Wykłady.

1) Podstawowe pojęcia, odporność wrodzona i nabyta, antygen, mechanizmy humoralne i komórkowe odporności wrodzonej.

Antygen- organizmy lub cząsteczki (wirusy, bakterie, białka) które wprowadzone do organizmu posiadają następujące cechy:

- immunogenność-zdolność do wywoływania przeciw sobie swoistej odpowiedzi immunol.

- antygenowość- zdolność do swoistego łączenia się immunoglobulinami (wolnymi i receptorami L.B i T).

Hapten-Jw.ale nie immunogenny-zdolność tą uzyskuje dopiero po połączeniu się z odpowiednim nośnikiem np. cząsteczką białka. Podczas odpowiedzi wykrywane są zarówno determinanty nośnika jak i haptenu. Nośnik decyduje o tym czy będzie to odp. będzie grasico zależna czy niezależna.

Antygeny głównego układu zgodności tkankowej- (Ag transplantacyjne) są to glikoproteiny związane z komórkami. Biorą udział w prezentacji Ag limfocytom T oraz indukują odpowiedź immunologiczną biorcy na Ag dawcy zawarte w przeszczepionych tkankach.

MHC I- występuje na powierzchni wszystkich komórek jądrzastych (niewielkie ilości na erytrocytach)

MHC II- głównie na Li B, komórkach dendrytycznych, Langerhansa, nabłonka grasicy u człowieka, śródbłonka naczyń m.in. serca i nerki oraz w wyniku pobudzenia przez cytokiny na Li T, śródbłonka, nabłonka jelita, fibroblastach i.in.

MHC III- to 3 składniki dopełniacza- CD2, CD3 i czynnik B

Budowa

HLA- Główny układ zgodności tkankowej człowieka.

Autoantygeny- antygeny autogeniczne, są naturalnymi składnikami organizmu.

Epitopy- determinanty antygenowe- miejsca wiążące przeciwciała znajdujące się w obrębie antygenu. Mogą one być takie same lub różne czyli mogą wiązać przeciwciała o tej samej lub różnej swoistości.

Antygen wielowartościowy (poliwalentny)-posiadający wiele epitopów

Antygeny grasico niezależne - bezpośrednio stymulujące Li B do produkcji przeciwciał, nie wymagające pomocy ze strony Li Th do tej stymulacji. Są to antygeny wielowartościowe/polimeryczne-posiadają wiele epitopów.

Antygeny grasico zależne - stymulujące produkcję przeciwciał przy pomocy Li Th.

Mają strukturę wielowartościową o różnych epitopach. np białka bakteryjne.

Superantygeny - białka produkowane przez wiele patogenów (bakterie, wirusy, mikoplazmy), mające zdolność do aktywowania dużej liczby Li T. Prowadzi to do wydzielenia ogromnych ilości cytokin i patologii org.- wstrząs septyczny, endotoksyczny. Nie są naruszane podczas prezentowania.

Do najważniejszych należą toksyny bakteryjne np. enterotoksyna gronkowca.

2) Rodzaje odporności:

1. Odporność wrodzona/nieswoista - rozwinęła się wcześniej w filogenezie, jest szybsza, stanowi pierwszą linię obrony, jest mniej precyzyjna. :

Bariery przeciwko antygenom wytworzone przez organizm:

Fizyczne - odporność bierna

- okrywa włosowa

- skóra

- wielowarstwowy złuszczający się naskórek, kwasy tłuszczowe, komensale

- stale odnawiające się nabłonki

- szczególne rodzaje komórek np. nabłonek migawkowy w drogach oddechowych

- spłukiwanie dróg moczowych.

Chemiczne

- wydzielina gruczołów łojowych, potowych, łzowych

- substancje produkowane przez mikroflorę przewodu pokarmowego, pochwy

- substancje znajdujące się w tkankach i płynach tkankowych ( interferon, lizozym, transferyna)

- kwaśny odczyn skóry

- bardzo niskie pH w żołądku

- śluz w drogach oddechowych, pokarmowych

- niskie pH( kw. mlekowy) komensale pochwy

- kwasy żołądkowe

Obecność naturalnej mikroflory w

- skórze

- jamie ustnej

- przewodzie pokarmowym

- w drogach rodnych

Wydzieliny powierzchniowe nabłonka.

Miejsce wydzielania	Źródło	Wydzielana substancja
Oczy	Gr. Łzowe	Lizozym IgA i IgG
Uszy	Gr. Łojowe	Woskowina - cerumen
Jama ustna	Gr. Ślinowe	Enzymy trawienne, lizozym, IgA, IgG, laktoferyna
Skóra	Gr. potowe Gr. Łojowe	lizozym, NaCl, krókołańcuchowe kwasy tłuszczowe
Żołądek	Soki żołądkowe	Enzymy trawienne ( pepsyna, renina), kwasy (małe pH 1-2)

• komórkowa

- monocyty

- komórki neutralne cytotoksycznie (natural killers NK) błon śluzowych

- makrofagi błon śluzowych

- makrofagi osiadłe w tkankach i narządach ukł. jednojądrzastych kom. żernych

- komórki tuczne - ostra odp. zapalna

- kom. dendrytyczne kom. żerne

- granulocyty obojętnochłonne i kwasochłonne

- układ dopełniacza

- komórki NK

• humoralna

- dopełniacz

- interferon

- TNF

Układ jednojądrzastych komórek żernych

2. Odporność nabyta/swoista- rozwinęły się później w filogenezie, rozwijają się dłużej, są bardziej precyzyjne i selektywne, charakteryzują się zdolnością wytwarzania komórek pamięci - komórek zdolnych do natychmiastowej odpowiedzi podczas powtórnego spotkania z danym antygenem.

W odporności nabytej biorą udział wytwarzane przez limfocyty B przeciwciała i limfocyty T z receptorami wiążącymi antygen.

• Humoralna

- przeciwciała

• Komórkowa

- limfocyty T

- inne kom. efektorowe

Różnice między odpowiedzią swoistą a nieswoistą.

Nieswoista	Swoista
Bardzo szybka, niekiedy natychmiastowa, nie wymaga wstępnej aktywacji.	Rozwija się powoli, czasem przez wiele dni.
Receptory rozpoznające Ag są niezmienne w ciągu życia, dziedziczone z pokolenia na pokolenie	Receptory wykształcają się na nowo w przebiegu każdej pierwotnej reakcji immunologicznej (nie są dziedziczone)
Jest selektywna - celem ataku nie są własne struktury	Jest specyficzna ale mogą powstawać L autoreaktywne
Nie pozostawia po sobie trwałej pamięci immunologicznej	Pozostawia po sobie pamięć immunologiczną
Rozwija się niezależnie od odp. swoistej	Do rozwinięcia niemal zawsze konieczna jest odp. nieswoista
Komórki - żerne, NK, tuczne, dendrytyczne	Komórki - Li B, Li T
Cząsteczki - cytokiny, dopełniacz, białka ostrej fazy	Cząsteczki - przeciwciała, cytokiny

Współpraca odpowiedzi swoistej i nieswoistej polega na tym, że:

- makrofagi są to komórki żerne i wytwarzają cytokiny biorące udział w obu typach odpowiedzi immunologicznej (indukcja odpowiedzi)

- składniki dopełniacza (wrodzona) aktywowane przez przeciwciała (nabyta)

- komórki obu typów odpowiedzi kontaktują się ze sobą za pomocą mediatorów - cytokin, chemokin

3) Zapalenie - miejscowa reakcja obronna, fagocytoza, mechanizmy zabijania wewnątrz komórkowego.

