czym zajmuje się socjologia?
socjologia zajmuje się nauką o społeczeństwie. Bada struktury współżycia zbiorowego, bądź to z perspektywy działającego osobnika, jego motywacji i pozycji, bądź też z perspektywy struktur i instytucji.
w którym roku powstała socjologia i kto był jej twórcą?
Twórca: A.Comte. Rok powstania: 1837 rok
wymień elementy składowe więzi społecznej
styczność przestrzenna -> styczność psychiczna -> styczności społeczne -> wzajemne oddziaływanie -> stosunki społeczne -> zależności społeczne -> instytucje społeczne -> kontrola społeczna -> organizacja społeczna
co to jest więź społeczna?
To zorganizowany system stosunków instytucji i środków kontroli społecznej skupiający jednostki i grupy w całość zdolną do trwania i rozwoju.
jakie znasz rozumienia słowa organizacja?
w sensie rzeczowym: to całość składająca się z rzeczy i ludzi wyposażonych w narzędzia;
w sensie czynnościowym: jest to działanie tworzące organizację w sensie rzeczowym
w sensie rzeczowym: to cecha rzeczy złożonej lub czynności podejmowanych na użytek społeczny
jakie znasz rozumienia słowa instytucja?
to standaryzowany sposób zachowania w dużych zbiorach ludzi;
wyodrębniony typ działalności podejmowany w celu zaspokojenia potrzeb jednostek lub grup
forma oraganizacji zbiorowości, która charakteryzuje się specyficznym porządkiem mając za zadanie podporządkowanie zachowania ludzi szczególnym rygorom (totalne).
wymień typy instytucji totalnych
-instytucje powołane do opieki nad osobami niesamodzielnymi społecznie, np dom pomocy społecznej
- zakłady powołane do opieki nad osobami mogącymi stwarzać zagrożenie społeczne bez premedytacji, np szpital psychiatryczny
- zakłady chroniące społeczność przed szkodzeniem w sposób świadomy, np zakład karny
- instytucje powołane do realizacji określonych zadań technicznych mające charakter instrumentalny, np koszary wojskowe, internat, statki
- miejsca pobytu osób dobrowolnie wycofujących się z dziennego życia społecznego, np klasztory, pustelnie
co to jest grupa społeczna?
To trwałe zrzeszenie zorganizowane i ustruktualizowane składające się z wybranej i ograniczonej liczby osób mających wspólne prawa i korzyści związane z zrzeszeniem.
czym różnią się grypy pierwotne i wtórne?
Grupa pierwotna kształtuje całość osobowości swoich członków będąc źródłem podstawowych związków społecznych i ideałów moralnych, np rodzina.
Grupa wtórna powstaje na bazie porozumień między ludźmi, np stowarzyszenie.
co różni mikro- i makrostruktury społeczne?
W mikrostrukturze członkowie są w stanie wchodzić w osobiste styczności i stosunki społeczne w przeciwieństwie do makrostruktury. W makrostrukturze członkowie utrzymują łączność przy pomocy mediów i masowych zebrań. Grupa ta oparta jest na strukturze hierarchicznej.
podaj cechy charakterystyczne grup formalnych i nie formalnych
Grupa formalna:
- więź o charakterze bezosobowym
- formalna kontrola i struktura oparta na gruncie prawnym
Grupa nieformalna:
- więź o charakterze osobowym
- nieformalna kontrola.
- struktura wew oparta na zwyczajowych systemach normatywnych.
co to są lobby?
Jest to grupa inaczej nacisku posiadająca określone interesy, próbująca w sposób zorganizowany wpływać na ośrodki władzy by zmusić lub przekonać ich przedstawicieli do podjęcia działań korzystnych dla interesu grupy.
podaj definicję grupy własnej i obcej
Grupa własna - jest to grupa do której jednostka należy i ma do niej stosunek pozytywny.
Grupa obca - jest to taka grupa do której jednostka nie należy i ma stosunek negatywny.
co to są grupy odniesienia?
Są to grupy stanowiące dla jednostki model zachowań społecznych akceptowanych dostarczające kryterium oceny zachowania własnego i innych.
czym charakteryzują się grupy rówieśnicze?
