2005-01-26

„Ekonomiczne Zagadnienia Turystyki” Stanisław Wodejko, Wyższa Szkoła Handlu i Prawa w W-wie

„Kompendium wiedzy o turystyce” wyd. naukowe PWN, pod redakcją G. Gołembskiego

Temat: Umiejscowienie przedmiotu Ekonomiki wśród dyscyplin naukowych i zjawisk gospodarczych.

Ekonomika w innych dyscyplinach naukowych i zjawisk gospodarczych.

1. Potocznie ze względu na własne doświadczenia przez turystykę rozumie się ruch turystyczny.

2. Def. turystyki z punktu widzenia:

1. PRZEDMIOTU: ujęcie socjologiczne, przestrzenne, ekonomiczne;

2. ze względu na PODMIOT formujących doktrynę, organizacje międzynarodowe (WTO), krajowe organizacje i urzędy zajmujące się turystyką;

3. statystykę;

4. praktykę turystyczną.

3. Turysta (wg WTO - Światowej Organizacji Turystyki) - osoba, która przebywa w podróży dłużej niż 24h i korzysta minimum z jednego noclegu.

4. Turystyka - ogół działań ludzi, którzy podróżują, przebywają na wypoczynku, w interesach i innych celach przez okres krótszy niż 1 rok bez przerwy w miejscach znajdujących się poza ich zwykłym otoczeniem.

5. Ekonomiczne / gospodarcze skutki tych działań to przedmiot zainteresowania EKONOMIKI.

6. Rekreacja - jako wypoczynek bez konieczności podróży (może się odbywać także w miejscu stałego zamieszkania).

7. Turystyka z pkt. widzenia ekonomii to:

1. popyt,

2. podaż,

3. skutki ekonomiczne z tym związane.

8. Przemysł turystyczny - przedsiębiorstwa i obiekty oferujące usługi i urządzenia dla turystów i osób korzystających z rekreacji.

9. Ekonomia - nauka o stosunkach ekonomicznych i prawnych rządzących produkcją i podziałem, wymianą i konsumpcją na różnych szczeblach rozwoju społeczeństwa - początkowo kojarzona tylko z produkcją dopiero potem doszły usługi.

10. Ekonomika:

1. ekonomiki szczegółowe,

2. ekonomiki normalne.

11. Ekonomika turystyki - to nauka zajmująca się badaniem zjawisk i prawidłowości ekonomicznych występujących w turystyce, mająca na celu ustalanie metodami naukowymi najbardziej efektywnych instrumentów polityki turystyki i zarządzania, zmierzających do optymalnego zaspokojenia szeroko rozumianych potrzeb społecznych związanych z ta dziedziną (co zrobić by było lepiej).

12. Ekonomika turystyki nie jest to sztuka dla sztuki, ale musi:

1. służyć rozwojowi,

2. uwzględniać prawa ekonomii,

3. uwzględniać przy formułowaniu politykę tur.,

4. sprzyjać podejmowaniu optymalnych decyzji.

Jest to dyscyplina wyjściowa dla wielu sfer działalności.

13. Ekonomiczny aspekt turystyki XIX w.:

1. Pierwsze źródła mówiące o ekonomicznych skutkach turystyki to 1896 rok - Szwajcaria (podkreślano pozytywne dla mieszkańców efekty przyjazdu turystów do miejscowości uzdrowiskowych),

2. Austria- Graz 1883 - przemysł turystyczny jest dziedziną służącą odwiedzającym; przemysł turystyczny to przełom XIX / XX w., w Polsce po 1990r.

14. Ekonomiki funkcjonalne np. przedsiębiorstwa tur., hotelarstwa, marketingu, zarządzania.

15. W Polsce od lat 90-tych rozwija się ekonomika turystyki - wcześniej była to działalność socjalna państwa często łączona ze sportem i rekreacją w strukturze zarządzania.

16. Obecnie w Polsce turystyka jest w resorcie gospodarki (dział zajmujący się ekonomiczną stroną danych działalności). Analizami ekonomicznymi i innymi zajmują się z Polsce:

1. Instytut Turystyki (placówka o charakterze naukowo badawczym w Warszawie);

2. Ośrodki Akademickie;

3. Szkolnictwo ponad średnie (ośrodki kształcące na rzecz turystyki, ale nie uczelnie wyższe);

4. Organizacje samorządowe - POT - Polska Org. Turystyczna; RIT - Regionalne Izby Tur.

17. Obecna tendencja to orientacja rynkowa w turystyce:

1. nastawiona na produkt (rynek sprzedaży) - tu występuje niedobór produktów, większy popyt niż podaż,

2. nastawiona na sprzedaż (rynek nabywcy) - kto chce kupić przebiera w ofertach,

3. marketing (sprzedający marzenia).

Najważniejszym zadaniem ekonomiki jest:

co trzeba badać, jaki kategorie ekonomiczne są najważniejsze dla branży, jak unikać kosztownych, ale nie efektywnych badań.

Zakon Templariuszy (najdłużej funkcjonowały we Francji) - prekursor I biuro podróży - z czasów nowożytnych. W 1307 r. Skasowano zakon. II źródło wyjazdów - mariaże na dworach królewskich.

(1912-1913)

Turystyka w przeniesieniu w czyny biznesowe - Marco Polo - przetarł traśe do Chin (był tam 17 lat).

