Bóle dolnego odcinka kręgosłupa
Bóle dolnego odcinka kręgosłupa są jedną z częstszych dolegliwości skłaniających nas do szukania pomocy lekarskiej. Dotyczą pacjentów w każdym wieku i mogą stać się dolegliwością przewlekłą. Schorzenia kręgosłupa zaliczamy do tak zwanych chorób cywilizacyjnych - związanych z trybem i higieną życia, aktywnością fizyczną, pracą zawodową. Do ich wystąpienia predysponowane są osoby preferujące pozycję siedzącą, otyłe, pozostające długi czas w wymuszonej pozycji (np. w miejscu pracy, kierowcy) i przenoszące własnoręcznie ciężkie przedmioty (pracownicy fizyczni).
Najczęstszymi dolegliwościami bólowymi odcinka dolnego kręgosłupa są: rwa kulszowa i udowa oraz popularne lumbago.
Rwą kulszową nazywamy ból promieniujący z okolicy lędźwiowej kręgosłupa, wzdłuż pośladka, tylno - bocznej powierzchni uda i podudzia do stopy. Zazwyczaj jest to ból ostry, dokuczliwy, często nasilający się przy kaszlu, kichaniu. Pacjenci niekiedy opisują swoje dolegliwości jako uczucie drętwienia, szarpania kończyny (stąd nazwa "rwa").
Rozpoznanie
Objawy mogą występować okresowo lub też mieć charakter przewlekły. Nasilenie dolegliwości ma często miejsce w trakcie zmiany pozycji, podczas schylania się, nagłych ruchów tułowia lub obciążania kończyny.
Ich początek może być związany z nagłym obciążeniem kręgosłupa (tzw. podźwignięcie) - po nadmiernym wysiłku u chorego występuje nagły, silny ból kręgosłupa i kończyny dolnej. Jest on spowodowany najczęściej przemieszczeniem struktur miękkich stawów kręgosłupa - mówimy wówczas o tzw. wypadnięciu dysku. Niekiedy, wkrótce po wystąpieniu objawów bólowych, dochodzi do osłabienia siły mięśniowej stopy (chory nie potrafi stanąć na palcach lub piętach) oraz zaburzeń w oddawaniu moczu.
W takim przypadku chory wymaga pilnej interwencji medycznej, niekiedy niezwłocznego leczenia chirurgicznego. Jeżeli nie leczone objawy utrzymują się przez dłuższy okres czasu może dojść do trwałego osłabienia mięśni oraz ich zaniku. Dlatego też objawy rwy nie powinny być bagatelizowane, chory powinien szybko poddać się odpowiedniej diagnostyce. W rzadkich przypadkach rwa może być objawem nasilonych zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa, osteoporozy lub choroby nowotworowej. Wskazane są: konsultacja neurologiczna oraz niekiedy badania dodatkowe.
Leczenie
Zazwyczaj dolegliwości poddają się leczeniu preparatami przeciwzapalnymi i przeciwbólowymi. Skuteczne są też zabiegi rehabilitacyjne. Alternatywą, a niekiedy koniecznością, jest leczenie neurochirurgiczne.
U osób z dolegliwościami bólowymi kręgosłupa nieodzowne są: zmiana trybu życia, aktywny wypoczynek (pływanie, gimnastyka), redukcja masy ciała i utrzymywanie prawidłowej postawy.
Odmianą rwy jest rwa udowa. Ból dotyczy wówczas przednio bocznej powierzchni uda oraz niekiedy pachwiny, osłabieniu ulegają mięśnie uda.
Lumbago
Częstą dolegliwością okolic dolnego odcinka kręgosłupa jest tzw. lumbago. Jest to silny, bolesny skurcz mięśni przykręgosłupowych okolicy lędźwiowej, połączony z ograniczeniem ruchomości (chory przybiera charakterystyczną, pochyloną pozycję). Jego przyczyną są czynniki mechaniczne (przeciążenie aparatu mięśniowego). Czasami odruchowa reakcja skurczowa jest odpowiedzią na nagłe zmiany temperatury, ochłodzenie.
W leczeniu Lumbago ważny jest wypoczynek, utrzymanie stabilnej temperatury ciała. Chorym podawane są preparaty przeciwbólowe, przeciwzapalne, rozluźniające zabiegi rehabilitacyjne z wykorzystaniem źródeł ciepła. Lumbago utrzymujące się przez dłuższy czas (powyżej siedmiu dni) wymaga dokładnej diagnostyki - chory powinien zgłosić się do specjalisty neurologa.