Republika Turecka
W 1922 zniesiono sułtanat. W 1923 parlament proklamował Turecką republikę, a Kemal Paşa został prezydentem (urząd pełnił do śmierci 1938). Przeprowadzono reformy mające na celu modernizację państwa (całkowite oddzielenie religii od państwa, zamknięcie szkół religijnych, rozwiązanie bractw religijnych i skonfiskowanie ich majątków, nowe kodeksy: prawa cywilnego - znoszącego m.in. poligamię, karnego i handlowego - oparte na wzorach zach., przyznanie kobietom praw wyborczych, wprowadzenie alfabetu łacińskiego na miejsce arabskiego Ustrój polityczny Turcji, mimo systemu parlamentarnego, był dyktaturą Kemala Paşy i utworzonej przez niego 1923 Partii Ludowo-Republikanskiej. W 1937 parlament turecki. zaakceptował 6 zasad polityki państwa (republikanizm, nacjonalizm, rewolucjonizm, etatyzm, ludowość, laicyzm). W 1938 prezydentem republiki tureckiej został İsmet İnönü. W polityce zagranicznej do połowy lat trzydziestych Turcja usiłowała być na uboczu konfliktów międzynarodowych. W 1932 przystąpiła do Ligi Narodów, 1934 do ententy bałkańskiej. W 1936 z inicjatywy Turcji nastąpiła w Montreux rewizja konwencji lozańskiej w sprawie cieśnin (m.in. zniesienie ich demilitaryzacji).
Po wybuchu II wojny światowej Turcja zawarła sojusz angielsko-francusko-turecki 19 października 1939, a 18 czerwca 1941 traktat o przyjaźni i nieagresji z III Rzeszą, formalnie zachowując neutralność, prowadziła jednak politykę współpracy z państwami Osi. 23 lutego 1945 wypowiedziała wojnę Niemcom i Japonii. Od 1945 członek-założyciel ONZ; bezpośrednio po II wojnie światowej nastąpiła liberalizacja życia politycznego w Turcji (system wielopartyjny, 1946 powstanie Partii Demokratycznej i innych), uchwalenie ograniczonej reformy rolnej; wpływy USA (pomoc finansowa i militarna, bazy wojsk.) W 1952 Turcja przystąpiła do NATO; 1955 współzałożycielka paktu bagdadzkiego. W polityce wewnętrznej zwalczanie opozycji i stosowanie wobec niej represji. Trudna sytuacja gospodarcza. W 1960, pod hasłem przywrócenia zasad kemalizmu, doszło do wojsk. zamachu stanu, u władzy znalazł się Komitet Jedności Narodowej. Trybunał wojskowy skazał na karę śmierci premiera Adnana Menderesa i dwóch ministrów jego rządu. Po wyborach 1961 powstał rząd koalicyjny, W 1964 zwycięstwo w wyborach parlamentarnych odniosła Partia Sprawiedliwości (Turcja)Partia Sprawiedliwości 1971 - w warunkach ogólnego kryzysu, pod naciskiem armii - rząd Partii Sprawiedliwości podał się do dymisji, utworzono rząd koalicyjny pod nadzorem armii; podjęto próby uzdrowienia sytuacji politycznej i wyprowadzenia kraju z kryzysu gospodarczego; 1973 - zwycięstwo wyborcze Partii Ludowo-Republikańskiej. Od 1964 Turcja jest państwem stowarzyszonym z EWG. Od lat 50. trwa konflikt między Turcją a Cyprem; W lipcu 1974, po puczu nacjonalistów greckich, na wyspie nastąpiła interwencja tureckich oddziałów i okupacja części północnej Cypru, co wywołało kryzys polityczny w stosunkach z Grecją, a także USA iNATO. W odpowiedzi na amerykańskie embargo na dostawy broni, Turcja wystąpiła z organizacji wojskowej NATO i przejęła pod swą kontrolę amerykańskie bazy wojskowe na swym terytorium. Kryzys polityczny powodował częste zmiany rządu i pogłębienie trudności gospodarczych. W 1975-1980 brak stabilności politycznej i gospodarczej w Turcji. Nasilenie terroryzmu polityczno-religijnej (1979 wprowadzenie stanu wyjątkowego w kilkunastu prowincjach); stałe kryzysy rządowe; I 1980 memorandum armii w sprawie przeprowadzenia reform, usprawnienia działań organów rządowych i zaostrzenia walki z terroryzmem; także I 1980 5-letnie porozumienie z USA dotyczące korzystania z baz na terytorium Turcji. We wrześnio 1980, po zamachu stanu, w wyniku którego został obalony rząd Süleymana Demirela, władzę w Turcji przejęła wojskowa Rada Bezpieczeństwa Narodowego z generałem Kenanem Evrenem pełniącym funkcję prezydenta i przewodniczącego Rady. Cele rządu wojskowego - zwalczenie terroryzmu i uzdrowienie gospodarki tureckiej; władze wojsk. zawiesiły konstytucję i parlament, ogłosiły w listopadzie 1981 rozwiązanie wszystkich partii politycznych i zawieszenie działalności związków zawodowych. W 1983 na mocy ustawy z maja powstały nowe partie polityczne, a związki zawodowe wznowiły działalność (ustawa z maja 1983 określała tryb postępowania związków zawodowych).