XIX w. akcent na potrzeby, chęć leczenia - podróże do wód.

Pojęcie czasu wolnego.

Granica wydolności i efektywności prawdy - 8h pracy.

Temat: Czynniki od których zależy rozwój TiR w ujęciu ekonomicznym.

1. Cywilizacja i urbanizacja rodzi stres.

2. Czas wolny po pracy (płatne urlopy, wakacje) i od pracy (skracanie dnia pracy). Celem jest odtworzenie sił (do końca lat 50-tych), konsumpcja i rozwój kulturalny.

3. Siła nabywcza ludności - zależy od wielkości Dochodu Narodowego na mieszkańca. Gdy wzrasta to poprawia się sytuacja ekonomiczna jednostki i następuje wzrost wydatków na turystykę.

4. Ochrona środowiska naturalnego przyrodniczego i społecznego.

5. Pierwsze opracowanie teoretyczne podkreślające aspekt ekonomiczny turystyki to II poł. XIX i XX w. Zwrócono uwagę, że turystyka i rekreacja to gałąź gospodarki, a jej rozwój może wpłynąć na poprawę sytuacji ekonomicznej. Jest to dziedzina gospodarki, która tworzy wiele miejsc pracy - 1 gość jest obsługiwany przez około 10 osób.

6. Zmiany polityczne i ich wpływ na turystykę i rekreację:

1. likwidacja stereotypów,

2. współpraca międzynarodowa,

3. znoszenie barier w podróżach.

7. Wpływ mass mediów na tworzenie potrzeb poznawczych.

8. Turystyka jako gałąź gospodarki:

1. od pojedynczych „wykonawców” (gospoda, dyliżans, hotel, kolej),

2. działy: hotelarstwo, gastronomia, transport, biura podróży

Temat: Warunki naturalne a rozwój turystyki.

1. Warunki naturalne turystyki, które tworzą następujące elementy:

1. litosfera - rzeźba terenu, osobliwości geologiczne;

2. atmosfera - jakość powietrza, temperatura, pokrywa śnieżna;

3. hydrosfera - rzeki, potoki, jeziora, zbiorniki wodne, morza, źródła mineralne;

4. pokrywa glebowa;

5. szata roślinna - lasy, osobliwości flory;

6. szata zwierzęca - ryby, ptaki, zwierzyna łowna;

7. krajobraz - konglomeraty wymienionych elementów o wysokich walorach estetycznych.

2. Produkty pracy ludzkiej jako składnik walorów:

1. miejsca związane z historią;

2. dzieła urbanistyki, architektury,

3. dzieła techniki.

3. Warunki naturalne, a ekonomika:

1. wspomagające np.: klimat - obniżenie kosztów budowy hotelu;

2. utrudniające - ukształtowanie terenu, podłoże.

4. Nadmierny wpływ turystów powoduje degradację środowiska, sezonowa sprzedaż towarów.

2005-01-29

Temat: Ruch turystyczny i rekreacja - ujęcie ekonomiczne, definicje, motywy, typologia.

1. Definicja ruchu turystycznego w ujęciu przestrzennym to przemieszczanie się ludzi.

2. Aspekt ekonomiczny ruchu turystycznego:

1. pozytywny:

• ożywienie gospodarcze,

• przepływ środków finansowych,

• nowe miejsca pracy,

• nowe technologie i techniki,

• rozbudowa infrastruktury, który ma wpływ na sytuacje ludności miejscowej (np.: banki, transport).

negatywny - w tedy liczba turystów przekroczy „bezpieczny próg” i stanowi zbyt duże obciążenie dla ludzi i środowiska.

Rozłożenie konsumpcji turystycznej w czasie - pojęcie sezonu.

każdy „ruch turystyczny” to następujące etapy:

przygotowanie - podróż tam - pobyt - podróż powrotna - (podsumowanie)

5. Etap przygotowania:

1. w miejscu stałego zamieszkania klienta;

2. przygotowanie dokumentów - paszport, wiza;

3. ubezpieczenie;

4. przygotowanie samochodu / kupno biletu na kolej, lot, autobus itp.;

5. sprzęt np.: linki do wspinaczki.

Odbywa się w miejscu zamieszkania - sieć biur podróży lub biur przewoźników czyli dostępność.

6. Podróż to korzystanie z jakiegoś środka transportu; nocleg; wyżywienie.

1. rodzi rozwój turystyki, sieci dróg, sieci kolejowe, połączenia lotnicze / promowe;

2. wpływa na podnoszenie komfortu podróży (wyposażenie / bezpieczeństwo / komfort przejazdu) środków transportu, stan dróg, usługi łączone np.: fly & drive.

7. Pobyt:

1. rozwój bazy noclegowej, jej standard, położenie, otoczenie, specjalizacja;

2. baza gastronomiczna - dostępność, ceny, kuchnia regionalna;

3. infrastruktura;

4. atrakcje programowe

8. Podróż powrotna - patrz pkt.6, ale musi być wygodniejsza.

9. Obecnie dodaje się podsumowanie - bardzo ważne, od tego bowiem zależy jak turysta oceni wyjazd i czy dalej będzie klientem.

10. Motywy podróży turystycznych:

1. społeczne (snobizm w znaczeniu pozytywnym; chęć poznania innych kultur, zrozumienia świata),

2. rodzinne lub plemienne,

3. osobiste lub egoistyczne (kompleks świata Tarzana).

