B.Prus-Lalka-W wieku dwudziestu paru lat Wokulski był sklepikarzem w sklepie Hopfera. jednocześnie pracował i uczył się. Po wybuchu Powstania Styczniowego, rzucił szkołę, brał udział w walkach powstańczych, a potem został zesłany na Syberię. Po powrocie ożenił się z wdową po Janie Minclu.Po jej śmierci odziedziczyl po niej majatek. Wtedy rzucił wszystko i pojechał robić interesy na wojnie w Turcji, dostarczając wojsku zaopatrzenie. W tym czasie sklepem zajmowal się Ignacy Rzecki.(40lat).Miał on psa Irem.Zwolennik Napoleona. Pisal pamietnik.Wokulski był 8 miechów za granica. Kocha się w Izabeli Łęckiej. To kobita piękna, doskonala o ksztaltnej figurze,blondynka.Łęccy są bankrutami.Wokulski nawiazuje interesy z Łęckim. Odkupuje od nich ich serwis za co Izabela jest zla. Wokulski zauroczył się nią podczas wizyty w teatrze.Rzecki chce aby wokul ozenil się z pania Stawską. Pani Meliton (swatka)dostarczała Wokulskiemu informacji o Łęckich. Izabela spotyka się z Julianem Ochockim. Okazuje się on wynalazca. Wokul kupuje kamienice Łęckich oraz klacz która wygrywa wyscigi. Baron zly ze przgral wyscig jest niegrzeczny dla wokul i Iazabeli. Wokulski wyzywa go na pojedynek.Szuman i Rzecki sa sekundantami wokul. Skutkiem pojedynku było zranienie Krzeszowkiego w twarz i utrata zęba. Wokulski dostaje list od Łęckiego, który zaprasza go na obiad. Wokul ofiarowuje jej swoje usługi. Wokulski pomaga Marii (byłej prostytutce, której załatwił miejsce u magdalenek), wynajmując jej mieszkanie u Wysockiego i załatwiając pracę.Izabela czuje się upokorzona tym ze kamienice kupil wokul zaczyna go nienawidzieć. Wokul wyjeżdza do Paryża. Stanisława interesuje nauka, wynalazki. W Paryżu poznaje profesora Geistawynalazce zajmujacy się odkryciem metalu lżejszego od powietrza.Wokul wraca i udaje się na wies do Zasławia. Tam spotyka się z Izabela i innymi. Wokulski zbliżał się do panny Izabeli. Wokulski spostrzega, że Izabela nie jest kobietą idealną, aniołem, za jakiego ją do tej pory uważał.Oswiadcza się Izabeli i zostaje przyjety. Udaje się z Łeckimi i Starskim do krokowa. Po drodze iza flirtuje ze Starskim po angielsku i wysmiewa wokul. Nie wie ze on rozumie. Wokul pruboje popelnic samobojstwo.Ratuje go Kasper Wysocki. Wokulski jest zrozpaczony. Zrywa zareczyny.Rzecki i Łęcki uieraja Iza do zakonu a z wokulskim nie wiedomo co się stalo.
„Lalka” może oznaczać:
-Izabelę Łęcką, która przypominała bezduszną lalkę, osobę niewrażliwą i pozbawioną uczuć, -lalkę córki baronowej Krzeszowskiej, o której kradzież została oskarżona Stawska; w tej sprawie toczył się proces, wzorowany na podobnym, autentycznym wydarzeniu, -lalki, które nakręcał Rzecki w sklepie, -odniesienie się do toposu ,theatrum mundi - teatru świata, w którym ludzie nie decydują o swoim losie, ale jest on wyznaczony z góry przez jakiegoś nieprzychylnego reżysera.
Wokulski; Urodził się w zubożałej rodzinie szlacheckiej. postanowił zacząć się kształcić, wstąpił do Szkoły Przygotowawczej, a następnie do Szkoły Główne. Postanowił wkraść się w łaski arystokracji, a zwłaszcza Łęckiego - dla ukochanej. Był dobrym handlowcem i gospodarzem, potrafił podchodzić do życia racjonalnie. cechą romantyczną jest miłość, miłość szalona, maniakalna, taka, dla której jest Wokulski gotowy zrobić wszystko. Do innych należą: udział w zrywie narodowym oraz niepewność jego dalszych losów. O pozytywistycznej stronie świadczy jego przedsiębiorczość, pragnienie pomocy najuboższym oraz zamiłowanie do nauk przyrodniczych.
