SOCJOLOGIA KULTURY 16.02.2011
Temat: Kultura masowa
1944 - po raz pierwszy użyto terminu kultura masowa, zastosował go Macdonald [założyciel własnego pisma].
Macdonald twierdził, że to, co widzi wokół to kultura spożycia i technologii. Ta kultura jest jak przemysł spożywczy: dostępna jest dla wszystkich i przeznaczona do konsumpcji.
HOMOGENICACJA - proces, polegający na gruntownym wymieszaniu wszystkich części składowych danego produktu.
Etapy produkcji twarogu i sam serek homogenizowany jest metaforą kultury masowej ulegającej homogenizacji:
Wszystkie składniki się miesza i podaje w jednej papce;
kiedyś kultura była wielowarstwowa (tak jaj kwaszona śmietana) : na wierzchu śmietanka (symbolizująca kulturę wysoką) - jest jej mało i jest tłusta (nie przyswajalna dla wszystkich), na dole serwatka i woda (czyli niska kultura, baaardzo rozrzedzona);
technologie pozwalają na miksowanie wszystkich składników;
każdy, stary czy młody, chłopak czy dziewczyna, wszyscy jedzą serki homogenizowane, reklamowane są jako dobre i zdrowe dla wszystkich - tak samo jak kultura powinna być dobra i przystępna dla wszystkich;
homogenizacja pozwala tworzyć kulturę masową - jest jej motorem napędowym.
3 typy homogenizacji wg Antoniny Kłoskowskiej:
Homogenizacja mechaniczna - niecelowe zestawienie ze sobą treści różnego rodzaju, przykładem jest telewizja i jej program: wszystko jest obok siebie, treści z różnorakich pułapów, poziomów, tematów, prezentujące różne wartości >> prowadzi to do znieczulenia odbiorców, którzy tracą wrażliwość i wyobraźnię.
Homogenizacja upraszczająca - upraszcza to, co trudne, nieprzyjemne, bolesne - likwidacja tego, prowadzenie trudnych treści do ułagodzenia {śmietanka jest tłusta i może zaszkodzić, dlatego trzeba ją rozcieńczyć], widać to przy adaptacjach dzieł, np. historia Romea i Julii można sprowadzić z podniosłej opowiecie o najwyższej wartości jaką jest miłość do zwykłej komedii romantycznej.
Homogenizacja immanentna - głęboka ingerencja w treść dzieła, ingerencja nadawców, mamy z nią do czynienia wtedy, gdy np. historia Romea i Julii kończy się szczęśliwie.
Istnieje wąska grupa nadawców kultury masowej, za to ogromna jest rzesza odbiorców.
Kultura ludowa - wszyscy byli nadawcami i odbiorcami jednocześnie, oparta na przekazie ustnym z pokolenia na pokolenie.
W kulturze masowej istnieje profesjonalna grupa twórców, producentów, managerów, sprzedawców tej kultury.
Przyczyna kultury masowej: społeczeństwo stało się CAŁKOWICIE (w każdej sferze) demokratyczne. Demokratyzm polityczny przekłada się na demokratyzm kulturalny (z fatalnymi skutkami).
Macdonald: ostatecznie kultura masowa jest nam narzucona, a nie demokratyczna.
Odbiorcy kultury masowej:
masowość, ogromna liczba [wg Kłosowskiej występują progi umasowienia społeczeństwa];
publiczność jest specyficzna i bardzo zróżnicowana;
nie ma ze sobą bezpośredniego kontaktu, jest rozproszona
różnicowana względem: wieku, płci, zawodu, preferencji seksualnych, zainteresowań (praktycznie wszystkim);
zasada wspólnego mianownika rządzi kulturą masową; nadawcy muszą uwzględnić to zróżnicowanie i budować treści zrozumiałe dla wszystkich;
treści koncentrujące wszystkich to: seks, bezpieczeństwo, zagrożenie, bogactwo.
treści mają trafić do tego, co przeciętne - pozwala to łączyć kulturę masową z kiczem;
kultura masowa ma nas sycić, zadowalać, dawać poczucie komfortu (same like kicz).
Prawa Greshama - zła moneta zawsze wypiera dobrą (tutaj dosłowny przykład z pieniędzmi: złoto zostało wyparte przez inne, mniej szlachetne metale).
Zalew kultury masowej trwa i wypycha kulturę wysoką.
Celem kultury wysokiej było tworzenie nowych form, przełamywania tego, co typowe. Np. Joyce wymaga wyrobionego odbiorcy, tworzy coś, co można nazwać sztuką awangardową (sztuka awangardowa jest przeciwieństwem kiczu).
Odbiorca kultury masowej nie poszukuje konfrontacji z ciężkimi tematami, ale szuka zaspokojenia swoich potrzeb rozrywkowych.
Kultura ZSRR - była pierwszą kulturą masową, odbiorcą kultury miał być chłop i robotnik; inteligent był degenerowany. Wskazywanie przez nadawców postaci godnych naśladowania (zwykłych, uczciwie pracujących robotników). To była tzw.: polityka kulturalna systemu komunistycznego.