Zapalenie- miejscowa reakcja obronna , której celem jest eliminacja czynnika uszkadzającego oraz martwych komórek/tkanek a następnie procesy naprawcze w miejscu uszkodzenia.

Ostre zapalenie - natychmiastowa reakcja na uszkodzenia, która obejmuje zmiany naczyniowe i przechodzenie leukocytów do ogniska zapalenia.

Objawy zapalenia:

- miejscowy wzrost temperatury

- zaczerwienienie

- obrzęk

- bolesność

- upośledzenie czynności tkanek objętych zapaleniem

Zmiany naczyniowe w przebiegu zapalenia

- rozszerzenie naczyń

- zwolnienie przepływu krwi

- zwiększenie przepuszczalności naczyń

- ucieczka płynu z naczyń do tkanek (gł. białka)

Migracja leukocytów

- czynniki chemotaktyczne w ognisku zapalenia

- aktywacja komórek śródbłonka naczyń

- zwolnienie przepływu krwi - toczenie się leukocytów po śródbłonku

- adhezja (przyleganie) do śródbłonka

- przechodzenie (diapedeza) między komórkami śródbłonka do otaczających tkanek.

Leukocyty opuszczające łożysko naczyniowe:

- granulocyty obojętnochłonne ( neutrofile)

- granulocyty kwasochłonne (eozynofile)

- monocyty

- limfocyty

Zmiany w tkankach.

Leukocyty migrują do ogniska zapalenia przywoływane przez czynniki chemotaktyczne ( białka bakteryjne, białka układu dopełniacza, produkty powstające z przemian kwasu arachidonowego i cytokiny), które również aktywują migrujące komórki. Pod wpływem tych czynników dochodzi do fagocytozy i wewnątrzkomórkowego zabijania/degradacji pożartego materiału.

Mediatory zapalenia

znajdują się we krwi jako nieaktywne prekursory, są zawarte w komórkach ( w ziarnistościach cytoplazmatycznych) bądź są wytwarzane „de novo” przez komórki.

Aktywacja /uwolnienie/synteza mediatorów odbywa się pod wpływem bodźca wywołującego zapalenie (uszkodzenie) i w następstwie aktywacji komórek.

Mediatory łączą się z receptorami na komórkach docelowych lub wywierają bezpośrednie działanie enzymatyczne/toksyczne.

Mediatory pobudzają komórki docelowe do uwalniania kolejnych cząsteczek efektorowych.

Ważniejsze mediatory zapalenia:

- aminy - histamina, serotonina

- proteazy osocza - kininy, białka układu krzepnięcia, białka układu dopełniacza (gł. C3a i C5a)

- metabolity kwasu arachidonowego - prostaglandyny (PGE), leukotrieny (LTB4)

- czynniki aktywujące płytki

- cytokiny

- hemokiny

- wolne rodniki tlenowe i tlenek azotu

Etapy fagocytozy

1. Rozpoznanie cząsteczki, komórki, która ma ulec fagocytozie. Rozpoznawanie odbywa się poprzez receptory rozpoznające pewne czynniki w ścianie kom. lub spłaszczające.

Głównymi opsoninami są: przeciwciała IgG i składniki dopełniacza (opsonizacja i fagocytoza -immunifagocytoza)

2. Ruch kom żernej w kierunku bakterii - sygnał chemotaktyczny (MDP, dopełniacz)

3. Przyleganie bakterii do kom. żernej - cukry, receptory dopełniacza i fragmentu Fc przeciwciała

4. Endocytoza - wpuklenie błony komórkowej

5. Fuzja fagosomu z lizosomom - udział mikrotubul

6. Zabijanie - (rodniki O₂, tlenek azotu, mieloperoksydaza).

Pojawienie się antygenu → pojawienie się limfocytu ze swoistymi receptorami → wiązanie → pobudzenie do proliferacji i różnicowania w kom. efektorowe (klony) → eliminacja → pamięć immunologiczna.

4) Budowa i rola MHC, komórki prezentujące, prezentacja Ag, odporność nabyta.

MHC I - Zbudowane są z 2 łąńcuchów ciężkiego α i lekkiego β połączonych niekowalwncyjnie.

Łańcuch lekki - N-końcowy łańcuch zewnątrz komórkowy złożony z 3 pętli 1,2,3(1 i 2 wykazują polimorfizm budowy wynikający z budowy łańcuchów cukrowych, które zawierają, tworzą rowek w którym wiązane są peptydy Ag).

- fragment hydrofobowy, przechodzący przez błonę

- fragment hygrofilowy, wewnątrzkomórkowy.

Łańcuch ciężki- β,2 mikroglobulina identyczna dla wszystkich cząsteczek tego typu, warunkuje ekspresje cz. MHC na komórkach.

MHC II - zbudowane z 2 łańcuchów α i β połączonych ze sobą niekowalencyjnie ( polimorfizm dotyczy głównie α i β1, które tworzą rowek). Mają one podobną budowę:

- N łańcuchy zewnątrz komórkowe zbudowane są z dwóch domen

- odcinek śródbłonowy

- odcinek wewnątrz komórkowy

Komórki prezentujące Ag.

• Komórki Dendrytyczne

- posiadają długie wypustki, będące w ciągłym ruchu

- pochodzą ze szpiku

- słabe właściwości endocytarne, długo utrzymują Ag na powierzchni.

Typy komórek Dendrytycznych:

	Nazwa	Miejsce występowania
Narządy nielimfatyzcne	Kom. Langerhansa	Naskórek, nabłonki, skóra właściwa
		Śródmiąższowe	Tkanka łączna narządów
	Krążenie	Kom. D krwi	krew
		Kom. Welonowate	chłonka
	Narządy limfatyczne	Kom. D rdzenia grasicy	grasica
		Kom. D splatające sie	Strefa gr. Zależna węzłów, śledziony
		Kom. D. grudek	Grudki limfatyczne

• Limfocyty B - jednym z celów prezentacji Ag L.T jest pobudzenie do usprawniania produkcji Ab przez L.B przy pomocy limfo kin wydzielanych przez L.T. Limfocyty pobudzone prezentują Ag 10x sprawniej. L.B pochłaniają Ag drogą pinocytozy fazy płynnej i endocytozy.

