe : lokatorskie, ekologiczne, migrantów, kawalerów, osób samotnych) propozycje cenowe mogą być zróżnicowane

3.Rynek mieszkaniowy związany silnie z miejscem (mocny aspekt przestrzenny - związki rodzinne)

4.Mieszkanie nie jest z gumy (nie wolno zmniejszać, zwiększać mieszkania)

5.Ludzie dostosowują do swoich potrzeb, wymiana mieszkań wywołuje problemy, koszty produkcji mieszkań są wysokie i przewyższają możliwości osób potrzebujących mieszkania. Mieszkanie - największa inwestycja każdego człowieka, dlatego niezbędna jest pomoc

6.Czas produkcji mieszkania jest długi (3-4 lata)

7.Mieszkanie jest dobrem konsumpcyjnym bardzo trwałym - mieszkanie buduje się na 100 lat

8.Czynniki wpływające na potrzeby mieszkaniowe są zmienne, wynikają ze zmian demograficznych, najwięcej osób chce małe mieszkania - bo ich na takie stać

9.Mieszkanie musi być co pewien czas doglądane, remontowane

10.Koszty infrastruktury technicznej obsługującej mieszkanie są wysokie w stosunku do ceny mieszkania (np. 1 m² za 800 zł - wtedy : wartość terenu 1/3, wartość infrastruktury 1/3, konstrukcja budynku 1/3 - ważne przy kalkulacjach

SYTUACJA MIESZKANIOWA W POLSCE: (str.49)

-liczba rodzin sukcesywnie przewyższa liczbę mieszkań. Rejestrowany znaczny głód mieszkaniowy powodowany jest również nieprawidłowym zasiedleniem mieszkań (mieszkania przegęszczone i niedogęszczone)

-brak otwartego rynku, zróżnicowane ceny oraz niska podaż mieszkań hamują wymianę mieszkań

-zanik budowy tanich mieszkań przy ograniczonej podaży mieszkań na rynku, wysokich kosztach terenu wywołał proces polaryzacji społecznej na wąską grupę ludności zasobnej oraz liczną grupę ludności ubogiej

-zamrażanie kapitału w budownictwie domów jednorodzinnych (długi okres budowy 3-5 lat, kosztowna konstrukcja i wyposażenie, ekstensywność zabudowania terenu, duże powierzchnie mieszkań - powyżej 100 m² ) wywołane było początkowo ograniczeniami kredytowymi, a po 1989 r. wysokim ich oprocentowaniem.

1.liczba mieszkań w Polsce; deficyt mieszkaniowy ≈ 1.5 mln mieszkań

-około 820 000 mieszkań zużyte, zdekapitalizowane

-na remonty za mało się wydaje

-liczba wybudowanych mieszkań w Polsce wzrasta ( 1997-1998 to był dołek 1.9 miszkania/1000osób, dziś 3/1000osób)

-w Polsce 290 mieszkań/1000osób

Finlandia 459/1000 mieszkańców

Niemcy 427/1000 mieszkańców

Węgry 361/1000 mieszkańców

Rosja i Ukraina znajdują się niżej.

Średnio : 4.18 m² na osobę

UE : 30 m² na osobę

Zasoby mieszkaniowe w miastach = 53% (duże zasoby na terenach wiejskich). Ludzie coraz mniej migruja do miast i zostają na wsi ponieważ : mają mieszkanie i wyżywienie, a przeniesienie do miasta to zbyt duży koszt. W Polsce zasoby mieszkaniowe w ponad 60% pochodzą z lat powojennych. Z przed I Wojny Światowej pochodzi 16-17%. Nosze zasoby są stosunkowo młode, nowe. 4-5 mln mieszkań (z 11 mln mieszkań) znajduje się w osiedlach mieszkaniowych.

Jak wspomagać budownictwo mieszkaniowe przez państwo dla rodzin o średnich dochodach?

średnie dochody na rodzinę 3 000 PLN

mieszkanie godziwe 60 m²

1 m² mieszkania 30 000 zł. (144 000 PLN - kredyt) to mieszkanie 180 000. 80% x 180 000 zakłada, że pokrywa kredyt. 20% musi ponieść osoba kupująca mieszkanie. Kredyt na 40 lat.... ..... .... 20-25% z tych 3000 zł. moglibyśmy wydawać na mieszkanie (600-700 zł.) spłata rat i koszt utrzymania mieszkania ( remonty, czynsze, koszty energii, podatki). Kredyt powinien być udzielony na 40 lat i 8% obsługa kredytu gwarantowana przez państwo.

SYTUACJA MIESZKANIOWA W SZWECJI:

-miasta budowane w XVI-XVII wieku znacznie później niż w Europie Środkowej czy Zachodniej

-miasta budowane przez władze królewskie, nadawał prawa i znaczna część należała do króla, zabezpieczył sobie prawa kontroli, techniki planistyczne- rozwijały się dość wcześnie (plany XVII-XVIII wieku)

-sytuacje terenowe bardzo dobre- miasta otrzymywały od króla, nie rozwijały się na terenach prywatnych, tylko miasta- rozwój planistyczny.

SZTOKHOLM:

-założony na wyspie, położenie strategiczne, cała komunikacja wodna odbywała się wokół Sztokholmu- który czerpał zyski z tego. Miasto zaczęło się rozwijać poza układem staromiejskim. Na północ od wyspy, później na południe (tereny królewskie), przy liniach kolejowych powstawały aglomeracje wokół Sztokholmu - zaczęło się zagęszczać, jednostki zaczęły się zrastać. Dzielnica północna najlepiej zagospodarowana (z Zamkiem Królewskim). 1866 -PLAN MICHAGENA - wzorował się na planach europejskich.

-dość szybko rozwija się budownictwo spółdzielcze

-rozwijały się inwestycje w systemie gospodarczym (miasto dawało tereny, ludzie budowali domy)

-ograniczenia czynszowe ( aby rodzina 4 osobowa, 2 pokoje za wysokość 20% swoich zarobków mogła nabyć- budowano mieszkania tanie)

-zabezpieczono kredyty długoterminowe

-początek XX wieku- rozwój mieszkalnictwa

-lata 50-te, problem planistyczny, zabudowa rozrzedzona, tereny północne nie nadawały się pod rozwój, problem rozwiązano- kupiono tereny poza miastem, powstawały nowe zasoby mieszkaniowe. Układ Sztokholmu= podzielony na dwie strefy: mieszkaniową i pracy- wtedy wybudowano metro. Osiedla budowane wokół przystanków aby ułatwić dojazd ze strefy sypialnej do Sztokholmu (charakteryzowały się ośrodkiem usługowym + przystanki)

- lata po 65-tym roku: napływ migrantów, powstaje nowa koncepcja budowy mieszkań: mln mieszkań w ciągu 10 lat, prefabrykacja dla zabudowy mieszkaniowej, nowe normy mieszkaniowe, duże budynki, pojawiają się wielkie gmachy, parkingi, szerokie ulice. Bardzo schematyczne układy : duże bloki, szkoły wyrzucone w stronę zieleni. Pojawiają się symptomy kryzysu co do polityki budowy mieszkań- niewielu Szwedów chce mieszkać w takich schematycznych domach. Połowa lat 70- tych, pojawia się polityka wyższych standardów:

1.kwestia: oszczędności energii. Miasto typu strefowego- jest miastem źle funkcjonującym, miasta o bardziej złożonej tkance urbanistycznej. Powstawały budynki: biura, później duże biurowce...

2 kwestia: budować mieszkania i otoczyć małymi zakładami przemysłowymi i autostradami

-zabudowa z użyciem cegły, miła w odbiorze, dająca się identyfikować z miejscem

-ulice, nie ma przejazdów, nie wjeżdżają tu tranzyty,

-domy, parkingi też musiały pasować do wyglądu urbanistycznego miejsca

-w samym jednym bloku mogły łączyć się funkcje budynku np. hale, osiedla, dodatkowe wejścia

Lata następne- lata poszukiwań zagospodarowania terenu: chodzi o to aby każda jednostka osiedlowa była jednostką sąsiedzką ( w środku rozległy plac wokół usługi i jezioro). Układ pozbawiony schematyzmu, bogato wyposażony w zieleń, parkingi spiętrzone= etażerkowe . Południowo- Zachodnia linia kolejowa została zagospodarowana w inny sposób, został tylko tunel dla wjeżdżających pociągów. Tereny oswobodzone zostały zabudowane. Chodziło o to aby wykorzystać poziom: wierzch tunelu, dawne tory- można wytworzyć nowe obszary parkowe, przestrzenie publiczne. Problem w podnoszeniu standardów, walorów, usług. Zabudowa przypomina małe miasteczko, zespół który swoją formą nawiązuje do tradycji. Problem energii cieplnej i jej oszczędności- rozwiązania: 1.podwórka przykryte dachem (w stronę podwórka wychodzą kuchnie), 2.zlikwidować monotonię wielkich blokowisk, 3.tereny przydomowe miały być sympatycznie urządzone. Problem polityki mieszkaniowej miał swoje priorytety.

W5/SEM IV

TEMAT: Miasto i jego struktura przestrzenna

( str od 11 oraz str: od 15)

1. Miasto (df.) - to historycznie ukształtowany typ osiedla, wyznaczony istnieniem konkretnej społeczności cząstkowej, skoncentrowanej na pewnym obszarze o odrębnej organizacji, uznanej i określonej prawnie oraz wytwarzające w ramach swojej działalności zespół trwałych urządzeń materialnych o specyficznej fizjonomii, którą można uznać za odrębny typ krajobrazu.

K. Dziewoński

2. Struktura miasta; (str 11: Zakres pojęciowy struktury przestrzennej miast wyprowadzony z opisowej definicji miasta)

STRUKTURA ORGANIZACJI STRUKTURA STRUKTURA STRUKTURA

PRAWNEJ FUNKCJONALNA SPOŁECZNA FIZJONOMICZNA

-PODZIAŁ -CENTRUM -PRZESTRZENIE PUBL. -REJONY I OBSZARY

ADMINISTRACYJNY -DZIELNICE -PRZESTRZENIE GRUPOWE -GRANICE I KRAWĘDZIE

-STREFA ZEWNĘTRZNA -PRZESTRZENIE PRYW. -DROGI I PRZEJŚCIA

-SYSTEM TRANSPORTOWY -WĘZŁY I PUNKTY

-SYSTEM INŻYNIERYJNY CENTRALNE

NP. GMINA CENTRUM DZIELI SIĘ NA 7 DZIELNIC.

OBLIGATORYJNY ZWIĄZEK DZIELNIC GMIN: Mokotów, Ochota, Praga Pn, Pd, Ursus, Sródmieście, Wola, Zoliborz.

)?jednostki pomocnicze)

TYMCZASOWOŚĆ DYSFUNKCYJNOŚĆ KONFLIKTOGENNOŚĆ

-nietrwała, zmieni się ustrój -bo każda gmina ma swój

budżet i środki do puli centralnej

Mamy centrum Warszawy; dzielnice (mieszkalne, przemysłowe), są tereny rekreacyjne.

Cechy Warszawy jej granice wyznacz. gdy zakł. wzrost miasta

Rembertów i Ursus - na tej zasadzie dołączone.

Rozwój miasta postępuje na zasadzie pierścieniowych przyrostów.

Czyli rozwój miasta nie następuje w sposób równomierny

Centrum Warszawy zniszczone => odbudowa nie całkowita budowa tego co wcześniej, ale ten układ przedwojennej Warszawy został dostosowany do nowych potrzeb (też związanych z komunikacją)

Cecha przedwojennej Warszawy (plan zagospodarowania przestrzennego) układ koncentryczny, rozwój wokół śródmieścia, drogi obwodowe - otaczające miasto

Centrum - wokół Ogrodu Saskiego (przed 39r)

W wyniku odbudowy

cechy miasta funkcjonalnego ( + szkic : odbudowa na skrzyżowaniu 2 arterii komunikacyjnych => poszerzenia ul. Marszałkowskiej, Al. Jerozolimskich),

podział miasta na strefy funkcjonalne ( wyodrębnione centrum, od pn pas zieleni Park Saski, zach- pas zieleni wzdłuż ul. Towarowej, pd od Towarowej, wschód - Skarpa Wiślana i Powiśle), rozwój osiedli mieszkaniowych , Mokotów, Wola, Ochota, Bielany- miały swoje zespoły przemysłowe

Przecięcie klinami zielonymi- spaja to system komunikacji (opiera się na krzyżu i innych drogach : pn-pd, wsch.-zach.)