11. Typologia motywacji wg Światowej Organizacji Turystycznej (WTO):

1. związane z kulturą fizyczną i fizjologią,

2. kulturalne, psychologiczne i edukacyjne,

3. towarzyskie i etniczne,

4. rozmowa, zabawa, przyjemność,

5. związane z pracą, udział w konferencjach,

6. religijne.

12. Kryteria podziału turystyki:

1. wg motywów np.: turystyka biznesowa, turystyka religijna, turystyka zdrowotna, turystyka aktywna;

2. ze względu na podmiot: liczba uczestników, czas pobytu, pora roku, rodzaj zakwaterowania, środek transportu itp.

3. ze względu na pochodzenie turystów na: krajową, przyjazdową, wyjazdową.

Temat: Dobra i usługi na rynku turystycznym.

1. Dobro lub zespół dóbr danych przez naturę, historię lub ludzką działalność, na które występuje popyt turystyki.

2. Podaż - ilość produktu turystycznego oferowana na sprzedaż przy danej cenie i w danym czasie.

3. Produkt turystyczny to dobra i urządzenia turystyczne (baza materialna turystyki) oraz usługi.

4. Dobra i urządzenia turystyczne:

1. podstawowe: walory turystyczne naturalne i antropogeniczne;

2. komplementarne: sieć transportowa, środki transportu, baza noclegowa, baza żywieniowa, baza towarzysząca.

5. Podział walorów ze względu na funkcje:

1. wypoczynkowe,

2. krajoznawcze,

3. specjalistyczne.

6. Usługi turystyczne:

1. podstawowe,

2. komplementarne.

7. Usługi wg O.Langego - „towar się produkuje, a usługę świadczy.” Czynności związane z zaspokojeniem potrzeb ludzkich, ale nie służących bezpośrednio do wytwarzania przedmiotów.

8. Podział usług:

1. materialne skierowane na osobę:

• medyczne,

• kosmetyczne,

• matematyczne,

• noclegowe.

2. niematerialne skierowane na przedmiot:

• konserwacyjno - reperacyjne,

• pralnicze,

• porządkowe,

• transportowe.

niematerialne skierowane na osobę:

• oświatowe,

• informacyjne,

• kulturowe.

• czynności niematerialne:

• finansowe,

• prawne,

• ubezpieczeniowe,

• konsultacyjne.

• Cechy produktu turystycznego:

1. konsumpcja jest jednorazowa;

2. różnorodność produktu / usługi świadczy człowiek, mają charakter unikatowy;

3. podstawą zakupu jest wyobrażenie, idea dotycząca głównie miejsca docelowego;

4. popyt jest nietrwały;

5. musi odbywać się w określonym czasie i miejscu;

6. nie może być nagabywany, ale rezerwowany tak;

7. świadczenie usług i konsumpcja występują jednocześnie;

8. nabycie produktu jest tymczasowe - prawo do jego użycia;

9. ocena produktu kształtuje się w bezpośrednim kontakcie między klientem a świadczącym.

10. Ekonomiczny charakter produktu musi spełniać 3 warunki:

1. musi służyć zaspokojeniu konkretnych potrzeb (tzw. akceptacja społeczna) np.: chybione pomysły,

2. musi mieć określoną cenę (trzeba go wycenić),

3. musi mieć charakter wymienny (kupiec - sprzedający).

Charakter ekonomiczny produktu jest wtedy gdy produkt już mamy, a nie jak dopiero tworzymy

Temat: Turystyka jako zjawisko ekonomiczne.

Ekonomiczna treść zjawiska turystyki przejawia się w działalności gospodarczej mającej na celu przygotowanie regionu, recepcji, ruchu turystycznego do przyjęcia turystów oraz w tworzeniu źródeł dochodów sfery obsługi.

• region tranzytowy,

• region recepcyjny (bezpośrednia konsumpcja ruchu turystycznego),

• region regresyjny.

Wielkość i struktura popytu turysty - funkcje konsumpcji.

1. Popyt - suma dóbr i usług i towarów, które turyści są skłonni kupić przy określonym poziomie cen.

Jest to trochę inna definicja niż w ekonomii, ponieważ:

• produkt turystyczny składa się z dóbr i usług,

• ocena produktu jest subiektywna,

• nie jest potrzebą podstawową, aby doszło do konsumpcji muszą być spełnione określone warunki:

# potrzeby podstawowe: bezpieczeństwo, wyżywienie, ubiór, azyl,

# potrzeby uzupełniające: wyjazdy turystyczne, wtedy kiedy osiągniemy

określony poziom dochodu.

2. Popyt potencjalny (nie występuje na rynku), a popyt efektywny, który ma pokrycie z dochodem.

3. Pojęcie dochodu indywidualnego i jego podział na wydatki niezbędne i wg upodobań (rezerwa i konsumpcja swobodna):

1. poziom dochodów musi być na tyle duży by powstał fundusz na konsumpcję swobodną,

2. czynniki kształtujące popyt turystyczny muszą mieć dużą siłę oddziaływania by część lub całość funduszu konsumpcji swobodnej został skierowany na zaspakajanie potrzeb turystycznych,

3. konsumpcja turystyki - następuje po przekroczeniu określonego poziomu dochodów,

4. na popyt turystyczny wpływ mają też czynniki pozaekonomiczne: moda, efekt demonstracji oraz to na ile na rynku obecna będzie tzw. turystyka socjalna.