Składają się z jednostek równych wiekiem przeważnie jednolite pod względem płci, mające duży wpływ na rozwój osobowości w procesie socjalizacji z uwagi na dobrowolność udziału w przeciwieństwie do rodziny lub szkoły.
wymień cechy charakterystyczne grup ekstrapunitywnych, intrapunitywnych i niepunitywnych
Grupa ekstrapunityna: rozwiązywanie problemów wewnątrz, utrzymywanie wewnętrznej spójności metoda kozła ofiarnego.
Grupa intrapunitywna: koncentracja członków na własnych niedoskonałościach i błędach oraz na eksjacji.
Grupa niepunitywna: nie występuje dążenie do stosowania przymusu wobec członków, dążenie do pewnego wyrażania swoich emocji, uczuć.
wymień etapy procesu badawczego w socjologii
1 .przygotowanie teoretyczne czyli przegląd literatury,wybor przedmiotu badań, definicja problemu oraz formułowanie hipotez
2. konstrukcja planu badań i wybór narzędzi polega na ustaleniu kolejności czyności badawczych
3. zbieranie materiału badawczego
4. opracowywanie zebranych materiałów- analiza
5. wnioski teoretyczne- ustalenie zakresu wżności twierdzeń wynikających z badań i konfrontacja z istniejącymi teoriami
co to jest indeks
jest to zmienna jednowymiarowa mogąca przyjmować wartości odpowiadające wyższym klasom mozliwych kombinacji, atrybutów wielowymiarowej przstrzeni własności
co to jest zmienna
cecha badanego zjawiska, które może modyfikować inne cechy, albo być przez nie modyfikowana
- zmienna zależna - zmienia się pod wpływem innych zmiennych
- zmienna niezależna - wpływa na inne zmienne
co to jest hipoteza
to przypuszczenie lub domysł występujące prowizorycznie dla określenia lub wyjaśnienia czegoś co wymaga sprawdzenia przez badania stosowane w danej nauce
co to jest wskaźnik?
To zmienna zmierzalna dostępna empirycznie
na czym polega korelacja?
To związek między zmiennymi polegający na ich wzajemnych modyfikacjach
scharakteryzuj podstawowe typy korelacji
korelacja pozytywna-jedna zmienna maleje to i ona maleje jedna rośnie to ona rośnie
korelacja negatywna-zmienne modyfikuja się np.gdy więcej osób w gronie tym mniej jest chętnych do odpowiedzi
co to jest eksperyment?
To badanie faktów lub procesów społecznych w celowo stworzonych warunkachdających się z reguły powtarzać
wymień rodzaje eksperymentów
terenowy, laboratoryjny, ex post facto, projekcyjny, jednoczesny, sukcesywny
scharakteryzuj wybrany typ eksperymentu
jednoczesny-polega na badaniu w tym samym czasie dwóch lub więcej zbiorów ludzi
na czym polegają badania terenowe?
Stosowane gdy fakty i zjawiska chccemy postrzegać w ich naturalnym kształcie spolecznym,przedmiotem mogą być warunki życia poszczególnych społeczności oraz wytwory materialne i niematerialne
jakie postawy może przyjąć badacz podczas badań w terenie?
- wyłączny uczestnika
- uczestnik obserwator
- obserwator uczestnik
- wyłączny obserwator
na czym polegają badania całościowe?
Występują w sytuacjach gdy mamy możliwość przebadania całej interesującej nas populacji
na czym polegają badania reprezentacyjne?
To badania na dużych zbiorach ludzi mają charakter reprezen i koncentruja się na odpowiednio dobranej części populacji mają na celu dostarczeniedanych w sytuacji gdy nie mamy realnych mozliwosci przebadania wszystkich członków populacji
co to jest próba reprezentacyjna?
Jeśli badania dotyczą wielkiej społeczności to w badaniach nie
uczestniczą wszyscy, a jedynie przedstawiciele zbiorowości, którzy
znaleźli się w tzw. Próbie reprezentacyjnej. Powinna być ona identyczna
pod względem struktury z całą społecznością i stanowić statystyczną
reprezentację całości.
od jakich czynników zależy wielkość próby reprezentacyjnej?