Realizacja koncepcji => Oś Saska (granica centrum od dzielnic mieszkaniowych <zaczynających się od Muranowa>)

Na zieleń rezerwowane tereny hali Mirowskiej,

Ale brak mieszkań => Oś za Żelazną bramą

Przebicie ul. Marszałkowskiej przez Ogród Saski (=> jego zmniejszenie)

Naruszenie zapisu ochrony dla Ogrodu Saskiego (sprzed wojny)

Koncepcja odbudowy Warszawy że część charakt. Wnętrz dla powojennej Warszawy - zanikła.

Jednocześnie cechą charakterystyczną jest to, że główne arterie przechodzą przez śródmieście (jest ono przesunięte na południe z Ogrodu Saskiego, w stronę Pałacu Kultury)

Usługi : Nowy Świat, Krucza (koncentrują się wzdłuż głównych arterii komunikacyjnych)

Dziś zmienia się sprawa : śródmieście (obszar b. Adm. niż funkcjonalny), traci charakter centrum (budowa supermarketów)

Centrum	Śródmieście
Ciągi uliczne Kompleksy usług Place Rejony fun. .....?...... Kultura Rozrywka	Komunikacja + usługi PkiN, str. wsch i zach., supermarkety Węzły, parkingi Skwery, ?pustaki Turystyka, handel, Adm. , uczelnia Izolacja, punktowość

Ś

R

Ó

D

CENTRUM M

I

E

Ś

C

I

E

Funkcje śródmiejskie znajdują się wzdłuż ciągów

Dzielnice Warszawy, gęstość zaludnienia, dzielnice mieszkaniowe w centrum.

Duże osiedla mieszkaniowe na obrzeżach Warszawy - Usynów, Natolin, Brudno.

Infrastruktura techniczna, (inżynieryjna).

Warszawa to ważne centrum dla układów zewnętrznych.

Sys. Energetyczny, krajowy - do Warszawy dochodzi szereg ciągów energetycznych (gaz, system ciepłowniczy). W sąsiedztwie Warszawy znajdują się rurociągi

Układ komunikacyjny system obwodnic od pd. Warszawy (góra Kalwaria)

Wokół miasta obwodnice dla układów energetycznych. ( być wybudowana elektrociepłownia), gazowa miała być zamknięta.

System zaopatrywania w wodę Warszawa korzysta z 3 ujęć wodnych: z Wisły (Czerniaków), Praga, a dla północy -Bugo-Narwii (Dębe-Zapora) - najlepsze.

Zaopatrywanie w wody powierzchniowe.

Usuwanie ścieków brak oczyszczalni ścieków dla całego miasta. Jest ta na Pradze -obsługuje prawostronną część Warszawy, natomiast lewostronna - brak.

Odpady - korzysta z 1 wysypiska śmieci (Rejony Góry Kalwarii)

Jest też spalarnia śmieci n aTargówku

Utylizacja odpadów, spalanie, przetwarzanie - brak dobrych rozwiązań

Komunikacja kołowa

-7 dróg biegnących bezpośrednio do śródmieścia, brak obwodnic => ruch się koncentruje w śródmieściu

Planowane autostrady: z Gdańska na pd. (A1) oraz od Niemieckiej granicy aż do Białorusi (A)

Część z planowanych tras nie została wybudowana.

Struktura funkcjonowania związana jest z przestrzenią

Strukturę społeczną - przestrzenie z organizacją społeczną się wiąże.

Są przestrzenie : publiczne, grupowe, prywatne.

R.str. 14

PRZESTRZENIE OTWARTE

PRYWATNE SPOŁECZNE PUBLICZNE

(domena rodziny) (domena grupy) (domena miasta)

PÓŁPRYWATNE PÓŁPUBLICZNE

TECHNICZNE KULTUROWE

W Warszawie dużo jest przestrzeni publ.

-są niezdefiniowane, mają charakter przestrzeni bezpańskich, często są degradowane

=> okres PRL-u, gdzie własność uspołeczniona była własnością niczyją

W Warszawie są tereny (jeszcze sprzed 39 r), zostały uspołecznione. Dziś są przekazywane byłym właścicielom. Nadal jednak brak ustawy reprywatyzacyjnej

Są tereny wywłaszczone dla celów ogólnych (cele mieszkaniowe) lub te co w rękach prywatnych

Dziś mamy często do czynienia z wystąpieniami byłych właścicieli

CECHY POZYTYWNE Wartość i reprezentatywność przestrzeni rekonstruowanych System zieleni śródmiejskiej (Łazienki, Park Saski) Przestrzeń okazjonalnego użytkowania (Las Bielański, Kabacki) Swojskość strefy zabudowy jednorodzinnej Zalążki przestrzeni grupowych w małych osiedlach o niższej zabudowie.

CECHY UJEMNE Przerost przestrzeni publicznych i ich techniczny charakter Zanik przestrzeni grupowych Ograniczenie przestrzeni prywatnych Pojawienie się przestrzeni niczyich Przerost stref izolacyjnych (np. teren wokół Huty Warszawa) Zatarte granice własnościowe i użytkowania (=> konflikty i problemy)

FIZJONOMIA MIASTA

Rejony i obszary	Granice i krawędzie	Drogi i przejścia	Węzły i punkty centralne	Charakterystyczne punkty i dominanty
Śródmieście Tereny zieleni Osiedla Dzielnice przemysłowe Zabudowa jednorodzinna Zabudowa rozproszona	Wisła Skarpa Linie kolejowe Arteria komunikacyjna	Arterie kom. Ulice miejskie Ciągi piesze Ciągi rowerowe	Funkcjonalne Symboliczne	Zabytki Wysokościowce Gmachy publiczne Symbole miasta Miejsca pamięci Inne- funkcjonalne

Skrypt str od 11- 14

W 6/SEM.1 INFRASTRUKTURA MIEJSKA

INFRASTRUKTURA- system urządzeń, obiektów i instytucji nimi zarządzających. (miasto bez infrastruktury nie mogłoby istnieć).

INFRASTRUKTURA OBEJMUJE:

1.usługi (infr.społeczna)

2.wszystkie kwestie techniczne (infr. techniczna)

3.zieleń - jest to system zasilający miasto klimatycznie

IFRASTRUKTURA TECHNICZNA TO:

1.system energetyczny (gaz, ciepło)

2.inf.komunikacyjną (transport, łączność)

3.inf.sanitarną (wodociąg, kanalizacja, oczyszczalnia)

INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA TO przede wszystkim usługi,

- jest systemem składającym się z obiektów i instytucji zapewniających godziwe warunki w środowisku zamieszkania (str.94,95)

Rys.61/s.63

Rys.95/s.96

MIASTO FUNKCJONALNE-ma działać wg. określonego schematu

3 zasadnicze funkcje:

• mieszkaniowa

• pracy

• wypoczynku

/chodziło o to aby te funkcje oddzielać/

Miejsca pracy to miejsca w których korzystamy z usług. Wtedy powstał model skoncentrowanych usług (model usług wyspowych) - został następnie zmieniony w model zespołów mieszkaniowo-usługowych (str.96)

Usytuowanie usług centrotwórczych w jednostce mieszkaniowej (rys.96/s.97)

ZIELEŃ

„ ŚRODOWISKO ZAMIESZKANIA CZŁOWIEKA TO NAJCZĘŚCIEJ OGRÓD”

- człowiek dobrze się czuje gdy mieszka w ogrodzie!

Modelem jest rajski ogród. Dzika natura jest dla człowieka niezbędna. Człowiek tworząc raj na Ziemi tworzy przyrodę. Człowiek gdy przekształca przyrodę powinien brać pod uwagę uwarunkowania. Na środowisko wpływają: wyrzucanie odpadów, dzikie wysypiska śmieci, brak segregacji - jest rzeczą niezbędną i wymaga utylizacji.

1. rzeźba terenu (JEDNA Z FORM TWORZĄCA OGRÓD) - zróżnicowanie terenu, szkielet na którym powstaje,

2. musi to być wszystko zasilane wodą,

3. roślinność - szkielet musi być pokryty roślinnością,

4. twarz ogrodu - architektura ogrodowa

15-20% powierzchni w mieście powinno być przyrodniczo aktywne, pokryte roślinnością

% terenów biologicznie czynnej - powierzchnia gruntu rodzimego na której rośnie roślinność. Jest kryterium planowania.

ROLA ZIELENI:

1.klimatyczna -eliminuje zanieczyszczenia z powietrza, wpływa na stan psychiczny człowieka,

2.użytkowa: - ogrody, parki, skwery, zieleń dekoracyjna

• zieleń specjalna (cmentarze, Zoo, pola golfowe, zieleń osiedlowa np. w formie ogródka lub dziedzińca

• funkcje produkcyjne, rolne - plantacje, sady, ogrody produkcyjne

W 7/SEM 1 INFRASTRUKTURA TECHNICZNA

Przesyłanie Wysyłanie

Ludzie wypoczynek, praca, mieszkanie

Surowce produkcja

Energia energia

Gaz

Informacje inf. wyższej jakości

Miasto oddziałuje na teren dookoła. Promień (R) oddziaływania jest uzależniony od wielkości miasta. Małe miasta = małe oddziaływanie.

Infrastruktura działa na zewnątrz na zasadach liniowych (magistrale, zasady transportowe układają się w pewne ciągi). Miasto wytwarza (w tym układzie) układy obwodnicowe, w których występują węzły w układzie sieciowym.

Gmina- elem.inrf. technicznej

WYMOGI PRZESTRZENNE:

1.strukturalne -sieci magistralne, sieci przesyłowe np. gazu obsługuje nawet po kilka państw. Infr. budowana na zasadzie zadań ponadlokalnych

2.lokalne - (ćw-rozmieszczenia) ???

3.wymogi techniczne

SYSTEM TRANSPORTOWY:

• służy kontaktom między ludźmi

• zdolność do przesyłania ładunków

ZALETY:

• od układu przestrzennego trenów miejskich,

• od strefy zewnętrznej (- w mniejszym stopniu powiązana z miastem),

• rozległość obsługiwanych terenów miasta,

• aktywność gospodarczo-społeczna mieszkańców,

• powiązania dalekiego zasięgu (jeżeli ma lotnisko to i ma narzut na obowiązki transportu),

PRZEJAZDY OSOBOWE mają charakter:

• obligatoryjny (do pracy, domu) - charakter różnicowany w czasie

• fakultatywny (dowolny: do usług, wypoczynku) -łatwo można je skreślić,

SZYBKOSC PORUSZANIA = relacja między czasem przejazdu a odległością jaką mamy pokonać (odgrywa istotną rolę)

WSAŹNIKI:

1.natężenie ruchu= liczba jednostek ruchowych (samochodów) przejeżdżających dany przekrój drogi - określa się punkt na drodze i ilość przejeżdżających przez niego pojazdów

2.pojemność komunikacyjna drogi= max liczba pojazdów jaka może przejechać dany punkt

3.osiągalność komunikacyjna jakiegoś obszaru - podajemy czas dotarcia do tego obszaru

4.dostępność komunikacyjna - łączna liczba osób która w ciągu jednostki czasu mogą dotrzeć np. do centrum miasta,

- dotyczy bardzo ważnych obiektów w mieście np. dworca,

5.poziom motoryzacji= liczba samochodów/ 1000 mieszkańców (jest ważnym wskaźnikiem)

Z uwagi na strukturę miast- miasta mają rozrzucone obszary do których dojeżdżamy.

STRUKTURA KOMUNIKACYJNA:

- problemy parkingowe

- niska sprawność komunikacji publicznej

- terenochłonność

- centrum bez biznesu

- odległe generatory ruchu

Ulice są bardzo terenochłonne. Zadania transportowe realizowane są przez samochody indywidualne. Układy komunikacyjne przy dużym ruchu wywołują różne takie zjawiska. Problemy transportowe współczesnego miasta łagodzą równolegle prowadzone działania na rzecz uprawnień technicznych i organizacyjnych ruchu samochodowego oraz wprowadzanie ograniczeń dla tego ruchu poprzez jego segregacje, uspokojenie, zamykanie oraz wprowadzanie opłat dla uczestników ruchu.

ZASADY RZĄDZĄCE RUCHEM POJAZDÓW W MIEŚCIE:

1.samoczynny przyrost natężenia ruchu na arteriach komunikacyjnych do granic ich pojemności

2.samoczynne przenoszenie się ruchu z aterii przeciążonych na mniej obciążone

SEGREGACJA RUCHU: (tereny osiedlowe, występuje na każdym skrzyżowaniu)

- różnicowanie ruchu w pionie

- segregacja w poziomie -polega na tym, że ruchy samochodowe mijają się z ruchami pieszymi

- segregacja w czasie (np. dostawy towarów do sklepów odbywają się w innym czasie niż czas na który przypada największe natężenie ruchu pieszego)

ZASADY KIERUJĄCE RUCHEM:

1.samoczynny przyrost ruchu do granic pojemności - w dużych miastach to obwodnice zapełniają

2.samoczynne przenoszenie ruchu z przeciążonej obwodnicy na mniej przeciążone ulice

wywołują pewne zjawiska w mieście, które nie bardzo poddają się technicznym rozwiązaniom, prognozom.

