KRWAWIENIA Z
KRWAWIENIA Z
DOLNEGO ODCINKA
DOLNEGO ODCINKA
PRZEWODU
PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
Bydgoszcz
2000
...jest to utrata krwi do
...jest to utrata krwi do
światła jelit ze źródła, które
światła jelit ze źródła, które
znajduje się poniżej
znajduje się poniżej
więzadła Treitza
więzadła Treitza
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
OSTRY BRZUCH
OSTRY BRZUCH
7%
93%
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
80%
20%
dolny
odcinek
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
RODZAJE
RODZAJE
JAWNE
UTAJONE
melena
haematochez
ia
anemia
FOBT
+
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
CHORY
CHORY
Krwawienie z masywną utratą krwi -
Krwawienie z masywną utratą krwi -
hospitalizacja:
hospitalizacja:
–
konieczność przetoczenia 2 j.krwi
konieczność przetoczenia 2 j.krwi
–
spadek hemoglobiny o 6 g%
spadek hemoglobiny o 6 g%
–
RR skurczowe < 90 mmHg
RR skurczowe < 90 mmHg
Krwawienie bez objawów ogólnych
Krwawienie bez objawów ogólnych
–
diagnostyka ambulatoryjna
diagnostyka ambulatoryjna
–
badanie „per rectum”
badanie „per rectum”
–
endoskopia
endoskopia
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
STOLEC
STOLEC
im wyżej źródło krwawienia tym
im wyżej źródło krwawienia tym
ciemniejsza krew i bardziej zmieszana ze
ciemniejsza krew i bardziej zmieszana ze
stolcem
stolcem
Sama krew
Sama krew
krew pokrywająca stolec
krew pokrywająca stolec
krew zmieszana ze stolcem
krew zmieszana ze stolcem
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
STOLEC
STOLEC
Krew zmieszana ze stolcem = nowotwór
Krew zmieszana ze stolcem = nowotwór
okrężnicy
okrężnicy
krew na stolcu = nowotwór odbytnicy
krew na stolcu = nowotwór odbytnicy
krew po oddaniu stolca = krwawnice
krew po oddaniu stolca = krwawnice
odbytu
odbytu
krew + śluz = zapalenie jelita
krew + śluz = zapalenie jelita
sama krew = choroba uchyłkowa
sama krew = choroba uchyłkowa
krew + ból = szczelina odbytu, rak odbytu
krew + ból = szczelina odbytu, rak odbytu
KRWAWIENIA Z DOLNEGO
KRWAWIENIA Z DOLNEGO
ODCINKA PRZEWODU
ODCINKA PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
przyczyny - dorośli
przyczyny - dorośli
choroba uchyłkowa - 40,44%
choroba uchyłkowa - 40,44%
choroby zapalne jelit - 11,79%
choroby zapalne jelit - 11,79%
zmiany naczyniowe - 11,23%
zmiany naczyniowe - 11,23%
polipy - 7,30%
polipy - 7,30%
rak jelita grubego - 6,74%
rak jelita grubego - 6,74%
popromienne zapalenie odbytnicy - 3,93%
popromienne zapalenie odbytnicy - 3,93%
guzki krwawnicowe, szczeliny - 3,93%
guzki krwawnicowe, szczeliny - 3,93%
brak lokalizacji - 21%
brak lokalizacji - 21%
Boley 1979
KRWAWIENIA Z DOLNEGO
KRWAWIENIA Z DOLNEGO
ODCINKA PRZEWODU
ODCINKA PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
przyczyny - dorośli
przyczyny - dorośli
choroba uchyłkowa - 40%
choroba uchyłkowa - 40%
choroby zapalne jelit - 21%
choroby zapalne jelit - 21%
zmiany naczyniowe - 2%
zmiany naczyniowe - 2%
nowotwory - 14%
nowotwory - 14%
guzki krwawnicowe, szczeliny - 11%
guzki krwawnicowe, szczeliny - 11%
Vernava 1996
KRWAWIENIA Z DOLNEGO
KRWAWIENIA Z DOLNEGO
ODCINKA PRZEWODU
ODCINKA PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
przyczyny <3% - dorośli
przyczyny <3% - dorośli
Zapalenie niedokrwienne jelita
Zapalenie niedokrwienne jelita
zwężenie odbytu
zwężenie odbytu
owrzodzenie odbytnicy
owrzodzenie odbytnicy
wrzodziejące zapalenie jelita grubego
wrzodziejące zapalenie jelita grubego
wypadanie odbytnicy