- stopnia różnorosnosci badanej zbiorowosci
- ilosci kategorii statystycznych jaką chcemy uwzględnić w badaniach
- stopnia dokladnosci i pewnosci jaką chcemy osiągnąć
wymień metody doboru próby reprezentacyjnej
1. wg przekonań badacza
-celowy
-kwotowy
2. w oparciu o rynek prawdopodobieństwa
-losowy
-warstwowy
-proporcjonalny
-wielowarstwowy
scharakteryzuj wybraną metodę doboru próby reprezentacyjnej
obserwacja BEZPOŚREDNIA polega na zbieraniu danych i badaniu ich
wiarygodności poprzez odwoływanie się do innych metod badawczych np.
eksperymentów. Szczególnym przykładem jest obserwacja uczestnicząca w
ramach, której badacz staje się członkiem badanej społeczności
obserwując ją od wewnątrz
na czym polega obserwacja?
Proces gromadzenia informacji o danym zjawisku bez integracji w jego przedm.
cechy obserwacji socjologicznej
- przedmiot obserwacji
- określenie celu
wymień rodzaje obserwacji
uczestnicząca
pośrednia
kontrolowana
niekontrolowana
jawna
ukryta
scharakteryzuj wybrany rodzaj obserwacji
jawna- osoba będąca przedmiotem badań wie ze jest obserwowana w trakcie obserwacji jawnej istnieje niebezpieczenstwo zachowan sztuczmych
co to jest wywiad socjologiczny?
Jest to rozmowa kierowana w której udział biorą co najmniej 2 osoby prowadzące rozmowę, mającą na celu uzyskanie danych związanych z celem badań.
wymień typy wywiadów
ustny
pisemny
kategoryzowany (kwestionariusz)
częściowo skategoryzowany
nieskategoryzowany
jawny
ukryty
indywidualny
zbiorowy
panelowy
scharakteryzuj wybrany rodzaj wywiadu
Częściowo skategoryzowany - polega na częściowo przygotowanym materiale - wcześniej przygotowanych pytaniach o problemach.
na czym polegają badania ankietowe?
Polegają na swoistym typie wywiadów ( wywiad pisemny), główną rolę odgrywa ankieter. Ankietę w przeciwieństwie do kwestionariusza wypełnia osoba badana. Rolą badacza jest opracowanie ankiety i wskazania ich zwrotu oraz analiza wyników.
typy ankiet w badaniach socjologicznych?
środowiskowe
prasowe
pocztowe
internetowe
jawne
anonimowe
wymień elementy struktury ankiety
informacja dla jakiej instytucji jest robiona ankieta
informacja o celu dla którego ma służyć ankieta
wyjaśnienia dotyczące zasad wyboru osoby pytanej w ankiecie
instrukcje techniczne co do wypełnienia ankiety
jakie rodzaje pytań mogą występować w ankietach?
zamknięte - zaopatrzone w kilka prawdziwych odpowiedzi, np tak, nie, nie wiem.
Półotwarte - mają określone odpowiedzi, np tak, nie, nie wiem i in.
Otwarte - całkowicie dają swobodę osobie badanej
co to jest dokument?
Dokument to wszelkie pisemne źródło dotyczące zjawisk społecznych. Do
dokumentu zaliczamy inskrypcje, rękopisy, archiwalia, druki.
podaj typy dokumentów wykorzystywanych w badaniach socjologicznych
1. dokumenty zbierane w sposób systematyczny
- dokumenty naukowe
- opracowania statystyczne
- dokumenty kompilacyjne
2. dokumenty okolicznościowe
- dokumenty osobiste
- notatki
sprawozdania
czym zajmuje się socjometria?