Miasto: Sztutgard - miasto nie duże -ale duży poziom zamożności jest w całych Niemczech

- ośrodek pracy dla ludności ze strefy wpływów =30 km od miasta

- duży ośrodek gospodarczy

- dużo osób posiada samochód

- wzrasta liczba mieszkańców strefy

- wzrasta liczba miejsc w strefie, a to wywołuje rozszerzenie strefy wpływów

- w 1961 roku 23% ludności dojeżdżało samochodami osobowymi / obecnie> 60%

- wskaźnik motoryzacji=600 samoch./1000 mieszkańców

- codziennie do miasta wjeżdża 7020 samoch. Osobowych (w różnych celach)

- są wspólne rozkłady jazdy i bilety dla: kolei, tramwaju, autobusu

- gminy podmiejskie przeznaczają tereny pod zabudowę tam gdzie są przejazdy tej komunikacji, miast dąży do tego aby mieć dobre kontakty dalekiego zasięgu, miasto ma być połączone szybkimi połączeniami typu inter-city

- centrum musi rozwinąć kulturę, turystykę- a to wszystko tworzy podstawy do dynamicznego rozwoju.

507 tys. =ludność

33 tys. osób wyjeżdża z miasta 210 tys.osób dojeżdża do Sztutgardu samochodami (2500 tys tys.ludności)

450 tys. miejsc pracy (1300 tys. miejsc pracy)

R=30 km

P=3652 km²

SLAJDY:

Miasto ma tradycję historyczną (_______ dziś Badynia, Litenbergia), dziś ta dolina jest wypełniona centrum miasta i centrum skoncentrowane w dolinie , granica= 30 km; śródmieście zostało bardzo zniszczone w czasie wojny, zakłady Mercedesa w dolinie skanalizowanej rzeki - tereny dobre___________

CECHY CHARAKTERYSTYCZNE ROZWOJU MIASTA: (które zwiększyły liczbę mieszkańców)

- przyrost liczby mieszkań

- dynamicznie wzrasta liczba samochodów osobowych

- miejsca pracy gwałtownie rosły do 70 lat, później stabilizacja

cd. SLAJDY

Miasto ma zagęszczone centrum ( tereny mieszkaniowe rozrzucone pośród wzgórz), centrum zwarte na obszarze: 1400m x 500m -na byłych terenach miasta historycznego; zaczęto budować obwodnicę centrum w standardzie drogi ekspresowej - to nie polepszyło sytuacji, tylko spowodowało łatwiejszy dostęp większej ilości osób do centrum; zaczęto budować garaże wielopoziomowe; dojazd do centrum odbywa się dojazdami serpentynowymi; pod miastem zaczęto budować: uniwersytet, instytuty, parkingi; na ulicy są znaki o uspokojeniu ruchu; osiedla buduje się przy liniach kolei regionalnej (zachęta do kupowania mieszkań); budowane są punkty wzajemnej relacji aby łatwo można byłoby się przesiąść; PROBLEM: cały szereg instytucji wychodzi na zewnątrz, powstało duże centrum rozrywki i kultury. Opera pod miastem -bo łatwiej np. zaparkować niż tłoczyć się do centrum miasta; w Sztutgardzie jest nowoczesne lotnisko i jest ważnym punktem ogniskującym ruch, ale posiada wadę- problemem jest fakt, że do niego dojeżdża się samochodami osobowymi, a liczba ta jest tak znaczna iż trzeba było wybudować parkingi spiętrzone i zamontować ruchome chodniki. Nowa trasa kolejowa (jest pod starym dworcem) przechodzi w tunelu do lotniska potem do Włoch i francji, dworce muszą być przelotowe -nie tak jak było dotychczas w Sztutgardzie, stary dworzec jest tylko dla regionalnej kolei; siec komunikacji publicznej jest bardzo rozbudowana - bo musi być dostępna z rozległych terenów; komunikacja tramwajowa i samochodowa wprowadzona została pod ziemię; bardzo rozległe przejścia dla pieszych- tu samochody nie dojeżdżają; rozwój następuje w kierunku rzeki, a rzeka jest obrośnięta przemysłem. Błędy związane z budowa miasta=?

W1/SEM V

ROZWÓJ to zachodzący w czasie proces przeobrażeń w kierunku form bardziej złożonych i doskonalszych.

ROZWOJEM OBSZARU są zmiany w jego zagospodarowaniu korzystne z punktu widzenia użytkowników.

Rozwój odbywa się poprzez działania inwestycyjne. Składa się z pojedynczych operacji realizowanych przez poszczególne podmioty uczestniczące w procesie rozwoju (instytucje, osoby). Generalnie rozwój ma charakter ciągły, ale nie przebiega równomiernie. W procesie tym obserwuje się napięcia i sprzeczności. Rozwój może być jakościowy i ilościowy.

ROZWÓJ

ILOŚCIOWY JAKOŚCIOWY

(powoduje przyrost jakiejś wartości np. (np. poprawa warunków życia na danym terenie)

mieszkańców, zabudowy mieszkaniowej,

infrastruktury)

Kreowany Spontaniczny Kreowany Spontaniczny

Czasami rozwój ilościowy może spowodować spadek rozwoju jakościowego, np. niedobory infrastruktury gdy wzrośnie liczba mieszkańców.

Rozwój kreowany - jest to rozwój sztuczny, kierowany, wynikający z woli tego, który chce nim sterować.

Rozwój spontaniczny - rozwój zachodzi bez żadnego systemu planistycznego, sterowania.

Często rozwój kreowany i spontaniczny występują równolegle.

Rys. 127 na stronie 122

Opis do rysunku:

System będzie bardziej zbiurokratyzowany, gdy działania zbiorowe będą bardzo kontrolowane.

System legislacyjny - działania indywidualne są kontrolowane przez prawo. Kontrola ta w pewnym sensie ogranicza działania indywidualne.

System organiczny - działają tu prawa dużych zbiorowości.

Rozwój przestrzenny dotyczy środowiska, w którym działa system:

• zarządzania;

• społeczny;

• przyrodniczy;

• zagospodarowania.

Struktury, które nazywamy systemami:

SYSTEM - jest to pewien zbiór elementów, które mają swoje jakieś właściwości, przez które pojawiają się (zachodzą) pewne relacje między tymi elementami. Relacje te mają rozmaity charakter.

System na charakter otwarty - relacje z otoczeniem powodują, że każdy system można łączyć z sąsiednim tworząc megasystemy, lub dzielić na podsystemy.

OTWARTOŚĆ SYSTEMU:

Niebezpieczne zmiany, jakie od kilku dziesięcioleci zachodzą w środowisku przyrodniczym, skłaniają planistów do wskazywania dróg zrównoważonego rozwoju.

ROZWÓJ ZRÓWNOWAŻONY - EKOROZWÓJ polega na takim gospodarowaniu zasobami naturalnymi środowiska i wprowadzeniu takich technologicznych i instytucjonalnych zmian, aby zapewnić osiąganie zaspokajania potrzeb ludzkich zarówno dla obecnych jak i dla przyszłych pokoleń (jest to też zrównoważenie naszych potrzeb z potrzebami pokoleń, które nastąpią po nas).

Osiąganie trwałego i zrównoważonego rozwoju zapewnia łączenie procesów rozwoju gospodarczego i społecznego z ochroną środowiska przyrodniczego, którego ochrona nie powinna być traktowana jako bariera rozwojowa.

Niebezpieczeństwem dla rozwoju zrównoważonego są: spontaniczna skłonność człowieka do gromadzenia dóbr oraz kreowany przez produkcję kierunek do zwielokrotnienia ich asortymentu.

W ustawie o ochronie środowiska znajduje się definicja zrównoważonego rozwoju, która tak samo rozumie, postrzega zrównoważenie.

Zerowy wzrost gospodarczy (Klub Rzymski) 1972r.

W 1978r. raport światowego komitetu do spraw ochrony środowiska i rozwoju.

Osiągnięcie zrównoważenia: harmonijnym rozwojem; podtrzymywanym rozwojem ?

1992r. Agenda 21, na konferencji ONZ w Rio de Janeiro, dokument, który w sposób najbardziej naukowy ujął, sformułował postulaty dotyczące środowiska.

Przesłanki do skonstruowania zasad zrównoważonego rozwoju:

• skończenie zasobów ziemi;

• imperatyw ochrony globalnego klimatu, ochrona powietrza przed zanieczyszczeniem: dwutlenkiem węgla, różnymi tlenkami, które niszczą powłokę ozonową;

• przesłanka odpowiedzialności dzisiejszych pokoleń za stan środowiska. Rozwój gospodarczy nie powinien odbywać się kosztem środowiska naturalnego;

• utrzymanie świata w równowadze (żyć z odsetek a nie z kapitału przyrody).

Cechy zrównoważonego rozwoju:

• sposób użytkowania przestrzeni;

• sposób sterowania, planowania - jakie przyjmować kierunki działań planistycznych zagospodarowania;

• jaka powinna być polityka społeczna aby wspierała rozwój;

• siła regeneracji? Sił społeczeństwa;

• infrastruktura, odpowiednie urządzenia i czas na rekreację;

• transport - ważne zagadnienie;

• ochrona wartości przyrodniczych.

To wszystko powinno być wspierane przez naukę.

Użytkowanie, zabudowa przestrzeni.

WARSZAWA rozrasta się na zewnątrz, zajmując nowe tereny. Coraz więcej przy drogach powstaje budynków o charakterze magazynowym, technicznym. Taka urbanizacja jest wadliwa dla przyszłych pokoleń, gdyż koszt funkcjonowania tej zabudowy będzie wyższy niż teraz. Trzeba także pamiętać o zabudowie przemysłowej np. na polach, ponieważ i ona wymaga obsługi infrastruktury (z czym wiążą się wysokie koszty).

Do terenów wzbogacających ochronę środowiska zaliczymy np. tereny rolnicze, rekreacyjne.

Warszawa do pewnego okresu rozwijała się wzdłuż ciągów torów kolejowych. Obecnie rozwój następuje wzdłuż dróg kołowych, np. Łomianki. Taka urbanizacja powoduje same złe skutki.

Na zielonej trawie, polach nie powinno się budować.

Dwie zasady (prawidłowej zabudowy przestrzeni?):

1. ekonomiczne zrównoważenie zabudowy;

2. elastyczne użytkowanie terenu.

Kierunki działań planistycznych zagospodarowania przestrzeni.

WIEDEŃ - tylko w nielicznych miejscach powstają nowe inwestycje i to tylko tam, gdzie jest komunikacja szynowa. Przede wszystkim modernizuje się tereny zabudowane.

Gromadzenie i tworzenie nadmiernej liczby odpadów z burzenia jest sprzeczne z zasadami zrównoważonego rozwoju. Należy skupić się na modernizacji.

Wszystko co mogłoby świadczyć o wartości jest niszczone gdzie?

W SZWECJI modernizowane są budynki drewniane. W całej Skandynawii są drewniane miasteczka, które ściągają rzesze turystów.

Sprawy społeczne - trudno jest się integrować z podwórkiem, gdzie jest tylko trzepak, brak ławek. Ogrodzone, monitorowane osiedla (odcięte od tego co jest na zewnątrz) także nie sprzyjają zrównoważonemu rozwojowi.

Wypoczynek - powinny być tereny otwarte.

Komunikacja - w wieku XX wiele miast było budowane na zasadzie segregacji funkcji a między nimi występowały połączenia komunikacyjne. Ten sposób nie jest właściwy, bowiem powoduje nadmierną rozbudowę infrastruktury. Dlatego powstał pomysł, by mieszać, łączyć ze sobą funkcje.

Układy komunikacyjne nie mogą rozsadzać struktury miasta. Powinny one wyjść na zewnątrz poprzez budowę obwodnic. Negatywnym zjawiskiem dla układu komunikacyjnego jest powstawanie za miastem obiektów, które wymagają dojazdów, np. supermarketów. Bowiem posiadają one cechy centrotwórcze, przez co zwiększa się ruch kołowy a to jest złe dla zrównoważonego rozwoju.

Należy dążyć do tego, by częściej chodzić po mieście lub jeździć na rowerze. Ale żeby chodzić trzeba mieć blisko (małe odległości). KRAKÓW jest miastem, po którym się chodzi.

Dla środowiska przychylniejsza jest komunikacja lekka.