• Makrofagi - nie posiadają one cz. MHC II, syntetyzują je pod wpływem aktywacji INFγ. W przeciwieństwie do innych kom. prezentujących posiadają zdolność do fagocytowania i rozkładania dużych cząsteczek lub bakterii. W pewnych przypadkach fagocytowane i wstępnie rozłożone cząsteczki mogą być przekazywane do prezentacji innym kom.

• Inne - w niektórych przypadkach Ag mogą być prezentowane także przez: monocyty, neutrofile,

Kom. śródbłonka, enterocyty, chondrocyty, kom.mezagium, oligodendrocyty, kom. nabłonkowe kanalików nerkowych, pęcherzyków mlekowych, dróg żółciowych.

Prezentowanie antygenów L.T przez MHC

Agretop- fragment Ag wiązany w rowku MHC

L.T rozpoznają strukturę I i częściowo IIrz. białka Ag i liniowe determinanty antygenowe.

Antygeny natywne- nie poddane obróbce przed prezentacją.

MHC może prezentować niewiele Ag natywnych ponieważ zwykle zawierają one zbyt dużą liczbę aminokwasów

Obróbka Ag obejmuja: denaturację, rozwinięcie łańcucha, pocięcie.

Prezentacja przez :MHC I- głownie Ag endogenne,syntetyzowane w komórce prezentującej. Dotyczy większości kom.

Rozpoznają je L.T CD8+

MHC II- dotyczy przede wszystkim Ag pochłoniętych przez komórki prezentujące. Uczestniczą w niej

głownie kom.dendrytyczne, L.B, makrofagi.Rozpoznają je L.T CD4+

Etapy :

- (endocytoza Ag)

- proteoliza- pocięcie na fragmęty

- związanie powstałych peptydów przez MHC II w lizosomie

- egzocytoza

	MHC I	MHC II
L.T rozpoznające	CD8+ głównie Tc	CD4+ głównie Th
Ag rozpoznawane	Wewnątrz komórkowe	Głownie zewnątrz komórkowe
Miejsce proteolizy	cytozol	Endosomy
Miejsce łączenia się	Siateczka śródplazmatyczna	Endosomy
Komórki prezentujące	Większość komórek	Dendrytyczne, L.B, MΦ

Celem prezentacji A L.T jest aktywacja L.Th do wydzielania Limfokin, które wspomagają przekształcanie L.B spoczynkowych i prekursorów L.Tc w komórki efektorowe.

Prezentacja nie jest dostatecznym bodźcem do aktywacji komórek efektorowych. Ważną rolę odgrywa wiąznie się cząsteczek obecnych na komórce prezentującej i L.T.

5) Centralne i obwodowe narządy limfatyczne, Li T i B, ich dojrzewanie i funkcje Ab, cytokiny.

Morfologia ukł. limfatycznego

Narządy centralne- produkcja limfocytów, ich dojrzewanie i różnicowanie.

-grasica [T] i szpik kostny[B](ssaki) lub kaletka Fabrycjusza[B](ptaki)

Narządy obwodowe-odpowiedź immunologiczna humoralna i komórkowa.

- śledziona, gródki limfatyczne samotne i skupione, węzły chłonne migdałki, wyrostek robaczkowy.

Dojrzewnie L.B i L.T.

Pluripotencjalna kom.macierzysta

Limfoidalna kom.macierzysta

Limfocyt Pro-B Pro-Tymocyty (grasica 7,9 tydź. żp.)

(z W.płodowej do Sz.) Limfocyt Pre-B TCR-,TCR_αβ lub TCR_γδ, CD 4^-, 8^-

(IgM i FcR) L.B niedojrzały TCR-,TCR_αβ CD4,8⁺⁺

( IgD,IgM,FcR,CR) L.B dojrzały TCR-,TCR_αβ CD4,8^{+ -} lub 4,8^{- +}

Populacje i subpopulacje Limfocytów

• L.B

- w zależności od produkowanych przeciwciał

- L.B CD5+ biorą udział w odpowiedzi pierwotnej a wydzielane przez nie przeciwciała są wielospecyficzne ale wykazują niskie powinowactwo do Ag.

• L.T

1. T αβ

- Th - pomocnicze ( CD4+)

*Th1- usprawniają odpowiedź typu komórkowego. Wydzielają: interleukinę2(stymulacja cytotoksyczności L)

Interferon γ(aktywuje makrofagi)

*Th2- usprawniają odpowiedź typu humoralnego. Wydzielają: interleukiny 4 i 5 ( czynnik wzrostu i różnicowania L.B, wspomaganie produkcji Ig E/A), interleukina 10 (hamuje wydzielnie cytokin przez Th1).

I inne o innym profilu wydzielania.

- Tc - cytotoksyczne (CD8+)- pobudzane przez IL2. Niszczą komórki zakażone przez wirusy lub bakterie oraz komórki nowotworowe.

- Ts - supresorowe (CD8+)- pobudzane przez IL2. Działają supresorowo na L. rozpoznające Ag.

2. Tγδ

- Posiadają cząsteczki CD4 i CD8

-rozpoznają Ag nie połączone z cząsteczkami MHC.

- posiadają zdolność do spontanicznego niszczenia kom. nowotworowych albo do cytotoksyczności zależnej od Ab (ADCC)

• Limfocyty trzeciej populacji: prekursory L.B i L.T, duże ziarniste limfocyty LGL-NK, NC, NS

6) Przeciwciała/Immunoglobuliny-Ab

• Funkcje:

-neutralizacja toksyn

- aktywują cytotoksyczność zależna od Ab

- opsonizacja w wyniku czego patogen jest fagocytowany

- aktywacja dopełniacza

Są wydzielane przez zaktywowane L.B. Mają zdolność swoistego łączenia się z Ag, występują w płynach ustrojowych wszystkich kręgowców

• Zbudowane są z 4 łańcuchów: 2 ciężkich H i 2 lekkich L. połączonych wiązaniami siarczkowymi.

Łańcuchy ciężkie występują w odmianach α, δ, ε, γ ,µ dlatego dzielimy je na 5 klas IgA, IgB, IgE, IgG, IgM.

Róznice w budowie łańcuchów poszczególnych klas sprawiają, ze możemy w nich wyróżnić podklasy np. IgA1, IgA2 itd. Łańcuchy lekkie występują w 2 typach κ(kappa) i λ(lambda)- też można wyróżnić podtypy.

W budowie Ig można wyróżnić części zmienne V-końce N i stałe C- koniec C.

Fv- to części zmienne łańcuchów L i H. To od nich zależy swoistość przeciwciała (konfiguracji aminokwasów).

Części stałe są identyczne dla wszystkich przeciwciał danej klasy. Przeciwciała tej samej klasy- o tej samej swoistości, mogą różnić się powinowactwem czyli stopniem dopasowania paratopu do Ag a więc siłą wiązania A przez Ig.

