KOMUNIKOWANIE

1. transmisja - przekazywanie informacji, idei, emocji, umiejętności

2. rozumienie - innych, lub sami staramy się być rozumianymi

3. oddziaływanie - sposoby oddziaływania na siebie

4. łączenie - tworzenie społecznej całości przez język

5. interakcja - społeczna przy pomocy symboli

6. wymiana - znaczeń między ludźmi

7. składnik procesu społecznego - wyraża normy grupowe, role

Odmienności w definicjach:

1. Zakres komunikowania - komunikowanie to wszystko, szeroki zakres, komunikowanie to rzeczy biologiczne, komunikowanie to oddziaływania cybernetyczne, ograniczenie tylko do komunikacji międzyludzkiej ( komunikowanie ma charakter społeczny )

2. Kierunek przekazu - jedno czy dwukierunkowy ( dialog, interakcja ), możliwa czasowa separacja dwóch aktów komunikowania ( bo nie są one jednoczesne )

3. Intencjonalność komunikowania - czy przekaz jest intencjonalny czy nie; tylko człowiek poznaje za pomocą znaków symbolicznych ( poznawanie oznakowe - i zwierzęta i człowiek )

4. Skuteczność - komunikowaniem tylko transmisje zakończone powodzeniem ( gdzie odbiorca odczytał poprawnie intencje nadawcy ); TGK podkreśla że skuteczność nie jest konieczna dla komunikowania ( bo badamy też rozumienie przekazu ), musi być wspólnota kodu między N a O generalnie

5. Perswazyjność komunikowania - komunikowanie to nie tylko perswazja, także intencje zaspokajania potrzeb informacyjnych i innych celów komunikowania

John Fiske - komunikacja to interakcja społeczna przez przekazywanie wiadomości

Szkoła procesu komunikacyjnego	Szkoła semiologiczna
Interakcja społeczna to proces, w którym jedna osoba zwraca się do innych i wpływa na ich stan umysłu, zachowania, emocje	Interakcja społeczna to zjawisko które konstytuuje daną osobę jako członka danej kultury i społeczeństwa - jestem członkiem kultury A bo podobnie reaguję na przekazy
Bada przekaz wiadomości, kodowanie, dekodowanie, środek przekazu, wierność i proces dzięki któremu jedna osoba wpływa na stan umysłu i zachowania drugiej, bada efekty, przypadki nieskutecznego komunikowania i jego przyczyny	Bada w jaki sposób informacje i teksty wchodzą w interakcje z ludźmi z czego powstają znaczenia, bada rolę tekstu w kulturze, nieporozumienia mogą wynikać z różnic kulturowych, a nie tylko z błędu komunikacyjnego

Walery Pisarek - komunikowanie to przekazywanie treści psychicznych od osoby A do B przy pomocy znaków

Maciej Mrozowski - komunikowanie jest rodzajem kontaktu nawiązanego przy pomocy zmysłów, bądź też specjalnie przystosowanych do tego narzędzi (środków komunikowania), między co najmniej dwiema osobami, z których jedna (nadawca) przekazuje drugiej (odbiorcy) za pomocą zrozumiałych dla nich obu znaków pewne treści pojęciowe lub emocje z zamiarem wywołania u odbiorcy określonych reakcji

Bogusława Dobek-Ostrowska - komunikowanie jest procesem porozumiewania się jednostek, grup lub instytucji, jego celem jest wymiana myśli, dzielenie się wiedzą, informacjami i ideami, proces ten odbywa się na różnych poziomach, przy użyciu zróżnicowanych środków i wywołuje określone skutki

Michael Kunczik i Astrid Zipfel - komunikowanie to interakcja dokonująca się za pomocą symboli, proces komunikowania to wzajemne przekazywanie sobie znaczeń przez partnerów komunikowania, trzy cechy komunikowania:

1. co najmniej jedna osoba musi próbować przekazać wiadomość innym osobom ( może nieudolnie, lub tylko technicznie )

2. komunikacja intrapersonalna ( ze sobą ) odpada

3. nie trzeba aby odbiór był „właściwy”

4. dodatkowe cechy, dodane przez innych:

• to proces społeczny

• kreatywny ( przyswajanie wiedzy, budowanie nowych znaczeń )

• pośredni ( posługujemy się znakami )

• symboliczny ( konieczna wspólnota semiotyczna, kodu )

• jest zasadniczo celowy i świadomy

• nieuchronne - nikt nie może się nie komunikować ( Watzlawick )

ZNAKI

Każdy przekaz zbudowany jest ze znaków

Element znaczący - forma fizyczna np. słowo lew ( i jego odpowiedniki w innych językach ), ale też rysunek czy fotografia lwa

Element znaczony - treść pojęciowa, nasze wyobrażenia związane z lwem

Ferdinand de Saussure - znak to konwencjonalny związek dwóch elementów: znaczącego ( istniejąca, materialna, fizyczna forma znaku ) i znaczonego ( subiektywna, mentalna, pojęciowa treść znaku )

• treść pojęciowa może być wyrażana w różnej formie fizycznej ( różne języki ) w procesie komunikowania znak funkcjonuje jako samoistna jakość, oderwana od realnej rzeczywistości

• sygnifikacja - przypisywanie konkretnym przedmiotom, zjawiskom znaczeń, które wyraża forma znacząca - „znakowanie rzeczywistości”; składa się na nią element znaczony ( treść pojęcia ) i odniesienie ( rzeczywistość - czy konkretny lew, czy ogół lwów na świecie )

Charles S. Peirce - znak jest czymś, co komuś coś zastępuje pod względem jakiś cech czy funkcji, to związek trzech rzeczy:

1. środek przekazu - materialny nośnik np. słowo, fotografia

2. przedmiot - obiekt istniejący realnie lub tylko wyobrażony

3. interpretant - znaczenie, wiążące środek przekazu z przedmiotem, wnoszące pewną treść, która mówi ze względu na jaką cechę lub funkcję znak odnosi się do przedmiotu, reprezentuje go i zastępuje w procesie komunikowania

Podział znaków:

• znaki naturalne ( symptomy, oznaki ) -wytwory natury, efekty praw i procesów, które rządzą światem niezależnie od człowieka, to dwa zjawiska z których jedno jest skutkiem drugiego np. dym - ogień, gorączka - choroba, błyskawica - burza

• znaki konwencjonalne - związek pomiędzy znakiem a odniesieniem to konwencja, społeczna umowa, wytwory człowieka ( animal symbolicum ):

1. ikoniczne ( ikony ) - mniejszy stopień umowności, konwencja dotyczy materialnej formy znaku ( np. jest podobny do obiektu ), lew i rysunek lwa łączy związek typu znak - odniesienie np. fotografia, rysunek, rzeźba, mapa, muzyka, dźwięk naśladujący )