4. Badanie popytu to analiza zależności między popytem, dochodem indywidualnym a ceną:

1. dochodowa elastyczność popytu - jeśli w grupie nastąpi większy niż 1 % wzrost wydatków na turystykę jako odpowiedź na 1 % wzrostu dochodu do konsumpcji swobodnej wtedy mówimy o rynku dochodowo - elastycznym, a gdy zmiany tych wskaźników są mniej niż proporcjonalne - rynek dochodowo - nieelastyczny.





poziom dochodów


popyt

2. cenowa elastyczność popytu - gdy rośnie cena to popyt spada i odwrotnie.





cena produktu




popyt sezonowość

2005-03-12

5. Klasyfikacja czynników popytowych:

1. ekonomiczne:

• ogólnogospodarcze: poziom Dochodu Narodowego (wpływa na niego), poziom płac, stopa bezrobocia, struktura konsumpcji, międzynarodowa wymiana gospodarcza (zawsze jest czynnikiem pozytywnie wpływającym na rozwój turystyki);

• dochodowa: dochód, moda, efekt demonstracji - polega na tym, że nie wyróżnia się z otoczenia, turystyka socjalna - fundusz socjalny - turystyka realizowana przez państwo;

• cenowa - zmiany cen produktu turystycznego i cen substytutów.

• społeczno - psychologiczne:

• czas wolny (wymiar czasu wolnego),

• czynniki demograficzne - wiek, płeć, skład rodziny, liczebność tej rodziny, miejsce zamieszkania (wieś / miasto),

• kulturalne - np.: uzyskania pewnego poziomu wykształcenia,

• motywy podróży:

# I etap - uzmysłowienie potrzeb np.: pielgrzymki, safari,

# II etap - potrzeby - jakie są motywy.

1. podażowe:

• polityka turystyczna - ułatwienia lub utrudnienia graniczne (infrastruktura przejść granicznych; ograniczenie wejść na teren np.: rezerwatu; Atos w Grecji), limitowanie turystyki, turystyka socjalna,

• infrastruktura transportu - rozumiana m.in. przez ilość dróg i sieć komunikacyjną (dostępność i wygoda na dworcach), tabor (jakość, utrzymanie, personel, który nim jeździ),

• dostępność obiektów hotelowych i gastronomicznych,

• sieć organizatorów turystyki (jak blisko ma klient do np.: biura podróży) - koncesje, czyli warunki jakie ma spełniać.

# transport os - więcej jak 8 pasażerów, a w przypadku osoby fizycznej przewóz

nawet 1 os. wymaga koncesji,

# usługi o charakterze pilota lub przewodnika,

# kierowanie biurem podróży - wykształcenie / staż pracy - dot. biur podróży

produktu własnego (tour - operator),

# hotel - wykształcenie (znać się).

6. Cechy charakterystyczne popytu turystycznego:

1. jest niejednorodny i heterogeniczny - wewnętrzna rozbudowa,

2. występuje w grupie wydatków na konsumpcję swobodną,

3. popyt efektywny jest uzależniony od wzrostu dochodów w większym zakresie niż innych rodzajów konsumpcji,

4. jest elastyczny dochodowo,

5. jest mobilny tj. konsument udaje się do miejsca występowania podróży,

6. jest substytucjonalny,

7. jest odnawialny,

8. łączony - zawsze występuje z popytem na inne usługi,

9. elastyczny cenowo,

10. sezonowo - dot. terminu konsumpcji,

11. może być inflacjogenny - może wpływać na wzrost inflacji,

12. wypadkowe popytu na wszystkie składniki podaży,

13. w bardzo dużym stopniu zależy od społęczno - gospodarczej polityki państwa.

7. Mierniki popytu turystycznego:

1. wielkość ruchu turystycznego i jego struktura,

2. aktywność turystyczna (osoba wyjeżdżająca - podstawa badania):

• netto - odnosi się do wielkości najczęściej wyrażanej %, która mówi nam jaki % podróżnych w badanym okresie wyjechała, co najmniej raz,

• brutto - podróże (przedmiot badania) - ile razy badana społeczność wyjeżdżała.

• Klasyfikacja ruchu turystycznego:

1. opisująca podróż,

2. opisująca uczestników.

9. Wydatki turystyczne:

1. poprzedzające podróż,

2. w czasie podróży tam i powrót,

3. w miejscu pobytu.

Temat: Popyt turystyczny.

Główne czynniki rozwoju popytu turystycznego:

• zwiększanie ilości czasu wolnego;

• wzrost poziomu dochodów,

• rozwój oświaty, zmiana obyczajów (kształtowanie potrzeb),

• rozwój środków transportu,

• industrializacja i urbanizacja,

• walory i infrastruktura turystyczna,

• polityka turystyczna,

• motywy wyjazdów turystycznych - rozwój.

Temat: Podaż turystyczna.