Częsci zmienne łańcuchów L i H składają się z 3 części hiper-zminnych CD (determinują swoistość-wiążą A) i 4 zrebowych FR.

Rozróżniamy Immunoglobuliny monomeryczne- złożone z 4 łańcuchów polipeptydowych i polimeryczne.

IgA, D, E, G w płynach surowiczych jako monomery, IgA w wydzielinach śluzowo-surowiczych jako dimer a IgM w formie pentametru połączonego łańcuchami J(8 reszt cysteinowych)a nawet heksametrów.

Trawienie papainą- powstawanie Fabx2 czyli paratopy-miejsca wiązania antygenu przestrzennie do niego dopasowane, Fcx1 odcinki odpowiedzialne za aktywację dopełniacza oraz wiążące się z receptorami Ag dla Fc oraz obszar zawiasowy- ustawianie się pod różnym kontem do do Fab i Fc.

Trawienie pepsyną- powstają odcinki Fab' a rozerwanie S-S prowadzi do powstania 2 Fab''.

Domeny - obszary homologiczne łańcuchów polipeptydowych Ig Ok., 110 aminokwasów.

Pętle- ok 60 aminokw., zamknięte S-S.

W skład części zmiennych L i H i stałych L wchodzi po jednej domenie a w skład części stałych H IgA,G,D- 3 a IgE,M 4 domeny (zamiast regionu zawiasowego dodatkowa domena).

Odcinki ogonowe- uczestniczą w tworzeniu form polimerycznych i IgA i M (są też u Ig D)

Ig związane z błoną kom. limfocytów B- receptory wiążące A.

Markery Ig:

• Izotypowe- różnice w budowie L i H (klasy/podklasy, typy/podtypy).Wszystkie.

• Allotypowe- obecność odpowiednich aminokwasów w odpowiednim położeniu w łańcuchu polipeptydowym L i H (gł. Cz. stał.)Różne.

• Idiotypowe- różnice w częściach zmiennych- Ig o tej samej swoistości mają te same m.idiotypowe.

IgA- 80-95% osocza formy monomeryczne, w płynach śluzowo-surowiczych polimeryczne- głównie dimery(trimery) związane z fr. Wydzieleniczym S-IgA .Wystęują IgA 1 i 2.

IgD- Wraz z IgM występują jako receptory na powierzchni L.B w życiu płodowym. Region zawiasowy długi.

IgE- wiążą się z receptorami FcR komórek tucznych doprowadzając po związaniu A de granulacje( uwolnienie zawartości ziarenek)- anafilaksj.

IgG- są najważniejszą bronią org. w walce z mikroorganizmami wnikającymi do tkanek. W surowicy IgG są najliczniejsze. 4 podklasy. ( A 1 →4). IgG i IgM aktywują układ dopełniacza.

IgM- pierwsze przeciwciała w rozwoju i podczas początkowej odp. immunolog. Występuja w formie pentametru. (krab jeśli A ma wiele liniowo ułożonych epitopów, eksponowanie Fc, łatwiejsze wiązanie FcR kom. żernych- większa aktywność dopełniacza)

Wartościowość- liczba determinantów Ag, które może związać przeciwciało.(Ig A 2 lub 4, IgG,D,E 2, IgM 10)

Powinowactwo- siła z jaką wiąże Ig determinant Ag (dopasowanie)

- siły elektrostatyczne

- wiązania wodorowe

- oddziaływania hydrofobowe

- siły Van der Waalsa

Zachłanność- siła związania wielowartościowego antygenu przez różne przeciwciała zależna od powinowactwa poszczególnych miejsc wiązania różnych epitopów. Nie = się sumie powinowactw (odnosi się też do receptorów L.B).

Na L.B Ig wbudowane w błonę a na innych kom. związane przez receptory FcR dla fragmentów Fc. Różne konsekwencje związania.

PM- przeciwciała monoklonalne- przeciwciała powstałe z jednej hybrydy L.B- Szpiczak. Są to przeciwciała o identycznej swoistości.( kom.nowotworowa nadająca hybrydzie nieśmiertelność, dostarcza rybosomów i rozwiniętego A.G do udowy dużej ilości białek).

- wykrywinei i określanie stężenia hormonów, czynników, E, leków

- diagnostyka nowotwów

-leczenie nowotworów

-Immunosupresja (np.Ig przeciw L.T)

- wykrywanie A mikroorganizmów w diagnostyce chorób zakaźnych

- neutralizacja toksyn

- dobór dawców, wykrywanie HLA

Immunotoksyny- chemiczne połączenie Ig i toksyny. Np. w leczeniu nowotworów(rycyna, egzotoksyna, sercyna)

7) Cytokiny

Mediatory odpowiedzi immunologicznej. Są to polipeptydy lub glikoproteiny. Stanowią sygnał pozwalający napo rozumienie się komórek, działają plejotropowo. Wpływają na:

- pobudzanie kom. do odp.immunologicznej

- proliferację, aktywację i różnicowanie limfocytów B i T.

- tworzenie limfocytów pamięci

- przełączanie klas L.B

- wzmagają cytotoksyczność w stosunku do komórek zakażonych wirusem, nowotworowych

- aktywację leukocytów w przebiegu zapalenia

- pobudzenie komórek macierzystych szpiku, dzięki czemu zwiększa się pula kom. określonej linii

Działanie cytokin może się odbywać na drodze endo, egzo i parakrynowej.

Może działać pobudzająco lub hamująco.

Mechanizm działania cytokin:

Związanie cytokiny z receptorem→sygnał, który zostaje przekazany do jądra→zmiana ekspresji określonych genów→proliferacja komórek i wzrost liczby receptorów dla cytokin na komórkach.

Wyróżniamy :

• Monokiny (monocyty makrofagi)-mobilizują do fagocytozy, są mediatorami zapalenia

• Limfokiny (Limfocyty)- wzrost i różnicowanie komórek ukł.immunologicznego

• Interleukiny (leukocyty)

• Chemokiny (wiele rodzajów komórek)- chemotaksja leukocytów, przekazywanie inf. między tkankami

• Interferony (odp. na zakażenie wirusowe)

L.Th 1- INF, TNF (aktywacja makrofagów)

L.Th 2- IL-4,5,6 (aktywacja L.B)

8) Odpowiedz przeciwzakaźna, uodpornienie czynne, rodzaje szczepionek, nadzór immunologiczny, odpowiedź przeciwnowotworowa.

• Odporność nieswoista ( jak wyżej)

• Odporność swoista

- bierna naturalna- wynika z przechodzenia przez łożysko przeciwciał lub przekazywanie ich przez matkę wraz z siarą.

- bierna sztuczna- wynika z podania preparatu z przeciwciałami

- czynna naturalna- wynika z przebycia zakażenia (długotrwałe)

- czynna sztuczna-nabyta w następstwie szczepień (długotrwałe)

Odpowiedź przeciwbakteryjna.