Ochrona wartości środowiskowych - poprzez tworzenie terenów chronionych. Istnieje problem z terenami poprzemysłowymi (został on dobrze rozwiązany w Zagłębiu Rury).

Przemysł oraz odpady poprzemysłowe i z energetyki powinny być mniej uciążliwe dla środowiska.

Słusznym rozwiązaniem jest to, aby jak najwięcej wody pozostawało na terenie.

Energia wiatru i słoneczna, jest odnawialnym źródłem energii, które nie niszczy zasobów środowiska.

W2/SEM V PRAWA RZĄDZĄCE ROZWOJEM

Do praw rządzących rozwojem zaliczamy:

1. prawo koncentracji;

2. prawo minimalizacji wysiłku;

3. prawo otwartości systemu;

4. prawo nierównomierności rozwoju podsystemów;

5. prawo dyfuzji zagospodarowania;

6. prawo sukcesji.

PRAWO OTWARTOŚCI SYSTEMU - każdy system jest elementem systemu wyższego rzędu i sam może być dzielony na podsystemy.

System zewnętrzny:

ludzie ludzie

surowce produkty

informacje informacje

Miasto jest systemem o cechach organicznych (naturalnych).

Motywy wyjazdu ludzi: odpoczynek, miejsca pracy, wielkie centra handlowe tuż na granicy miasta.

Miasto jest elementem systemu osadniczego:

PRAWO MINIMALIZACJI WYSIŁKU - maksymalne wykorzystanie zasobów istniejących, dostępnych a następnie trudniej dostępnych, niechęć do rewolucyjnych przekształceń, bezwładność raz rozpoczętych działań (np. zasoby mieszkaniowe wykorzystywane do ostatecznego momentu). Tendencja ta (bezwładność) nie jest zazwyczaj hamowana.

Niechęć do rewolucyjnych przekształceń widoczna jest np. w niechęci do budowy nowych dróg. Przy istniejących drogach buduje się nowe obiekty.

Jest to prawo negatywne, bowiem wstrzymuje rozwój (ponoszenie jak najmniejszego wysiłku aby nastąpił rozwój - wysiłek inwestycyjny jest podejmowany dopiero wtedy, gdy wykorzystanie istniejących zasobów przestaje być racjonalne).

PRAWO KONCENTRACJI - przy swobodnym wyborze lokalizacji decydującą rolę odgrywa wartość istniejącego zagospodarowania (prognozę wykonuje się na podstawie stanu istniejącego).

Rys. 115 ze strony 111

Koncentracja liniowa

W Warszawie układy drogowe pokrywają się z układami kolejowymi (jest 7 kierunków).

Preferowanym środkiem jest samochód osobowy, co powoduje rozwój dróg.

Dekoncentracja - od końca XIX wieku jest przedmiotem studiów, rozważań i koncepcji.

Jest to budowa ośrodków miejskich z dala, by odciążyć miasto, pociąga to za sobą wysokie koszta. Wyróżniamy dekoncentrację:

• zewnętrzną. Zjawiska dekoncentracji zewnętrznej, wywołane sprzężeniem zwrotnym, czyli reakcją ujemną na proces koncentracji, powinny być wymuszone, mogą więc one być regulowane. Wymagają jednak ponoszenia poważnych wydatków z budżetów publicznych, aby tego rodzaju dekoncentracja przebiegała w pożądanym kierunku (są więc one procesem wymagającym planowania, sterowania);

• wewnętrzną, związana z akumulowaniem się źródeł koncentracji aż do momentu krytycznego, który wywołuje wzrost (powiększenie) obszaru, pola koncentracji. Ekstensywność zabudowy. Niektórzy nazywają ją procesem dezurbanizacji (w USA są obszary koncentracji bez miast).

Modele rozwoju Warszawskiego Zespołu Miejskiego:

• model zwarty;

• ciągowy;

• wielopasmowy;

• pasmowo-satelitarny.

PRAWO NIERÓWNOMIERNEGO ROZWOJU PODSYSTEMÓW: działań, zagospodarowania, społecznych i informacji - powstanie sytuacji progowych jest wynikiem nierównoległości systemu działań i zagospodarowania.

Podsystem działań - podejmujemy decyzję i działamy. Są to działania, które możemy zrealizować. Ich skutki są stosunkowo szybkie (szybkie i efektywne zmiany).

Podsystem zagospodarowanie - jest wynikiem splotu różnego rodzaju działań. Wymaga czasu (zmiany skokowe, wynik działań inwestycyjnych).

Podsystem społeczny - przekształca się bardzo powoli (powolna adaptacja do zmian w zagospodarowaniu).

Podsystem informacji - jest natychmiastowy.

Rys. 119 na stronie 114, przedstawiający nałożenie się na siebie dwóch systemów: potrzeb i zagospodarowania; nierównomierność zmian rozwojowych w zakresie potrzeb względem zagospodarowania. Np. obecny most jest już mocno zagospodarowany i trzeba podjąć decyzję o nowej przeprawie przez rzekę (krzywa potrzeb wznosi się płynnie, a krzywa zagospodarowania ujawnia skokowe przyrosty, które są związane z okresowym przekazywaniem w użytkowanie nowych elementów zagospodarowania).

Rys. 120 ze strony 115 - Teoria progów wyrażona kosztem zasiedlenia mieszkańców.

Rysunek ten dotyczy progu skokowego.

Wyposażenie większego okręgu będzie 100-krotnie wyższe.

W miarę wzrostu potrzeb pojawia się próg, gdzie koszty normalne będą szybciej wzrastać, gdyż doprowadziliśmy do nieekonomicznego zagospodarowania terenu. Powstawanie sytuacji progowych jest konsekwencją konfliktów w podsystemie działań lub pomiędzy podsystemami działań i zagospodarowania (teoria progów).

Progi:

• fizyczne - stan zagospodarowania (rys. 121, 122 na stronach 115 i 116);

• gospodarcze - finanse, organizacja;

• przyrodnicze - zasoby naturalne, zanieczyszczenia;

• społeczne - demografia, edukacja, kultura. Informują o problemach natury społecznej, które współpracują z tymi progami.

Progi o charakterze krytycznym:

• nie chcemy ich przekraczać lub

• ich przekraczanie nie jest pożądane, np. ze względów ekonomicznych.

Określają one granice wzrostu, których przekroczenie nie jest celowe (granice fizyczne, bariery techniczne, względy funkcjonalne, struktury systemowe, granice polityczne).

Takimi progami są np. lasy (nie chcemy przekraczać ich granic, jest to próg wynikający ze środowiska naturalnego).

Progami są też Wisła i Skarpa Wiślana (chroniona), wynikają one z rozpoznania stanu środowiska; przekraczamy je.

System ochrony wytwarza pewne progi. Są to progi administracyjne, które ograniczają niekontrolowany rozwój na terenie zewnętrznym.

PRAWO DYFUZJI ZAGOSPODAROWANIA - tendencja rozprzestrzeniania się obszarowego oraz narastania w czasie sposobów zagospodarowania.

Dyfuzja zjawisk urbanizacji (rys. 124 na stronie 118):

• przyrost naturalny ludności (wzrost - spadek);

• migracja ludności;

• wzrost miast największych, a w miastach małych obserwuje się stagnację lub spadek;

• tworzenie się aglomeracji miejskich (wielkie miasta obrastają osiedlami, miastami na zewnątrz);

• koncentracja funkcji; przyciąganie się wzajemne funkcji do siebie (biura, handel i gastronomia lepiej funkcjonują obok siebie);

• zmiana struktur zatrudnienia; spadek zatrudnienia w rolnictwie i przemyśle;

• przyjmowanie miejskiego stylu życia;

• inne.

PRAWO SUKCESJI - użytkowanie wywołujące wzrost renty gruntowej (wypracowanie wyższych dochodów) wypiera użytkowanie wywołujące niższy jej przyrost. Przy określonej funkcji terenu wzrost intensywności jego wykorzystania daje przyrost stopy zysku tak długo, jak długo przyrost kosztów utrzymania zasobu jest niższy od przyrostu uzyskiwanego dochodu.

Zasada kierunkowości w prawie sukcesji: (rys.125 na stronie 118):

Na tej zasadzie opiera się prawo sukcesji. Umacnia ona dominację struktur mocniejszych nad słabszymi zarówno w kategoriach społecznych, funkcjonalnych oraz krajobrazowych.

SUKCESJA

Sukcesja funkcjonalna - tereny rolnicze głównie się zabudowuje. Ważną rolę odgrywa tu renta gruntowa - wartość terenu, która narasta samoistnie (nic nie trzeba robić).

W3/SEM V: POLITYKA PRZESTRZENNA

Narzędziem i wyrazem polityki jest planowanie.

Planowaniem nazywamy celowe działanie, obejmujące całokształt problematyki z nim związanej. Planowanie może mieć charakter:

• gospodarczy (ekonomiczny) - dotyczy zadań, środków i instytucji;

• społeczny - dotyczy realizacji polityki socjalnej państwa lub samorządu terytorialnego;

• przestrzenny (fizyczny) - dotyczy rozwoju wyodrębnionych obszarów.

Polityka - celowe działanie służące realizacji celów (dotyczących poprawy warunków życia).

Polityka przestrzenna - jest sferą działań mających za zadanie ustalenie celów, środków i kierunków kształtowania, zagospodarowania i użytkowania przestrzeni (J. Gorński). Musi uwzględniać uwarunkowania realizacji celów. Uwarunkowania te najczęściej wynikają z kierunków rozwojowych o charakterze spontanicznym. Zatem plan jako narzędzie i wyraz tej polityki określa pole działań kontrolowanych, ograniczających rozwój spontaniczny. Polityka przestrzenna służy uzyskaniu ładu przestrzennego.

Ład przestrzenny - trzy podstawowe zakresy:

1. eliminacja, zmniejszenie konfliktów, które mogą występować w związku z zagospodarowaniem przestrzeni. Konflikty te są różnego rodzaju: (np. wykraczające poza granice działki - hałas, uciążliwości wynikające z komunikacji):

• komunikacja - główny czynnik powodujący zanieczyszczenie środowiska;

• problemy gospodarki, przyrody, szereg relacji miedzy nimi. Każda działalność oddziałuje na środowisko przyrodnicze;

• płaszczyzna wynikająca ze społecznych aspektów zagospodarowania przestrzeni.

funkcjonowanie zagospodarowania w taki sposób, aby było ono harmonijne. Funkcje sprzeczne nie powinny być ze sobą łączone. Powinno się je eliminować, by wykorzystywać funkcje, które się wzajemnie wspomagają. Relacje wewnątrz struktury, zaopatrzenie w wodę, odprowadzenie ścieków.

utrzymanie tożsamości kulturowej miejsca. Powinny być brane pod uwagę tożsamość miejsca i związane z nią odczucia. Nie jest prawidłowe np. zastępowanie pewnego, dominującego typu architektury na danym terenie czymś uniwersalnym; czy zmiany wartości, pragnień ludzkich (by nie powodować rewolucyjnych przekształceń).

SYSTEM POLITYKI PRZESTRZENNEJ składa się z podsystemów:

• decyzyjnego - podmioty planistyczne oraz organy upoważnione do uzgadniania planów, konkretyzacji celów, określania możliwości wyznaczania zadań inwestycyjnych. W podejmowaniu decyzji posługujemy się różnymi sposobami, by dojść do realizacji polityki (zrealizować założenia polityki);

• normalizacji - ogólne akty prawne mające wpływ na zagospodarowanie przestrzenne (w podejmowaniu decyzji trzeba brać pod uwagę prawo);

• planowania - prawo miejscowe (ustalenia normatywne odnoszące się do konkretnych obszarów); podsystem ten ma wbudowany podsystem normalizacji i egzekucji.

• egzekucji- administracja, nadzór architektoniczno-urbanistyczny, obserwacja zmian. Sprawdzenie czy prawo jest właściwie wykorzystywane (działania powinny być zgodne z obowiązującym prawem).

Rys. 128 na stronie 123:

dyrektywy

informacje

sprzężenia zwrotne

obieg planistyczny

Przedstawiona na schemacie droga jest długa, uciążliwa i rzadko w tej chwili stosowana, ze względu na istnienie podsystemu planowania.

Droga krótsza - zrobienie w podsystemie decyzyjnym planu (prawo miejscowe, będące formą normalizacji). Obligatoryjność oceny zmian.

Istotne są też powiązania między podsystemem normalizacji i planowania (istotne sprzężenia zwrotne). Sprzężenia zwrotne są też między podsystemami egzekwowania i planowania.

Monitoring decyzyjny - wysyłanie sygnałów z realizacji do podsystemów: planowania, planu i egzekucji.

