Dźwignia finansowa (ang. financial leverage) - instrument finansowy wykorzystywany przez podmioty w celu zwiększenia zyskowności. Dźwignia finansowa ma sens wtedy kiedy dofinansowując podmiot kapitałem obcym możemy liczyć na zwiększenie zysków przynajmniej w stopniu pozwalającym na spłatę kosztów pozyskania kapitału. Inaczej mówiąc podmiot osiąga korzyści z dźwigni finansowej, gdy koszt kapitałów obcych jest niższy od rentowności jego majątku.

Określamy wzorem :

Stopień dźwigni finansowej DFL (Degree of financial leverage) jest wprost proporcjonalny do % przyrostu rentowności kapitału własnego %D r a odwrotnie proporcjonalny do procentowej zmiany zysku operacyjnego (przed spłatą odsetek i opodatkowaniem) %D EBIT.

lub

Stopień dźwigni finansowej DFL jest wprost proporcjonalny do poziomu zysku przed spłatą odsetek i opodatkowaniem według stanu bazowego EBIT(0) a odwrotnie proporcjonalny do różnicy poziomu zysku przed spłatą odsetek i opodatkowaniem według stanu bazowego EBIT(0)a odsetkami od kapitału obcego O(d).

Dźwignia operacyjna - jest miarą ryzyka operacyjnego i określa zależność między zmianą zysku operacyjnego przed odliczeniem odsetek i opodatkowaniem (EBIT) a zmianą przychodów ze sprzedaży.

Stopień dźwigni operacyjnej DOL (Degree of Operational Leverage) określamy wzorem:

DOL = (Sprzedaż - Koszty zmienne) / (Sprzedaż - Koszty zmienne - Koszty stałe)

lub

Dźwignia operacyjna równa np. 2 oznacza, iż wzrost sprzedaży o 1% powoduje wzrost zysku operacyjnego (EBIT) o 2%.

Im większy udział kosztów stałych w przedsiębiorstwie, tym mocniejszy wpływ dźwigni operacyjnej na wynik przedsiębiorstwa.

Efekt dźwigni operacyjnej najmocniejszy jest, gdy przedsiębiorstwo osiąga przychody w pobliżu progu rentowności (BEP).

Dźwignia łączna (połączona, całkowita) (Degree of Total Leverage) - jest iloczynem dźwigni finansowej i dźwigni operacyjnej i określa stopień ryzyka operacyjnego i finansowego przedsiębiorstwa.

DTL = DFL * DOL

Jeżeli dźwignia wynosi np. 3, to znaczy, że wzrost sprzedaży o 1% powoduje wzrost zysku o 3%.

---