- lokalne mechanizmy obrony-skóra i błony śluzowe, MALT tkanka limfatyczna związana z błonami śluzowymi. Jest źródłem Ig A- zapobiegają przyleganiu bakterii do powierzchni nabłonka, Ig E- spłaszczają kom. tuczne, które po związaniu Ab z Ag ulegają de granulacji i uwalniają mediatory zapalenia. Zwiększają one przepuszczalność naczyń dla Ig i składników dopełniacza, które migrują do miejsca zakażenia. Czynniki chemotaktyczne przyciągają granulocyty kwasochłonne i obojętnochłonne.

Odpowiedź humoralna- Aktywowane L.B wydzielają przeciwciała. Ich rola może polegać na:

*wiązaniu struktur bakterii, które powodują jej przyleganie do komórek gospodarza

*aktywacja dopełniacza droga klasyczną- lityczne działanie na ściany bakterii G-

*efekt bakteriostatyczny (hamowanie wzrostu) Ab blokują struktury uczestniczące w metabolizmie

*ułatwianie fagocytozy przez opsonizację

*neutralizacja toksyn

*blokowanie enzymów bakterii, które umożliwiają im penetracje tkanek

Mechanizmy efektorowe.

- aktywacja składników dopełniacza drogą klasyczną bądź alternatywną

- fagocytoza przez komórki żerne (makrofagi, granulocyty)

- cytotoksyczność zależna od Ab

Odpowiedź przeciwwirusowa.

Nieswoista- produkcja interferonu, który hamuje replikację wirusa i chroni przed zakażeniem sąsiednich komórek. Interferon wpływa także na układ immunologiczny poprzez: pierwszej kolejności aktywuje i wzmaga cytotoksyczność komórek NK a także komórek K i L.Tc. - odpowiedź komórkowa.

Przeciwwirusowa aktywność dopełniacza polega na wspomaganiu działania Ab, zapobieganiu łączenia się wirusa z komórkami (białka dopełniacza łączą się z powierzchnią wirusa maskując jego struktury, które mogą przyczepiać się z kom.)lizie wirusów otoczkowych.

Makrofagi hamują replikację wirusa wydzielając argininę.

Odpowiedź przeciwwirusowa humoralna opiera się na działaniu swoistych przeciwciał. Przede wszystkim są to Ig A w błonach śluzowych przewodu pokarmowego i oddechowego. Spłaszczają one wirusa wzmagając fagocytozę przez komórki żerne. Ponadto Ab mogą blokować receptory wirusa, niezbędne do penetracji tkanek gospodarza, indukować cytotoksyczność kom. zależną od przeciwciał ADCC, aktywować układ dopełniacza doprowadzając do zabicia wirusa oraz po połączeniu z W zapobiegać uwalnianie nowych cząsteczek.

Odpowiedz przeciwgrzybiczna.

Dla organizmu z prawidłowo funkcjonującym ukł. immunologicznym zakażenia grzybicze nie są dużym zagrożeniem.

Zwykle wystarczającą obroną są mechanizmy obrony nieswoistej tj.

- Fagocytoza przy pomocy neutrofilów

- składniki dopełniacza połączone ze składnikami ściany kom. grzybów ułatwiają fagocytozę

- TNF-α wzmaga zdolność zabijania grzybów przez granulocyty

-makrofagi posiadają receptory dla cukrów ścian kom. grzybów ale fagocytują także kom przy udziale Ab i dopełniacza

- komórki NK- bezpośrednie działanie cytotoksyczne

- rola Ig sprowadza się do wzmagania fagocytozy, hamowania adhezji do kom. gospodarza oraz warunkowania cytotoksyczności ADCC

Szczepionki - preparat zawierający Ag drobnoustrojów, które po podaniu do organizmu powodują powstanie odpowiedzi immunologicznej, chroniącej przed zakażeniem, pamięci immunologicznej oraz eliminacje choroby. Szczepionki posiadają Ag identyczne z chorobotwórczymi ale pozbawione zjadliwości w wyniku atenuacji, inaktywacji lub zabicia.

Rodzaje szczepionek.

• Swoiste- zawierają żywe drobnoustroje, indukują trwałą specyficzną odpowiedz immunologiczną przeciwko określonemu Ag.

• Nieswoiste- zawierają mieszaninę zabitych drobnoustrojów. Indukują odpowiedź niespecyficzną, szczególnie przy przewlekłych zakażeniach.

• Autoszczepionki- zawierają żywe inaktywowane drobnoustroje pochodzące chorego.

• Skojarzone- posiadają wiele różnych Ag

• Antyidiotypowe - zawierające Ab naśladujące swoją swoistością Ag

• Szczepionki zawierające adiuwanty- związki, które podane z antygenem nieswoiście zwiększają odpowiedź immunologiczną.

Właściwości adiuwantów:

-wzmagają wytwarzanie Ab poprzez zwiększenie skuteczności prezentacji Ag

- wzmagają immunogenność Ag

- zmieniają izotop odp humoralnej

- przedłużają okres stymulacji Ag/ odpowiedzi immunologicznej

- zwiększają powinowactwo Ab do Ag

Ze względu na formę w jakiej występuje Ag w szczepionce wyróżniamy szczepionki zawierające:

- drobnoustroje atentowane (hodowla w nienaturalnych warunkach)

- drobnoustroje inaktywowane /zabite (denaturacja białek- wysoką temperaturą, czynnikami chem.np alkoholem)

- oczyszczone białka( inaktywowane toksyny /anatoksyny) wielocukry otoczkowe

- związki powstałe w wyniku rekombinacji DNA

- DNA

Nadzór immunologiczny- zespół mechanizmów zapobiegających rozwojowi nowotworu w organizmie.

L.T wciąż cyrkulują pomiędzy tkankami i narządami. W momencie rozpoznania komórek nowotworowych aktywują mechanizmy, komórki prowadzące do zabicia kom. nowotworowych.

Mechanizmy efektorowe nadzoru:

• Zabijanie przez komórki NK (rozpoznają nieprawidłową ekspresję MHC)

• Zabijanie przez makrofagi, neutrofile aktywowane przez INFα i β

• Zabijanie przez L.Tc

• Wytwarzanie przeciwciał przez L.B

• Aktywność cytokin wydzielanych przez L.Th oraz makrofagi

• Cytotoksyczność Ab zależnych od dopełniacza

• ADCC

Rola cytokin w odporności przeciw nowotworowej.

