Zagadnienia do zaliczenia ćwiczeń i egzaminu z gospodarki wodnej
w roku akad. 2009/2010
1. Do czego używamy wody?
- Rolnictwo i leśnictwo
- Gospodarka komunalna
- Przemysł
- Rzemiosło i energetyka cieplna
- Energetyka wodna
- żegluga śródlądowa
- Turystyka wodna
2. Czym zajmuje się gospodarka wodna?
Gospodarka wodna- jest to celowe oddziaływanie człowieka na zasoby i potrzeby wodne dla zaspokojenia potrzeb ludności. Oddziaływanie to dokonuje się w procesach produkcji, podziału, wymiany i konsumpcji wody przy jednoczesnym zachowaniu wymagań ochrony środowiska.
3. Co to jest zrównoważona gospodarka wodna?
Zrównoważony rozwój to podporządkowanie potrzeb społeczeństwa oraz państwa możliwością jakie daje środowisko. Najważniejszymi zasobami środowiska są zasoby wodne.
Polityka w zakresie gospodarki wodnej powinna uwzględniać :
- decentralizację zarządzania zasobami wodnymi
- wzmocnienie elementów ekonomicznych w celu zmniejszenia poboru wody i ograniczenie strat ( stosowanie opłat za odprowadzenie ścieków )
- stałe zwiększanie ilości magazynowanej wody
- tworzenie zlewni chronionej
- zwiększenie wymagań dotyczących dopuszczalnych koncentracji zanieczyszczeń w odprowadzonych ściekach
- ograniczenie poboru wód podziemnych
- poprawa ochrony ludności i majątków przed powodzią
- wykorzystanie transportu i energetyki rzek
Do zadań polityki należy również :
budowa i odbudowa małej retencji
zwiększenie lesistości szczególnie na działanie wód i górnym biegu rzeki
przeciwdziałanie obniżania poziomu wód gruntowych
przeciwdziałanie ujemnym skutkom wadliwie wykonywanych melioracji
4. Obieg wody w społeczeństwie.
5. Zasoby wodne świata, Europy i Polski.
• Odpływ rzeczny globu ziemskiego wynosi 21 000 km3
• Jest to 0,059 % zapasów wody słodkiej na świecie
Bilans wodny globu ziemskiego (km3)
• Część oceaniczna
- Opad atmosferyczny 458 000
- Parowanie 505 000
- Dopływ z lądu 47 000
• Część kontynentalna
- Opad atmosferyczny 119 000
- Parowanie 72 000
- Odpływ do oceanu 47 000
Bilans wodny Europy (km3)
• Opad atmosferyczny 8290
• Parowanie 4940
• Odpływ 3210 (zasoby wodne brutto)
• Współczynnik odpływu wynosi 0,34 - to oznacza, że ok. 1/3 opadu odpływa
Zasoby wodne Polski
• Odpływ rzeczny (zasoby wodne brutto)
• Średnia wartość odpływu rzecznego w Polsce dla lat 1901-1990 wynosiła 61,5 km3 (196 mm)
• Duża zmienność:
1954 - 37,6 km3
1981 - 89,8 km3
Współczynnik odpływu wynosi 0,278 - to oznacza, że ok. 28% opadu odpływa
Zasoby wodne Polski - opad
• Opad atmosferyczny:
Średnia dla okresu (1901-1990) wynosi 629 mm (l/m2) zakres: 585-658 mm = to daje 196 km3 rocznie
Rozkład geograficzny:
550 mm dla nizin do 1100 mm w Tatrach
Rozkład w ciągu roku:
Minimum styczeń - marzec
Maksimum - lipiec
Półrocze zimowe (XI-IV) 37,5%
Półrocze letnie (VI-X) 62,5 %
• Zapasy wody na świecie:
- 1 385 984 000 km3
• Zapasy wody słodkiej na świecie:
- 350 290 000 km3
• Zasoby w. na świecie (odpływ):
- 21 000 km3
• Zasoby w. w Europie (odpływ):
- 3 210 km3
• Zasoby w. w Polsce (odpływ):
- 61,5 km3
6. Potrzeby wodne i pobór wody na różne cele w Polsce i Europie.
7. Główne problemy gosp. wod. w rolnictwie.
- zużycie wody w procesie produkcji żywności
- problem nadmiaru wody w glebach rolniczych
- wyciek związków biogennych ze sfery rolniczej (!)
- ostatnio: zmiany klimatu (zjawiska ekstremalne, susze)
8. Gosp. wodna w produkcji żywności.
Zużycie wody w produkcji żywności
- Utrzymywanie czystości w gospodarstwie rolnym -Mało
- Pojenie zwierząt- Stosunkowo mało
- Nawadnianie gleby- Zależy od klimatu!
- Przetwórstwo- Dużo
9. Porównaj zużycie wody w produkcji roślinnej i zwierzęcej.
- produkcja zwierzęca
1 krowa w ciągu życia wypija
przeciętnie 10 m3 wody, ale wyprodukowanie paszy dla jednej
krowy wymaga zużycia 675 m3 wody (3 m3/kg mięsa)
- Zużycie wody w produkcji roślinnej wiele mniejsze:
wytworzenie 1 kg kukurydzy wymaga
dostarczenia 0,5 m3 wody!
10. Nawodnienia rolnicze w Polsce i na świecie.
• W basenie Morza Bałtyckiego nawodnienia w rolnictwie stosuje się od XVII wieku: Norwegia
• FAO: Dania 465 000 ha, Szwecja 115 000 ha, Norwegia 97 000 ha, Polska 100 000, Finlandia 64 000 ha.
• Nawodnienia stosuje się do najbardziej opłacalnych upraw: warzywa, owoce, ziemniaki
na glebach przepuszczalnych (w Szwecji 60% upraw ziemniaka jest nawadnianych), buraki cukrowe
• Woda do nawodnień pochodzi z różnych źródeł
• Głównym źródłem są wody powierzchniowe (jeziora i rzeki) - problem dostępności wody w
odpowiednim czasie oraz jakości (retencja)
• Zbiorniki wody roztopowej w Skandynawii
• Wody podziemne w warunkach dobrej alimentacji i zasobności (w Danii głównie w ten sposób)
• Ewentualne użycie ścieków przemysłowych lub komunalnych (problemy jakości).
• W krajach zlewiska Bałtyku problemem był zazwyczaj nadmiar wody w glebie niż jej niedobór.
• W naszym regionie występują okresowe, sezonowe niedobory wody - przede wszystkim w początkowym okresie wegetacji (maj).
• Głównym problemem gospodarowania wodą w rolnictwie w naszym regionie było do tej pory usuwanie nadmiaru wody .
11. Problemy gospodarki wodnej w energetyce na przykładzie EC Wrotków.
12. Woda w przemyśle spożywczym - przykład browaru "Perła".