wypadanie odbytnicy
endometrioza
endometrioza
Vernava 1996
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
Choroby jelita cienkiego
Choroby jelita cienkiego
Przetoka między protezą naczyniową i
Przetoka między protezą naczyniową i
dwunastnicą
dwunastnicą
nowotwory jelita cienkiego
nowotwory jelita cienkiego
choroby zapalne jelita cienkiego
choroby zapalne jelita cienkiego
uchyłek Meckla
uchyłek Meckla
wgłobienie
wgłobienie
polipy młodzieńcze
polipy młodzieńcze
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
krwawienia masywne
krwawienia masywne
Autor
Liczba
chorych
U N C P Z I
Caos
1986
35
23
20
17 0 9 0
Jensen
1988
80
16
30
11 3 9 0
Leitman
1989
68
27
24
9 0 5 5
Rossini
1989
409
15 15
30
3 13 5
U- choroba uchyłkowa
N- zmiany naczyniowe
C- rak jelita grubego
P- polipy jelita
grubego
Z -zapalenia jelita
grubego
I- zapalenie
niedokrwienne
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
przyczyny - dzieci
przyczyny - dzieci
Uchyłek Meckla
Uchyłek Meckla
wgłobienie
wgłobienie
choroby zapalne jelit
choroby zapalne jelit
polipy młodzieńcze
polipy młodzieńcze
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
badania pomocnicze
badania pomocnicze
Endoskopia
Endoskopia
wlew kontrastowy
wlew kontrastowy
scyntygrafia
scyntygrafia
99
99
Tc
Tc
angiografia
angiografia
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
badania pomocnicze
badania pomocnicze
Podstawa -kolonoskopia przy łóżku
Podstawa -kolonoskopia przy łóżku
chorego + w warunkach odddziału
chorego + w warunkach odddziału
intensywnej terapii + możliwości
intensywnej terapii + możliwości
leczenia endoskpowego
leczenia endoskpowego
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
kolonoskopia
kolonoskopia
krwawienie
Badanie
„na ostro”
Badanie
planowe
Prawidłowa
diagnoza
30,98 –
90%
39,74 –
59,8%
Penfold 1975
Killingback
1973
Todd 1979
Swarbrick 1978
Brand 1980
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
badania pomocnicze
badania pomocnicze
Scyntygrafia
Scyntygrafia
99
99
Tc ?
Tc ?
–
u 25% wynik fałszywie ujemny
u 25% wynik fałszywie ujemny
–
czułość 52 - 95%
czułość 52 - 95%
Gupta 1995
McKusick 1981
Kester 1981
Bentley 1991
Winzelberg
1982
Bunker 1984
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
badania pomocnicze
badania pomocnicze
Angiografia:
Angiografia:
–
lokalizacja 40 -86%
lokalizacja 40 -86%
–
etiologia 25%
etiologia 25%
–
przez cewnik do angiografii;
przez cewnik do angiografii;
podanie wazopresyny
podanie wazopresyny
embolizacja tętnicy
embolizacja tętnicy
Boley 1979
Leitman 1989
Casarella 1974
Nath 1981
Uden 1986
Colacchio 1982
Browder 1986
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
leczenie
leczenie
Podanie Wazopresyny 0,2 - 0,4
Podanie Wazopresyny 0,2 - 0,4
j./min przez 24 - 36 godzin
j./min przez 24 - 36 godzin
–
zahamowanie krwawienia 36 - 100%
zahamowanie krwawienia 36 - 100%
–
nawrót krwawienia 22 - 71%
nawrót krwawienia 22 - 71%
Lejtman 1989
Baum 1973
Browder 1986
Athanasoulis 1975
Wright 1980
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
leczenie
leczenie
Embolizacja tętnicy
Embolizacja tętnicy
–
zahamowanie krwawienia 71 - 100%
zahamowanie krwawienia 71 - 100%
–
nawrót krwawienia 0 - 12%
nawrót krwawienia 0 - 12%
Gomez 1986
Matolo 1979
Encarnacion 1992
Guy 1992
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
leczenie operacyjne - 3%
leczenie operacyjne - 3%
częściowe wycięcie jelita
częściowe wycięcie jelita
grubego
grubego
prawie całkowite wycięcie jelita
