SOCJOLOGIA-to nauka badajaca w systematyczny sposób funkcjonowanie i zmiane społeczeństwa. Socjologowie badaja społeczne reguly, procesy i struktury, które lacza i dziela ludzi , tworza lub sa przejawem wiezi miedzy ludzmi, a także proces ich zmian. Socjologowie badaja zarówno jednostki jak i relacje miedzy ludzmi (np. podzialy społeczne), grupy społeczne, instytucje czy cale społeczeństwo, urodziny socjologii wiaza się z zachodzącym XIX w. gwałtownymi zmianami społecznymi, stad wielu teoretykow uwaza, ze głównym przedmiotem badan socjologii jest nowoczesnośc i społeczeństwo przemysłowe.

DEFINICJE SOCJOLOGJI WG:

1. Jana Szczepańskiego- „socjologia poszukuje praw zjawisk zachodzących miedzy ludzmi, zajmuje się badaniem struktur, czyli wzajemnego przyporządkowania sobie ludzi w zbiorowosciach”

2. Ludwika Gomplowicza- „socjologia to nauka o grupach społecznych”

3. Georga Simmela- „nauka o stale powtarzających się formach zycia społecznego”

4. Zygmunta Baumana- „socjologia to zazwyczaj spoglądanie na ludzkie czynności, jak na fragmenty większych całości. Owymi całościami sa nieprzypadkowe grupy ludzi, które sa powiazane siecia wzajemnych zależności”

5. Piotra Sztokami- „socjologia zrodzila się jako naukowe badanie historii”

6. E.Durkheima- „socjologia jest nauka o faktach społecznych”

2. HISTORIA SOCJOLOGII

Tremin socjologia (od lac. Socius- zbiorowość, społeczeństwo i gr. Lagos-madrosc, wiedza) wprowadzil w 1983 August Comte. Jako samodzielna dyscyplina naukowa socjologia wyodrębniła się pod koniec XIX w i pierwszy wydzial socjologii powstal w 1892 na uniwersytecie w Chicago, trzy lata pozniej ustanowiono pierwsza europejska katedre socjologii, na uniwersytecie w Bordeaux. W Polsce pierwsza katedra socjologii powstala na wydziale prawa i nauk politycznych uniwersytetu Warszawskiego w 1919 r . Rok pozniej z inicjatywy Floriana Znanieckiego uruchomiono katedre socjologi i filozofii kultury na Uniwersytecie poznanskim , wtedy tez socjologia zaistniala w Polsce jako samodzielny kierunek studiow.

DWA PODST. ETAPY MYSLI SOCJOLOGICZNEJ:

1. przednaukowy- początki, formułowanie się podstaw socjologii Az do uzyskania statusu dziedziny naukowej

2. naukowy- rozpoczęty formalnymi narodzinami socjologii, obejmuje jej rozwoj cechujący się postepujaca instytucjonalizacja i specjalizacja oraz kumulowaniem wiedzy teoretyczno-metodologicznej

SUBDYSCYPLINY:

Socjologia ogolna

Socjologia pracy-badanie społecznych aspektow pracy, motywacje jednostek w kierunku aktywności

Socjologia rodziny- analizuje wpływy rodziny na jakość społeczeństwa, wyjasnia jakie rodzina pelni funkcje

Socjologia prawa- dyscyplina socjologii, która zajmuje się społecznym dzialaniem prawa, czyli skutkami dzialania prawa i przyczynami powstawania prawa, funkcjonowaniem norm prwanych

Socjaltechnika-sztuka manipulacji, badanie nastrojow społecznych

CZYNNIKI DETERMINUJACE SOCJOLOGIE JAKO NAUKE:

1. Przyrodnicze- przyrodnicze uwarunkowania zycia społecznego nazywane sa tez biologicznymi. Wywieraja wpływ na Zycie człowieka. Człowiek to istota spoleczna, ale podlega prawom przyrodniczym takim jak: walka o przetrwanie, opieka nad potomstwem, hierarchia i dominacja osobnikow, porozumiewanie się zorganizowana wspolpraca. ( odwolqanie się do biologii, do odruchow i skłonności człowieka)

Czynniki przyrodnicze:

-biologiczne: procesy fizjologiczne

-geograficzne: środowisko

-demograficzne: od liczby cech ludzkich skupionych w zbiorowości zalezy wiele procesow społecznych( procesy demograficzne zmieniaja substancje człowieka)

