WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU A

Powyższe zdjęcie pochodzi z Histopatologii ogólnej autorstwa
Prof. dr hab. med. Andrzeja Kurnatowskiego
Prof. dr hab. med. Zenona Toszeckiego
Prof. dr hab. med. Leszka Woźniaka

Wirus zapalenia wątroby typu A, HAV (z ang. Hepatitis A Virus, oficjalna nazwa enterowirus 72) - ssRNA wirus z rodziny Picornaviridae. HAV jest wirusem o średnicy 27 nm i symetrii ikosaedralnej. Znany jest tylko jeden serotyp tego wirusa. HAV jest przyczyną wirusowego zapalenia wątroby typu A, tzw. żółtaczki pokarmowej.

Zakażenie następuje poprzez przewód pokarmowy, przez kontakt z wydzielinami chorego lub produktami zakażonymi (epidemie mleczne, wodne itp.). Na uwagę zasługuje fakt, że HAV może przez długi czas utrzymywać się w środkowisku przy dużej wilgotności. Czas wylęgania 2-6 tygodni. Zachorowania występują głównie latem i wczesną jesienią, najczęściej u dzieci, młodzieży i ludzi starszych.

Wirus namnaża się najpierw w przewodzie pokarmowym, następnie dochodzi do wiremii, po czym (prawdopodnie) dochodzi do zakażenia wątroby i powstania objawów chorobowych. W wyniku tego zakażenia dochodzi do zapalenia wątroby.

Objawy wywoływane przez wirusa to osłabienie, senność, bóle głowy, brak apetytu, wstręt do potraw tłustych, czasami gorączka, pod koniec pobolewanie wątroby, żołądka.

Profilaktycznie przeciw WZW A stosuje się szczepienia ochronne; szczepienia są szczególnie zalecane dla osób podróżujących po świecie. Nie mniej jednak, najważniejszym sposobem zapobiegania rozpowszechnianiu się HAV jest higiena.

Wirusa można wykryć za pomocą testu ELISA lub innych metod, wykorzystujących swoiste względem wirusa przeciwciała. Dodatkowo można wykorzystać testy na stężenie bilirubiny oraz transaminaz (ich wyższe stężenie świadczy o chorobach wątroby).

Żółtaczka nie jest chorobą, lecz jej objawem. Może towarzyszyć kamicy żółciowej, różnym postaciom zapalenia wątroby, nowotworom wątroby lub trzustki oraz marskości wątroby. Powoduje ją niekiedy przyjmowanie pewnych leków, np. silnych leków uspokajających.

Rozpoznaje się ją na podstawie zażółcenia skóry i białkówek oczu - jest to rezultat gromadzenia się we krwi żółtawobrunatnego barwnika, zwanego bilirubiną. Powstaje ona w procesie rozpadu czerwonych krwinek. W warunkach prawidłowych wychwytywana jest z krwi przez wątrobę i składowana w postaci żółci w pęcherzyku żółciowym, skąd przez przewód żółciowy wędruje do jelit i zostaje wydalona z kałem (nadaje mu brązowe zabarwienie). W przypadku niewłaściwego funkcjonowania wątroby (np. w wyniku jej zapalenia) wydalanie bilirubiny zostaje upośledzone, w związku z czym wzrasta jej stężenie we krwi i skóra oraz białkówki ulegają zabarwieniu. Wzrost stężenia bilirubiny we krwi powoduje również silne swędzenie (świąd) skóry. Kał traci swe brązowe zabarwienie i przybiera barwę kredowoszarą. Bilirubina może nadawać moczowi ciemny kolor.

Żółtaczka bywa również następstwem zatkania odpływu żółci, np. w przebiegu kamicy żółciowej. Bilirubina gromadzi się wówczas w żółci i przenika z powrotem do krwi. Inna postać żółtaczki towarzyszy niedokrwistości hemolitycznej. Bywa również niepożądanym działaniem pewnych leków.

Pojawienie się żółtaczki wymaga pilnego skontaktowania się z lekarzem, który musi wyjaśnić jej tło. Leczenie zależy od rzeczywistej przyczyny.

---