2. symboliczne ( symbole ) - zarówno materialna forma znaku, jak i jej związek z odniesieniem są całkowicie umowne, konwencjonalne np. litery, cyfry, symbole chemiczne, wzory matematyczne, znaki drogowe

• indeks - znak, w którym relacja między elementami znaczącym a znaczonym ma charakter związku przyczynowo - skutkowego lub oparta jest na relacji części do całości np. obrączka jest indeksem ceremonii ślubnej, wstążeczka, naszywka

Podstawowy schemat komunikowania

N => P => O

Muszą być wszystkie elementy dla prawidłowego komunikowania

Nadawca - formułuje ( przez odpowiedni dobór środków werbalnych oraz niewerbalnych ) i przekazuje komunikat

Odbiorca - dekoduje i interpretuje komunikat, konstruuje własne znaczenie, następnie, przez odpowiednią reakcję, wyraża swój stosunek do przekazu

Przekaz - to, co nadawca komunikuje odbiorcy, fizyczna forma zakodowanej informacji, tworzony ze znaków: pisanych ( grafemów ), mówionych ( fonemów ), obrazowych

( ikonemów ) oraz niewerbalnych

Kanał komunikowania - nośnik komunikatu ( medium ), droga, którą dociera on do odbiorcy,

musi być dostosowany do: rodzaju komunikatu, możliwości percepcyjnych odbiorcy, rodzaju komunikowania ( informacyjne, perswazyjne )

Środki komunikowania:

• wyrażania - ludzkie zachowania odbierane przez innych ludzi przy pomocy zmysłów

• rejestracji - urządzenia utrwalające symboliczne zachowania - dzięki nim przekaz można odtworzyć w dowolnym miejscu i czasie

• transmisji - urządzenia, które powielają, zwielokrotniają przekaz i przekazują go na znaczne odległości

Kodowanie informacji - zespół czynności intelektualnych i rzeczowych, polegających na takim doborze środków werbalnych i zachowań niewerbalnych, które wg nadawcy są wspólne ( znane ) jemu i odbiorcy, które w sposób optymalny wyrażą jego myśl, ideę, emocje

Dekodowanie - jest procesem odwrotnym do kodowania: wyodrębnienie przekazu, identyfikacja użytych znaków, odczytanie zawartości przekazu, interpretacja

Bierny odbiór - to brak refleksji, interpretacji

U. Eco - rodzaje dekodowania:

• symetryczne - całkowita zgodność kodów ( bazy znakowej ) nadawcy i odbiorcy - sens odebrany pokrywa się z zamierzonym

• aberracyjne - częściowa zbieżność lub jej brak

Sprzężenie zwrotne ( feedback ) informuje o tym, w jakim stopniu odbiorca odebrał i właściwie zinterpretował przesłaną wiadomość

• reakcja zwrotna - zamiana ról, proces transakcyjny, aktywizuje odbiorcę bo dostrzega, że nadawca reaguje na jego reakcje i opinie;

• bezpośrednia ( rozmowa ) lub pośrednie (zachowanie zgodne z intencją nadawcy), natychmiastowe lub opóźnione

• im silniejsze sprzężenie zwrotne, tym skuteczniejsze komunikowanie

Szum komunikacyjny - każde zakłócenie uniemożliwiające, lub utrudniające porozumiewanie się:

• wewnętrzny - stan fizyczny, emocjonalny, psychiczny

• zewnętrzny - zakłócenia techniczne, usterki urządzeń, hałas

Kontekst w jakim odbywa się komunikowanie

• fizyczny - otoczenie, miejsce, czas

• historyczny - odwoływanie się wcześniejszych wydarzeń, sytuacji

• psychologiczny - wzajemne postrzeganie się uczestników ( sympatia, życzliwość, wrogość ), mają wpływ na kreowanie znaczeń

• kulturowy - wiedza, wartości, religie, podzielane przez zbiorowość

Kompetencja komunikacyjna - M. Mrozowski

zdolność do komunikowania czyli do poprawnego tj. zgodnego z normami społecznymi, posługiwania się środkami komunikowania werbalnego i niewerbalnego, zarówno wśród nadawców jak i odbiorców, jest subiektywna

Składniki kompetencji komunikacyjnej

Znajomość kodów, subkodów i języków, norm społecznych i wzorów zachowań, stopień biegłości w posługiwaniu się poszczególnymi środkami komunikowania, ogół możliwości ( materialnych ) i nawyków warunkujących poziom oraz typ uczestnictwa w kulturze i życiu społecznym

Sytuacja komunikacyjna - wyznaczniki opisu

• czynniki obiektywne ( materialne ) - miejsce kontaktu - prywatne i publiczne, rodzaj kontaktu - bezpośredni, pośredni, liczba uczestników - indywidualne, zbiorowe

• czynniki subiektywne - status i charakter uczestników i ich kompetencje komunikacyjne ( rodzaje kodów - proste, rozbudowane)

Poziomy komunikowania - piramida D. McQuaila

Klasyczne sposoby porozumiewania się:

- bezpośrednie - interpersonalne

- pośrednie - masowe

- interpersonalne - medialne

- werbalne - niewerbalne

Komunikowanie interpersonalne zachodzi przy bezpośredniej ( fizycznej ) obecności uczestników, jest interaktywne, zachodzi natychmiastowe sprzężenie zwrotne, jest dwustronne ( wymiana ról ), nawet przy braku reakcji

1. Płaszczyzny:

• fatyczna - uczestnicy mało się znają, brak chęci wywierania wpływu

• instrumentalna - intencje - zmiana zachowań, postaw

• afektywna - głębokie zaangażowanie w proces komunikowania

2. Rodzaje:

• nieformalne - równa pozycja uczestników, wymiana ról ( symetryczne )

• formalne - uczestnikom mają określone role ( asymetryczne )

Komunikowanie pośrednie - masowe: instytucjonalne, techniczne, niesymetryczne, jednokierunkowość ( brak sprzężenia zwrotnego - obecnie wprowadzane są formy interaktywności )

1. odbiorcy anonimowi, zróżnicowani, liczni, rozproszeni terytorialnie, mają wspólny przedmiot zainteresowania - media

2. cechy przekazu publicznie dostępne, periodyczne, zwielokrotnione zróżnicowane, schematyczne

3. nadawca zinstytucjonalizowany, działa w ramach prawa, masowy ( w mniejszym stopniu ) anonimowy ( zespół ), profesjonalny

Komunikowanie interpersonalne - medialne: forma komunikowania interpersonalnego bezpośredniego, ale bez bezpośredniego kontaktu fizycznego

Komunikowanie werbalne jego podstawowym środkiem jest język, można wyrażać się w sposób jednoznaczny lub dwuznaczny