Dziady czIII
W celi siedzi Gustaw Który napisal zna scianie ze tu umarl gustaw a narodzil się konrad. Więżniowie spotykają się w celi Konrada w wigilię.Powitanie więźnia Żygoty. Opowiadali sobie o strasznych warunkach, w jakich byli przetrzymywani, o złym jedzeniu, o głodzie i osłabieniu oraz o kibitkach, które wiozły dzieci na Syberię. Konrad, pod wpływem nagłego natchnienia ma wizje; unosił się nad ziemią w postaci orła, chciał też zobaczyć przyszłe losy Polski. Nagle nad orłem przeleciał wielki kruk. Wielka Improwizacja- to monolog Konrada zastanawiał się nad swym losem poety i artysty ,zarzucił Bogu, iż nie może on dać ludziom prawdziwego szczęścia, wezwał także Stwórcę, by oddał mu władzę nad ziemią Konrad czuł się jednością z krajem, z ojczyzną. Cierpiał za cały naród. Zbuntował się także przeciwko Bogu Przez jego usta przemówił Szatan, nazywając Boga carem. Po tym wyznaniu Konrad zemdlał, a duchy zaczęły walczyć o jego duszę.Ksiądz Piotr odprawia nad nim egzorcyzmy. Widzenie księdza Piotra-pograzony w modlitwie ma widzenie ukazały mu się kibitki jadące na Syberię oraz siedzącą w nich młodzież. Wśród nich znajdował się tajemniczy mesjasz, o imieniu czterdzieści i cztery, który miał zbawić kraj. Ksiądz widział też Polaków niosących krzyż, cierpiących jak Jezus i opłakiwanych przez ich matkę - Wolność.Umarły naród jednak zmartwychwstał i uniósł się do nieba ubrany w białe szaty. Widzenie Senatora- Są to koszmary, które dręczyły Nowosilcowa. Nagle wszyscy odwrócili się od niego, stracił ich szacunek, zaś diabły zaczęły walczyć o jego duszę. Bal u Senatora wspominali o sprawie Rollinsona, który na skutek ciężkiego pobicia przez przysłuchującego go zachorowa. Na salę weszła matka chłopaka, pani Rollinson. Żądała od Senatora widzenia z synem lub pozwolenia na zaprowadzenie do niego księdza. Nowosilcow udał, iż nie ma pojęcia, o czym ona mów ale obiecal ze się wszystko dowie. Po wyjściu kobiety Senator wydał rozkaz, by zaprowadzić ją do syna. Doktor natomiast doradził, by w jego celi otworzyć okno i umożliwić chłopakowi popełnienie samobójstwa.Ksiądz Piotr przepowiedzial doktorowi ze jeszcze tej nocy umrze. Pani Rollinson dowiedziala się o smierci syna i rzucila na senatora klątwę. Doktor zostal porazony piorunem. Okazało się, iż Rollinson spadając z okna nie zginął, ale tylko został ranny. Scena IX - Noc dziadów- Wydarzenie rozgrywają się na cmentarzu Pojawiły się zjawy Doktora i Bajkowa, którzy nie zaznali spokoju po śmierci Gdy zbliżał się dzień, Kobieta i Guślarz zobaczyli wozy ze skazańcami wiezione na Syberię. Zauważyli, iż był tam i Konrad, ze śladami krwi na piersiach.