Sam podsystem planowania składa się z trzech czynności (faz, czynności):

• prognozy - tworzenie obrazu (wizji) przyszłego stanu;

• programu - określenie celów i kierunków rozwoju;

• planu - uwzględnienie w programie wymiarów przestrzeni i czasie.

P.S. PLANOWANIA

PROGNOZOWANIE PROGRAMOWANIE PLANOWANIE

ekstrapolacyjne cele przestrzeń

porównawcze uwarunkowania czas

kierunki realizacji

Na początku planowania należy sporządzić diagnozę stanu istniejącego, by określić tendencję zmian w zagospodarowaniu ( zjawiska korzystne, bariery, ograniczenia i zagrożenia rozwojowe).

Prognozę wykonuje się na podstawie dwóch metod:

1. metoda retrospekcji, ekstrapolacji, która polega prognozowaniu, wyciąganiu wniosków co do przyszłości na podstawie znanych, zaobserwowanych, poprzednich trendów, np. przedstawienie na wykresie, jak zmieniała się liczba ludności. Z wykresu możemy odczytać kiedy był okres stagnacji, wzrostu i spadku. Na tej podstawie prognozujemy jeden z trzech wariantów rozwoju: wzrost (prognoza optymistyczna), stagnacja (prognoza prawdopodobna), lub spadek liczby ludności (prognoza pesymistyczna). Metoda to jest źródłem informacji ilościowych;

2. metoda porównawcza, w której opieramy się na prawie dyfuzji (rozprzestrzenianie się zjawisk urbanistycznych, zagospodarowania). Podaje ona informacje o jakości, które można przełożyć na ilość.

Polityka przestrzenna odpowiada na szereg pytań (programowanie), które są stawiane twórcom ładu przestrzennego (cel nadrzędny):

1. CO? chcemy uzyskać, np. poprawę środowiska naturalnego;

2. KIEDY? to jest możliwe. Jest to połączone z polityką gospodarczą, strategią rozwoju;

3. JAK? to zrobić;

4. KTO? ma to zrobić;

5. GDZIE? Jest to pytanie wyłącznie do urbanistów.

Pytania a) - d) wiążą się ze strategią rozwoju. Przyczyniają się do konkretyzacji programu (posiadanie celów i środków).

Opracowanie planu następuje po odpowiedzi na pytanie GDZIE?

Dwa czynniki brane pod uwagę przy opracowywaniu planu to: przestrzeń i czas.

Plan trzeba opracować w układzie czasowo-przestrzennym o czterech parametrach (elementach): długość, szerokość, wysokość i czas.

Czasoprzestrzeń jest wymiarem działań człowieka.

BERLIN (od XII wieku). Obecnie przebudowuje się na stolicę. Posiada konsekwentną i solidną politykę przestrzenną.

Berlin średniowieczny składał się z dwóch części: Berlina i części na wyspie. W wieku XIV nastąpiło powiązanie tych dwóch elementów w jeden organizm. Wiek XIX był okresem intensywnego rozwoju (w 1900 miasto liczyło ponad 1 milion mieszkańców).

W 1860r. Hobrecht wykonał pierwszy plan dla Berlina.

W latach 30-tych nowy plan stworzył A. Speer na zlecenie Hitlera. Był to plan Wielkiego Berlina (Germanii). Zawierał on dwa dworce kolejowe na obwodnicy: północny i południowy, oraz wiele placów na manifestacje i uroczystości.

Po wojnie Berlin uruchomił szereg działań planistycznych na odbudowę. Był konkurs, w którym brała udział m.in. praca Lekorbusjera ?

W latach 50-tych (1951 lub 1952) nastąpiło rozdzielenie Berlina na 2 części: wschodnią i zachodnią.

Dla Berlina Zachodniego opracowywano plany. Plan Użytkowania Terenu: który wskazywał gdzie, co powinno być budowane. Nie miał on rangi MPZP, ale obowiązywał samorząd lokalny, parlament Berlina.

Dla Berlina Wschodniego wykonywano jedynie plany w sposób ogólny. Nie było Planu Użytkowania Terenu, który byłby jawną polityką zagospodarowania terenu. Istniały tylko generalne warunki. Układ wachlarza.

Po złączeniu miasta były dwa centra: jedno powstało na skutek usamodzielnienia się Berlina Zachodniego, a drugie w części wschodniej istniało w dzielnicy historycznej (średniowiecznej).

Tendencja polega na zlikwidowaniu przeszłości.

W Niemczech istnieje plan krajowy (wytycza główne kierunki), plany dla poszczególnych landów, dla terenów funkcjonalnych(np. na stykach landów), plan użytkowania terenu (szybko został zrobiony dla 2 części Berlina).

Berlin:

• Dla węzłowego regionu jest opracowany plan rozwoju tego sektora;

• Potem następuje uszczegółowienie;

• Plan zabudowy: prawo miejscowe, bardzo szczegółowe, obejmujące mały teren.

Plany pokazywane są mieszkańcom, aby mogli zobaczyć, jak np. będzie rozwijał się układ komunikacyjny.

Będą 2 obwodnice: kolejowa i drogowa. Główne trasy kolejowe (forma krzyża), mają przecinać się w centrum miasta. Budowa nowego dworca (na razie są 2: wschodni i zachodni), który ma się znaleźć w układzie krzyżowym, ma mieć wielką halę i przechodzić w tunelu pod miastem (będzie wytyczał on kierunek północ-południe).

Powstają punkty dekoncentracji usług (będzie ich 4), przy małej obwodnicy otaczającej centrum Berlina.

Problem zewnętrzny: koncentracja na wybranych obszarach (północny i południowy).

Opracowania, np. dla komunikacji, są bardzo szczegółowe i systematyczne. Korekty planów.

Dopiero teraz przystępuje się do planów zabudowy. Szczegółowo, precyzyjnie podane są miejsca pod zabudowę, wysokość, funkcje, rozwiązania techniczne.

Śródmieście ma połączyć centrum wschodnie i zachodnie. Mają się tam pojawić podstawowe budynki rządowe, banki.

Zagospodarowanie terenu następuje wzdłuż linii kolejowej.

W celach informacyjnych stworzono olbrzymią makietę centrum Berlina. Bowiem polityka przestrzenna powinna być wspierana i akceptowana przez mieszkańców.

W4/SEM V PLANOWANIE PRZESTRZENNE

Planowaniem nazywamy celowe działanie, obejmujące całokształt problematyki z nim związanej. Planowanie może mieć charakter:

• gospodarczy (ekonomiczny),

• społeczny- dotyczy realizacji polityki socjalnej państwa lub samorządu terytorialnego,

• przestrzenny (fizyczny)- dotyczy rozwoju wyodrębnionych obszarów.

Planowanie jest narzędziem oraz wyrazem polityki. Polityka przestrzenna jest sferą działań mającą za zadanie ustalenie celów, środków i kierunków kształtowania, zagospodarowania i użytkowania przestrzeni. Polityka przestrzenne musi uwzględniać uwarunkowania realizacji celów. Uwarunkowania te najczęściej wynikają z kierunków rozwojowych o charakterze spontanicznym. Plan zatem jako narzędzie i wyraz tej polityki określa pole działań kontrolowanych, ograniczając rozwój spontaniczny (rys. 127/ str. 122) .

Plan zagospodarowania przestrzennego:

• ma rangę prawa gminnego (lokalnego),

• zanim powstanie taki plan robi się szereg opracowań planistycznych (studia planistyczne), mogą mieć ograniczoną moc prawną dla decydentów.

Akt zarządzania wewnętrznego- obejmuje administrację i samorządy, nie wywołuje żadnych skutków prawnych dla planowanej przestrzeni i ludności.

Obecnie każda decyzja musi być oparta na obowiązujących prawach, ustawach.

Każdy plan powoduje ograniczenie prawa władczego właściciela (tylko w drodze ustaw- np. konsekwencje ustawy odnośnie przyrody).

Bardzo istotne jest czy polityka przestrzenna będzie posługiwała się planami obligatoryjnymi czy nie?

Przykład FINLANDIA (sytuacja Finlandii jest podobna do Polski)

Luka między normami prawnymi jest niewypełniona.

Podziały własnościowe w Warszawie znikły po 1945 r., teraz się ujawniają.

Planowanie: Miasta od dawna były regulowane, gdy planowany był ich rozwój. Plany kiedyś były sporządzane apodyktycznie przez władze totalitarne. Te opracowania miast były przyjmowane przez samorząd tych miast (czyli był jakiś głos zgody). Plany regulacyjne XIX w.- ograniczyły prawa własności. W przeszłości w krajach europejskich obowiązywały plany katastralne, które dzieliły miasto na działki. Znikły podziały własnościowe, ale dziś się do nich powraca (są przeciwko temu protesty).

Problem podziałów własnościowych- dziś się zmaga z nim sektor planistyczny.

Każda duża inwestycja wymaga wcześniejszego planowania, np. budowa trasy komunikacyjnej wymaga 10 letniego wyprzedzenia - należy zabezpieczyć teren, zawrzeć i tworzyć dla trasy plan zagospodarowania przestrzennego, schematyczny przebieg- w formie ustaleń do m.p.z.p. gmina podejmuje w tym zakresie decyzje). Władze miasta muszą sygnalizować podjęcie takiej decyzji. Ustalenie w planie miejscowym takich przebiegów tras będzie wywoływać skutki dla właścicieli i gmin (bo gmina jest zobowiązana ponosić koszty związane z wykupem czy wywłaszczeniem, a z wyprzedzeniem 10 letnim to naprawdę duży koszt, decyzje podejmuje się z ryzykiem).

Ten problem można rozwiązać przez studialne fazy do planu.

System sterowania- rys 131/ str. 126

Obserwator- służby geodezyjne (wykonuje mapy, podstawowy materiał, na którym pracuje planista;

• służby statystyczne- jakie jest zagospodarowanie przestrzenne miasta, cechy stanu demograficznego;

• badania socjologiczne, ??????? pragnienia mieszkańców;

• monitoring środowiska.

System zamknięty, który musi być zasilany informacjami zewnętrznymi i środkami działania.

Planowanie- jest celowym działaniem obejmującym możliwie pełny zakres problemów z tym działaniem związanych.

Planowanie przestrzenne- procesem ciągłym

rys. 132/ str. 127

trzeba ująć realizacja celu w 4 wymiarze (włączyć w rozumowanie czynnik czasu, czyli KIEDY?)

Sposoby planowania- rys. 130/ str. 124

Sposoby planowania:

1. Planowanie antycypacyjne- jest długoterminowe, pozwala prognozować poważne zmiany i wizjonerskie zamierzenia, ale oparte jest na niepewnej prognozie, ma charakter docelowy o ograniczonej elastyczności, grozi powstaniem napięć rozwojowych. Planowanie to jest najwłaściwsze dla opracowania planów struktury. Cechy: długo-terminowość, wizjonerstwo (wizja planisty, władz), niepewność prognozy, docelowość (po osiągnięciu celu- wszyscy szczęśliwi- plan idealny), niska elastyczność planu, wysokie napięcia rozwojowe. Ma on charakter strukturalny- plan strukturalny.

2. Panowanie śledzące-jest krótkoterminowe, osiągamy cel nr 1, opracowujemy plan, żeby osiągnąć cel nr 2 itp.; prognoza rozwoju jest łatwa do określenia, eliminuje napięcia rozwojowe, pozwala na elastyczne zmiany, ale może nosić cechy indywidualne wywołane czynnikami pozaplanistycznymi, charakteryzuje się brakiem ciągłości i wycinkowości decyzji. Planowanie to jest najwłaściwsze dla opracowywania operacyjnych planów rozwoju. Cechy planu: charakterystyczny dla m.p.z.p., krótkoterminowość, małe napięcia rozwojowe, wysoka elastyczność, incydentalność (działa pod naciskiem- władzy, instytucji, itp.), brak ciągłości. Ma on charakter operacyjny- plan operacyjny.

Jeżeli wprowadzimy te dwa plany to planowanie będzie następowało w sposób prawidłowy.

Art. 10 Ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym-

Zakres ustaleń planu uchwalany w zależności od potrzeb (rys. 4)

m.p.z.p. powinien mieć charakter studiów planistycznych, nie powinien wywoływać konsekwencji finansowych dla gmin i prawnych dla właścicieli.

Ważne są granice obszaru objętego planem (powinny być dostosowane do działań operacyjnych).

SYSTEM PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO W POLSCE

Kompetencje rządowe Kompetencje samorządowe

Art. 10.