-wspomagają syntezę swoistych Ab

- Aktywują kom. NK, L.Tc, makrofagi

- hamują proliferacje kom. nowotworowych

- bezpośrednio zabijają kom. nowotworowe

Mechanizmy ułatwiające rozwój nowotworu

*immunosupresja zewnątrz i wewnatrzpochodna (leki i infekcje wirusowe/komórki i czynniki supresorowe

*immunoselekcaj (przeżywanie tylko tych klonów kom, nowotworowych, które są najmniej immunogenne

*immunomodulacja(czasowe zmniejszanie antygenowości poprzez połączenie z Ab i przesuwanie się kompleksów wdłóz błony skupiając się na jednym biegunie i ogałacając drugi)

*prześlizgiwanie( małe dawki przeszczepiane)

*uwalnienie Ag nowotworowych (blokowanie L efektorowych, utrata zdolności zabijania w obecności wolnych Ag)

*maskowanie Ag na kom. nowotworowych

*tworzenie kompleksów Ag - Ab i blokowanie przez nie aktywności kom.efektorowych

*opsonizacja komórek reagujących z antygenem przez kompleksy Ag-Ab i niszczenei ich przez inne zaktywowane kom.

* aktywność przeciwciał antyidiotypowych (imitacja Ag i blokowanie Ab swoistych)

*działalność kom.supresorowych

*stymulacja wzrostu przez czynniki wzrostowe uwalniane przez L

*Stymulacja wzrostu przez ab w małym stęrzeniu

9) Odpowiedź pierwotna i wtórna, humoralna i komórkowa, miejscowa i ogólna, pamięć immunologiczna, tolerancja.

Typy odpowiedzi immunologicznej org.

Humoralna-biorą w niej udział wolne przeciwciała obecna w we krwi chłonce, płynach tkankowych i surowiczo-śluzowych(ukł pokarm, oddechow.) lub jako receptory komórkowe dla fragmenty Fc (przeciwciała cytofilne)

Antygen→kooperacja L.B i L.T→aktywacja i proliferacja→intensywna wydzielanie przeciwciał.

Komórkowa-antygen reaguje bezpośrednio z L.T

Interakcja Antygen i L.T→wydzielanie limfokin→aktywowanie do odpowiedzi makrofagów i granulocytów a także efekt cytotoksyczny L.T

Etapy odpowiedzi immunologicznej

• Faza indukcji

- limfocyty łączą się z antygenami i zaczynają proliferować i przekształcać się w kom. efektorowe

- kooperacja z kom. prezentującymi antygen

- kooperacja z innymi limfocytami

• Faza efektorowa

- nowo wytworzone kom.efektorowe odp. na antygen(L.B-przeciwciała, L.T-łączą się z przeciwciałem w błonie innej kom. i wydzielają limfikiny)

Fazy odpowiedzi humoralnej

- Faza utajenia- od momentu pojawienia się antygenu w org. do pojawienia się pierwszych przeciwciał w surowicy.

- Faza wzrostu- wzrost poziomu przeciwciał

- Faza plateau- utrzymywanie się stałego poziomu przeciwciał

- Faza spadku poziomu przeciwciał

Odpowiedź wtórna- wynika z pamięci immunologicznej. Za pamięć immunologiczną odpowiadają L.B i T pamięci. W przypadku powtórnego wtargnięcia przeciwciała do org. reakcja organizmu jest szybsza, bardziej swoista. (Fazy odp-1 skrócona, 2 wzost szybszy i osiąga wyższe wartości 3 i 4 wydłużone). W odp.wtórej więcej jest przeciwciał reagujących z swoistym antygenem, są one bardziej swoiste, więcej jest IgA, IgG, IgE a mniej IgM.

L.B pamięci różnią się od L.B dziewiczych:

- są liczniejsze

-ich receptory Ig mają większe powinowactwo do Ag

- mają więcej cz. MHC II

- łatwiej ulegają aktywacji

-dłużej żyją i inaczej krążą we krwi

L.T pamięci różnią się:

-łatwiej ulegają aktywacji przez prezentowane Ag-większa ekspresja cząsteczek odpowiedzialnych za przyleganie do kom. prezentujących.

-wydzielanymi cytokinami

-inaczej krążą

Zdolność do odpowiedzi wtórnej można uzyskać poprzez:

• Uczulenie czynne- podanie Ag

• Uczulenie bierne- podanie gotowych Ab

• Uczulenie adopcyjne - przeszczepienie uczulonych L

Tolerancja

Jest to stan układu immunologicznego, w którym nie reaguje on na własne Ag-autoantygeny.

4 mechanizmy utrzymujące stan tolerancji immunologicznej.

• Delekcja kolonalna- eliminacja klonów limfocytów reagujących na własne Ag (grasica, szpik kostny)

• Anergia klonalna- czynnościowa inaktywacja klonów L

• Aktywna supresja- utrzymywana za pośrednictwem L.Ts i Ab supresorowych

• Sekwestracja Ag-ograniczony dostęp kom. układu immunologicznego do autoantygenów

3. Odpowiedź bierna, surowice odpornościowe, niedobory immunologiczne, immunologia transplantacyjna.

Surowca- osocze krwi są stosowane do:

- biernego uodporniania przeciw chorobom zakaźnym

- uzupełnianie niedoborów

Rodzaje surowic:

*diagnostyczna- służy do serologicznej identyfikacji Ag

*homologiczne

*heterologiczne

Niedobory immunologiczne

1. Pierwotne - wynikają one z uwarunkowanych genetycznie defektów mechanizmów odpornościowych

• Ciężki złożony niedobór immunologiczny- brak czynności L.B i L.T

• Niedobory wynikające przede wszystkim z zaburzeń w wydzielaniu Ab

• Niedobory wynikające przede wszystkim z zaburzeń czynności L.T

• Niedobory wynikające z upośledzenia odpowiedzi typu komórkowego i humoralnego

• Zaburzenia czynności kom. żernych

• Niedobory składników dopełniacza

2. Wtórne - wynikające z trwających procesów chorobowych

• Wywołane niedożywieniem

• AIDS- zespół nabytego niedoboru odporności

Niedobory odporności biernej są następstwem:

- Niedostatecznej jakości siary

- niedostatecznej ilości pobranej siary

- niedostatecznym wchłanianiem Ig z siary lub brakiem wchłaniania.

Siara- wydzielina gruczołu mlekowego, powstająca na krótko przed porodem, zawiera wysokie stężenie IgG (65-90%) oraz IgA i IgM. Pobieranie siary w pierwszych godz. Życia warunkuje uzyskanie odporności biernej i chroni noworodki w pierwszych kilku tyg. Życia przed chorobami, na które byłą odporna matka.

Immunologia transplantacyjna

Rodzaje przeszcepów

• Ze względu na różnice genetyczne dawcy i biorcy

• Autologiczny- w obrębie jednego osobnika

• Izogeniczny- między osobnikami identycznymi genetycznie - bliźnięta monozygotyczne

• Allogeniczny- między osobnikami tego samego gatunku, różniącymi się genetycznie

• Ksenogeniczny- osobniki różnych gatunków

• Ze względu an miejsce

• Ortotropowe- w tę samą okolicę

• Heterotropowe- w miejsce anatomicznie odmienne

Odpowiedź transplantacyjna jest skierowana przeciw Ag zawartym w przeszczepionych tkankach

1. Ag głównego układu zgodności tkankowej

MHC I (endogenne)- na powierzchni wszystkich komórek jądrzastych a także w niewielkiej ilości na erytrocytach

MHC II (egzogenne)- na L.B, grupie komórek prezentujących, komórkach nabłonka grasicy a w wyniku działania cytokin także na wielu innych komórkach.