Kordian:
zlatują się czarownice i diabły - sam Szatan, Mefistofeles, Astarot i inni. Szatan mówi, że nadchodzi wielka chwila dla Polaków. Mefistofeles radzi, aby stworzyć temu narodowi przywódców.Pojawiaja się aniolowie i przependzaja czarownice i diably. Kordian, 15-letni chłopiec, rozmawia przed swoim domem ze sługą Grzegorzem. Wspomina samobójczą śmierć swojego przyjaciela. Grzegorz snuje trzy opowieści: Pierwsza opowieść - bajka O Janku, co psom szył buty
Druga opowieść - wspomnienia Grzegorza o słynnej bitwie pod piramidami podczas egipskiej wyprawy Napoleona. Kordian jest zakochany w starszej od siebie Laurze. Kordian daje jej wiele dowodów swojej miłości, Laura jednak pozostaje wobec niego zimna, nie rozumie go, uważa za szaleńca. Jest noc, Laura siedzi i czyta wiersz Kordiana. wpada Grzegorz, krzycząc ze panicz się zastrzelil.. Kordian podróżuje po Europie: Londyn -przekonuje się, że światem rządzą pieniądze. Dover -uświadamia sobie przepać pomiędzy literaturą a rzeczywistością. Kordian nawiązuje romans z Wiolettą. Kochanka zapewnia go o swoim głębokim uczuciu. Okazuje się jednak, że zależy jej tylko na klejnotach, jakimi obdarowywał ją Kordian. Postanawia wyruszyć z nim w nieznane tylko ze względu na to, że jego koń jest podkuty złotymi podkowami. Gdy w drodze okazuje się, że koń zgubił podkowy, Wioletta opuszcza Kordiana. Watykan - Kordian rozmawia z papieżem. Przynosi mu garść ziemi z Polski, Papież nie rozumie losu Polaków, radzi im być posłusznym carowi i się modlić. Mont Blanc -stawia się w pozycji człowieka mającego nieograniczone możliwości.Wraca do polski. Gdzie nastepuje Koronacja Mikołaja I w katedrze w warszaw. Podczas uroczystości ma miejsce nieprzyjemny incydent: książę Konstanty podczas rozganiania tłumu potrąca kobietę z dzieckiem na rękach, dziecko ginie, upadłszy na bruk.Akcja w podziemiu. Spotykaja się spiskowcy i glosuja czy zabic cara. Podchorąży jest bardzo rozczarowany wynikiem głosowania. Zrywa maskę z twarzy i okazuje się, że to Kordian. Rozgoryczony wybiega z podziemi, zapewniając, że sam zabije cara, skoro jego towarzysze nie chcą mu w tym pomóc. Kordian (wyznaczony do nocnej warty) próbuje dojść do drzwi, aby dokonać zbrodni. Pada zemdlony pod drzwiami. Car budzi się i widząc Kordiana rozkazuje rozstrzelać go, jeśli tylko nie jest obłąkany. Kordian znalazł się w szpitalu wariatów, Nagle do szpitala wpada książę Konstanty z żołnierzami i nakazuje wyprowadzić Kordiana na śmierć. Plac Saski. Car i Wielki Książę Konstanty żołnierze przyprowadzają do nich Kordiana. Konstanty obiecuje Kordianowi, że jeśli mu się uda piramidę z karabinów zakończonych bagnetami to daruje mu życie. Kordianowi udało się tego dokonać. Car mimo to rozkazuje żołnierzom rozstrzelać go. Kordian wtrącony do więzienia Rozmawia z Księdzem i Grzegorzem. Ksiądz obiecuje zasadzić w swoim ogrodzie różę i nazwać ją imieniem Kordiana. Rozmowa cara i Wielkiego Księcia Konstantego prośba Konstantego o ułaskawienie Kordiana. Ostatecznie car pod naciskiem brata ustępuje i każe napisać ułaskawienie. Plac Marsowy, Kordian stoi przed plutonem egzekucyjnym. nie wiadomo, czy Kordian ostatecznie przeżył, czy został zabity.