2) ekonomiczne-zespol warunkow ekonomicznych, to sposób uzytkowania zasobow środowisk. Narzędzia i maszyny, którymi ludzie się posługują w toku wykonywania pracy produkcyjnej. Sa to srodki zaspokojenia potrzeb, sa to umiejętności i sprawności, jakie rozwijaja się wśród pracujących przy organizacji pracy. Produkcja dobr materialnych takich jak jedzenie, ubrania stanowia stala i niezbedna podstawa zycia społecznego. Produkcja dobr materialnych zalezy od sil wytwórczych człowieka i społeczeństwa, czyli od jakości narzedzi, od umiejętności i kwalifikacji (stanu tych sil wytwórczych). Ludzie produkując oddziałują nie tylko na przyrode ale i na siebie pośrednio i bezpośrednio, świadomie i nieświadomie. Produkcja prowadzi do podzialu pracy, wytworzonych dobr, do organizacji pracy. W ten sposób tworza się stosunki produkcji miedzy ludzmi. Stosunki produkcji sa zlozona siecia związków i zależności to przez nie powstaje zlozona struktura ekonomicznych zależności miedzy ludzmi nad która buduja się inne układy stosunkow i wzajemnych oddziaływań.

3) Kulturowe- kultura to ogol wytworow działalności ludzkiej. Materialnych i niematerialnych wartości, uznawalnych sposobow postepowania, zobiektywizowanych i przyjętych w dowolnych zbiorowosciahc i przekazywanych nastepnym zbiorowosciom( kolejnym pokoleniom)

-kultura materialna: zwana kultura bytu lub cywilizacji- to wszystkie społeczne służące zaspokojeniu naturalnych i bytowych potrzeb społeczeństwa. Obejmuje ona narzedzie pracy, przedmioty codziennego uzytku, mieszkanie, srodki komunikacji i transportu.

- kultura niematerialna: zwana kultura duchowa, to wiedza, nauka, religia, przedmioty codziennego uzytku, mieszkanie, sroki komunikacji i transpotrtu

RODZINA:

Rodzine tworza ludzie o roznych tradycjach, wiez malzenska i pokrewieństwa, rodziny male, nuklearne, wielkie, wiejskie, miejskie

FUNKCJE RODZINY

Materialna i ekonomiczna, opiekuńczo- zabezpieczajaca, prokreacyjna, seksualna, legalizujaca- kontroln, socjalizacyjna(wychowawcza), stratyfikacyjna, kulturalna, rekreacyjno- towarzyska, emocjonalno- ekspresyjna, klasowa

WANNE TEZ JEST SASZIEDZTWO:

Dziewianz-brat meza

Szunzy-brat zony

Zolwica-siostra meza

Świeść-siostra zony

Jątrew-zona brata meza

Świerkowie-rodzice meza

Teściowie-rodzice zony

GRUPA SPOLECZNA:

-zbior ludzi najczęściej składający się z 3ech osob

CECHUJE SIĘ:

1)zróżnicowaniem pod względem działań

2)laczy je członkostwo ( w gr. Formalnej i nieformalnej inne)

3)powtarzalność działań grupy

4)grupa kontroluje nasze dzialanie (każdy się w grupie dyscyplinuje)

5)grupa oobdaza albo nagrodami albo karami

6)członek grupy utozsamia się z nia (np. rodzina wiez spoleczna- wewnetrzna spójność która zapewnia nam ochrone

WIEZI SPOLECZNE- wzory na które ludzie się powołują, porównują

-pozytywne- ideal

-Negatywne-w zachowaniu fizycznym, przykład który ma odstraszac

Wzory interpretacji zachowan społecznych-

Wzory wpisuja się w grupe spoleczna

Grupa rowiesnicza

Grupa pierwotna

Grupa pokoleniowa

Socjologia to nauka o społeczeństwie zajmujaca się faktami, zdarzeniami istotnymi dla człowieka, bada mechanizmy zachowan ludzkich. Bada trzy zasadnicze dziedziny:1) fakty istotne dla zycia społeczeństwa 2) znamienne sytuacje 3) zdarzenia grupy

Socjologia opisuje i wyjasnia społeczne uwarunkowania i skutki społecznej dzialanosci ludzi i skutki społeczne miedzy zbiorowosciami i grupami społecznymi, oraz wewnątrz nich-konflikty, walke, wspolprace, współdziałanie

SOCJOLOGIA STAWIA SOBIE PODST CELE I SPELNIA ZASADNICZE FUNKCJE:

1. F. poznawcza- budowanie wiedzy na temat swiata społecznego, dzieki której latwiej jest zrozumiec zjawiska i procesy zachodzące w społeczeństwie