1. Podaż turystyczna - ilość produktu oferowanego na sprzedaż po danej cenie i w danym okresie.

2. Podaż turystyczna - całokształt działań wszystkich przedmiotów zmierzających do zaspokojenia popytu turystycznego.

3. Cechy podaży turystycznej:

1. związek z miejscem występowania walorów,

2. jedność w miejscu i w czasie produkcji i konsumpcji usług turystycznych,

3. wysoka kapitałochłonność,

4. organiczność wynikająca z określoną chłonnością o pojemnością:

• walorów turystycznych,

• bazy i infrastruktury,

• społeczną stałych mieszkańców gwarantującą zachowanie miejscowej kultury.

• komplementarność produktu turystycznego,

• sezonowość,

• brak możliwości magazynowania.

• Mierniki podaży:

1. dostępność i rodzaj miejsc noclegowych - baza noclegowa; dostępność - ile w ogóle jest miejsc, rodzaj - kategorie obiektów;

KLASYFIKACJA BAZY NOCLEGOWEJ wg WTO

hotelarska uzupełniająca

hotele (komplementarna)

motele

pensjonaty pozostałe

zajazdy obiekty

badanie dot. danego obiektu, regionu

2. gastronomia - rodzaje tych obiektów, ich pojemność, rozmieszczenie;

Struktura obiektów turystycznych (1996-1997)

48 % inne obiekty zakwaterowania zbiorowego,

35 % pokoje gościnne, kwatery prywatne,

12 % obiekty hotelarskie,

5 % obiekty specjalistyczne.

Struktura miejsc noclegowych

68 % inne obiekty zakwaterowania zbiorowego,

15 % hotele,

10 % pokoje gościnne,

7 % obiekty specjalistyczne.

3. transport - jak to wpływa na podaż?, jak długo trwa podróż?; Każdy z wymienionych transportów ma swoje „+” i „-”; liczba zatrudnionych w transporcie; zwiększenie liczby osób sprzedających usługę turystyczna; rodzaje:

• autokarowy - najtańszy, na tyle mobilny - autokar dostosowany do ilości miejsc:

+ wycieczka na 2-ce,

+ można dojechać prawie wszędzie,

+ możliwość wykorzystania samej podróży celach krajoznawczych,

+ jest „bezpieczny,

- wydłużenie czasu podróży (np.: w porównaniu do podróży samolotem),

- ograniczenie mobilności,

- warunki na trasie przejazdu.

• lotniczy,

• samochodowy,

• kolejowy.

• biura podróży - dostępność; specjalizacja biur podróży np.: pielgrzymkowe biura podróży; wyjazdy specjalistyczne - szkoły przetrwania, wycieczki wysokogórskie.

Atrakcyjność turystyczna mierników podróży.

5. Aktualne tendencje dotyczące podaży:

1. Globalizacja działalności firm turystycznych poprzez koncentrację kapitałową.

2. Integracja pozioma - gdy łączą się firmy o podobnym lub identycznym profilu.

3. Integracja pionowa - np.: połączenia linii lotniczych z hotelami / biurami podróży (łącząc się w sieci / aliance np.: aliance linii lotniczych i sieci hotelowych).

4. Fuzje (połączenia, gdzie 2 organizacje mają taką samą pozycję) i przejęcie jako formy organizacyjne integracji. Umacnia pozycją dostarczyciela usług, ale stanowi też dla konsumenta, że produkt który kupi będzie miał określony standard.

Temat: Gospodarka turystyczna.

1. Odpowiedzią na potrzeby turystyczne są czynniki gospodarcze zmierzające do ich zaspokojenia.

2. Zakres zadań gospodarki turystycznej:

1. baza noclegowa,

2. atrakcje,

3. transport,

4. organizatorzy turystyki,

5. organizacja w miejscach odwiedzin - dotyczy przede wszystkim turystów, którzy przyjeżdżają do danego miasta.

3. Oddziaływanie turystyki na sektory gospodarki - bezpośrednio i pośrednio na:

1. budownictwo,

2. handel,

3. hotele i restauracja,

4. transport, gospodarka magazynowa, łączność,

5. pośrednictwo finansowe - np.: sieć bankomatów,

6. obsługa nieruchomości - dotyczy procesów inwestycyjnych,

7. administracja publiczna - meldowanie się osób przyjeżdżających,

8. edukacja,

9. pozostała działalność usługowa - pkt. wypożyczania sprzętu - paralotni, nart,

10. organizacje i instytucje międzynarodowe.

4. Stopień wykorzystania infrastruktury.

5. Kapitałochłonność to wysoki poziom kosztów stałych:

1. stałe: podatki, materiały i surowce, których ceny są ustalone nie przez wykonawców,

2. zmienne: czynnik ludzki - koszty osobowe.

6. Zależność wydatków na turystykę od:

1. czasu - w Polsce 60% lipiec / sierpień,

2. przestrzeni - miejscowości wycieczkowe, górskie, morskie, nad jeziorami, wypoczynkowe.

2005-04-02

7. Cena = wartość wytworzenia towaru w tym również koszty ogólnospołeczne. Odpowiadają wartości użytkowej dobra turystycznego. Są wynikiem umów i negocjacji.

8. Metody ustalania cen:

1. kosztowa - koszt + zysk = cena (płacone % od kosztów),

2. kosztowo - popytowa,

3. popytowo - podażowa - koszty, które są pozycją stałą cen muszą odpowiadać sytuacji podażowej,

4. mieszana - uwzględnia sytuację rynkową, ceny światowe i poziom życia ludności.