Jest to metoda badawcza polegająca na badaniu zachowań ludzi w małych grupach, które pozwalają dokładnie rozpoznać występujące:
stosunki sympatii i antypatii
przejawiane preferencje do współpracy
rzeczywiste współpracowanie
w celu zdobycia danych stosuję się obserwację zachowań i w/w preferencji osób badanych. Wyniki badań socjometrycznych prezentuję się w postaci socjografu i macierzy socjograficznych.
wymień podstawowe typy socjogramów
element izolowany, jedna osoba
wybór jednostronny pozytywny
jednostronny negatywny
obustronny pozytywny
obustronny negatywny
jedno pozytywne jedno negatywne
trójkąt socjometryczny
łańcuch socjometryczny
gwiazda socjometryczna
klika
szara eminencja
piramida socjometryczna
jakie wskaźniki używane są przy analizie macierzy socjometrycznych?
jakie czynności poprzedzają analizę zebranego materiału badawczego?-weryfikacja
-selekcja
-klasyfikacja
-kategoryzacja
-skalowanie
wymień rodzaje skalowania
- skala nominalna
-skala porządkowa
-skala interwałowa
- skala ilorazowa
na czym polega analiza ilościowa danych?
Analiza ilościowa może być przedstawiona w postaci rozkładu
jednowymiarowego lub wielowymiarowego
na czym polega analiza jakościowa danych?
Analiza jakościowa: jest to analiza tych wszystkich cech, których nie
można wyrazić liczbami
co powinno zawierać sprawozdanie z badań socjologicznych?
-określenie przedmiotu badań
-charakterystykę procesu badań
-prezentację analiz jakościowych i ilościowych
-wnioski z badań o charakterze poznawczym i praktycznym
scharakteryzuj jedną z teorii socjalizacji
to proces nabywania przez jednostkę systemu wartości norm oraz wzorów zachowań, obowiązujących w danej zboiorowości.Trwa przez całe życie ale w największym nasileniu występuje gdy dziecko rozpoczyna życie,w społeczeństwie największą rolę na tym etapie odgrywają jego rodzice,pózniej także wychowawcy,rówiesnicy,szkoła i kościół.
wymień najważniejsze czynniki socjalizacji
rodzina,szkoła,grupa rówieśnicza,mass media,inne np.instytucje religijne,sąsiedztwo.
co to jest interakcja społeczna?
Jest to wzajemne oddziaływanie na siebie jednostek społecznych najczęściej przy użyciu języka lub innych kodów kulturowych.Polega na obustronnym wpływaniu na swoje zachowanaie
co to jest siec stosunków społecznych?
System unormowanych wzajemnych oddziaływań między partnermi na gruncie określonej platformy,powstaja w wilekich zbiorowosciach np. partie polityczne,naród kosciół
czym różni się dewiacja społeczna od prawnej?
Społeczna to zachowanie naruszające normy społeczne
Prawna to każdeodstępstwo od prawa,działąnie niezgodne z kodeksem prawnym
jakie podłoże może mieć zjawisko dewiacyjne?
Dewiacja ma najczęściej podłoze psychopatologiczne lub charakeropatyczne
scharakteryzuj jedną z mikropoziomowych teorii socjalizacji
teoria kontroli :zakłada, że zachowania przestępcze wynikają z braku
samokontroli i skutecznej kontroli społecznej, kontrola społeczna może
być wykonywana poprzez przywiązanie, zaabsorbowanie, wiarę we wspólny
system przekonań.
scharakteryzuj jedną z makropoziomowych teorii socjalizacji
teoria stygmatyzacji: zakłada ,że wszyscy ludzie dopuszczają się czynów
dewiacyjnych. Nie wszystkie takie zachowania są zauważane, a nawet jak
są dostrzegane to nie są traktowane jako odstępstwa od normy.
co to jest stygmat?
oznacza piętno, naznaczenie, wiąże się z wykluczeniem z najbliższego otoczenia, a także paniką.
wymień elementy systemy sprawiedliwości społecznej
policja,sądy prokuratura,komornicy
co to są klasy społeczne?
To wielkie zbiorowosci spoleczne charakteryzujące się zróżnicowanym dostępem do bogactwa,władzy i wiedzy,zróznicowanie to ma charakter trwały.
co to są warstwy społeczne?
1.część klasy czyli grupa wewnatrz klasowa np.mała i wielka burżuazja
2.kategoria społeczno-zawodowa któa wyodrębnia się ze względu na miejsce i role w społeczenstwie
3.grupa ludzi żyjcych w podobnych warunkach tworząca wspólnotę obyczajów,stylu życia np.młodziez,chłopi,rencisci
co to jest pokrewieństwo?