• denotacja - bezpośrednie, standardowe, słownikowe znaczenie słów, które pozwala je zidentyfikować ( jeżeli słowa mają kilka znaczeń bardzo ważny jest kontekst )

konotacja - odnosi się do obszaru emocji, uczuć, wartości związanych ze słowami

• konteksty komunikacji werbalnej to kultura i płeć

• podział narodów wg E. Hall'a

1. wysoki kontekst kulturowy - Azja - podejrzliwość, problem z wyrażaniem uczuć

2. niski kontekst kulturowy - Europa, Ameryka - jednoznaczność i precyzja

• komunikowanie facetów: autoprezentacja, zdecydowanie, nastawienie na osiąganie celów

• komunikowanie kobiet: porozumienie i budowa więzów, niezdecydowanie

• formy komunikacji werbalnej

1. Sprawność mówienia i pisania wymaga dostosowania się nadawcy do:

• rodzaju odbiorcy: płeć, wiek, wykształcenie, doświadczenie - kompetencja komunikacyjna

• rodzaju komunikatu: informowanie, przekonywanie, propaganda, szkolenie

• Skuteczność czytania i słuchania zależy od merytorycznego znaczenia treści ( istotna, mało ważna ), rodzaju tekstu ( przepisy kulinarne - prawne ), nośnika, czy jest to komunikat na żywo

Forma ustna		Forma pisana
Zalety	Wady	Zalety	Wady
możliwości wyrażania uczuć i emocji	ulotność	możliwość starannego przygotowania	brak od razu sprzężenia zwrotnego
komunikacja niewerbalna	etykietowanie, kategoryzacja	trwała
natychmiastowa reakcja zwrotna	opinie skrajne	formalna

Komunikowanie niewerbalne dla przenoszenia znaczeń nie potrzebuje słów ( mowa ciała )

• istotne w procesie przekazywania emocji ( Mehrabian - przekazywanie sympatii przez: 7% - słowa, 38% - ton głosu, 55% - wyraz twarzy i gesty )

• może wzmacniać, osłabiać, lub zaprzeczać komunikatom werbalnym, odnoszą się przede wszystkim do stosunku między N i O

• rodzaje niewerbalnych aktów komunikowania wg Z. Nęckiego to:

gestykulacja, mimika, dotyk i kontakt fizyczny, spojrzenia wzajemne i spoglądanie jednostronne, dystans fizyczny, pozycja, wygląd zewnętrzny, dźwięki paralingwistyczne ( tj. śmiech, płacz, ziewanie, mlaskanie, mruczenie, westchnienia, itp. ), jakość wypowiedzi ( intonacja i natężenie głosu ), elementy środowiska fizycznego, w którym zachodzą procesy komunikowania, warunki ( temperatura, hałas, oświetlenie )

• subkody

kinezyka - badania nad komunikacyjnym znaczeniem ruchu ( mimika, gesty, postawy )

proksemika - bada związki między relacjami przestrzennymi a psychologicznymi podczas interakcji społecznej; ludzie mają swoje strefy i terytoria - strefy dystansu społecznego dla każdego inne, zależne też od sytuacji ( strefa intymna - 50 cm od granicy ciała - ciepłe uczucia lub walka, strefa osobista - 50 do 120 cm - stosunki towarzyskie, przyjacielskie )

• funkcje wg Knappa: powtarzanie ( wyciągnięcie ręki ), zastąpienie ( ukłon przy powitaniu ), regulacja konwersacji ( zgłoszenie się przez podniesienie ręki ), akcentowanie tekstu, maskowanie

• rola wg Argyle'a: komunikowanie postaw i emocji, samo prezentacja, podtrzymywanie komunikacji werbalnej, rytuały ( przewidywalne zachowania, służące podtrzymaniu dobrych kontaktów z innymi )

Funkcje komunikowania i mediów masowych

Funkcja w mediach - zadania, cel jaki powinny osiągnąć, lub skutek ich działania

Pisarek - funkcja to działanie ( lub przeznaczenie do działania ) danego elementu w układzie, do którego ten element należy

Analiza funkcjonalna Mertona

1. Funkcje każdego elementu są uwarunkowane przez strukturę układu, w którym ten element działa

2. Każdy element może pełnić różne funkcje, dane funkcje mogą być pełnione przez różne elementy

3. Każdy element może spełniać funkcje jawne (uświadamiane ) i ukryte (niezamierzone )

4. Każdy element może być względem układu eufunkcjonalny ( działać na rzecz modyfikacji i

adaptacji układu - wzmacniać go ) lub dysfunkcjonalny ( osłabia zdolność do modyfikacji i

adaptacji układu - osłabia układ )

Typologia H. Lasswella (1948) - uniwersalna, każda z funkcji wymaga istnienia specjalnych struktur przystosowanych do ich wypełniania - jedną z nich są media masowe

Funkcje komunikowania:

1. obserwacja otoczenia

2. koordynowanie reakcji elementów społeczeństwa na zmiany w jego otoczeniu

3. przekazywanie dziedzictwa kulturowego z pokolenia na pokolenie

Typologia F. Dance'a - tworzenie więzi społecznych, funkcja regulacyjna, samodoskonalenie

Typologia R. Aldaga i T. Stearnsa - informacyjna, motywacyjna, kontrolna, emotywna

Typologia C. Wrighta ( 1959 ) - odnosi się do komunikowania masowego ( bazą Lasswell )

1. Zbieranie i rozpowszechnianie informacji o wydarzeniach ( nadzór nad otoczeniem )

2. Interpretacja i nakłanianie do pewnych działań przez przekazy perswazyjne i propagandowych ( koordynacja reakcji )

3. Przekaz wartości i norm społecznych - socjalizacja ( przekaz międzypokoleniowy )

4. Dostarczanie rozrywki

Uzupełnienie

5. Funkcja ekonomiczna mediów ( reklamowa ) - pomnażanie zysku właścicieli mediów oraz - stymulacja rynku

Typologia R. Mertona i P. Lazersfelda (1948)

1. Nadawanie statusu osobom, instytucjom i kwestiom publicznym

2. Wzmacnianie norm społecznych przez piętnowanie zachowań wobec nich dewiacyjnych

Dysfunkcja narkotyzująca - postępujące uzależnienie od mediów, poświęcanie mediom coraz więcej czasu w przekonaniu, że bardziej świadomie uczestniczą w życiu społecznym ( wzmacniane przez same media ), odbywa się kosztem ograniczenia kontaktów interpersonalnych i relacji ze światem zewnętrznym, media oferują zastępcze przeżywanie rzeczywistości - zamiast działać przyglądają się działaniu innych => apatia społeczna

Typologia W. Schramma - media jako obserwator, arena wymiany poglądów, nauczyciel, dostarczyciel rozrywki

