NIEDOSŁUCH:

Wg Sowa „Niedosłuch to uszkodzenie słuchu, które można skorygować przy pomocy aparatu słuchowego, niepowodujące większych trudności i ograniczeń w orientacji w otoczeniu i porozumiewaniu się z osobami słyszącymi”

Wg Dziedzic „dzieci o dużym upośledzeniu narządu słuchu, którego ostrość pozwala jednak na posługiwanie się nim za pomocą aparatów wzmacniających”

Rodzaje niedosłuchu

*Niedosłuch przewodzeniowy:

powstaje na drodze uszkodzenia lub dysfunkcji struktur biorących udział
w mechanicznym przewodzeniu fali dźwiękowej (przewód słuchowy zewnętrzny, błona bębenkowa, łańcuch kosteczek słuchowych)

*Niedosłuch odbiorczy:

Niedosłuch odbiorczy (czuciowo - nerwowy) wynika z uszkodzenia komórek słuchowych ślimaka i/lub struktur je otaczających, jak również może być wynikiem zaburzeń jakości przewodzenia bodźca
w nerwie słuchowym i/lub jego interpretacji
w centralnym układzie nerwowym.

* Niedosłuch mieszany:

Niedosłuch mieszany jest powodowany jednoczesnym uszkodzeniem struktur ucha środkowego i wewnętrznego. Wynika z kombinacji przyczyn prowadzących do wystąpienia niedosłuchu przewodzeniowego i odbiorczego.

GŁUCHOTA:

Utrata słuchu - niezdolność do odbierania bodźców akustycznych. Wrodzona, w przeciwieństwie do nabytej często wiąże się z niezdolnością do mówienia (głuchoniemota).

Wg Sowa „Głuchota to całkowite zniesienie czynności narządu słuchu lub głębokie ich uszkodzenie, które pomimo korekcji przy pomocy aparatów wzmacniających (słuchowych), ogranicza lub umożliwia orientację w otoczeniu i porozumiewaniu z osobami słyszącymi. ”

Dziedzic pod pojęciem „głuchoty” rozumie dzieci, które:

- zupełnie nie słyszą od urodzenia lub wczesnego dzieciństwa, występuje u tych dzieci brak mowy

- w ogóle nie słyszą na skutek nagłej lub stopniowej utraty słuchu. Dzieci te określane bywają jako „ogłuchłe”

- słyszą cząstkowo, a więc całkowicie nie utraciły słuchu, odróżniają silne dźwięki np. krzyk

PRZYCZYNĄ GŁUCHOTY MOŻE BYĆ:

• zaburzenie przekazywania dźwięków do ucha wewnętrznego (głuchota przewodzeniowa), najczęściej w wyniku uszkodzenia błony bębenkowej lub kosteczek słuchowych;

• uszkodzenie narządu słuchu albo szlaku nerwowego (drogi słuchowej), przekazującego bodźce słuchowe do kory mózgowej (głuchota odbiorcza).

GRUPY RYZYKA WYSTĄPIENIA GŁUCHOTY:

- wcześniaki, a szczególnie noworodki z małą masą, urodzeniową ciała (poniżej 1500g)

- dzieci urodzone z konfliktu serologicznego (Rh)

- dzieci z niedotlenieniem okołoporodowym, hiperbilirubinemią

- dzieci obciążone głuchotą w rodzinie

- dzieci z zakażeniem wewnątrzmacicznym wirusem CMV, różyczki, HIV lub toksoplazmą

PRZYCZYNY INWALIDZTWA NARZĄDU SŁUCHU:

1. DZIEDZICZNE - jeśli występuje u innych członków rodzin

2. WRODZONE - gdy są wynikiem choroby matki przebytej w ciąży. Są to oddziaływania chorób wirusowych, czynników toksycznych, niezgodności czynnika Rh

3. NABYTE - jeśli są wynikiem działania różnych czynników uszkadzających narząd słuchu

NAJCZĘSTSZE CZYNNIKI USZKADZAJĄCE NARZĄD SŁUCHY:

- czynnik zapalny - procesy zapalne toczące się w uchu zewnętrznym, środkowym, wewnętrznym. Uszkodzenia nerwu mogą wywołać choroby zakaźne np. świnka, grypa.