2. Ag nie należące do ukł. MHC- wg. Badań jest to każdy produkt genów polimorficznych w połączeniu z MHC.

Fazy odpowiedzi transplantacyjnej:

1. Indukcji- rozpoczyna się po wykonaniu przeszczepu. Czynnikami aktywującymi reakcję są Ag czyli MHC oraz komórki prezentujące- APC dawcy a także APC, L.Th biorcy

2. Efektorowa - zależy od komórek efektorowych (L.B, L.Tc, makrofagi, NK, leukocyty)

Może mieć różny przebieg:

• Nadostry- następuje w ciągu minut po przeszczepie. Tworzą się w niej mikrozakrzepy naczyń prowadzące doostrego i nieodwracalnego niedokrwienia i martwicy. (wynika z odpowiedzi wtórnej -istniały wcześniej przeciwciała w wyniku wielokrotnych przeszczepów, ciąż lub ze złego doboru dawcy).

• Ostry-występuje po kilku dniach/tygodniach po przeszczepie. Występują gęste nacieki komórkowe w przeszczepionych tkankach, szczególnie w przeszczepionych tkankach ( L.B, L.T, makrofagi, granulocyty, kom.tuczne)

• Przewlekły- odkładanie się pod śródbłonkiem naczyń przeciwciał, składników dopełniacza, kompleksów immunologicznych (zmiany są podobne do zmian miażdżycowych).

Rola cytokin w odrzuceniu przeszczepu:

- prezentacja Ag

- aktywacja L.Th

- pobudzanie proliferacji L.B

- różnicowanie L.B w kom. plazmatyczne

- wciąganie do odpowiedzi kom. odpowiedzialnych za reakcje typu późnego-makrofagi, granulocyty.

Mechanizmy tolerancji transplantacyjnej-jak wyżej.

Komórki biorące udział w odpowiedzi immunologicznej

L.B- rozpoznają Ag i wytwarzają przeciwciała

L.Th- wspomagają odpowiedz immunologiczną, wydzielają limfokiny

L.Ts- hamują odpowiedź, wydzielają limfokiny

L.Tc- w wyniku odpowiedzi zdolne do zabicia kom. docelowych (noszących A)

K- zdolne o cytoksyczności komórkowej zależnej od przeciwciał

NK- zdolne do spontanicznego zabijania kom.nowotworowych

Dendrytyczne- prezentują antygeny limfocytom Th

Monocyty, makrofagi- zdone do fagocytozy i zabicia mikro org. oraz innych obcych ciał, wydzielają monokiny

Neutrofile- zdolne do fagocytozy zabicia mikroorganizmów

Tuczne, bazofile- biorą udział w odp. typu wczesnego-anafilaksja

Eozynofile- zdolne do fagocytozy zabicia niektórych pasożytó przy udziale przeciwciał, wydzielają czynniki hamujące anafilaksję

Megakariocyty- wytwarzają trombocyty, które biorą udział w krzepnięciu krwii reakcjach zapalnych

Erytrocyty- poprzez receptory dla dopełniacza wiążą kompleksy immunologiczne i uczestniczą w ich usuwaniu.

Dojrzewanie L.B i L.T

TCR receptory L.T wiążące antygen

- obok Ig są jedynymi cząsteczkami swoiście wiążące A

- wiążą A pocięte przez E hydrolityczne i połączone przez cząsteczki MHC błony komórek prezentujących antygen. (Ig wiążą rozp. A)

- w zasadzie nei uwalniają receptorów ( Ig wolne i związane)

-składają się z łańcuchów αβ(ponad 90%) lub γδ. Połączonych S-S lub wiązaniem niekowalencyjnym(γδ)

- struktura CD3 (5 łańcuchów) przekazuje inf. O związaniu A do wnętrza kom.

Układ dopełniacza- należy do odporności nieswoistej. Jest to układ ok. 30 białek obecnych w surowicy i płynach tkankowych aktywowanych wg. Określonej kolejności w reakcji łańcuchowej przez kompleksy Ag-Ap lub składowe ścian komórkowych bakterii G+ lub G- ( polisacharydy, LPS).

Rozpuszczenie, chemotaksja, degranulacja.

Prowadzi to do zniszczenia komórek bakteryjnych, pasożytniczych, nowotworowych przez uszkodzenie ich błony komórkowej.

Funkcje dopełniacza:

- opsonizacja w celu zwiększenia fagocytozy

- przyciąganie i aktywacja komórek fagocytarnych

- liza opsoninowanych komórek bakteryjnych i komórek zakażonych

- regulacja odpowiedzi zależnej od przeciwciał

- eliminacja immunokompleksów

- eliminacja komórek apoptotycznych

Efekt szkodliwy dla organizmu

- przewlekłe zapalenia

- anafilaksja

Najważniejsze receptory dla U.D to CD1 i CD3.

Bakterie komensale np. Escherichia coli- występują na skórze , w jamie ustnej, drogach rozrodczych pokarmowych. Bakterie zasiedlające ukł. pokarmowy utrudniają kolonizacje tych rejonów przez patogeny. Konkurują o substancje odżywcze, wydzielają takie substancje jak koli cyny(białka przeciwbakteryjne), krótkołańcuchowe kw. tłuszczowe. Komensale w innych częściach ciała działają podobnie.

Lactobacillus-pałeczki mlekowe żyjące w pochwie utrzymują kwaśne pH (4-4,5)tworząc dogodne warunki do rozwoju innych mikro organizmów.

Molekularne wzorce patogenów - PAMPs - to najbardziej charakterystyczne struktury drobnoustrojów, selektywnie rozpoznawane przez komórki odpowiedzi nieswoistej.

- są niezbędne do przeżycia drobnoustrojów w danym środowisku

- pełnią ważne funkcje fizjologiczne

- ich budowa jest konserwatywna w obrębie danej klasy

- są prezentowane konstytutywnie

- nie są unikalne tylko dla patogenów

- są rozpoznawane przez- PRRs - receptory rozpoznawania molekularnych wzorców patogenów

(nie rozpoznają cząsteczek i organizmów patogennych od niepatogennych).

Do PAMPs należą m.in.:

- mangany znajdujące się w ścianie drożdży

- formylowane peptydy bakterii

- składniki ściany komórkowej bakterii( LPS, peptydoglikany, kwasy tejchojowe, lipoarabinomannan)

-bakteryjne DNA zawierające niezmetylowane sekwencje CpG

- dwuniciowe RNA wirusów

Receptory rozpoznające PAMPs - PRR

- receptory wydzielane(najczęściej opsoniny ułatwiające fagocytozę)

- receptory powierzchniowe uczestniczące w fagocytozie ( znajdują się na APC)

- receptory aktywujące komórki (TLR)

PAMPs a odporność wrodzona.