Typologia wg Raportu Komisji MacBride'a ( UNESCO ) - informacyjna, socjalizacyjna, motywacyjna, wymiany poglądów, edukacyjna, kulturalna, rozrywkowa, integracyjna

Typologia funkcji I. Tetelowskiej - kryterium wyróżnienia - etap procesu komunikowania masowego - funkcje NIE są na nich tożsame, zbieżne są tylko w uproszczeniu

Funkcje zamierzone ( zgodne z zamiarami nadawcy ) określone przez cele polityki redakcyjnej ( np. informacyjne, propagandowe, rozrywkowe, reklamowe, edukacyjne, itp.) oraz strukturę redakcji

Funkcje nadane - własności przekazu, jego forma i treść ( selekcja treści, kody, znaki, użyte gatunki - tak dobrane, by nadać przekazowi zamierzony ( funkcjonalny ) kształt )

Funkcje pełnione ( związane z odbiorcą ) - rzeczywiste oddziaływanie przekazu na odbiorcę

zależne od odczytania komunikatu ( budowa przekazu, kompetencja komunikacyjna, sytuacja społeczna i psychologiczna odbiorcy - każdy odbiorca „po swojemu” pojmuje treść przekazu i intencje nadawcy ), ustalane przez np. ankiety

Modele komunikowania

Model - słowne lub graficzne przedstawienie procesu komunikowania w sposób uproszczony i zwykle mało sformalizowany, teoretyczne, hipotetyczne

Rodzaje modeli ze względu na ich budowę:

• linearne - statyczne, komunikowanie przebiega w tym samym kierunku ( linia ciągła ), służy opisowi elementów i relacji między nimi

• koncentryczne - dynamiczne, ukazują przebieg komunikowania jako negocjacje lub transakcje między N i O ( zmiana ról, sprzężenie zwrotne )

Rodzaje modeli ze względu na użyteczność:

• opisowe ( strukturalne, deskryptywne ) - wskazują elementy procesu komunikowania

• funkcjonalne - relacje i różne zależności między elementami

• dynamiczne - przebieg komunikowania

• operacyjne - prognozują przebieg komunikowania

Rodzaje modeli typologia McQuaila

• transmisji - schemat N-P-O, instrumentalne cele komunikowania ( informacja, perswazja, propaganda, zaplanowane efekty )

• rytualny - unifikująca rola komunikowania

• przyciągania uwagi - zdobywanie rozgłosu, uwagi, utrzymywania audytorium

• recepcji - przyczyny i uwarunkowania transformacji znaczeniowej

Inne podziały: modele socjologiczne, politologiczne, psychologiczne, kulturowe, matematyczne - zależy jaka nauka bada proces komunikowania, decydujące znaczenie dla badań będą mieć zmienne ( pojęcia, obiekty, działania, procesy ) podstawowe dla dyscyplin

Większość modeli ma charakter linearny i opisowy

Model wszechmocy propagandy S. Tchakhotine, 1939

Założenia - nieracjonalność natury ludzkiej, popędy ( Freud, Jung ), odruchy ( Pawłow ), instynkty ( McDougall ), mechaniczne działania: bodziec - reakcja ( system kar i nagród )

Teoria społeczeństwa masowego - to produkt rewolucji przemysłowej, słabną więzi międzyludzkie, wzmacniają się więzi umowne i kontraktowe - depersonalizacja stosunków, wzrost znaczenia grup wtórnych kosztem pierwotnych, jednostka ma swobodę działania - indywidualizm, siła przebicia, ale też brak oparcia dla własnej osobowości i działań w zbiorowych systemach wartości - izolacja, alienacja

Odbiorca - pasywny, kierują nim emocje, popędy, instynkty, działa irracjonalnie

Publiczność - niepołączona relacjami wewnętrznymi, związana z potężnymi mediami

Wnioski - pasywny odbiorca oraz zatomizowana publiczność to obiekty łatwej perswazji i manipulacji, skuteczność przez częste, uporczywe powtarzanie komunikatów oraz umiejętne skojarzenie treści z popędami ludzkimi ( dominującymi nastrojami społecznymi )

Model transmisji sygnału ( teorii informacji ) C. Shannon, 1948

Czynniki determinujące wierność przekazu: pojęcie szumu ( zakłóceń ), początkowo z zakłóceń technicznych, potem także szumu semantycznego i wewnętrznego, wspólnota kodu - pozwala uniknąć zakłóceń semantycznych ( właściwe odczytanie kodu ), przepustowość kanału, szum informacyjny ( nadmiar informacji ), pojemność odbiorcy, zmęczenie informacją

Teoria informacji to matematyczna teoria przekazywania wiadomości za pomocą sygnałów, nie interesuje się treścią ani sensem przekazywanych wiadomości - wiadomość to sygnał - zmaterializowana postać zakodowanej w nim wiadomości ( wiadomość dociera ze źródła, poprzez nadajnik ( kodowanie ) za pomocą nośnika, czyli sygnału ( mogą tu pojawić się szumy ) poprzez dekodujący odbiornik do odbiorcy )

Redundancja - nadwyżka informacji przeciwdziałająca zakłóceniom ( przeciwdziała im też sprzężenie zwrotne ) wg Fiske'go redundancja jest tym, co przewidywalne lub konwencjonalne w przekazie ( przekaz o dużej przewidywalności jest redundantny i zawiera niewiele informacji np. wyleje komuś kawę i mówię „bardzo przepraszam” - wysyłam komunikat redundantny ); konwencja ( nasze doświadczenie, znajomość kodu, kontekstu, typu informacji ) jest głównym źródłem redundancji i przez to upraszcza dekodowanie, gdy powiemy „karnawał to czas...”, to tworzymy kontekst, gdzie słowo „zabawy” jest prawdopodobne, jeżeli dopełnimy słowami „depresyjnej pogody” to przykład mniej redundantnego użycia języka

Entropia - przeciwieństwo redundancji - przekaz z małą przewidywalnością jest entropiczny - zawiera wiele informacji ( np. kultura wysoka, ambitne, nowatorskie dzieła sztuki )

Istotą informacji w tej teorii jest zaspokojenie niepewności ( niewiedzy ) po stronie odbiorcy, wielkość tej nieprzewidywalności ( zwanej entropią ) to miara informacji, której jednostką jest BIT ( szanon, oznacza wybór tak lub nie - jak w komputerach np. 5 bitów to pięć wyborów )

Model analizy aktu komunikowania

( model perswazyjny, formuła pięciu pytań, klasyczny ) H. Lasswell, 1948

Nadawca => Treść => Medium => Audytorium => Efekty

Komunikowanie w tym modelu - charakter linearny, transmisyjny, przekaz jednokierunkowy, bierny odbiorca, koncentracja na efekcie komunikowania, to proces perswazyjny, nadawca ma cel ( wywołanie skutku w postaci zmiany, utrwalenia, lub ukształtowania nowej postawy odbiorcy ), zmiany w zachowaniach odbiorczych są możliwe do pomiaru, zmiana jednego elementu powoduje zmiany w efektach komunikowania

Model komunikowania jako przepływu informacji ( topologiczny ) K. Lewin, 1947

Komunikowanie to przepływ informacji - niecałkowite, niepełne, nierównomierne, regulowane przez bariery ( gates - bramy ), kontrolowane przez jednostki lub instytucje selekcjonerów ( gatekeeperzy - odźwierni, ich funkcje to zatrzymywanie jednych i przepuszczanie innych informacji ( selekcja ), nadawanie rangi informacjom, stymulacja ( zbieranie informacji i przekazywanie innym )

Gatekeeperm może być właściciel gazety, redaktor, dziennikarz, agencja informacyjna itp.