9. Ceny w turystyce można szybko zmieniać.

10. Rodzaje cen:

1. cena podstawowa / wyjściowa,

2. upust, rabat (ze względu na sezon, stałych gości, dzieci, czas trwania imprezy),

3. ceny dubingowe dla zdobycia nowych rynków np.: „miles&more” + dod. pkt. za noclegi w wybranych hotelach; powyżej 40 os. - min 35, żeby wszystko się opłacało,

11. Różnice kursowe i ich wpływ na ceny w turystyce.

12. Elementy rynku: podaż, popyt, produkt, cena, dystrybucja, segmentacja podmiotowa i przedmiotowa, kanały rynkowe, marketing.

13. Przedsiębiorstwo turystyczne jako podmiot polityki turystycznej musi charakteryzować się następującymi cechami:

1. osobowość prawna,

2. wydzielony majątek,

3. określony w statucie zakres działalności,

4. określony sposób zorganizowania (jednozakładowy lub sieć).

14. Znaczenie Ustawy o usługach turystycznych:

1. porządkuje - def. pojęć, kategoryzacja przynależna, tryb uzyskania potwierdzenia kategoryzacji, zasady koncesjonowania jak taką koncesję otrzymać itd.,

2. wprowadza wymogi dotyczące świadczenia usług (koncesja, egzamin) - wprowadzenie szczególnych wymogów (koncesji, zezwoleń) np.: transport w celu zarobkowym, usługi przewodnickie i pilota - stosowne uprawnienia, organizacja przedmiotów kier. biura podróży - wyższe wykształcenie lub doświadczenie - min. 2 lata,

3. kategoryzacja obiektów - co do jakiej kategorii należy oraz tryb nadawania tych kategorii.

15. Segmentacja rynku wg:

1. rodzaj usług,

2. geografii (kraj, zagranica, morze, góry),

3. wiek - demograficzne przyczyny,

4. cel podróży.

16. Kanały rynkowe (dystrybucyjne) przy sprzedaży produktu turystycznego:

1. własne placówki sprzedaży - tour operator jest jednocześnie sprzedawcą,

2. agenci i przedstawiciele handlowi - tour operator produkuje produkt a agenci i przedstawiciele handlowi te produkty sprzedają,

3. detaliści i hurtownicy - podział tylko sprzedawców,

4. sprzedaż bezpośrednia - czy występuje w turystyce? np.: zaczepia nas ktoś na ulicy? itd., nie ma własnego lokalu, magazynu; nie występuje w turystyce; wyjątek stanowią np.: bilety na konkretne imprezy - śladowe ilości, wyjątkowe sytuacje,

5. Internet a sprzedaż - bilety komunikacyjne, lotnicze (niebezpieczeństwo - nr karty kredytowej).

17. Marketing - to określenie celów i funkcji turystycznych, opracowanie wskazówek postępowania za pomocą strategii cząstkowych.

18. Cele polityki tur. osiąga się z pomocą infrastruktury marketingowej:

1. produkt,

2. cena,

3. promocja sprzedaży,

4. dystrybucja,

5. reklama.

19. Targi (np.: Tour Salon w Poznaniu - gł. tych co produkują) i giełdy turystyczne (z tym co produkują, a bezpośrednio tym co kupuje) jako forma promocji i wymiany doświadczeń.

Temat: Funkcje turystyki.

1. Wypoczynkowa - odnowa sił fizycznych i psychicznych - stymuluje wydajność pracy.

2. Zdrowotna - zmniejszenie negatywnych zjawisk i skutków cywilizacji.

3. Wychowawcza - wpływa na zachowania z pkt. widzenia bodźca.

4. Edukacyjna - poznawcza i ucząca umiejętności praktycznych.

5. Kulturowa.

6. Ekonomiczna:

1. kształtuje model konsumpcji,

2. wielkość i struktura popytu i wydatków,

3. efekty dewizowe,

4. rozwój gospodarczy terenów recepcyjnych,

5. narzędzie zmian w przestrzennej strukturze Dochodu Narodowego,

6. jest znaczącym elementem handlu zagranicznego (stosunek dochodów z zagranicznej turystyki przyjazdowej do ogółu dochodów z eksportu towarów i usług i stosunek wpływów z tej dziedziny do Dochodu Narodowego).

7. Etniczna.

8. Ekologiczna.

9. Polityczna.

10. Dysfunkcje:

1. zamiast gościnności - towar do sprzedaży,

2. wpływ na tradycje miejscowe,

3. stereotypy,

4. hałas, zanieczyszczenie środowiska,

5. zbytnia koncentracja ruchu na niewielkim terenie.

11. Jakie są przewidywane tendencje rozwoju popytu? Megatrendy rozwojowe a rozwój turystyki.

1. Czynniki demograficzne:

• starzenie się społeczeństwa,

• mniejsza liczebność gospodarstw domowych,

• dominujący model rodziny 2+1,

• wzrost osób samotnych,

• wzrost liczby małżeństw bezdzietnych,

• wzrost liczby kobiet pracujących,

• tendencje do zakładania rodzin w późniejszym okresie,

1. Czynniki polityczne:

• zmiany w Europie Środkowo-Wschodniej,

• postępująca integracja Unii Europejskiej,

• liberalizacja migracji międzynarodowych,

• ułatwienia paszportowe, celne, dewizowe,

• niestabilna sytuacja polityczna w wielu regionach świata,

• terroryzm międzynarodowy, wzrost znaczenia bezpieczeństwa podróży,

1. Czynniki socjalne i społeczno-kulturowe:

• skracanie czasu pracy i wzrost ilości czasu wolnego,

• wydłużanie urlopów wypoczynkowych,

• wzrost ilości czasu przeznaczonego na dodatkową pracę,

• wcześniejsze emerytury,

• wzrost liczby dwudochodowych gospodarstw domowych,

• zwrot w kierunku zdrowego trybu życia,

• kryzys rodzinny,

• konflikt pomiędzy tożsamością a modernizacją, szczególnie w krajach rozwijających się,