Chłopi:
Antek Boryna- to najstarszy syn Macieja, mieszka w ojcowskiej chałupie wraz z żoną Hanką i dwojgiem małych dzieci. W momencie rozpoczęcia powieści jest już człowiekiem dojrzałym i niezwykle ciąży mu to, że ojciec nie chce na niego przepisać gruntu, choć on pracuje tak ciężko. Dowiadujemy się o jego romansie z piękną Jagną, przyszłą żoną Macieja - ta sytuacja sprawia, ze konflikt między synem a ojcem pogłębia się, stary Boryna w końcu wyrzuca syna wraz z rodziną z domu - wtedy Antek staje się już prawdziwym wyrobnikiem, który musi walczyć o każdy grosz. Antek to mężczyzna przystojny i postawny. Cechuje się niezwykła siłą, co udowodnił między innymi walcząc z Mateuszem. Młody Boryn ma wiele cech wspólnych z ojcem: upór, dumę, odwagę i hardość. Kolejne nieszczęścia i niepowodzenia powodują w nim ogromną przemianę. Najpierw chorobliwie rozkochany w Jagnie, zapomina o rodzinie, przesiaduje z najgorszymi w karczmie i przepija wszystkie pieniądze. W końcu po pobycie w więzieniu i śmierci ojca dochodzi do wniosku, że jest niezwykle związany z ojcowską ziemią. Pomimo tego, że wciąż darzył uczuciem Jagnę, nie potrafił przeciwstawić się woli tłumu, żądającego wypędzenia dziewczyny. Antek odzyskuje poważanie we wsi, akceptuje przyjętą moralność, docenia żonę. Mąż Hanki początkowo nie budzi w czytelniku wiele sympatii, ale z biegiem czasu widzi się go jako ofiarę wielu okoliczności oraz zbyt dumnego charakteru. Maciej Boryna- ideał chłopa polskiego. Mimo swoich pięćdziesięciu ośmiu lat wciąż charakteryzuje się krzepą i siłą, wciąż zarządza gospodarstwem, choć dzieci usilnie namawiają go, żeby przepisał ma nie ziemię, a sam poszedł na wycug. Uparty i dumny Maciej nie chce się na to zgodzić Bohatera poznajemy niedługo po tym, jak owdowiał, widać, że odczuwa brak żony, która pomogłaby mu utrzymać porządek w gospodarstwie. Za sprawą podpowiedzi sąsiadów ten dwukrotny już wdowiec zaczyna myśleć o kolejnym małżeństwie, szybko wybiera sobie na żonę najpiękniejszą pannę z wsi. Jagna początkowo jest przedmiotem jego wielkiej namiętności, potem wielkiego utrapienia. Cechuje go swoisty egoizm, który jednak łączy się z poczuciem solidarności z gromada. Widzimy u bohatera liczne zalety takie jak sprawiedliwość pracowitość, wytrwałość, godność. Zawsze stara się rozwiązywać problemy polubownie, ale wie, gdzie jest granica takich działań i kiedy trzeba, potrafi użyć siły. Maciej jako gospodarz-siewca wychodzi ostatni raz na pole, by tam ostatecznie zjednoczyć się z ukochaną ziemią. Boryna jest z pewnością bohaterem pozytywnym, porażającym swoją godnością w znoszeniu cierpienia i siłą woli.