Jest to więź prawnorodzinna zachodząca pomedzy ludzmi na skutek pochodzenia od siebie lub posiadania wspólnego przodka.potocznie mowiąc więzy krwi,ma charakter biologiczno prawny.
podaj definicję rodziny
to stosunkowo trwała grupa społeczna złozona z jednostek powiązanych przez wspolnych przodków,małżeństwo ,rodzicielstwo,pokrewieństwo lub adopcje
wymień typy rodzin
a/ ze względu na liczbę partnerów
- monogamiczne
- poligamiczne
- bigamia
b/ ze względu na hierarchię prestiżu władzy
- patriarchalne
- matriarchalne
c/ ze względu na rodzaj związków poszczególnych osób z rodziny
- generacyjna
- prokreacyjna
jakie funkcje społeczne spełnia rodzina?
1.funkcja prokreacyjna
2.produkcyjna
3.usługowo-opiekuńcza
4.socjalizacyjna
5.psychohigieniczna
wymień alternatywne modele związków rodzinnych
konkubinat,związek standardowy(monogamiczne), poligamiczne,poliandryczne, multilateralne
co to jest poligamia, poligynia i poliandria?
Poligamia- jest to forma małżeństwa, w której osób jednej płci może być więcej
Poliandria- wielomęstwo jedna kobieta ma kilku mężów,zadko spotykana forma małż.
Poligynia- jeden mężczyzna ma wiele żon,jest to forma poligamii
wymień elementy polskiego systemu edukacji
System edukacji w Polsce obejmuje przedszkola, szkoły podstawowe,
gimnazja, szkoły ponadgimnazjalne, policealne, artystyczne i inne
Do systemu edukacji w Polsce nie zalicza się szkolnictwa wyższego, które
stanowi odrębny dział administracji rządowej i ma zagwarantowaną
konstytucyjnie autonomię.
W myśl zapisów Konstytucji RP każdy ma prawo do nauki. Nauka jest
obowiązkowa od 7 do 18 roku życia, ale status instytucji obowiązkowych
mają jedynie szkoła podstawowa i gimnazjum. Nauka w szkołach publicznych
jest bezpłatna
co to jest zdrowie?
Jest to stan dobrego samopoczucia fizycznego psychicznego i spolecznego a nie brak dolegliwości.Przeciwieństwem zdoriwa jest choroba.
na czym polega medykalizacja społeczeństwa?
Polega na rozciągnięciu medycyny na niemedyczne dziedziny życia społecznego
jakie teorie opisują funkcjonowanie systemu ochrony zdrowia?
a)teoria funkcjonalistyczna
b)teoria konfliktu
co to jest religia?
Zespół wierzeń w siły nadprzyrodzone oraz zwiazanych z nimi obrzędów,zasad moralnych i form organizacji społecznej w instytucji religijnych.Może doprowadzić do konfliktów społecznych
wymień podstawowe typy religii
Chrześcijaństwo, islam, buddyzm, judaizm,
wymień funkcje religii
1.spójność społeczeństwa
2.nadaje sens życiu
3.kontrola społeczna
4.wsparcia psychiczne
podaj podstawowe struktury organizacyjne religii
1. ORGANIZANCJA KATOLICYZMU
2. ORGAZACJA SEKT
3. KULT
4. WYZNANIE
scharakteryzuj wybraną religię światową
chrześcijaństwo-najbardziej upowszechniona religia ponad 20% ludności ziemi. Samo chrześcijaństwo wywodzi się z judaizmu>zapisem jest biblia. Rodzaje:rzymsko-katolicka, prawosłąwie, protestanci
na czym polega władza?
To zdolność osiągania celu wbrew oporowi inych.Może opierac się na sile fizycznej lub ekonomicznej.Jest to możliwość wywierania przez jednostkę bądz grupę rzeczywistego wpływu na istotne okolicznisci życia przez ukierunkowywania własnego lub innych osób
jakie znasz rodzaje sprawowania władzy/ panowania/?
Absolutna, autokratyczna, demokratyczna,
prawomocna, nieparawomocna
co to jest państwo?