prawie całkowite wycięcie jelita
grubego
grubego
polipektomia
polipektomia
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
leczenie operacyjne
leczenie operacyjne
Częściowe wycięcie jelita grubego
Częściowe wycięcie jelita grubego
–
nawrót krwawienia 17 - 75%
nawrót krwawienia 17 - 75%
–
śmiertelnośc 0 - 58%
śmiertelnośc 0 - 58%
Prawie całkowite wycięcie jelita
Prawie całkowite wycięcie jelita
grubego
grubego
–
nawrót krwawienia 0 - 67%
nawrót krwawienia 0 - 67%
–
śmiertelnośc 0 - 50%
śmiertelnośc 0 - 50%
Boley 1979
Eaton 1981
Drapanas
1973
Wright 1980
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
ALGORYTM POSTĘPOWANIA
ALGORYTM POSTĘPOWANIA
Postępowanie przeciwstrząsowe
Postępowanie przeciwstrząsowe
odstawienie antykoagulantów i
odstawienie antykoagulantów i
NSPZ
NSPZ
przetoczenie prepratów krwi +/-
przetoczenie prepratów krwi +/-
przygotowanie jelita +/-
przygotowanie jelita +/-
ALGORYTM POSTĘPOWANIA
ALGORYTM POSTĘPOWANIA
Kodner Colon, rectum et anus 1993
Kodner Colon, rectum et anus 1993
Cameron- Curent Surgical Therapy 1998
Cameron- Curent Surgical Therapy 1998
KRWAWIENIE PRZEZ ODBYT
ZGŁĘBNIK NOSOWO-ŻOŁĄDKOWY
REKTOSKOPIA
REKTOSKOPIA
REKTOSKOPIA
scyntygrafia/angiogra
fia
NIE ZIDETYFIKOWANO
MIEJSCA KRWAWIENIA
ZIDETYFIKOWANO
MIEJSCE KRWAWIENIA
ALGORYTM POSTĘPOWANIA
ALGORYTM POSTĘPOWANIA
NIE ZIDETYFIKOWANO
MIEJSCA KRWAWIENIA
Krwawienie
utrzymuje
się
Krwawien
ie
zatrzyma
ne
Doraźna
subtotaln
a
kolektomi
a
kolonosko
pia
ALGORYTM POSTĘPOWANIA
ALGORYTM POSTĘPOWANIA
ZIDETYFIKOWANO
MIEJSCE KRWAWIENIA
Krwawienie
utrzymuje
się
Krwawien
ie
zatrzyma
ne
Odcinkow
a resekcja
okrężnicy
kolonosko
pia
Selektywne dotętnicze podanie
wazopresyny
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
leczenie
leczenie
58%
39%
3%
zachowawcze
endoskopowe
operacyjne
Bertoni – Endoskopy 1990
Wang – Gastroneterology
1991
Clouse – Gastroneterology
1995
Jensen – Endoskopy 1993
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
METODY ENDOSKOPOWEGO
METODY ENDOSKOPOWEGO
TAMOWANIA KRWAWIENIA
TAMOWANIA KRWAWIENIA
Metody termiczne
Metody termiczne
–
Niekontaktowe – fotokoagulacja
Niekontaktowe – fotokoagulacja
laserowa
laserowa
laster Nd-Yag - podczerwień -
laster Nd-Yag - podczerwień -
wysoka cena, skopmlikowana
wysoka cena, skopmlikowana
obsługa
obsługa
Argon – światło niebiesko-zielone
Argon – światło niebiesko-zielone
-
-
bezpieczna i prosta
bezpieczna i prosta
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
METODY ENDOSKOPOWEGO
METODY ENDOSKOPOWEGO
TAMOWANIA KRWAWIENIA
TAMOWANIA KRWAWIENIA
–
Metody termiczne:
Metody termiczne:
–
Kontaktowe
Kontaktowe
Elektrokoagulacja:
Elektrokoagulacja:
monopolarna
monopolarna
multipolarna
multipolarna
eletrohydrotermiczna
eletrohydrotermiczna
multipolarna
multipolarna
mikrofalowa
mikrofalowa
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
METODY ENDOSKOPOWEGO
METODY ENDOSKOPOWEGO
TAMOWANIA KRWAWIENIA
TAMOWANIA KRWAWIENIA
Metody nietermiczne
Metody nietermiczne
–
.
.
injekcje:
injekcje:
-
Epinephryna 1:10000 10-20
Epinephryna 1:10000 10-20
ml
ml
-
Polidocanol
Polidocanol
-
Alkohol absolutny - 0,1 – 0,2 ml
Alkohol absolutny - 0,1 – 0,2 ml
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
śmiertelność
śmiertelność
25%
25%
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
CHOROBA UCHYŁKOWA
CHOROBA UCHYŁKOWA
22%
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
CHOROBA UCHYŁKOWA
CHOROBA UCHYŁKOWA
95% przypadków – esica i nigdy
nie dotyczą odbytnicy.
