Przyczyny Marca 68
rozczarowanie polityka (październikiem '56, Gomółką)
ograniczanie swobód religijnych; cenzurowe
minimalizm pragnień - ogólna sytuacja społeczna
upartyjnienie wszelkich form życia
kontynuacja reform na wsi (planowania)
anachroniczny styl Gomółki (starzał się biedaczysko, pluł w kamerę i zabierał dobranocki trwające wtedy 10 min)
długo-wieczny Cyrankiewicz bijący rekordy w długości rządzenia jako premier (1947 - 70 z 2 letnia przerwą dla Biureta)
wielonurtowość w PZPR
Poławianie (reformacje, grupa chamów)
- Edziu Gierek
- Jerzy Albrecht
- Piotr Jaroszewicz
- Wincenty Kraśko
- Jerzy Putrament
- Adam Schaff
Natolińczycy (twardogłowi, super- chamy)
Franciszek Jóźwiak
Władysław Kruczek
Zenon Nowak
Konstanty Ksawery Rokossowski
Kazimierz Witaszewski
Grupa młodych sekretarzy (technokratów)
Gerek, Albrecht, Morawski
Grupa twardych komunistów
- brak zgody na zmiany Chruszczowa
- umiłowanie Chin Mao Tse Tunga
- przeciwni przemianom w Polsce
- Kazimierz Mijal (Wróg Gomółki)
grupa partyzantów
- anty- semicka i germańska
- aryzacja środowisk - czystki
- M. Moczar (lubiła go kamera, był nowoczesny; ułatwiał AK-owcom powrót do życia społecznego)
grupa komandosów - podczas mów na uniwersytetach członkowie grupy mieli w zwyczaju zadawać trudne, niewygodne pytania świadczące o tym, że pytający wie o czym mówi; dzieci elit politycznych, które częstokroć miały kontakt z Zachodem
Zambrowski, Werbel, Szlajfel, Michnik, Kuroń, Modzerewski
Protest „grupy komandosów” po zdjęciu Dziadów w reż. Kazimierza Dejmka. Odebrany jako anty-rosyjski 30 I1968, aresztowania, akcje solidarnościowe w całej Polsce, interpelacja poselska, bicie młodzieży, interwencja Prymasa.
Następstwa:
- czystki na uniwersytecie
relegacja studentów
powołania do służby wojskowej
poszerzenie cenzury
wymuszenie na 15 tys ludzi opuszczenie Polski (głównie Żydów)
Ogólny ruch protestów na uniwersytetach na całym świecie
Koniec ery Gomółki-Gierka
Powstanie solidarności 10 XI 1980 -> legalizacja Sąd Okręgowy w W-wie
Stan Wojenny 13 XII 1981 - 22 VII 1983
Obrady okrągłego stołu 6II 1989
Obrady toczone były w trzech głównych zespołach:
ds. gospodarki i polityki społecznej (przewodniczący: Władysław Baka PZPR i Witold Trzeciakowski Solidarność)
ds. reform politycznych (przewodniczący: Janusz Reykowski PZPR i Bronisław Geremek Solidarność)
ds. pluralizmu związkowego (przewodniczący: Aleksander Kwaśniewski PZPR, Tadeusz Mazowiecki Solidarność i Romuald Sosnowski OPZZ).
Udział wzięło 452 os
- wprowadzone reformy (by wiki bo to samo): utworzenie Senatu z liczbą 100 senatorów; wybory większościowe (po 2 senatorów z każdego województwa, a w woj. warszawskim i katowickim po 3);
parytetowe wybory do Sejmu - 65% miejsc (299 mandatów) miało być zagwarantowane dla PZPR, ZSL i SD (60%) oraz dla prokomunistycznych organizacji katolików - PAX, UChS i PZKS (5%). Ważny jest fakt, iż liczbę 299 podzielono na 264 i 35 z czego pierwsze były obsadzane w wyniku wyborów w okręgach wielomandatowych, a drugie z tzw. listy krajowej, na której znajdowali się najbardziej znani przedstawiciele partyjni; o pozostałe 35% miejsc (161 mandatów) mieli walczyć w wolnych wyborach kandydaci bezpartyjni;
utworzenie urzędu Prezydenta PRL; wybieranego przez Zgromadzenie Narodowe na 6-letnią kadencję;
zmiana Prawa o stowarzyszeniach, która umożliwiłaby rejestrację Solidarności;
dostęp opozycji do mediów (np. raz w tygodniu półgodzinna audycja w TVP, reaktywowanie "Tygodnika Solidarność");
przyjęcie "Stanowiska w sprawie polityki społecznej i gospodarczej oraz reform systemowych" jednak bez większych konkretów w sprawie reform gospodarczych.
- wybory do sejmu i do senatu ( i tak az do 2007r,)
- premierzy 1989 (Bielecki, Olszewski, Suchocka, Pawlak, Oleksy, Cimoszewicz, Buzek, Miller, belka, marinkieiwcz, Kaczyński Jarek, Tusk
- wybory prezydenckie (wszystkie:) )