1. W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego ustala się, w zależności od potrzeb:

1. przeznaczenie terenów oraz linie rozgraniczające tereny o różnych funkcjach lub różnych zasadach zagospodarowania,

2. linie rozgraniczające ulice, place oraz drogi publiczne wraz z urządzeniami pomocniczymi, a także tereny niezbędne do wytyczania ścieżek rowerowych,

3. tereny przeznaczone dla realizacji celów publicznych oraz linie rozgraniczające te tereny,

4. granice i zasady zagospodarowania terenów lub obiektów podlegających ochronie,

5. zasady obsługi w zakresie infrastruktury technicznej oraz linie rozgraniczające tereny tej infrastruktury,

6. lokalne warunki, zasady i standardy kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenu, w tym również linie zabudowy i gabaryty obiektów, a także maksymalne lub minimalne wskaźniki intensywności zabudowy,

7. zasady i warunki podziału terenów na działki budowlane,

8. szczególne warunki zagospodarowania terenów, w tym zakaz zabudowy, wynikające z potrzeb ochrony środowiska przyrodniczego, kulturowego i zdrowia ludzi, prawidłowego gospodarowania zasobami przyrody oraz ochrony gruntów rolnych i leśnych,

9. tereny, na których przewiduje się stosowanie systemów indywidualnych lub grupowych oczyszczenia ścieków bądź zbiorników bezodpływowych,

10. tymczasowe sposoby zagospodarowania, urządzania oraz użytkowania terenu,

11. granice obszarów:

1. zorganizowanej działalności inwestycyjnej,

2. rehabilitacji istniejącej zabudowy i infrastruktury technicznej,

3. przekształceń obszarów zdegradowanych.

1a. W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego uwzględnia się granice Pomników Zagłady oraz ich stref ochronnych, a także ograniczenia dotyczące prowadzenia na ich terenie działalności gospodarczej, określone w ustawie z dnia 7 maja 1999 r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady (Dz. U. Nr 41 poz. 412).

2. Do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dołącza się prognozę skutków wpływu ustaleń planu na środowisko przyrodnicze, sporządzoną przez biegłego z listy wojewody.

3. W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego określa się również stawkę procentową, służącą naliczeniu opłaty, o której mowa w art. 36 ust. 3.

System planowania nie jest systemem zhierarchizowanym. To nie może być podjęte, opracowane przez niższy szczebel zarządzania, jest robione przez wyższy szczebel- zasada pomocniczości.

Zakres oddziaływania jest pokrywający się- jest województwo rządowe i samorządowe.

Samorząd gminy powinien opracować plany rozwoju gminy- rzadko się to robi.

Plan zagospodarowania województwa wprowadza zmiany w planie zagospodarowania gminy- w formie negocjacji.

Polityka zagospodarowania przestrzennego kraju zawieszona jest w próżni- powstaje poza centrum studiów strategicznych, powstaje przez rząd.

Zagrożenia:

• polityka planowania przestrzennego kraju zawieszona jest w próżni; powstaje w ramach działań rządu i samorządu, jedynie perspektywa krótkoterminowa;

• zespoły miast (np. Warszawa składa się z gmin)- formuła planistyczna dla ich planowania- w tej chwili jej nie ma;

• nie dobrze, że całe planowanie w ręku gmin, gdyż nie są przygotowane do podjęcia działań planistycznych, zbyt duże uzależnienie od mieszkańców, uleganie.

Generalne założenia (cechy tego systemu):

• każdy szczebel administracji jest obowiązany do działania w zakresie gospodarki przestrzennej;

• ten system nie ma charakteru hierarchicznego, ale wpisuje się w system pomocniczości (dyrektywa nie idzie od góry);

• plan miejscowy jest powszechnie obowiązującym.

HELSINKI

Wykonywany plan generalny gminy- brak planu krajowego.

Plan regionalny (typu wojewódzkiego- wskazuje główne elementy infrastruktury: drogi, koleje)

Plany szczegółowe, które są prawem i zawsze porównywalne jakie to wywoła skutki.

Najpierw dla obszaru zbadano problemy związane z ochroną środowiska.

Uchwalenie stref ochronnych.

Na tych terenach ograniczono sposób gospodarowania, zaznaczona gdzie powinna rozwijać się zabudowa intensywna, a gdzie ekstensywna.

Politykę przestrzenną zaczęto tworzyć nie tylko dla Helsinek, ale także przyległych miast.

Próbowano zlokalizować problemy i wtedy można było wyciągnąć wnioski dla planu o sferach zagospodarowania.

Pozwoli on na opracowanie dokumentu koncentrującego się na ważnych miejscach: centrum, basen przy wodzie, itp., i można tam wybudować gdzieś drogę, a nie na całym obszarze.

Dokładność: sposób zagospodarowania, podział na działki, sposób ich zabudowy, intensywność, wysokość, itp.

Obligatoryjnie plan powinien posiadać- obrazek (rysunek, który mówi jak to będzie wyglądało po realizowaniu- wizualizacje).

Należało informować ludzi jak należy budować ten teren- poprzez zdjęcia lotnicze, makiety.

W5/SEM V MIEJSCA PRACY

Praca- czynnik aktywizujący gospodarczo miasta i wpływający na ich rozwój. 50% ludności aktywnej zawodowo

Człowiek w ciągu wieków poprzez formę wykonywania pracy oddziaływał na przestrzeń- rys. 53/ str. 56

sektor I- praca związana z miejscem niezbędnym do jej wykonywania;

sektor II- produkcyjny- przemysł głównym elementem, praca może odbywać się w różnych miejscu;

sektor III- usługowy- tworzy miejsca pracy obsługujące ludność, usługi świadczone przez ludzi dla ludzi.

obecnie rośnie zatrudnienie w usługach, maleje w przemyśle

WYKRES

Działy gospodarki (przemysł, budownictwo, energetyka, usługi)- wiążą się z działami resortowymi.

Europejska klasyfikacja działalności EKD:

A, B, C- sektor I

D- sektor II 17 sekcji

E, F, …Q- sektor III

Relacje między miejscem pracy a miejscem zamieszkania mogą być:

• bardzo odległe od miejsca zamieszkania- wydatek energii na wykonanie pracy i dojazd do niej;

• w sąsiedztwie miejsca zamieszkania- do tej pracy trzeba przejeść lub dojechać środkiem komunikacji miejskiej;

• w dzielnicy zamieszkania- wydatek energetyczny b niewielki na dojazd;

• miejsce pracy w miejscu zamieszkania.

Obecnie istnieje tendencja do zmniejszenia odległości między miejscem pracy i miejscem zamieszkania, aby zlikwidować niepotrzebny wydatek energetyczny i zanieczyszczenie środowiska, jest to zgodne z tendencją zrównoważonego rozwoju.

Praca w usługach jest coraz mniej uciążliwa:

Każda praca wywołuje pewne konsekwencje.

Praca- rys. 54/ str. 57

Konfliktowość rozwoju rys 59/str. 61

Wydzielenie terenów niezbędnych do funkcjonowania miasta: ulice, place, drogi publiczne- bez nich miasto nie może działać; przestrzenie niezbędne dla celów publicznych.

Cele publiczne- takie działania inwestycyjne, które są inwestowane tylko z budżetu. Celem obiektu budowlanego jest służenie ogółowi społeczeństwa. Lokale handlowe, biura, zakłady przemysłowe nie są dotowane z budżetu, nie spełniają funkcji publicznych.

Celami publicznymi są: ochrona przeciwpowodziowa, urządzenia hydrologiczne, cmentarze, elektrownie, inne urządzenia do wytwarzania energii, spalanie śmieci, wysypiska, szkoły, oświata, służba zdrowia, itp.

Trzeba określić cel- parametry powierzchniowe w planie.

Wymienione wyżej cele wytwarzają powierzchnie publiczne o charakterze:

• kulturowym- oddziałują na ludzi poprzez wzbogacanie o kulturowe wartości;

• technicznym- niezbędne dla komunikacji.

CECHY KULTUROWEJ PRZESTRZENI PUBLICZNEJ:

W średniowieczu przestrzenie publiczne nie były dostępne dla wszystkich, trzeba było przekroczyć mur, zapłacić cło, aby móc np. handlować- miały charakter społeczny, grupowy.

Później przestrzeń staje się rozciągłością dającą się opisać.

Slajd- WERSAL:

• przykład innego myślenia o przestrzeni;

• na stylu Pałacu Ludwika XII;

• nie jest otoczona murem;

• ogrody królewskie oparte również na otwartości.

PARYŻ- za Ludwika XIV- długie osie widokowe (Szance Lize). Zmiana struktury miasta z fortyfikacji, trzeba było to miasto zagęszczone zmeliorować, aby doprowadzić je do stanu higienicznego. Koncepcja w latach 60- tych jest inicjatywą Napoleona III i Osmana- zmiana zasadniczej struktury przestrzennej Paryża- powstają szerokie bulwary. Nastąpił dynamiczny rozwój. Wydawanie arterii, miasto wykupi działki i będzie mogło nimi handlować- ale ten pomysł się nie udał.

Powstała przestrzeń publiczna- szeroka, nowe budynki, arterie, Paryska Opera, dworce kolejowe, przestrzeń ruchu.

W XIX wieku buduje się palce- dużo zamieszek i rewolucji, zmuszenie ludzi do chodzenia, bo jak się ruszają to nie spiskują.

Przy budowie na skrawkach działek, podwórka były studniami wentylacyjnymi, najlepsze mieszkania od ulicy, budynki z długimi balkonami- budynki były przekrojem społecznym (najubożsi mieszkali na poddaszu).

XIX w.- wejście kolei do miasta, są to miejsca przestrzeni publicznej.

Dworce czołowe- mają dużą rolę, zaczęto budować metro, aby je połączyć.

100 km
Paryż- zaczął narastać w wieku XX.

Przestrzenie kulturowe dopiero widać wśród zabudowy.

Wyznaczenie miejsc (La de France) pod biura, usługi, wielkie miejsca pracy. Przestrzeń między biurowcami była pusta. Dopiero wprowadzenie usług ożywiło te miejsca. Aby wpłynąć na atrakcyjność miejsca wprowadzono konkurs- młody architekt zaproponował nowy ŁUK 100 x 100m- fragment kosmosu przeniesionego na ziemię.

Model przestrzeni publicznych ciągłych nie zdał egzaminu, nie przyciągały one użytkowników, więc zaczęto wprowadzać skalne ogródki, wielkie piramidy, elementy wody. Cergy Pontoise- miasto o kształcie rogalika.

Wprowadzenie komunikacji pod ziemię wytworzyło powierzchnię publiczną.

Powstają ciągi piesze z usługami w parterach.

Karawan z Izraela wyznaczył oś- podjął problem osi wzdłuż miasta.

Problem budowy miast w sferze w formie pasam w kierunku wschodnim- Euro Disneyland.

Próba tworzenia ciągów pieszych, które łączyły by się z pacami (slajd- budynek o kształcie sera szwajcarskiego).

Mini-miasteczka- pełniły funkcje centra, ma założenia osi, powstawała ulica piesza- jest ulicą miasta średniowiecznego.

W samym Paryżu przestrzenie publiczne miały swoją genezę, dziś te miejsca się zmieniają, są odnawiane, uporządkowane, aby przestrzenie publiczne uciekały od zatłoczonych ulic- Luwr, Hotel de Viel, Katedra Notredame, itd.

Podwórka- można oglądać, są odkryte, teraz problem przeznaczenia ruchu pieszego przestrzeni publicznych.

Wielkie działania na zwiększenie trenów zielonych, parków w miejsce dawnych fabryk, hal.

W6/Sem V ŚRÓDMIEŚCIA

Relikt I fazy uprzemysłowienia- miasta zaczynają się rozwijać, struktura miasta zaczyna się komplikować. Rozwój miasta wynika z mechanizacji przemysłu. Rozwój przemysłu wymagał wzrostu pracowników- ruchy migracyjne. Następuje tzw. rozdawanie prawa miejskiego.

Przyrost rozwoju miasta- potrzeby transportowe realizowane początkowo drogą wodną- zaczęto wprowadzać szereg urządzeń.

Miasta zaczęły narastać w układzie koncentrycznym- im dalej od centrum zabudowa ulegała rozproszeniu.

Rozwój miasta następował niekoniecznie wśród zabudowy historycznej.

Do miasta dociera kolej żelazna- to też są punkty przyciągające zabudowę- zabudowa centralna.

Następuje wypieranie funkcji mniej rentownych przez funkcje bardziej rentowne, ponieważ przynoszą one większe zyski; miejsca pracy zastępują miejsca zamieszkania i śródmieścia stają się miejscami pracy (biura, usługi)- ten proces przebiega bardzo intensywnie XIX wiek.