Działanie selekcjonerów - negatywna selekcja - nieprzepuszczenie materiałów przez subiektywną decyzję ( np. uprzedzenia ), selektywność nadawcza - aby media przekazały wiadomość, to wydarzenie musi mieć pewne cechy ( kryteria „wartości informacyjnej wydarzenia” ), selekcja pozytywna - np. przyjemność, użyteczność

Gatekeeping - filtrowanie materiałów i relacji docierających do mediów, które mają szansę stać się wiadomością ( selektywność, wybiórczość )

Model dwustopniowego przepływu informacji P. Lazarsfeld, E. Katz

Publiczność jest zróżnicowana - bardziej i mniej aktywni odbiorcy pomiędzy którymi są relacje, więzi, wskazuje na zależności między komunikowaniem interpersonalnym i masowym

Zakłada, że informacje docierają najpierw do bardziej aktywnych odbiorców ( przywódców opinii bardziej interesują się daną dziedziną i więcej korzystają z mediów ), a potem przekazywane są do reszty ( odbiorców opinii )

Cechy przywódców opinii - lepsze przygotowanie do odbioru, umiejętność selekcji informacji, aktywność w ich poszukiwaniu, umiejętność nawiązywania kontaktów społecznych, autorytety w danej dziedzinie

Funkcje przywódców - przekazują informacje i idee, filtrują, interpretują, komentują, radzą, filtrują przekazy masowe, przetwarzają je zgodnie ze swoją wiedzą, swoim systemem wartości, poglądami, decydują o nastawieniu odbiorców do treści przekazu, wpływają na skuteczność wzmocnienia lub osłabienia oddziaływania mediów

Przywódcy opinii są potrzebni gdy - brak lub ograniczenia w dostępie do mediów, nadmiar informacji, niepewność, coś nowe, nieznane, czasem zastępują kontakt z mediami

Model wielostopniowego przepływu informacji ( M. Robinson )

1. Na drodze informacji może się pojawić więcej niż dwóch przywódców opinii => przywódcy opinii mają swoich przywódców, podlegają wpływom innych, lepiej poinformowanych

2. Odbiór informacji bez pośrednictwa przywódców opinii

3. Między odbiorcami opinii nawiązywane są interakcje, dokonuje się wymiana informacji dyfuzja

Dyfuzja informacji - samorzutne, spontaniczne rozprzestrzenianie się informacji wśród członków danej zbiorowości, dynamika zależy od wagi informacji dla odbiorców, z mass mediów korzysta w danym momencie tylko część odbiorców, jeżeli uznają informację za ważną przekazują ją, drogą kontaktów interpersonalnych, pozostałym, którzy się z nią nie zetknęli, najszybciej rozchodzą się informacje niespodziewane, zaskakujące, sensacyjne, wszak są zwykle powtarzane przez wszystkie media, szybko docierają także do tych, którzy z mediów nie korzystają, dyfuzja informacji sprzyja nawiązywaniu kontaktów społecznych, wzmacnia poczucie wspólnoty w grupie

Model socjologiczny Rileyów J.Riley i M.Riley, 1959

Istotna rola środowiska społecznego dla utrzymania systemu wartości i w przekazywaniu oraz akceptacji informacji i opinii - struktura społeczna określa zachowania i role nadawców i odbiorców

Wpływ zmiennych socjologicznych:

Konformizm społeczny - Aronson - występuje gdy rozbieżność między poglądami jednostki a poglądami innych ludzi jest rozwiązywana poprzez przyjęcie poglądów większości ( eksperyment Asha - porównywanie długości odcinków ), mechanizmy konformizmu - uleganie ( dopóki mamy korzyść to się podporządkowujemy ), identyfikacja ( chęć upodobnienia się do osoby, którą podziwiamy ), internalizacja ( przyjmowanie norm, bo uważamy je za słuszne )

Stopień uległości zależy od - jednoznaczności sytuacji podlegającej ocenie, wielkości, jednomyślności grupy, osobowości ( samooceny ), oceny własnych kompetencji, składu grupy, pozycji w grupie

Grupa pierwotna - to części grup wtórnych, długotrwałość istnienia, niewielka liczebność, wielofunkcyjność, więzi oparte na bezpośrednich stosunkach o charakterze osobistym, intymnym np. rodzina, sąsiedzi, koledzy, silny wpływ małych grup społecznych na postawy i postrzeżenia jednostek, grupy odniesienia to takie z którymi najbardziej się identyfikujemy ( etos tej grupy umożliwia samookreślenie się ), dochodzi do sprzeczności i konfliktów bo należymy do wielu grup

Grupy wtórne np. szkoła, praca, organizacja społeczna - sformalizowana struktura, wyznaczone zadania, unormowane zasady współdziałania, znacznie większy wpływ na nadawców

Model trójkątny Newcomba Newcomb 1953

Rola komunikowania w życiu społecznym i kontaktach międzyludzkich polegająca na podtrzymywaniu równowagi w systemie społecznym

System społeczny - zależność, że gdy zmiana w A, zmiany też w B i X, gdy A zmieni stosunek do X, to B musi zareagować - zmienić stosunek do X lub A

Wnioski - ludzie potrzebują informacji, bez niego nie czujemy się w pełni członkami społeczeństwa, musimy mieć informacje o swoim środowisku społecznym, by wiedzieć jak reagować

Model wspólnoty doświadczeń Schramm 1954

Zarówno komunikowanie masowe jak i interpersonalne

Komunikowanie to dzielenie się doświadczeniami i uczestniczenie we wspólnocie

Elementy: źródło ( osoba lub instytucja ), przekaz, adresat ( jednostka lub publiczność )

Synchronizacja źródła z adresatem - połączenie ich wspólnym kodem ( idee, wiedza, postawy )

