Medycyna sportowa i odnowa biologiczna ćwiczenia III 02.03.10
Temat: Profilaktyka urazów w sporcie
Mikrourazy- przewlekłe, powstające przez dłuższy czas, na skutek sumowania się drobnych uszkodzeń. Mogą prowadzić do tzw. złamań zmęczeniowych, stanów zapalnych kaletek stawowych, zwyrodnienia ścięgien i przyczepów mięśniowych i uszkodzenia chrząstek stawowych.
Makrourazy- nagłe uszkodzenie powstające pod wpływem działania dużej siły, kolizji, upadku, konkretnego incydentu np. złamania kości, skręcenia stawu, uszkodzenie mięśni, stłuczenie tkanek miękkich.
Czynniki ryzyka urazu sportowego:
Brak edukacji trenerskiej
Niewłaściwa ocena medyczna sportowca
Niebezpieczne boisko
Błędy treningowe
Brak, wadliwy lub niedopasowany sprzęt ochronny
Udział w sporcie lub treningu w stanie zmęczenia lub zbyt wcześnie po urazie
Obniżony poziom wytrenowania
Niewłaściwe odżywianie
Niewłaściwa technika wykonywania ćwiczeń
Stres psychiczny
Niesprzyjające warunki pogodowe
Stan wzrostu organizmu np. w przypadku szybszego wzrostu kości w stosunku do mięśni i więzadeł
Ogólna prewencja urazów w sporcie
Zachowanie ogólnej sprawności
Rutynowe ćwiczenia sprawnościowe
Dzieci we wczesnym wieku powinny uczestniczyć w kilku rodzajach sportu zamiast poddawać się zbyt wczesnej specjalności
Treningi powinny być rozpoczynane od 1-2 miesięcy przed sezonem
Reguły treningu i gry dla dorosłych powinny być modyfikowane dla dzieci
W czasie meczu lub gry należy dobierać uczestników według wzrostu, wagi, umiejętności, dojrzałości,
Sesje treningowe powinny zawierać rozgrzewkę, schłodzenie i ćwiczenia rozciągające
Należy poddawać się kompleksowym badaniom lekarskim
Obciążenie treningowe powinno pozwalać na wykonanie 10 powtórzeń w dobrej formie
Bariery w zapobieganiu urazów sportowych
Zła informacja ( np. stereotypy myślowe takie jak „urazy są częścią sportu” lub „urazy w sporcie zdarzają się rzadko” )
Brak potrzeby prewencji
Brak szerzenia informacji
Opór związany z tradycją czyli niechęć do wprowadzania zmian
Nieakceptowanie sprzętu ochronnego
Lekceważący stosunek do problemu
Uzależnienie liczby urazów od ilości uprawiających sport
Odnoszenie się do indeksu koszty- zyski
Urazy w poszczególnych dyscyplinach sportowych
Piłka nożna
- ok. 200000 mln graczy w 186 krajach
- zgony zdarzają się rzadko
- dyscyplina mająca długofalowy wpływ na graczy
- najczęstszym urazem jest ryzyko występowania zmian zwyrodnieniowych bioder i kolan
- 55 % urazów zdarza się poza oficjalnymi grami
Czynniki ryzyka w tym sporcie zależą od :
wieku- wzrasta z wiekiem
płci - mężczyźni częściej ulegają urazom
nawierzchni- ryzyko urazów większe podczas gry na sztucznej nawierzchni niż na trawie
większe ryzyko w trakcie meczu niż treningu
wcześniej przebyty uraz zwiększa ryzyko ponownego
Klasyfikacja urazów w piłce nożnej:
Ze względu na lokalizację
- głowa, kręgosłup, tułów- 10-25 % wszystkich urazów w piłce nożnej
- kkg -37 %
- kkd - 46%
2. Ze względu na rodzaj
- otarcia 33%
- skręcenia 30%
- zwichnięcia i złamania - 29%
Prewencja urazów w piłce nożnej:
stosujemy trening przedsezonowy
- należy poddać się treningowi koordynacyjnemu
- ćwiczenia na równoważni ok. 3 razy w tyg. ( zmniejsza ryzyko urazu ACL (WKP) o ok. 7 razy)
2. Strategia wieloczynnikowa ( zmniejsza ryzyko o 50 %)
- korekcja treningu na bieżąco
- stosowanie sprzętu ochronnego- ochraniacze na golenie
- profilaktyczny tapping stawów skokowych najczęściej stosowany po wcześniejszych urazach lub w przypadku niestabilności tego stawu
- kontrolowana rehabilitacja
- wykluczenie graczy z niestabilnością stawu kolanowego
- pełna informacja dla trenerów i graczy
- korekcja i nadzór programu treningowego
Biegi
Rodzaje urazów:
- bóle łydek
- zapalenie rozcięgna podeszwowego
- złamania przeciążeniowe
- bóle przedziału przedniego przedziału stawu kolanowego
- tendinopatie ( mikrourazy powierzchni stawowych, zapalenia ścięgna ) ścięgna Achillesa
Prewencja - program profilaktyczny, który obejmuje:
- okresy odpoczynku
- Stretching
- odpowiednie wkładki do obuwia
- odpowiednie obuwie
- unikanie nagłych zmian w treningu, które dotyczą techniki i dystansu
Koszykówka
Klasyfikacja urazów:
ze względu na lokalizację :
- kkg- 50 %
- kkd- 36%
Ze względu na rodzaj
- skręcenia - 40%
- urazy palców - 33,7 %
- zwichnięcia i złamania - 26,5 %
Prewencja urazów w koszykówce:
- stosowanie stabilizatorów stawu skokowego
- stosowanie wysokiego obuwia
- profilaktyczne stosowanie tappingu na okolicę stawu skokowego
- odpowiednie przygotowanie wydolnościowe przed sezonem
- stosowanie sprzętu spełniającego standardy bezpieczeństwa
- nawierzchnia powinna być dobrze utrzymana, bez cech zużycia i przeszkód
- ważne jest monitorowanie
Narciarstwo
Typy urazów:
W obrębie kończyn dolnych:
- urazy na skutek skręceń
2. W obrębie kończyn górnych i głowy
- urazy na skutek uderzenia
3. W obrębie kręgosłupa
- w wyniku upadków po wyskokach lub w wyniku uderzenia o przeszkodę
- 1/3 tych urazów kończy się porażeniami a 2/3 występuje z urazami współistniejącymi
Ryzyko urazu zależy od:
Narciarza:
- jego umiejętności i doświadczenia ( 2-9 krotnie większe ryzyko urazów u osób początkujących)
- wieku ( ryzyko większe u młodocianych do 16 r.ż. oraz po 25,27 r.ż.)
2. Sprzętu:
- dopasowanie sprzętu
- regulacja sprzętu
- wiązania
- krótkie buty- ryzyko urazu stawu skokowego
- wysokie buty- ochrona stawu skokowego kosztem stawu kolanowego
3. Środowiska
- ilość przeszkód
- rodzaj stoku
Prewencja urazów w narciarstwie- zalecenia praktyczne:
Wszyscy narciarze powinni nosić kaski.
Sprzęt dopasowany do umiejętności narciarza.
Wiązania regulowane przez profesjonalnego technika na początku sezonu.
Niedoświadczeni narciarze powinni jeździć pod nadzorem, aż do momentu opanowania umiejętności kontrolowanego płużenia.
Powszechnie stosuje się ochraniacze nadgarstkowe.