PAMPs są produkowane przez drobnoustroje, a nie przez organizm gospodarza, umożliwia to rozpoznanie pomiędzy własnymi a obcymi antygenami.

Nie są zróżnicowane w obrębie danej klasy. Umożliwia to wykrycie za pomocą niewielu PRR każdego zakażenia (wykrycie lipidu A-wykrycie zakażeń przez wszystkieG(-) bakterie).

Są konieczne do przeżycia mikroorganizmów. Mutacje w obrębie genów kodujących PAMPs są letalne i prowadzą do eliminacji całej klasy mikroorg..

Te cechy PAMPs wskazują, że zdolność ich rozpoznania musiała wyewoluować bardzo dawno, na co wskazują systemy obronne nie tylko u ssaków, ale także u kręgowców i roślin.

Czynniki zjadliwości patogenów:

• Wyewoluowały jako czynniki adaptacyjne, pozwalające naprze życie w organizmie gospodarza

• Są produkowane przez patogeny w celu ucieczki przed ukł.odpornościowym

• Jest wiele ich rodzajów , w związku z różnymi strategiami pozwalającymi na przeżycie

• Są kodowane przez tzw. Wyspy patogenności, geny, które nie są konieczne do przeżycia

• Nie są produkowane konstytutywnie, geny kodujące czynniki zjadliwości są włączne lub wyłączne zależnie od fazy zakażenia

• Nie są rozpoznawane przez PRRs

Antygeny czynników zakaźnych

• Bakterii

-antygeny otoczkowe (K)

-antygeny fimbrii (F)

- antygeny rzęsek(H)

-Antygeny ściany komórkowej (somatyczne O)

-liczne toksyny i enzymy

• Wirusów

-antygeny osłonki ( env)

- antygeny rdzenia (nukleoproteiny)

- antygeny białek powierzchniowych (np. hemaglutyniny-H, neuraminidazy-N, glikoproteiny- gp)

-liczne białka kodowane przez wirusy, a wytwarzane przez komórki gospodarza np.homologi cytokin lub receptorów dla cytokin; wirokiny, wirocepto

Odpowiedź immunologiczna w stosunku do antygenu jest wypadkową odpowiedzi przeciwko wszystkim jego immunogennym determinantom i może być:

- odpowiedzią pierwotną

- odpowiedzią wtórną

W konsekwencji pierwotnej odpowiedzi immunologicznej tworzy się pamięć, dzięki której odpowiedź wtórna jest dużo szybsza i bardziej swoista.

Doświadczenie immunologiczne powiększa się w ciągu całego życia zwierzęcia.

Komórki układu odpornościowego.

1. Pochodzenia mieloidalnego

• Granulocyty

-neutrofile

- bazofile

-eozynofile

• Monocyty

- makrofagi

-komórki Langerhansa

- komórki Kupffera

- komórki dendrytyczne

2. Pochodzenia limfoidalnego

• Limfocyty T

- pomocnicze

-cytotoksyczne

-supresorowe

• Limfocyty B

- komórki plazmatyczne

• Komórki dendrytyczne

Ineterferony

Wydzielane w odpowiedzi komórek na zakażenie wirusowe. α β -Leukocyty i fibroblasty, γ -L.T(najaktywniejszy)

Oprócz działania przeciwwirusowego wpływają na układ immunologiczny poprzez:

-wzmacnianie cytotoksyczności L.T, Komórek K, NK

- wzmaganie ekspresji niektórych receptorów powierzchniowych

- aktywacja makrofagów

-wzmacnia fagocytozę

Mechanizmy zabijania drobnoustrojów przez komórki żerne

• Reaktywne związki tlenowe- rodnik hydroksylowy, nadtlenek wodoru

• Mechanizmy pozatlenowe- przy pomocy produkowanych białek w ziarnach pierwotnych i wtórnych

-BPI- czynnik bakteriobójczy zwiększający przepuszczalność błon bakterii G- np. na antybiotyki (nie na G+ i grzyby)

- katepsyna- glikoproteina, zabija G+ i niektóre grzyby

- defensyny- peptydy, zabijają Bakterie G+, G-, grzyby a takrze wirusy otoczkowe

- Lizozym- białko kationowe- enzym niszczący ścianę G- po uprzednim działaniu Ig, U.D H₂O₂, Wit C.

- Laktoferyna- wiąze Fe³⁺ który jest niezbędny do życia bakterii

- Elastaza- rozkłada ściany wielu bakterii.

Czynniki uwalniane przez makrofagi

- lizozym

- interleukiny

- interferony

- TNK

- Czynniki regulujące wzrost

-enzymy lipaza, glikozydaza, fosfatazy, kolagenaza

-składniki dopełniacza CD1, CD2, CD3, CD4, CD5, czynnik B i D

- reaktywne związki tlenowe

Pamięć immunologiczna- skłonność organizmy do przyśpieszonej odpowiedzi immunologicznej przy ponownym kontakcie z antygenem.

L.B pamięci różnią się od L.B pierwotnych tym że:

- są liczniejsza

- ich receptory są bardziej swoiste

- mają więcej cząsteczek MHC II

- łatwiej ulegają aktywacji

-żyją dłużej i inaczej krążą w org.

L.T pamięci różnią się od pierwotnych:

- zwiększoną ekspresją cząsteczek biorących udział w adhezji do komórek prezentujących- łatwiej ulegają aktywacji.

Najważniejsze komórki prezentujące antygeny (APC)

-kom.dendrytyczne

-L.B

-makrofagi

Różnice między odpowiedzią swoistą a nieswoistą.

Nieswoista	Swoista
Bardzo szybka, niekiedy natychmiastowa, nie wymaga wstępnej aktywacji.	Rozwija się powoli, czasem przez wiele dni.
Receptory rozpoznające Ag są niezmienne w ciągu życia, dziedziczone z pokolenia na pokolenie	Receptory wykształcają się na nowo w przebiegu każdej pierwotnej reakcji immunologicznej( nie są dziedziczone)
Jest selektywna- celem ataku nie są własne struktury	Jest specyficzna ale mogą powstawać L autoreaktywne
Nie pozostawia po sobie trwałej pamięci immunologicznej	Pozostawia po sobie pamięć immunologiczną
Rozwija się niezależnie od odp. swoistej	Do rozwinięcia niemal zawsze konieczna jest odp. nieswoista

Komórki	Umiejscowienie
Monocyty	Krew
Kom. Kupffera	wątroba
Kom. mezangium	Nerki
Makrofagi pęcherzykowe	Płuca
Kom. mikrogleju	Mózg
Makrofagi zatokowe	Śledziona, węzły chłonne

---