Trzy fazy: kodowanie - myśli na jawny komunikat, interpretacja - określenie użytego kodu, dekodowanie - odczytanie myśli z komunikatu

Model komunikowania interpersonalnego wg Schramma 1954

Model komunikowania masowego wg Schramma

Model selekcji Westley i MacLean 1957

Rozwinięcie modelu Newcomba, wprowadzono czwarty element: C - pośrednik, zawodowy komunikator ( channel role )

Źródło A - osoby lub instytucje, społeczeństwo - ich celem jest modyfikowanie postaw i zachowań

Elementy rzeczywistości X ( poza procesem komunikowania ) - fakty, wydarzenia

Percepcje x -to jak elementy rzeczywistości są postrzegane

Przekazy są wybierane przez A, potem przeformułowane przez C, który przekazuje je odbiorcom B

B świadomie lub nie, dostarcza informacji zwrotnych C

C - działa w interesie źródła i publiczności, zadaniem jest zbliżenie A i B, by mogli się porozumieć, dziennikarze są C, nie są źródłem ale selekcjonerem i sprawozdawcą wydarzeń - kryterium selekcji: zainteresowania i potrzeby audytorium, satysfakcja odbiorców miarą efektywności komunikowania

Model analityczny Maletzkiego 1963

Jest podsumowaniem, uwzględnia czynniki socjologiczne i psychologiczne

Model mozaikowy Molesa 1967

Media transformują kulturę poprzez tzw. kulturemy - nowe idee krążące w społeczeństwie, o różnych wartościach - od mody do wybitnych osiągnięć artystycznych i naukowych

Ogół przekazów ( mozaika kultury dawnej i współczesnej ) tworzy obraz społeczno-kulturowy, przed którym staje odbiorca

Model społeczno - kulturowy Tudor 1970

Uwarunkowania społeczne dla odbiorcy są determinantami czasu wolnego, dla nadawcy określają pracę, dla przekaźnika to rodzaje instytucji medialnych, stopień upowszechnienia środków przekazu

Orientacje: poznawcze - wiedza w społeczeństwie, estetyczne - tradycje literackie i artystyczne

normatywne - światopogląd, nie regulują procesu komunikowania bezpośrednio, tylko przez świadomość N i O ( stopień przyswojenia tych orientacji ), N i O znają ten sam język przekaźnika, określany przez kulturę

Model koncentryczny ( falowy ) HUB Hiebert, Ungurait, Bohn

Ukazuje dynamikę komunikowania masowego

N ( instytucja w centrum ) - koduje, selekcjonuje ( funkcje gatekeepera ) oraz konstytuuje kanał

Zanim przekaz dotrze odbiorców ( aby wywołać efekt ), przechodzi przez regulatory ( kontrola społeczna, samoregulacje) oraz filtry ( receptory fizyczne i psychiczne ), istnieje sprzężenie zwrotne ( na różnych etapach ), pojęcie wzmocnienia przez media, szum informacyjny przy odbiorze treści i przy przekazywaniu reakcji zwrotnych

Model rytualny, ekspresyjny

Jego przedstawieniem jest choinka jako wspólny symbol, komunikowanie postrzegane w kategoriach podzielania, uczestnictwa, braterstwa, dla podtrzymania społeczeństwa w czasie,

pełni funkcje społeczne - unifikujące, integrujące, spójnościowe, ekspresyjny - akcentuje psychiczną satysfakcję uczestników, łączność jest ważnym celem samym w sobie - opiera się na wspólnych, podzielanych znaczeniach, symbolach i emocjach

Model rozgłosu ( pozyskiwania uwagi )

Celem komunikowania jest zdobywanie rozgłosu, przyciąganie uwagi i utrzymywanie audytoriów, cele te mają charakter ekonomiczny ( dla reklamy ), ważniejsza forma niż treść - liczy się bowiem sam fakt uwagi, nie jego jakość, cechy - jest procesem o sumie zerowej - jednemu medium poświęcamy więcej czasu, drugiemu mniej, komunikowanie tylko w teraźniejszości, forma i technika górują nad treścią ( w krótkim okresie czasu lansuje wartości neutralne )

Model recepcji, klocków

Różność interpretacji tego samego przekazu przez innych odbiorców i przyczyny tego zjawiska, nadawcy kodują przekazy zgodnie z wyznaczonymi celami (więc istnieje dekodowanie preferowane ), kodowanie zgodnie ze strukturą mediów masowych, w ramach pewnych gatunków ( wiadomości, sport, talk-show, teleturniej ), odbiorcy mogą opierać się wpływom - odczytywać zgodnie ze swoimi poglądami, wiedzą - w sposób odmienny, a nawet sprzeczny z intencjami nadawcy ( dekodowanie opozycyjne )

SKUTKI ODDZIAŁYWANIA MEDIÓW

Goban-Klas - zamierzone i niezamierzone konsekwencje działania mediów

Pisarek - pożądane i niepożądane następstwa komunikacji masowej

Kunczik - wszelkie oddziaływania wynikające z odbioru komunikatów medialnych

Zipfel 3 fazy - prekomunikacyjna ( selekcja, przygotowanie przed nadaniem ), komunikacyjna ( odczytanie przekazu, emocje temu towarzyszące ), postkomunikacyjna ( skutki jawne i ukryte, bezpośrednie i pośrednie )

Wpływ mediów
Wzmacniają	Osłabiają
gwałtowna zmiana społeczna nowy problem brak źródeł informacji zgodność treści z przekonaniami wiarygodność nadawcy niska samoocena i alienacja	stabilizacja społeczna silna więź z grupą wiele źródeł informacji niska wiarygodność nadawcy wysoka samoocena

Kształtowanie poglądów

1. Wiara we wszechmocne media ( do II WŚ ), Teoria magicznego pocisku Goban-Klas - przekazy medialne to magiczne pociski trafiające w oczy i uszy odbiorców, skutki jednakowe, bezpośrednie i silne, odbiorcy wyposażeni genetycznie w mechanizmy reagowania na media

2. Wiara w ograniczony wpływ mediów ( lata 50 - 60 ), Katz, Lazarsfeld, Klapper media jednym z wielu czynników wpływających na społeczeństwo, selekcja przekazów

( osobowość człowieka, przynależność do różnych grup, selektywny odbiór )

3. Analiza długofalowych oddziaływań mediów ( lata 70 ), kontekst ideologiczny i kulturowy

4. Negocjowany wpływ mediów ( wypadkowa siły mediów i odbiorców - lata 90 ) - media podstawowym instrumentem definiowania wartości i znaczeń, przekazywanych potem do społeczeństwa ( odbiorcy mają własne zdanie ), media filtrowane przez społeczeństwo

Perswazja - technika nakłaniania, zachęcania, wpływania, łagodzenia, jej obiektem mogą być ludzie, idee, wartości ( wszystko co poddaje się wartościowaniu )