Polityczna,suwerenna, terytorialna, obligatoryjna organizacja społeczeństwa.Organizuje i koordynuje prace duzych grup społecznych
wymień rodzaje ustrojów państwowych
monarchia, autorytalizm, totaliatryzm,demokracja
co to jest partia polityczna?
To organizacja wyznająca podobna filozofie tematyczna,ludzie maja podobne poglady.
wymień funkcje partii politycznej
- zapewnienie pluralizmu politycznego
- wzmożona aktywność polityczna
- selekcja kandydatów na stanowiska polityczne
-tworzenie koalicji
- stabilizacja ustroju politycznego
podaj sposoby rozwiązywania konfliktów wewnętrznych i międzynarodowych
- Unikanie i ignorowanie konfliktu i pomijanie milczeniem, odwlekanie
rozwiązań na później
- Konkurencja
- Kompromis
- Kooperacja t
-Metoda autorytarna
- Metoda liberalna
-Metoda bez porażek
-Arbitraż
-Negocjacje
co to jest system gospodarczy?
inaczej system ekonomiczny to zbiór powszechnie obowiązujących norm prawnych oraz ogólnie akceptowanych zasad, regulujących postępowanie wszystkich uczestników procesu gospodarczego.
podaj definicję nauki
to systematyczne gromadznie wiarygodnej wiedzy o świecie fizycznym i społecznym przez obserwację empiryczną (tzn korzystająćą z ludzkich zmysłów)
podaj definicję techniki
zajmuje się problemami praktycznymi często jednak rozwiazujac jeden problem stwarza następne co oznacza ze nie jst doskonala
czym zajmuje się demografia?
To nauka o tendencjach w obrebie populacji nauka o ludnosci zajmujaca się jakosciowym i ilosciowym badaniem stanow struktur i rozwoju ludnosci w okreslonych warunkach historycznych.
co to jest przyrost naturalny?
Róznica między liczba urodzen a liczba zgonów w ciagu roku na okreslonym obszarze, może być dodatnia lub ujemna
na czym polega urbanizacja?
to proces rozwoju istniejących miast i powstawania nowych.
Zespół przemian ekonomicznych, społecznych, kulturowych i
przestrzennych, prowadzących do rozwoju miast i obszarów miejskich, oraz
wzrostu liczby ludności miejskiej i jej udziału w liczbie ludności
państwa bądź regionu
wymień podstawowe problemy współczesnych miast
- rozwój przestepczosci,narkomania, prostytucja
- choroby cywilizacyjne
- duzy odsetek ludzi bezdomnych
- duża imiracja cudzoziemcow i problemy z ich aklimatyzacja
- problemy komunikacyjne
- problemy ze znalezieniem zajecia zgodnego z kwalifikacjami
- wysokosc cen dzialek budowlanych
- degradacja srodowiska
problemy w znalezieniu pracy
na czym polegają zachowania zbiorowe?
To spontaniczne i krótkotrwałe zjawisko spoleczne duzej liczby ludzi znajdujace się w niejasnej sytuacji
co to jest tłum i jakie są jego rodzaje?
jest przelotnym zgromadzeniem większej liczby osób na przestrzeni dopuszczającej bezpośredni kontakt, regulujących spontanicznie na te same podniety w podobny lub identyczny sposób.
tłum agresywny, uciekający, nabywający, demonstujący
podaj definicję ruchu społecznego
To zgromadzenie jednostek, które zorganizowały się w celu poparcia lub przeciwstawienia się okreslonym zmianom kulturowym badz społecznym
100.elementy cyklu życiowego ruchu społecznego?
powstanie
zjednoczenie
biurokracja
schyłek
101. na czym polega zmiana społeczna?
To istotna zmienna wzór kultury i struktury społecznej które znajdują odbicie w zachowaniu,to kazde przeobrazenie które jest postrzegane jako znaczace dla zycia społęcznego.
.
102. wymień przyczyny uzależnienia ekonomicznego krajów trzeciego świata
niewlasciwe wykorzystanie zagranicznych pozyczek, zadluzanie sie u obcych krajów, przewaga importu nad eksportem