Śródmieście jest formacją, którą można zdefiniować. Śródmieściem nazywamy:

• historycznie wyodrębniony obszar;

• usytuowany w środku układu komunikacyjnego;

• o intensywnej i wielofunkcyjnej zabudowie;

• z wyraźną przewagą usług;

• największe skupisko miejsc pracy.

Centrum miasta nazywamy:

• usytuowany w granicach śródmieścia główny ośrodek usługowy miasta;

• przystosowany do pełnienia funkcji obsługi miasta i jego strefy wpływów;

• o strukturze umożliwiającej segregację funkcjonalną, ruchową;

• o wyrazie architektonicznym nadającym mu rangę kulturotwórczą.

Centrum miasta w Warszawie w rejonie Dworca Centralnego, Starego Miasta.

Nowe tendencje powstawania centrów handlowych- na obrzeżach miasta, skrzyżowania głównych arterii.

Sprzeczności i konflikty rozwojowe śródmieścia- rys. 109/ str. 106

Kulturowe- ich ochrona jest narażona, ponieważ następuje zmiana pełnionych przez nich funkcji.

Śródmieścia są obejmowane ochroną konserwatorską, obszar śródmieść wymaga ochrony planistycznej.

Kryteria delimitacji śródmieścia rys. 108/ str. 105

Metody- zwykle stosuje się je równocześnie

Fizjonomiczna- śródmieście powstało w określony czasie i ma pewną zabudowę;

Sieć uliczna- ulice bardzo wąskie ok. 20 m;

Place, parki- charakterystyczne formy urbanistyczne, z którymi spotykamy się w mieście;

Obszar śródmieścia np. w Łodzi jest trudny do wyznaczenia, dlatego stosuje się metody funkcjonalne- tam gdzie występują funkcje mieszkaniowe to nie jest śródmieście, natomiast tam, gdzie występują funkcje usługowe- tam jest śródmieście.

Ale wtedy, gdy występują pewne koncentracje usług śródmieście jest trudne do wyznaczenia, dlatego stosuje się metodę 3- fazy rozwoju miasta- przy takich badaniach zwraca się uwagę na aspekty historyczne, np. w Warszawie śródmieście przeniosło się z Saskiej Kępy na południe w okolice Placu Konstytucji.

Działania planistyczne można realizować różnymi metodami- rys. 111/ str. 107 (sposoby przebudowy śródmieść)

I metoda- poprawa funkcjonowania śródmieść- funkcje, które tworzą śródmieścia należy urozmaicać usługami, modernizować substancję mieszkaniową; potem faza poprawy kierunku śródmieścia poprzez wyposażenie w odpowiednie detale;

II metoda- kompleksowo wszystkie działania- od infrastruktury do poprawy wizerunku, jest to trudna metoda- możliwa, gdy w procesie przekształceń dużą rolę będą odgrywały władze miasta.

III metoda- nieskoordynowana- poszczególne budynki poddawane przekształceniom.

Jak należy te działania prowadzić?

Lepsze w śródmieściu są inwestycje wielofunkcyjne- w budynku jest miejsce na usługi, funkcje mieszkaniowe i kulturowe- takie budynki są łatwiejsze do adaptacji dla inwestora.

Powinno się wprowadzać parametry aktywizujące:

• duża dostępność komunikacyjna, ale należy ograniczyć ruch samochodów, bo jest to czynnik destrukcyjny w śródmieściu;

• ten ruch musi być intensywny- środki komunikacji powinny być dostępne dla użytkowników z dużą częstotliwością;

• obszar usług musi być intensywnie wykorzystywany;

• trzeba zadbać o historyczną spuściznę obszaru;

• umożliwić w procesie planistycznym zamianę tej inwestycji w trakcie jej realizacji;

• wykorzystywać wskaźnik dźwigniowy- z sektora publicznego do sektora prywatnego, tj. 1 zł z sektora publicznego wywołuje 100 zł z sektora prywatnego- to jest dobra proporcja;

• niezbędne są korporacje prywatno- publiczne- np. wysuwne przy budowie metra, zadziałały przy moście Syreny- inwestor wchodzi ze swoimi działaniami.

Rys. 110/ str. 106 - „KOŁO”

Problem komunikacji- problem zasadniczy- chcemy dojechać, ale nadmierny ruch rozsadza śródmieście.

1. Należy eliminować tranzyt poprzez obwodnice poza miastem albo w mieście przechodzi przez obrzeże śródmieścia (ale żeby to zrobić trzeba znać granice śródmieścia);

2. Parkowanie- jak najmniej samochodów w śródmieściu,

• stosowanie parkowania czasowego;

• parkingi po drugiej stronie obwodnicy, aby równoważyć skręty do śródmieścia;

• parkingi strategiczne- na obrzeżu miasta- do śródmieścia dojeżdża się środkiem komunikacji miejskiej (parkuj i jedź);

• można tworzyć ulice, na których odbywa się wyłącznie ruch pieszych;

• można wprowadzać ulice tylko z ruchem środków komunikacji miejskiej zbiorowej.

W ten sposób eliminuje się przejazdy przez obszar śródmieścia- pozostawiając dojazdy przede wszystkim dla dostawy towarów (zapleczowy)

MANCHESTER

Powstał jako miasto przemysłowe- rozwój przemysłu druga połowa XIX wieku. Manchester łączy port morski Liverpool- most + sieć kanałów do zaopatrywania.

1830 rok linia kolejowa połączyła Manchester i Liverpool, potem powstałe 5 kolejnych stacji kołowych;

od 1850 roku przemysł traci na pozycji, rozwija się biznes i handel;

w ciągu 140 lat 10krotnie wzrasta liczba mieszkańców. Codziennie znaczna liczba ludności dojeżdża do pracy do Manchesteru z okolic. Miasto zaczęło się przekształcać z funkcji przemysłowej na usługową. Obecnie jest to ośrodek decyzyjny dla większej aglomeracji, mieści się tu wytwórnia filmowa Grenada, centrum finansowe, szereg usług specjalnych (nauka, rozwija się przemysł elektroniczny…), jest opera, filharmonia (rozwija się kultura), muzeum Manchesteru, muzeum techniki, są programy turystyczne. ¾ miejsc pracy związane jest z usługami.

Do miasta docierają kanały, które dziś wykorzystywane są jako atrakcja turystyczna, wiadukty kolejowe- prowadzone są nad ziemią, bo przecięcia z kanałami.

Na początku XX wieku zabudowa mieszana, trasy kolejowe wchodzące w tę strukturę rozcinały miasto na części. Początkowo przemysł zlokalizowany był wokół kanałów.

Przemieszczenia ludności wywoływały natężenie ruchu, dlatego po wojnie rozpoczęto plan budowy trzech obwodnic: daleka, miejska, mała (wyznaczała obszar śródmieścia- wprowadzona do wnętrza śródmieścia- połączenie dwóch dworców kolejowych, po tej linii też miały wjeżdżać pociągi).

Problemem były wielkie budynki przemysłowe w śródmieściu- przemysł przenosił się i te budynki pustoszały. Tam gdzie były niepotrzebne- wyburzano je i tworzono place i parkingi.

Wybudowano wielki supermarket w śródmieściu- na jego terenie stacja końcowa komunikacji miejskiej- dobry dojazd, centrum wyposażone jest w parkingi, najbardziej atrakcyjnymi punktami tego centrum są wejścia. Centrum stworzone na zasadzie ciągów w dwóch kondygnacjach.

W niektórych budynkach (po-przemysłowych) zostawiono elewacje a dobudowano resztę- łączniki między nową i starą architekturą.

Poprawa jakości przestrzeni publicznej następowała poprzez wprowadzenie posadzki i wyeliminowanie ruchu samochodów z niektórych ulic, przy tych ulicach powstawały sklepy o lepszej pozycji.

W Manchesterze śródmieście działa w obrębie linii kolejowej, jest duży zespół supermarketu, ratusz z biblioteką; południowa linia kolejowa została wzmocniona tramwajem, który wjeżdża do środka.

Największym problemem miasta są tereny przemysłowe.

Najciekawszym fragmentem jest zakole kanału, gdzie zachowało się kilka budynków.

Niezabudowane działki i budynki przeznaczane są pod nowe funkcje.

Doświadczenia Manchesteru wykorzystywane są w innych miastach aglomeracji Manchesteru.

W 7/SEM II

WYKŁAD ZAGADNIENIA KULTUROWE

Śródmieście- stale się zmieniają- leży to w konflikcie z ochroną wartości tych nieruchomości leżących na terenie śródmieścia- zabytki.

ZABYTEK- tylko ten obiekt, który jest wpisany do rejestru zabytków.

KONSERWATOR ZABYTKÓW- chroni zabytki i budynki, które mają wartości zabytkowe.

Podstawy prane- wynikają z ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym, z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

CECHA W BUDYNKACH- wszystkie budynki charakteryzują się tym, że proces budowlany w nich trwa stale- nie powinien być przerywany.

Wyróżnia się następujące fazy:

1. Wznosi się budynek- uzyskuje 100% swojej wartości (ma wartości techniczne i użytkowe), nie posiada tylko wartości kulturowych.

2. Użytkowanie obiektu- budynek ulega sukcesywnej utracie tych wartości (technicznych i użytkowych)- niezbędne są prace remontowe. Utrata wartości spowodowana jest wieloma czynnikami: złą eksploatacją obiektu, zastosowanymi materiałami, itp. Jeżeli te remonty przeprowadzane są systematycznie to utrata wartości przebiega wolno. Jeżeli budynek jest zaniedbywany- traci na wartości i po pewnym czasie traci dobry stan techniczny.

3. Jeśli straci dobry stan techniczny niezbędny jest remont kapitalny, który ma za zadanie przywrócenie stanu technicznego do stanu początkowego (pierwotnego- dobrego). Remont kapitalny powinien nastąpić po 20, 30 latach.

4. Okres eksploatacji budynku i remontów bieżących.

5. Po 50, 60, 70 latach następuje okres, kiedy wartości użytkowe wyraźnie się obniżają, są niewystarczające- budynek nie spełnia swoich funkcji, spadają wartości do ok. 50%. Wtedy należy podjąć działania modernizacyjne. Kolejny okres remontu kapitalnego i modernizacji zbiegają się w tym samym czasie. Remont kapitalny i modernizacja- podobne działania. Działania modernizacyjne lepiej przeprowadzać tak, aby nie wysiedlać mieszkańców z budynku. Tych działań nie można nadmiernie odkładać.

Po 20, 30, 40 latach pojawiają się wartości kulturowe (dla tych samych mieszkańców, użytkowników), ale to nie są wyższego stopnia wartości; budynki te nie muszą być objęte ochroną konserwatorską; to są wartości kulturowe istotne dla mieszkańców. Z biegiem czasu wartości kulturowe rosną i następuje istotny moment (od 60 do 90 lat): czy wybudować nowy budynek, czy wyburzyć, czy dalej zostawiamy ten sam? Najlepiej o tym zdecydować do 100 lat budynku.

Niedobrze, gdy budynek ulega degradacji- zły stan techniczny, ale ma wartości kulturowe. W Polsce rozpadały się budynki: Łódź, Kraków- spuścizna narastała, miasta traciły na atrakcyjności nie były modernizowane, ale też nie były dotknięte zniszczeniami wojennymi- ulegały ruinie.

ZABYTKI URBANISTYCZNE- (wartości dotyczą zespołów urbanistycznych)- wszelkie relikty osadniczej działalności człowieka (drogi, podziały własnościowe, zespoły zabudowy, kompozycje zieleni) posiadające uznane wartości historyczne i artystyczne.

Kryteria oceny wartości historycznych i artystycznych:

• stopień przetwarzania elementów historycznego założenia (układ drogowy, uliczny, relacje między zabudową= zamek, ratusz---- gdy pozostają takie same);

• wartość artystyczna poszczególnych elementów;(się zmieniają, nie są trwałe);

• walor estetyczny zespołu;

• reprezentatywność zespołu do elementu rewolucji miasta- reprezentatywne dla danego okresu, np. Zamość, Kazimierz nad Wisłą (wartości szczególne, ma cechy niespotykane gdzie indziej ze względu na usytuowanie- i to jest reprezentatywność, bo jest niepowtarzalny).

KONKLUZJA:

W wyniku działań ochronnych otrzymujemy zawsze nową kompozycję architektoniczno- urbanistyczną będącą zestawem dawnych i nowych budowli.

Historyczne zespoły, zabytki musza być poddawane działaniom ochronnym:

• działaniom modernizacyjnym:

• wnętrza

• przestrzeni otwartej poprzez:

• usprawnienie ruchu,

• usprawnienie funkcjonowania usług,

• poprawienie zbrojenia inżynierskiego,

• poprawienie warunków technicznych, sanitarnych w zespole.