• radykalizacja żądań i wzrost znaczenia ruchów etnicznych, religijnych itp.,

1. Czynniki ekonomiczne:

• kontynuacje umiarkowanego wzrostu gospodarczego w skali świata (pomimo mniejszej dynamiki niż wcześniej),

• pogłębianie się dysproporcji pomiędzy krajami bogatymi a biednymi,

• coraz częstsze kryzysy finansowe w wielu krajach (zwłaszcza wśród tzw. tygrysów gospodarczych, które do niedawna uważano za siłę napędową światowej gospodarki,

• tempo przepływu siły roboczej,

• liberalizacja i rozwój światowego handlu,

• koncentracja kapitału w całej gospodarce światowej,

• globalizacja działalności gospodarczej,

1. Czynniki technologiczne:

• automatyzacja i komputeryzacja,

• rozwój telekomunikacji,

• rozwój systemów informatycznych,

• rozwój środków transportu oraz infrastruktury (lotniska, autostrady),

• wykorzystanie nowoczesnych technologii w codziennym życiu (artykuły gospodarstwa domowego, wyposażenie wnętrz, sprzęt sportowo-turystyczny),

• rozwój tzw. technologii miękkich FRANCHISING - kupowanie standardów/ marek,

1. Czynniki ekologiczne:

• kurczące się zasoby środowiska (np. zmniejszanie się zasobów wody, lasów),

• wzrost świadomości ekologicznej społeczeństwa,

• troska rządów poszczególnych państw a stan środowiska,

• konflikty wywołane rozwojem wielkich aglomeracji (dotyczy to zarówno krajów rozwiniętych, jak i rozwijających się),

• rozwój ruchu ekologicznego oraz współpraca międzynarodowa w tym względzie.

12. Zmiany popytu turystycznego. Koncepcja „Hard & Soft Tourism”

HARD TOURISM (turystyka twarda) Cechy dotychczasowej turystyki	SOFT TOURISM
podróżowanie grupowe
mało czasu, pobyty krótkoterminowe
dominujący model jednego, gł. wyjazdu w okresie urlopowo - wakacyjnym
wszystko z góry ustalone od „a” do „z” (trasa, atrakcje, program itd.)
wygoda i bierność
nastawienie na ilość wyjazdów oraz „zliczonych” atrakcji
poczucie wyższości, efekt demonstracji

11. Por. m.in.: Global Tourism Forecasts to the Year 2000 and Beyond. WTO. Madrid 1995;

• Tourism in Europe, Recent Trends, Demand, Supply. Eurostal Brussels 1995;

• The TTG World Travel Report: 1995-2000. Market Tracking International Ltd. London 1997;

• B. Brotherthon, B. Himmelogln, Beyond Destinations - Special Interest Tourism, w: Anatolia - An International Journal of Tourism and Hospitality Research nr 3, Vol 8, s. 11 - 30;

12. W podobny sposób zmiany w popycie tur, przedstawił także R. Jungl w pracy - Wieviele Touristen pro Hektor Strand, w „Geo” Nr 10, 1980. Cyc. za: I.Jędrzejczak, „Ekologiczne uwarunkowania i funkcje turystyki”, Śląsk, Katowice 1995, s.82 - 83.

2005-04-03

Temat: Struktura turystyki w Polsce.

1. Struktura rozpatrywana z punktu widzenia wydatków to ich % przeznaczony na:

1. pakiety turystyczne (przejazd, nocleg, ubezpieczenie itp.) - 4,

2. noclegi - 1,

3. wyżywienie - 2,

4. transport - 3,

5. rekreacja i kultura,

6. zakupy (np.: filmy, upominki, dodatkowe wyżywienie),

7. inne.

2. Struktura turystyki w ujęciu przestrzeni:

1. krajowa (góry, pas nadmorski, pograniczne, duże miasto),

2. zagraniczna wyjazdowa,

3. zagraniczna przyjazdowa.

3. Struktura turystyki wg czasu:

1. krótkie pobyty i długie,

2. sezon, niski sezon - termin, w którym następuje konsumpcja produktu turystycznego.

4. Sposób zarządzania turystyką w Polsce:

1. umiejscowienie w strukturach rządowych w resorcie gospodarki,

2. w samorządach terytorialnych.

5. Polska Organizacja Turystyczna (samorząd gospodarczy, a nie osoba fizyczna), samorząd gospodarczy w turystyce.

1. Regionalne Izby Turystyczne - gr. podmioty zajmujące się - gł. biura podróży - wymianą doświadczeń, izby, które uczestniczą w przygotowaniu kursów - pilota, przewodnika, weryfikuje swoich członków (czy spełnia wszystkie wymogi opisane prawem, jaką mają opinię).