Cierpienia młodego Wertera:
Młody, utalentowany mężczyzna, Werter, przybywa do małego miasteczka załatwić sprawy spadkowe matki. Jego wyjazd jest też jednocześnie ucieczką przed kłopotliwym uczuciem Eleonory. Ma on przyjaciela Wilhelma, do którego adresowane są prawie wszystkie listy składające się na powieść. Werter - młody artysta (zajmuje się rysunkiem) Znajduje tu upragniony spokój, a także możliwość obcowania z naturą i jej pięknem, na które jest szczególnie wrażliwy. Werter lubi ten lud i współczuje ich losowi, jednakże czuje, że świat i ludzie go nie rozumieją. dlatego często izoluje się od świata. Zdaje mu się, że życie ludzkie jest tylko snem, sen jednak mija, tak samo jak życie. Werter inaczej patrzy na świat niż ludzie, z którymi przebywa, przez to jest niezrozumiany i samotny. Jego wrażliwość i wyobraźnia podobna do tej, jaką mają dzieci sprawia, że istoty te są mu najbliższe. Dużo czasu spędza na lonie natury czytajac Homera. Bardzo czasto pisuje listy do Wilhelma.Werter udaje się na bal urzadzonu we wsi i poznaje tam Charlottę S., nazywaną później Lottą, córkę komisarza. Jest ona zaręczona z innym mężczyzną, Albertem, który wyjechał na pewien czas. Werter często zaczyna bywać w domu jej ojca, komisarza książęcego, zaskarbia sobie sympatię jego i jego licznych dzieci. W jej obecności jest szczęśliwy, odkrywa w niej bowiem człowieka, który go rozumie. Werter kocha Lottę i jest przekonany, że ona odwzajemnia jego uczucie. Każdy dzień jest dla niego szczęśliwym, bowiem po przebudzeniu sama myśl, że zobaczy Lottę wprowadza go w radosny nastrój. Spokój i szczęście, jakie znajduje w pobliżu Lotty znika, kiedy powraca jej narzeczony Albert. Albert jest przyjaźnie usposobiony wobec Wertera i nie okazuje zazdrości. decyduje się Werter na odejście. Wieczór spędza w towarzystwie Lotty i Alberta, nic im jednak nie mówi o swoim zamiarze. Wyjeżdża bez pożegnania.Wyjezdza do miasta i pracuje u posla z którym nie potrafi się dogadac. Zaprzyjaźnia się z hrabia C i panną von B., która bardzo przypomina mu Lottę.Cierpienie Wertera wzrasta gdy dowiaduje się o slubie Lotty z Albertem. Pisze do nich list. Jeden do Lotty a drugi do Alberta. Silnie przeżywa to wyproszenie z arystokratycznego domu, czuje się zdradzony, upokorzony i oszukany - również przez hrabiego von C. i pannę von B.Rezygnuje z pracy. Udaje się do znajomego księcia. Lecz dlugo ta nie zabawia. Udaje się do miejscowosci gdzie mieszka Lotta. Werter nie może się pogodzić z tą zmianą i nie potrafi też opanować swojego uczucia do Lotty. Zmienia się również lektura Wertera. Odejście od poezji Homera jest oznaką dużej zmiany w życiu wewnętrznym bohatera. Spotkania z Lottą przynoszą tylko ból. Werter daje jej do zrozumienia, że nie żywi do niej tylko uczucia przyjaźni. Lotta stara się bagatelizować takie momenty. Wertera sytuacja ta rujnuje psychicznie. Po całym wydarzeniu Albert prosi żonę, by ta oddaliła Wertera, ograniczyła jego częste odwiedziny. Werter czuje, że jest bliski obłędu, stwierdza, że z trudem zachowuje na zewnątrz pozory normalnego życia i postanawia umrzeć. Chce jednak, by czyn ten był rozważny, nie spieszy się, chce odejść z tego świata z pełnym przekonaniem i spokojną stanowczością. List pożegnalny do Wilhelma. Werter dziękuje za przyjaźń, prosi też o przekazanie matce, żeby mu przebaczyła i aby się za niego modliła. Lotta czyni mu wyrzuty, ze nie może jej zostawić w spokoju, mówi, iż nic innego zrobić nie może, tylko boleć nad jego losem. Radzi mu wyjechać i poszukać godnego przedmiotu dla jego miłości. Następnego dnia pisze list do Lotty. Jest to list pożegnalny, w którym wyjaśnia, że jedno z ich trojga musi umrzeć.Wysyła służącego, aby pożyczył od Alberta pistolety. Kiedy dowiaduje się, że podała je Lotta, uznaje, iż ona popiera jego decyzję., aby pożyczył od Alberta pistolety. Kiedy dowiaduje się, że podała je Lotta, uznaje, iż ona popiera jego decyzję. O północy realizuje swój zamiar. Nazajutrz znajduje go służący. Werter leży we krwi, ubrany w niebieski frak, żółtą kamizelkę. Żyje jeszcze, lecz jest to agonia. Umiera o dwunastej w południe. Nocą zostaje pogrzebany w miejscu, które Werter sam wybrał. Lotta nie przyszła na pogrzeb , bowiem na wieść o śmierci Wertera popadła w chorobę, która wzbudzała obawy o życie bohaterki.