2. F. prognostyczna- może przewidzieć co nastapi w najbliższej przyszłości, lecz nie ocenia wydarzen a tylko stwierdza fakt

3. F. diagnostyczna-dostarcza wiedzy na temat stanu społeczeństwa, charakteryzuje zjawiska, stawia diagnoze w odniesieniu do jakiegos fragmentu zycia spolecznstwa

4. F.socjotechniczna-udziela prostych porad

5. F.demaskatorska-demaskuje i ujawnia rzeczywiste stany rzeczy, procesow, na które się zgadzamy

PRZEDMIOT I ZADANIA SOCJOLOGII:

Termin socjologia dosłownie oznacza nauke o społeczeństwie. Zostal on wprowadzony do jezyka naukowego przez francuskiego filozofa Augusta Comet'a

Przedmiotem socjologii sa:

-przyczyny charakteru, następstwa relacji międzyludzkich oraz mniej lub bardziej trwałych form, w jakich te relacje występują

-dynamika i procesy rozwoju

-sily skupiające i rozbijające zbiorowości

-zachowania, dzialania i losy ludzi, które zaleza od ich powiązań z innymi ludzmi

-zmiany i przekształcenia w zbiorowosciach

- nauka o społeczeństwie

-nauka o prawach struktury i procesach tworzenia się roznych form zycia zbiorowego ludzi i wynikających stad zależności

-nauka, która przedstawia jako sily rozwijające i skupiające przekształcenia jakie ma miejsce w rozwoju społecznym.

INTERREAKCJA SPOLECZNA-procesy i sposoby przy pomocy których aktorzy społeczni odnosza się do siebie, zwłaszcza w spotkaniach typu face 2 face

GRUPA SPOLECZNA

1. pojecie społeczeństwa- zbiorowość trwajaca przez wiele pokoleń zespolona wielorakimi systemami stosunkow społecznych, wyodrebniona trwala przynależnością członków i całością terytorialna

2. rozne definiowanie gr. Spol. (wg.Ossowskiego, Rybnickiego)

-diada- grupa 2och osob

-triada- grupa 3ech osob

3)czynniki definiujące grupe spoleczna:

a)interreakcje miedzy członkami zbiorowości

b)świadomość wspólnoty i uznawanie wspolnych wartości

c)wewnętrzne ustrukturowienie grupy ( grupy wewnątrzgrupowe) :

-struktura socjometyczna-socjometria bada wzajemne oddziaływanie miedzy ludzmi zachodzące we wszelkich grupach

-struktura przywództwa- 3 style: autorytarny, demokratyczny, anarchiczny

-struktura koniunkcji

d)spójność grupy:

-dwa rodzaje motywacji do bycia w grupie:

1)wzajemna atrakcyjność członków

2)korzyści i satysfakcje wynikające z członkostwa w grupie

-w zależności od rodzaju motywacji wyroznia się gr. :

1) ekspresyjna( wspolne spedzanie czasu)

2)instrumentalna( zrzeszenie w konkretnym celu dla korzyści)

e)rodzaje grup:

-grupa pierwotna: cechy:

1)niewyspecjalizowany charakter kontaktow

2)wzgledna zażyłość jej członków lacza stosunki osobowe

-grupa wlasna i obca-my i oni

-grupa odniesienia-zrodlo norm i wartości, wzory zachowan wedle których oecenia wlasne zachowanie

-grupa ekskluzywna-grupa zamknieta, odrebna, kryteria wejścia do grup sa bardzo wysokie

CZYNNIKI KONSTYTUUJACE GRUPE SPOL.
-czlonkowie

-cele i zadanie

-struktura grupy

-identycznosc

-osrodki skupienia

KLASYFIKACJA GRUP:

-male i duze

-formalne i nieformalne

-inkluzywne i ekskluzywne

-celowe i spontaniczne

-czlonkostwo automatyczne i z wyboru

-pierwotne i wtorne

RODZAJE GRUP PIERWOTNYCH:

-rodzina

-grupy rówieśnicze

-spolecznosc lokalna

WIEZ SPOLECZNA:

Def. Jana Szczepańskiego:” zorganizowany system stosunkow społecznych, instytucji, srodkow kontroli społecznej, skupiający jednostki, podgrupy i inne elementy składowe w całość zdolna do trwania i rozwoju”

KOMPONENTY WIEZI SPOLECZNEJ:

1. statyczność przestrzenna

2. statyczność i łączność psychiczna

3. statyczność spoleczna

4. wzajemne oddziaływania

5. wzory działań społecznych

6. stosunki społeczne

7. zależności społeczne

8. instytucje społeczne

9. kontrola spoleczna

---