Komunikowanie perswazyjne - oddziaływanie nadawcy w celu nakłonienia odbiorcy do akceptacji nowych zachowań i postaw, zgodnych z intencją nadawcy, ale dobrowolnie

Postawa - wiedza o przedmiocie postawy, emocje z nim związane, gotowość do obrony swojej postawy, zmiany ( całej postawy z tak na nie, osłabienie bądź wzmocnienie, ukształtowanie nowej postawy )

Kategorie perswazji

1. przekonująca - wspólne porozumienie, ustępstwa, kompromisy

2. nakłaniająca - przyciągnięcie odbiorcy do pewnych postaw, idei i zachowań

3. pobudzająca - narzucenie odbiorcy określonego wzoru zachowań przez manipulację

Fazy procesu perswazyjnego - 1) ekspozycja przekazu 2) uruchomienie uwagi 3) zrozumienie (odkodowanie) 4) refleksja 5) zapamiętanie treści 6) zmiany postaw

Podział mediów ze względu na skutki ich oddziaływania na ( Mrozowski )

I Płaszczyznie poznawczej

• teoria luki informacyjnej - spowodowana przez rozwój mediów, osoby o wyższym statucie społeczno - ekonomicznym łatwiej zdobywają władzę ( luką między lepiej i gorzej poinformowanymi ), luka zamknięta - proste, lekkie tematy, luka otwarta - trudne tematy, wymagające pewnego wykształcenia, wiedzy

• agenda setting - hipoteza wyznaczania porządku dziennego, media decydują o czym mamy myśleć, a nie co, hierarchizujemy informacje zgodnie ze stopniem uwagi mediów

• agenda building - media są jednym z czynników wpływających na uwagę odbiorców, dostrzega się inne źródła informacji ( szkoła, kościół, kontakty interpersonalne )

II Płaszczyźnie emocjonalnej - relacja między przekazem a odbiorcą, długofalowa

desensytyzacja - odwrażliwienie, znieczulenie na akty agresji, przemoc w mediach, stany lękowe - syndrom złych wiadomości, poczucie wyobcowania - i tak nie możemy wpłynąć na to ci się wokół nas dzieje, przez co izolujemy się i nieangażujemy

emocjonalne pobudzenie ( wzruszenie się ), rozładowania napięcia, przeżycie zastępcze

III Płaszczyznie behawioralnej

aktywizacja odbiorców - podejmujemy pewne czynności, decyzje np. kupienie po reklamie

dezaktywizacja odbiorców - zniechęcają, nie robienie niczego np. po filmie nie przeczytanie książki

Goban-Klas podział mediów - teorie wyjaśniające wpływ mediów

1. Psychologiczne

model wszechmocy propagandy, selekcja informacji w oparciu o nasze postawy, potwierdzamy że mamy rację, oparte o behawiorystyczne zachowania człowieka,

teoria dysonansu poznawczego ( Festinger ) - dyskomfort psychiczny gdy docierające komunikaty sprzeczne z naszą strukturą poznawczą, chcemy się go pozbyć, segregujemy media tak aby nam odpowiadały, aby go złagodzić możemy: zniekształcić komunikat, zmienić swoją postawę, osłabić przekaz

teoria przystawania - przy pozytywnym stosunku do nadawcy, zwiększa się łatwość przyswajania przekazywanych przez niego treści ( atrakcyjność, znajomość )

teoria orientacji - łatwiej zadeklarować pogląd większościowy, mamy skłonność do zachowania zgodności swoich osądów a tym co mówi grupa ( opinia publiczna ) na ten temat

teoria przystawania - psychologiczny mechanizm zachowania zgodności struktur poznawczych ( postawy wobec przekazu i N )

teoria współorientacji - zbieżność wyobrażeń o obiekcie z osądem o tym, co myślą inni

2. Socjologiczne

model kategorii społecznych - DeFleur bada wybory w USA, ludzie o podobnej charakterystyce głosują podobnie

teoria stereotypów - stereotyp to pozytywny lub negatywny sąd wartościujący, którego przedmiotem są grupy ludzi, relacje istotne ( kwestie ) między nimi, jest emocjonalny, przyswajany przez socjalizację, nieświadomie i trwale, media je wzmacniają lub osłabiają

teorie modelowania - w mediach szukamy wzorów, modelów do naśladowania przez co na nas wpływają, chcemy się upodobnić do bohaterów

teorie gry - z mediów bierzemy scenariusze, bohaterów i przenosimy je do życia osobistego

teoria akumulacji minimalnych efektów - systematyczne oddziaływanie przez długi czas, drobne bodźce podawane stopniowo, rejestrują się w podświadomości, po jakimś czasie przeradza się w określoną reakcję na przekaz

3. Kulturowe - wpływ mediów na tworzenie norm i standardów kulturowych - kultura masowa to masowa produkcja i konsumpcja ( homogeniczność ), co prowadzi do depersonalizacji, hedonizmu, braku etyki, choć otwiera się okno na świat

Media a agresja

1. Teorie redukcji agresji

katharsis - oglądanie przemocy, wpływa oczyszczająco,

hamowanie agresji - oglądanie agresji wywołuje lęk przed jej manifestowaniem,

samo powstających fantazji - fantazjowanie o przemocy zastępuje agresję

2. Teorie stymulacji agresji

teoria społecznego uczenia się agresji Bandura - sceny przemocy powiększają napięcie emocjonalne - modelowanie - osobiste doświadczenia socjalizacja, środowisko, aktywizowanie i wzmacnianie zachowań agresywnych poprzez dostarczanie ich wzorów - doświadczenia awersyjne ( każdego rodzaju przemocy ), zachęty - media uczą technik agresywnego, uczą o granicach tolerancji, skuteczności agresji jako środka rozwiązującego problemy, usprawiedliwianie agresji, anonimowość ofiary, konformizm, spodziewane korzyści, aprobata społeczna, poprawa statusu

teoria desensytyzacji - przemoc może spotęgować agresję i zobojętnić na nią odbiorców

Teoria wykorzystania i korzyści - odbiór mediów - rytualny ( nawykowy ), instrumentalny - w celu zaspokojenia potrzeb, wybór aktywny i świadomy, założenia - publiczność jest aktywna, media konkurują z innymi źródłami informacji i ze sobą, odbiorcy potrafią wskazać motywy swoich wyborów, które można badać, słabość tej teorii jest nie wyjaśnienie procesu tworzenia się struktury potrzeb

Typologia potrzeb wg Gobana-Klasa - wybieramy stacje radiowe i lokalne dla uwolnienia od napięć, poszukiwania towarzystwa, dzieci oglądają TV dla relaksu i towarzystwa