• działaniom remontowym (w obszarach urbanistyki muszą dokonywać się przekształcenia materiałów użytych w budowie)

Na obszarach, które są zabytkami urbanistycznymi mogły powstawać nowe obiekty. W wyniku tych działań, które są jednocześnie działaniami sanitarnymi.

REWALORYZACJA- ma także na celu przywrócenie zabytkom poprzednich walorów (inaczej ulegnie on degradacji, bo wartości użytkowe zmniejszają się) aby dziś stanowiły wartościową część miasta

Określenie stref konserwatorskich:

• Służby konserwatorskie w porozumieniu z władzami miasta określają strefy ochrony konserwatorskiej (metody bierne). Wyznaczenie stref ochrony konserwatorskiej jest słuszne, jeżeli byłoby wprowadzane łącznie z polityką przestrzenną miasta, dlatego trzeba określać strefy ochrony konserwatorskiej.

• Przypisywanie tych stref poprzez prawo lokalne (tj. przypisywania walorów prawa lokalnego poprzez zagosp. przestrzenne)

Str. 108- wyróżnia się 5 stref:

1. Plan rewaloryzacji- plan miejscowy mający cechy planu rewaloryzacji, poprawa wartości technicznych, użytkowych i ożywienia. Konserwator musi to być władza, która będzie każdej działalności narzucać pewne swoje wytyczne- konserwator ma możliwość wpływania na działania inwestorów- konserwator zabytków ma pewne uprawnienia i ze względu na nie może powiedzieć, że jakiś obiekt nie jest dostosowany do funkcji miejsca architekturą, bryłą (pomimo iż nie ma tego w planie miejscowym, ale inwestor może się oddwolać od wniosku konserwatora). Lepiej, gdy konserwator zrobi ocenę wartości A.

2. Konserwator ma mniejsze pole manewru, ma szanse tylko opiniowania, że ta działalność koliduje np. z dominantami; konserwator jest tylko informowany o działaniu inwestycyjnym w terenie.

E, K, W- pozostałe strefy- zawierają tylko informacje.

5. Ochrona z konkretnego miejsca.

11. Ochrona wynikająca z ustawy o ochronie przyrody- są tam zapisy- ustalone strefy ochrony krajobrazu- określa je wojewoda lub gmina (gmina wtedy, gdy sporządza m.p.z.p- wtedy one muszą tu być).

23. zanim podejmiemy działania inwestycyjne na danym terenie to muszą przyjść archeolodzy.

SLAJDY/PRZYKŁADY:

Warszawa

Po zniszczeniach II wojny światowej zdecydowano się odbudować najwartościowsze części Warszawy.

Odbudowa Starego Miasta- przebiegała w dosyć specyficzny sposób- trzeba zwrócić uwagę na dwie strony odbudowy:

• przywrócenie wartościowych obiektów;

• zmiana jego charakteru funkcjonalnego (na kształt XVII, XVIII).

Zostały wymazane podziały własnościowe.

Nie odbudowano oficyn, które zagęszczały zabudowę. To była odbudowa zmodyfikowana (nie w całkowitej formie sprzed zniszczenia) na skutek założeń i stworzenia jednostki miejskiej , która wpisywałaby się w sferę miasta. Nie jest to kopia przed zniszczeniem, ani powrót do średniowiecza.

Główne Miasto w Gdańsku

Było gęsto zabudowane- każda kamienica miała głęboko wysunięte oficyny w głąb działki (100% było zajęte) podwórka bardzo małe albo brak. Dlatego zlikwidowano oficyny (zieleń)- odtworzono elewacje frontowe. Zaprojektowano obiekty usługowe: szkoły, przedszkola. Nie odbudowano bardzo wąskich uliczek przebiegających w poprzek- zachowano przerwy w zabudowie i wprowadzono zieleń. Stare Miasto w Gdańsku jest przykładem rekonstrukcji opierających się na przesłankach rewaloryzacji.

Stare Miasto w Szczecinie

Zwarta gęsta zabudowa.

Układ ulic- wynik faz przekształcenia miasta, które zacierały charakterystyczne cechy miasta średniowiecznego i uznano, że nie ma sensu odbudowy wszystkich (likwidować je). Tylko niektóre miały rangę historyczną (kościół, ratusz), usunięto gruzy i wznoszono nowe budynki. Zacierając podziały własnościowe odsłonięto bryłę kościoła Św. Jakuba Zmieniono układ ulic, podział na bloki, nowe kompozycje znikły podziały własnościowe. Zmieniono krajobraz miasta w sposób całkowity. Podejmowano próby przekształcenia substancji mieszkaniowej według zabudowy osiedlowej, ale równocześnie utrzymywania elementów starych.

Malbork

Charakterystyczna cecha- wydłużony rynek, jego szeroka ulica. Odbudowano ratusz, zamek. Postawiono budynki wolnostojące. Były podejmowane próby z jednej strony przekształcenie substancji mieszkaniowej, utrzymania elem. tego układu. Układ komunikacji nie odpowiadał temu co ????

Legnica

Nie była zniszczona a to co nie zostało zniszczone:

• niszczało z powodów zmian politycznych, likwidacji własności -nikt do niczego się przyznawał

• władze miasta- zabezpieczały przed ruiną.

Podjęto kontrowersyjną, ale zaakceptowaną decyzję, aby wydłużyć (ale co ???). Funkcja ulicy głównej została, ale przestrzeń się zmieniła.

Jedyna metoda estetyzowania przestrzeni - malowanie ścian.

Koszalin

Pawilon handlowy pod kościołem. Korzystniejsze rozwiązania ???? poszerzono ulice, odkrywano szczyty. Zupełnie nowe rozwiązania, projektant miasta przekonał władze miasta o zachowaniu ciekawych budynków.

Zamość

Trudniejszy problem- wysiedlono ludność starego miasta, zaczęto modernizować i przekształcać-

powstała przestrzeń, niezagospodarowana zgadnie z potrzebami mieszkańców, która nie odpowiadała dawnemu podziałowi.

SZYDŁÓW

Powstają domki otaczające rynek - wynika poszukiwań nowej formy architektonicznej

Elbląg

Lata 80- te- prywatne inwestycje zaczynają powstawać i powstaje możliwość budowania.

Plany z XVIII w - z podział na bloki i rozmieszczenie w sposób charakterystyczny bram, kościołów. Przez wiele lat teren pozbawiony budynków, poza pojedynczymi np. kościół.

Lata 80- te projekt odbudowy Starego Miasta w Elblągu, ale brak możliwości finansowania, dlatego inwestorzy dostawali działki, mogli budować dom, ale przy pewnych ustaleniach narzuconych przez projektantów i na dawnych fundamentach. Przyjęto kolejność odbudowy i zasady zagospodarowania bloków zostaną utrzymane i warunek- te same fundamenty co są nie mogą zostać zniszczone.

Architektura zabytkowa w nawiązaniu do dawnych kamienic, ale z wprowadzeniem nowych rozwiązań ( np. okna na parterze, łączenie kamienic, nowy podział, szczyty).

W Elblągu pierwsza próba działania w ten sposób- unikatowa, można je spotkać we Frankfurcie, ale na mniejszą skalę.

Problem z przestrzenią publiczną, zatem miasto oddało ją spółdzielniom.

Odbudowa na większą skalę, gdy zaczęto tworzyć deweloperskie związki.

Głogów

Odbudowa dawnego ratusza, a związki inwestorów zaczęły odbudowywać uliczkę- posadzki. Odbudowa wnętrza bloków- z jednej strony działki front widzialny, a z drugiej dojazd do garażu i na tyłach działek właściciele mogą tworzyć sobie garaże.

Kołobrzeg

Zachował się katedra, ratusz, inne budynki uległy zniszczeniu. Rozpisano konkurs- na obrzeżu wystawi się bloki 11 kondygnacyjne i one miały wyznaczyć zabudowę usługową. Bloki powstały, ale w środku nie było nic- teren niezagospodarowany- lata 70/ 80 te, 90 -te podjęto decyzję o stworzeniu zabudowy mieszkaniowo- usługowej- między blokami a katedrą.

Polkowice

Są 3 kopalnie miedzi. Władze miasta chciały doprowadzić do innego wyglądu. Opracowano projekty- zaczęto miasto przekształcać. Działania obejmowały odbudowę zniszczonych budynków, ale także do odpowiedniego urządzenia przestrzeni miejskich oraz zmuszenia inwestorów do zagospodarowania ogródków, dojść do mieszkań.

Warszawa

Nie odbudowano śródmieścia (XIX). Palce wokół osi Saskiej i Ogrodu Saskiego- przekształcano w parkingi, zieleńce, szlaki komunikacyjne. Obecnie próbuje się odbudować te place. Pytanie czy odbudować Pałac Saski. Wysadzony w 1944 przez Niemców; ocalał jedynie Grób Nieznanego Żołnierza. Odbudowano: Plac Marszałka Piłsudskiego, wierzeje Placu Teatralnego, Plac Krasińskich- powstał budynek sądu.

Na terenie byłego Dworca Gdańskiego (wybudowanego w1932) znajduje się obecnie podziemny Dworzec Śródmieście.

Pomnik Syreny- dłuta Ludwiki Nitschowej, stanął kilka tygodni przed wybuchem wojny w 1939 r. Cudem ocalał w 1944 r. Do modelu głowy Syreny pozwała poetka Krystyna Krahelska.

Rynek Starego Miasta: fasady kamienic w północnej pierzei, odbudowane na siedzibę Muzeum Historycznego, wschodnią pierzeję zrekonstruowano dzięki uporowi prof. Jana Zachwatowicza.

Prudential -najwyższy wieżowiec w przedwojennej Polsce zaprojektował Marcin Weinfeld, a autorem konstrukcji był prof. Stefa Bryła. Budowę ukończono w 1934. Konstrukcja okazała się tak solidna, że przetrwała Powstanie Warszawskie.

1

IDEOGRAM

REGULACJA

STRUKTURA PRZESTRZENNA

STRUKTURA MIASTA

MIASTO

207 km

System

miasto

1000km

100osób/km

100.000

10.000osób/m

Dominacja grupowa

SPOŁECZNA

Cykle wiekowe

Klasy społeczne

Zagospodarowanie i zabudowa

FUNKCJONALNA

Intensyfikacja użytkowania

Zasiedlanie

KRAJOBRAZOWA

(umiastowienie środowiska)

Adaptacja do potrzeb

Przebudowa do nowych potrzeb

P.S. DECYZYJNY/ PLAN

P.S.NORMALIZACJI

P.S. PLANOWANIA

P.S. EGZEKUCYJNY

REALIZACJA

Programy wojewódzkie

oceny

Okresowe aktualizacje zagosp. przestrzennego województwa

Ocena zmian w zagosp. przestrzennym gminy

Rejestr zadań rządowych

Okresowe raporty o stanie zagosp. kraju

Koncepcja polityki gospodarowania przestrzennego kraju (uchwalana przez Sejm)

negocjacje

Miejscowy plan zagosp.

Programy zadań strategia rozwoju

Rządowych województwa

Rejestr zadań Plany zagosp.

Wojewódzkich przestrzennego

województwa

Studium uwarunkowań i kierunków zagosp. przestrzennego gminy

Programy rozwoju i zagospodarowania gminy

Analizy i studia z zakresu zagospodarowania przestrzennego powiatu

Koncesje, analizy i studia z zakresu zagospodarowania przestrzennego województwa

wojewodowie

Samorząd wojewódzki

Samorząd gminny

Samorząd powiatowy

Ministrowie i centralne organy adm. rządowej

Prezes Rządowego Centrum Studiów Strategicznych

I rolnictwo- spada zatrudnienie;

II przemysł;

III usługi- wzrasta zatrudnienie;

II

I

III

Era po industrialna

Era industrialna

Era przed industrialna

M- mieszkanie;

W- wypoczynek;

P- praca;

Uciążliwość komunikacji przekreśliła taki model, jest on nieaktualny.

W

P

M

WYSOKI WALOR INFORMACYJNY:

• reprezentatywność dla miasto;

• symbolika architektoniczna;

• warstwa poznawczo- instrumentalna;

• ogólna etyka i podatność na zmiany.

BEZPIECZEŃSTWO UŻYTKOWANIA:

• zapewniona segregacja ruchu;

• czytelność układu;

• punkty identyfikacji przestrzennej;

• chroniona przed uciążliwością klimatu;

• ochrona porządku publicznego.

OGÓLNA DOSTĘPNOŚĆ OTWARTOŚĆ I OSIĄGALNOŚĆ:

• powiązania komunikacyjne;

• anonimowość dla użytkowników;

• powolna, gwarna, ruchliwa.

---