- czynniki toksyczne - *leki; np. preparaty salicylowe, chinina. *Styczność zawodowa z niektórymi substancjami chemicznymi np. fosfor, tlenek węgla ołów

- czynniki zawodowe - *osoby pracujące w hałasie (uraz akustyczny - powoduje upośledzenie słuchu szczególnie dla tonów wysokich). *gwałtowne zmiany otaczającego ciśnienia np. w czasie wybuchu * nurkowanie *osoby pracujące w kresonach

- czynniki psychiczne

- zmiany nowotworowe

STOPNIE UPOŚLEDZENIA SŁUCHU OD LEKKIEGO DO CAŁKOWITEJ GŁUCHOTY:

• ubytek lekki - osoby z lekkim ubytkiem słuchu nie słyszą dźwięków cichych i mają trudności z rozumieniem mowy w hałasie (30-40dB)

• ubytek średni - osoby ze średnim ubytkiem słuchu nie słyszą dźwięków cichych i średniogłośnych oraz mają wyraźne trudności z rozumieniem mowy, szczególnie w hałasie (40-60dB)

• ubytek głęboki - osoby z głębokim ubytkiem słuchu słyszą tylko niektóre bardzo głośne dźwięki, rozmowy w większym gronie wymagają znacznego wysiłku (70-90dB)

• resztki słuchowe - (100-120dB)

• głuchota - brak reakcji na dźwięk

METODY BADANIA SŁUCHU

• Otoemisja akustyczna - metoda oceniająca odpowiedź ze ślimaka na podany bodziec akustyczny

• ABR - metoda oceniająca odpowiedz z pni mózgu, rejestrowana za pomocą elektrod zewnętrznych

• CERA - audiometria słuchowych potencjałów korowych

• Impedancja akustyczna - pozwalają ocenić podatność błony bębenkowej (tympanometria) oraz rejestrować obecność odruchów z mięśni śródudznych

CHOROBY UCHA

• Choroby ucha zewnętrznego

• Choroby ucha środkowego

• Choroby ucha wewnętrznego

1. Choroby ucha zewnętrznego:

Zapalenie ucha zewnętrznego

- Zapalenie ochrzęstnej - może powodować uszkodzenie chrząstki i jej deformację, może być poprzedzone krwiakiem pourazowym wymagającym odbarczenia.

- Czyrak przewodu słuchowego - jest zakażeniem mieszka włosowego wywołanym przez gronkowce. Powoduje silny ból i niedosłuch. Wymaga leczenia przeciwbakteryjnego ogólnie i miejscowo. Częściej występuje u chorujących na cukrzycę.

Wady wrodzone:

Odstające uszy - wada polega na braku fałdu grobelkowego chrząstki, leczenie operacyjne możliwe jest po 4 roku życia

Dodatkowe małżowiny uszne - wyrostki skórne lub skórno - chrzęstne zwykle wokół wejścia do przewodu słuchowego

Przetoka przedmałżowinowa - zwykle ślepo zakończony kanał, wymagający wycięcia w całości

Wada małżowiny usznej - wymaga czasem wieloetapowego działania, które nie zawsze spełnia oczekiwania. W pewnych przypadkach proponuje się sztuczne protezy ucha, umocowane w kości za pomocą śrub tytanowych

Niewykształcenie przewodu słuchowego zewnętrznego - wymaga leczenia operacyjnego jeśli występuje obustronnie (wskazania słuchowe), jeśli jednostronnie - wskazania są raczej „kosmetyczne”

2. Choroby ucha środkowego:

Ostre zapalenie ucha środkowego

Zapalenie ucha środkowego należy do częstych chorób wieku dziecięcego.

2/3 dzieci do 2 roku życia choruje na uszy przynajmniej 1 raz w życiu, a 1/3 zapada na nie często. Częstotliwość zachorowań zależy m.in. od pory roku i nasila się w okresie jesienno - zimowym.

Objawy kliniczne można podzielić na 2 grupy:

- Związane z zakażeniem wirusowym górnych dróg oddechowych: katar nosa, gorączka, wymioty, biegunka.

- Związane bezpośrednio z zapaleniem ucha: ból ucha, drażliwość, bezsenność, pogorszenie słuchu, ewentualnie wyciek z ucha.

W początkowej fazie choroby można stosować leczenie objawowe - przeciwbólowe, przeciwgorączkowe, przeciwzapalne. Konieczne jest równoczesne podawanie przez kilka dni leków obkurczających ujścia trąbek słuchowych, które ułatwiają upowietrznienie jamy bębenkowej i odpływ ewentualnie powstającej wydzieliny. W przypadku braku poprawy po 2 dobach narastania objawów bólowych, gorączki i złego samopoczucia należy rozpocząć leczenie antybiotykiem.

Przewlekłe zapalenie ucha środkowego

W rozpoznaniu tym mieści się szereg różnych postaci. Ich wspólną cechą jest:

- Przewlekły wyciek wydzieliny śluzowej lub ropnej z ucha

- Perforacja błony bębenkowej

- Upośledzenie słuchu typu przewodzeniowego

Powikłania:

- Ostre zapalenie wyrostka sutkowatego

- Zapalenie opon mózgowo - rdzeniowych

- Ropień mózgu

- Zapalenie zakrzepowe zatoki esowatej

- Porażenie nerwu twarzowego

Przewlekłe zapalenie ucha środkowego z wysiękiem

Występuje u około 1/3 dzieci w wieku przedszkolnym, ale może występować u młodszych dzieci, a także u dorosłych, co jednak zdarza się rzadko.