Typologia McQuaila - potrzeba informacji, potrzeba poczucia tożsamości, integracja i interakcje społeczne, rozrywka

Doktryny komunikowania Siebert, Schramm, Peterson, Mrozowski

Doktryna - zbiór poglądów, określających statut instytucji

1 - doktryna liberalna

2 - doktryna odpowiedzialności społecznej

3 - doktryna komunikowania uczestniczącego

4 - doktryna mediów na rzecz rozwoju

5 - doktryna marksistowsko - leninowska

6 - doktryna autorytarna

Doktryna autorytarna

Powstała na bazie doktryn stawiających państwo nad jednostką, nierówności rzeczą normalną, monarchia absolutna, cenzura jako wszelkie narzędzia w ręku władzy służące podawaniu oficjalnej „prawdy”, zapoczątkowana indeksem ksiąg zakazanych, kontrola prewencyjna, administracyjna, ogłoszenia rządowe, kontrola ekonomiczna prasy ( koncesje, VAT ), represje wobec dziennikarzy

Doktryna liberalna

Oświecenie, wolność słowa podstawą, demokratyzacja życia, jednostka wartością nadrzędną, racjonalna, prawo do życia, swobodnego działania, bezpieczeństwa, wolność słowa, media elementem kontroli władzy ( IV władza ), rozwiązywanie problemów dzięki mediom, prywatna własność środków masowego przekazu, pluralizm mediów, zasady obiektywizmu, sprawiedliwości i wielostronności, bezstronności, różnorodność i wysoka jakość materiałów dziennikarskich

Doktryna społecznej odpowiedzialności

Po II WŚ, krytyka władzy, raport Hutchins'a - wolna i odpowiedzialna prasa

Wskazanie negatywnych sytuacji w mediach - skomercjalizacja prasy ( nastawienie na zysk, dominacja skandalu, sensacji, brukowców ), koncentracja prasy, powstawanie wielkich koncernów prasowych, zagrożenie dla małych, ograniczenie różnorodności, monopolizacja rynku, polityczne zaangażowanie wydawców prasowych przez wspieranie partii, kandydatów

Aby to uzdrowić należy powrócić do liberalizmu, dostarczać prawdziwą i rzetelną informację do kontekstu, wymiana komentarzy i krytyki, przedstawić zdania wszystkich grup społecznych, objaśnić cele i wartości, którymi kieruje się społeczeństwo, wspierać demokrację, albo sama prasa podejmie te postulaty, albo interweniować musi rząd, sposobem wyjścia kodeksy etyki prasowej, niezależne redakcje, regulacje antymonopolowe w prawie

Doktryna komunikowania uczestniczącego ( demokratycznego uczestnictwa )

Lata 70-te, doktryna na bazie liberalnej, media rozmijają się z potrzebami odbiorców, nadmierna formalizacja i centralizacja, proces demokratyzacji komunikowania, czyli dopuszczenia do mediów także nieprofesjonalistów, domagano się odchodzenia od modelu pionowego do poziomego ( więcej mediów lokalnych ), system wsparcia dla nowych redakcji

Doktryna mediów na rzecz rozwoju

Rozwinięcie autorytarnej, kraje 3-go świata ( odzyskiwanie wolności, scenariusz rozwoju ), dobrze rozwinięty system mediów europejskich, rozwój mediów lokalnych, rodzinnych, postulaty McQuaila - media powinny spełniać rolę w rozwoju zgodną z polityką rządu, można ograniczać wolność mediów jeśli to konieczne, priorytet dla rodzimej kultury, tradycji, języka, regionalizm, dziennikarstwo zaangażowane dla potrzeb władzy, cenzura

Doktryna marksistowsko-leninowska

Bazą pisma Lenina, jego teoria prasy, podstawa działania mediów w PRL, centralizacja, media upaństwowione, jednorodny system wartości, typologia funkcji prasy: organizator - zachęcanie, organizowanie społeczeństwa, propagandysta - działanie perswazyjne na elity, agitator - działanie na niewykształconych, prosto, przykładowo, debata polityczna zakazana ( tylko gospodarka ), po II WŚ uspołecznienie mediów, kontrola ( klasowość i partyjność ), dyspozycyjność wobec władz, instrumentalność mediów

Początki studiów nad prasą - Bucher, Pulizer, Weber, Lasswell - badania nad propagandą, opinią publiczną ( Gallup ), studia nad audytoriami radiowymi ( Lazarsfeld ), studia nad kształtowaniem postaw i wpływem mediów ( grupa Yale )

Funkcjonalizm - Merton relacje między systemem mediów a otoczeniem, empiryczne podejście ( badania, sondaże )

Teoria kultywacji Gerbnera - bada związki między zawartością komunikowania masowego, a jego efektami na jednostki i społeczeństwo, analiza rozbieżności między światem rzeczywistym a telewizyjnym

Determinizm polityczno-ekonomiczny - szkoła frankfurcka, krytyczna Adorno, Horkheimer, przemysł kulturalny - produkty kultury tworzy się tak, jak inne produkty konsumpcyjne - proces ten prowadzi do degradacji roli filozoficzno - egzystencjalnej kultury, kultura to produkt konsumpcyjny

Determinizm technologiczny - nie ważne są treści przekazu, ale środki- szkoła toroncka - McLuhan, Innis, rozwój cywilizacji określony przez rozwój mediów, charakter kultury zależy od technologii

Spirala milczenia - Noelle-Neuman - większość ludzi odczuwa lęk przed wyrażaniem opinii niezgodnych z opinią większości, takie działania powodują „nakręcanie spirali milczenia”, wspieranej dodatkowo przed media, które preferują i wspierają opinie większości

masowe

instytucjonalne

grupowe

interpersonalne

intrapersonalne

propagandysta

treści propagandy

odbiorcy

motywy

postawy i zachowania

popędy ludzkie

źródło

informacji

nadajnik

nadany

sygnał

odebrany

sygnał

kanał

źródło zakłóceń

odbiornik

przekaz i

adresat

Kto?

Co?

Do kogo?

Jakim medium?

Z jakim

skutkiem?

Jednostka

kluczowa

Wiadomości

Jednostki

Konserwacja informacji

Selekcjonerzy

1 i 2

Media masowe

Przywódcy opinii

Przywódcy opinii

Odbiorcy opinii, naśladowcy

B

X

ND - non dicutnats - odbierają informację bezpośrednio

OR - opinion receivers - odbierają opinię

A

A, B - uczestnicy komunikowania

X - otoczenie społeczne

A, B, X - system społeczny

P

P

Kodujący

Interpretujący

Dekodujący

Dekodujący

Interpretujący

Kodujący

P - przekaz

Własność mass mediów

Państwo

Społeczeństwo

Pryw.

Maksymalny stopień kontroli

1

3

6

5

4

2

demokracja

---