W listopadzie 1983 w wyborach powszechnych zwyciężyła Partia Ojczyźniana (zdobyła 212 na 400 miejsc w parlamencie), jej przywódca, Turgut Özal, został premierem nowego, już cywilnego, rządu.
W 1980-1983 powstał program gospodarczo-socjalny, zmierzający do zahamowania recesji ekonomicznej (Turcja otrzymała kredyty z Banku Świat. i Międzynar. Funduszu Walutowego); 1987 Partia Ojczyźniana ponownie wygrała wybory i zwiększyła liczbę mandatów w parlamencie do 292. Uczestniczyła w rządach koalicyjnych do października 1991, gdy w kolejnych wyborach utraciła większość na rzecz Partii Słusznej Drogi Demirela. Na czele rządu koalicyjnego stanął Demirel, a 1993 - Tansu Çiller (pierwsza kobieta premier w Turcji). W latach 80. programy gospodarcze rządów w Turcji zmierzały do zahamowania recesji, po 1991 przyspieszono prywatyzację. Na przełomie lat 80. i 90. wzrosło napięcie w kraju w związku z nasileniem się ataków terrorystycznych ze strony fundamentalistów muzułmańskich, strajkami robotników przemysłu węglowego, stalowego i samochodowego, a w prowincjach pd.-wschodnich - nasilenie walk z ruchem kurdyjskim. W 1990 zostało rozszerzone porozumienie o obronie i współpracy gosp. z USA; Turcja zachowała neutralność w konflikcie międzyIrakiem a Iranem. Po rozpadzie ZSRR Turcja nawiązała stosunki z sześcioma krajami muzułmańskimi w Azji Środkowej. W 1996 w wyborach parlamentarnych największą liczbę głosów zdobyła muzułmańska, fundamentalistyczna Partia Dobrobytu, jej przewodniczący Necmettin Erbakan od czerwca 1996 był premierem. W latach 1999-2002 władze sprawował ponownieBülent Ecevit z Demokratyczna Partia Lewicowa Demokratycznej Partii Lewicowej. W 2002 po wygranych w wyborach rząd sformowała umiarkowanie islamistyczna Partia Sprawiedliwości i Rozwoju premiera Abdullaha Güla.
Kurdowie w Turcji
Korzystając z rozluźnienia reżimu otomańskiego wobec wzrostu wpływów młodoturków w 1908 roku w Ankarze powstał Kurdyjski Komitet Narodowy.
Pod koniec I wojny światowej Porta chcąc skierować przeciwko sobie separatyzmy Ormian i Kurdów, wykorzystała tych ostatnich w swych atakach na Ormian i chrześcijańskichAsyryjczyków.
W nacjonalistycznej Turcji Atatürka Kurdów uznano za część niepodzielnego narodu tureckiego, nadając im miano Turków górskich. Zakazano posługiwania się językiem kurdyjskim oraz obchodzenia tradycyjnego kurdyjskiego święta nowego roku (Newroz). Odpowiedzią były kolejne powstania, które wybuchały w latach 1925, 1930 i 1936. Władze przesiedlały Kurdów w głąb Anatolii, aby oderwać ich od swych społeczności, a peszmergów (kurdyjskich partyzantów) od zaplecza.
W latach 70. XX wieku duże wpływy wśród tureckich Kurdów uzyskała maoistowska Partia Pracujących Kurdystanu z Abdullahem Öcalanem na czele, która dąży do powstania niepodległego Kurdystanu o ustroju komunistycznym.
Partyzanci kurdyjscy rozpoczęli walkę z Turcją w 1984 roku, jednak ich akcje zbrojne w walce o utworzenie własnego państwa i własne szkolnictwo nic nie osiągnęły. W 1993 Öcalan zaproponował rządowi negocjacje, ale propozycja została odrzucona pod naciskiem armii.
W 1996 roku mająca silne wpływy w niemieckiej diasporze kurdyjskiej PKK została tam zdelegalizowana. W lutym 1999 roku wywiad turecki po ofensywie dyplomatycznej schwytał Öcalana szukającego azylu w greckiej ambasadzie w Kenii. 29 czerwca po kontrowersyjnym procesie został on skazany przez sąd wojskowy na karę śmierci pod zarzutem spowodowania śmierci wszystkich 30 tys. ofiar wojny domowej między partyzantką PKK a armią turecką.
5 sierpnia 1999 roku PKK na polecenie uwięzionego Öcalana ogłosiła wycofanie swych oddziałów z Turcji i zaprzestanie walki zbrojnej do końca roku.
Po protestach międzynarodowych we wrześniu 2002 wyrok Öcalana zamieniono na dożywocie. W styczniu 2003 roku Trybunał Europejski w Strasburgu uznał wyrok za łamiący prawo (decyzja nie jest wiążąca dla władz Turcji).
Wobec starań o członkostwo w Unii Europejskiej Turcja złagodziła nieco swoją politykę wobec Kurdów. Obecnie mogą między innymi używać swojego języka. Jednak wciąż w więzieniach pozostają tysiące więźniów politycznych, w tym byli deputowani do tureckiego parlamentu, których - odebrawszy im uprzednio mandaty i immunitet - skazano za działalność na rzecz legalizacji kurdyjskiej kultury i języka.