Przyczyną jest dysfunkcja trąbki słuchowej i przerost migdałka gardłowego, a także nieprawidłowości budowy anatomicznej części twarzowej czaszki. Często jest następstwem ostrego zapalenia ucha środkowego, leczonego w sposób nieprawidłowy.

Objawy ogólne:

- Niedosłuch typu przewodzeniowego, który może być początkowo nie zauważony przez otoczenie i ma charakter narastający w miarę upływu czasu

- Uczucie dyskomfortu w uchu, czasami szum uszny i zawroty

3. Choroby ucha wewnętrznego:

Zapalenie ucha wewnętrznego

Choroby ucha wewnętrznego są stosunkowo rzadkie, niemniej powikłania mogą doprowadzić do trwałego uszkodzenia narządu słuchu (głęboki niedosłuch odbiorczy) i równowagi, a także może prowadzić do powikłań wewnątrzczaszkowych (ropnego zapalenia opon mózgowych lub ropnia móżdżku).

Elementy nerwowe ucha wewnętrznego najczęściej bywają uszkodzone w przebiegu świnki, lecz może to również wystąpić w przebiegu innych infekcji wirusowych. Niedosłuch wywołany uszkodzeniem elementów nerwowych ucha wewnętrznego może być też następstwem stosowania leków ototoksycznych, urazu akustycznego lub uwarunkowany genetycznie.

Obustronną głuchotę wywołaną przez uszkodzenie elementów nerwowych ucha wewnętrznego w wielu przypadkach możne obecnie leczyć przez wszczepienie urządzeń zastępujących częściowo funkcję ślimaka. Natomiast dzieci z niedosłuchem mniejszego stopnia można i należy zaopatrzyć w aparaty słuchowe.

Aktywność fizyczna

Głuchota nie determinuje w sposób istotny możliwości rozwoju fizycznego i sprawności fizycznej dzieci głuchych, określa jednak dłuższą drogę do osiągnięcia tych samych efektów w sprawności fizycznej w porównaniu z dziećmi słyszącymi. Maszczak (1985r.)

Sprawność motoryczna

Dziecko głuche jest często słabe fizycznie, może mieć wadliwą postawę, trudności z oddychaniem, zachwianą równowagę, co powoduje mniejszą ruchliwość i szybsze męczenie się.

Najbardziej rozwiniętymi cechami motoryczności w rozwoju ontogenetycznym dzieci głuchych są: zwinność i wytrzymałość, a najsłabiej siła i moc.

Głuchota, jak wykazały liczne obserwacje i prace eksperymentalne, w wielu wypadkach wpływa niekorzystnie na funkcje ruchowe jednostki. Przede wszystkim zauważa się zależność między motoryką, a uszkodzeniem ucha wewnętrznego, które często powoduje u ludzi głuchych zaburzenie równowagi. Dzieci głuche w początkowym okresie szkolnym poruszają się niepewnie i mało elastycznie. Dlatego nauczyciel powinien uczyć prawidłowej postawy ciała i jej korekty np. za pomocą zmysłów, które są najlepiej rozwinięte (wzroku, dotyku, węchu, smaku) i za ich pomocą zmierzać do osiągnięcia celu, jakim jest zapobieganie wadom postawy.

Wprowadzenie na lekcję tematykę sportową - począwszy od podstawowych gier i zabaw ruchowych, poprzez trudniejsze formy ćwiczeń, aż do uzyskania sukcesów w różnych dyscyplinach sportowych jest ogromnie ważne dla zaspokojenia potrzeb ruchowych osób niesłyszących.

Dzieci głuche spostrzegają przedmioty w sposób niepełny, bo nie łączą ich ze słyszanymi słowami, dlatego złożone formy ruchu wymagają nauczania języka umożliwiającego logiczne i abstrakcyjne myślenie.

Dziecko głuche ma trudności z oddychaniem już przy pierwszych próbach posługiwania się mową; krótki płytki oddech przeszkadza w wypowiedzeniu kilku słów bez oddechu dodatkowego, dlatego też nauczyciel powinien poświęcić czas na naukę prawidłowego oddychania za pomocą odpowiednich ćwiczeń.

Celem wychowania fizycznego jest oddziaływanie nie tylko na fizyczną stronę organizmu dziecka, ale także na jego psychikę i rozwój umysłowy, czyli na jego osobowość. U osób słabo - słyszących wytwarza się poczucie mniejszej wartości, przez ograniczenie kontaktów ze środowiskiem ludzi słyszących.

---