2. POT - podstawowe zadania:

• promocja Polski jako kraju atrakcyjnego turystycznie,

• zapewnienie funkcjonowania i rozwijania polskiego systemu informacji turystycznej w kraju i na świecie,

• inicjowanie, opiniowanie i wspomaganie planów rozwoju i modernizacji infrastruktury turystycznej.

• Podstawa prawna: Ustawa o usługach turystycznych z 29.08.1997 z późniejszymi zamianami.

• Strategia Rozwoju Krajowego Produktu Turystycznego Polski (KPT - musi być dobrze identyfikowany z Polską):

1. atrakcje:

• Polska jest atrakcyjna turystycznie,

• Największy element to martyrologia - w tym Żydów na świecie,

• szczególnie jako kraj tranzytowy,

• kraj o urozmaiconej rzeźbie,

• atrakcje przyrodnicze, rozumiane jako ochrona przyrody: parki narodowe, parki krajobrazowe, rezerwaty,

• posiadamy dużo zabytków budowlanych,

• infrastruktura:

• myślimy o obiektach - hotele, stadiony, obiekty rekreacyjne,

• najszybszy postęp - obiekty hotelowe - baza noclegowa,

• klasa ekonomiczna - niedługo Polonez zostanie „przerobiony” na Etap,

• rozwój hoteli o niższym standardzie - rozwój sieci hoteli Ibis; max. ** - min obsługi, w ogóle bez zaplecza gastronomicznego,

• obiekty rekreacyjne - Malta,

• drogi - „jesteśmy w polu” - 180 km / 5 lat; centra obsługi autostrady,

• rozwój sieci lotniczej w Polsce,

• dostępność - przejścia graniczne - ruch bezwizowy w większości krajów,

• wizerunek - np.: na targach,

• ceny - motywy wyboru kraju - atrakcyjność cenowa.

• Promocja markowych produktów turystycznych:

1. turystyka biznesowa,

2. miejska i kulturalna - mamy kilkanaście obiektów zabytkowych w Polsce; holokaust;

3. aktywna - przez atrakcyjność krajobrazową i pewne tradycje np.: hipika - jazda konna, wypoczynek w siodle; związane z „naprawą zdrowia”, żeglowne rzeki - jakby się ktoś uparł to może przepłynąć od Berlina do Moskwy przez Polskę,

4. przygraniczna i tranzytowa,

5. agroturystyka:

• ekologiczna żywność,

• baza,

• gościnność jest najważniejszym atutem,

• połowy ryb, wycieczki do lasu po runo leśne itd. itp.

• Programy krajowe:

1. rozwój produktów markowych,

2. renesans miejscowości wypoczynkowych,

3. gwarantowanie jakości - kontrola obiektów / kategoryzacja,

4. statystyki - zbieranie danych porównywalnych z danymi statystycznymi innych krajów,

5. rozwój przedsiębiorczości,

6. kształcenie kadr,

7. rozwój infrastruktury transportu - drogi - pięta Achillesowa,

8. informacja turystyczna,

9. marketing,

10. imprezy kulturalne, sportowe o znaczeniu międzynarodowym.

10. Cykl turystyczny - dotyczy polityki działania na rynku turystycznym i ma na celu sprawdzenie działalności na tym rynku:

1. badanie rynku,

2. planowanie rozwoju - produkty (tworzenie produktów),

3. budowa infrastruktury,

4. przygotowanie kadr,

5. model organizacyjny,

6. badanie rozwoju gospodarczego,

7. propaganda - skuteczne nakłanianie innych osób do takiego zachowania jakie jest założone,

8. badanie efektów na rynku - czy nasz produkt się sprzedał?

11. Analiza SWOT (siła, słabość, szanse i zagrożenia)

1. traktuje „+” i „-” danego przedsięwzięcia,

2. jestem turystą - chcę przenocować - hotel ma być dobry, tani i w centrum.

Temat: Międzynarodowy ruch turystyczny.

1. Turystyka międzynarodowa - dot. gr. państw.

2. Turystyka zagraniczna - z pkt. widzenia 1 państwa.

3. Regiony i subregiony turystyczne - główne strumienie ruchu turystycznego. Kryterium geograficzne i polityczne.

4. Regiony wg poziomu rozwoju gospodarczego:

1. rozwinięte,

2. rozwijające się,

3. pozostałe.

5. Wskaźniki określające ruch turystyczny:

1. wielkość ruchu,

2. eksport produktu turystycznego - podlegający wymianie.

6. Najwięksi eksporterzy - roczniki.

7. Stosunek państwa do międzynarodowej turystyki:

1. sprzyjający,

2. neutralny,

3. negatywny.

8. Międzynarodowe uwarunkowania ochrony (praw) klienta na rynku turystyki:

1. informacje o warunkach umowy (uregulowanie prawne),

2. informacje o zmianie warunków umowy - określony tryb zmiany umowy - np.: obowiązek udzielania informacji, żeby paszport był ważny przez dany czas.

9. Ruch turystyczny a przepływy środków pieniężnych - pozycja walut. Dopóki rozliczenia są w różnych walutach ( np. $ i zł) to kursy wqalutowe będą odgrywały niebagatelną pozycję przy kształtowaniu cen.

10. Kraje recepcyjne, tranzytowe (np.: dla Hiszpanii Niemcy są krajem tranzytowym) i generujące ruch turystyczny

---