Dotyczą populacji:
–
30% - 6 dekada życia
–
50% - 8 dekada życia
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
CHOROBA UCHYŁKOWA
CHOROBA UCHYŁKOWA
50%
20%
20%
10%
bez objawów
zapalenie uchyłka
choroba uchyłkowa właściwakrwawienie
Jensen - J.of Medicine. 2000
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
CHOROBA UCHYŁKOWA
CHOROBA UCHYŁKOWA
krwawienie
krwawienie
krwawiąc
e
podejrza
ne
przypadko
we
UCHYŁKI
Jensen - J.of Medicine.
2000.
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
CHOROBA UCHYŁKOWA
CHOROBA UCHYŁKOWA
endoskopia
endoskopia
21%
8%
12%
59%
aktywne krwawienie
widoczne niekrwawiące naczynie
świeża skrzeplina
brak m-ca krwawienia
Jensen - J.of Medicine.
2000.
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
CHOROBA UCHYŁKOWA
CHOROBA UCHYŁKOWA
leczenie krwawienia
leczenie krwawienia
80%
7%
1%
12%
samoistne
zabieg endoskopowy
inne
leczenie zachowawcze
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
CHOROBA UCHYŁKOWA
CHOROBA UCHYŁKOWA
uchyłki krwawiące
uchyłki krwawiące
przetoczenie 3 j. krwi bez efektu
Cameron Current Surgical
Therapy 1995
Wskazanie do leczenia operacyjnego w
trybie pilnym
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
ZMIANY NACZYNIOWE
ZMIANY NACZYNIOWE
ŚLUZÓWKI
ŚLUZÓWKI
25%
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
ZMIANY NACZYNIOWE
ZMIANY NACZYNIOWE
ŚLUZÓWKI
ŚLUZÓWKI
Terminologia:
–
angodysplazja
–
teleangiektazje
–
ektazje naczyniowe
–
naczyniaki
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
ZMIANY NACZYNIOWE
ZMIANY NACZYNIOWE
ŚLUZÓWKI
ŚLUZÓWKI
krwawienie
krwawienie
Górny odcinek
20%
Dolny odcinek
5%
Clouse– Gastroneterology 1991.
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
ZMIANY NACZYNIOWE
ZMIANY NACZYNIOWE
ŚLUZÓWKI
ŚLUZÓWKI
leczenie
leczenie
Endoskopowa koagulacja
Leczenie operacyjne
Terapia hormonalna – estrogeny i
progesteron
Gupta – Dis Colon Rectum
1995
Jensen – Gastroenterology
1985
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
ZMIANY NACZYNIOWE
ZMIANY NACZYNIOWE
ŚLUZÓWKI
ŚLUZÓWKI
terapia hormonalna
terapia hormonalna
WSKAZANIA:
- m-ca niedostępne endoskpowo
- zmiany mnogie
- duże ryzyko operacyjne
- brak zgody chorego na inne leczenie
- krwawienia o nieustalonej etiologii?
- wskazane u kobiet w okresie
postmenopałzalnym.
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
ZMIANY NACZYNIOWE
ZMIANY NACZYNIOWE
ŚLUZÓWKI
ŚLUZÓWKI
terapia hormonalna
terapia hormonalna
-
57% - działania uboczne
leków
-
– u 40% przerwana
kuracja
-
44% - samoistna remisja
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
POLIPY
POLIPY
11%
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
POLIPY
POLIPY
Polip jest to ograniczone
uwypuklenie ponad powierzchnię
błony śluzowej.
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
POLIPY
POLIPY
Gruczolaki jelita grubego
stwierdza się u 5 –10%
bezobjawowych chorych po 40
roku życia a czas przemiany w
raka ocenia się na 5 do 15 lat
Buetow RadioGraficus, 1995
Stachura Pat.Pol. 1992
Marshall Postgraduate medicine
1992
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
KRWAWIENIA Z PRZEWODU
POKARMOWEGO
POKARMOWEGO
dolny odcinek
dolny odcinek
POLIPY
POLIPY
-
-
krwawienie
krwawienie
wielkość polipa
lokalizacja:
–
esica
–
odbytnica
typ budowy:
–
polip kosmkowy
–
polip kosmkowo-cewkowy