Europejski Obszar Gospodarczy, EOG (ang. European Economic Area, EEA), strefa wolnego handlu obejmująca kraje Unii Europejskiej i Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (z wyjątkiem Szwajcarii). EOG opiera się na czterech fundamentalnych wolnościach: swobodzie przepływu ludzi, kapitału, towarów i usług.
Porozumienie o utworzeniu EOG podpisano w Porto 2 maja 1992 roku. Wejście w życie układu opóźniało się z powodu odrzucenia go w referendum w Szwajcarii w grudniu 1992 roku. Po wykluczeniu odniesień do Szwajcarii z umowy, ostatecznie weszła ona w życie 1 stycznia 1994 roku.
Na mocy umowy z Porto obywatele wszystkich państw należących do EOG mogą się swobodnie przemieszczać, osiedlać i nabywać nieruchomości na ich terenie. W zamian EFTA łoży na unijny Fundusz Spójności. Kraje EFTA przyjęły do swojego ustawodawstwa dużą część szczegółowych przepisów wspólnotowych (nie dotyczy to jednak m.in. polityki rolnej czy walutowej).
Członkowie EOG:
Celem EOG jest również dążenie do trwałego wzrostu gospodarczego i zmniejszenia bezrobocia. Jedynym krajem EFTA, który nie przystąpił do EOG jest Szwajcaria, której obywatele wypowiedzieli się w referendum przeciwko tej organizacji. Do obszaru przystąpił natomiast w 1995 roku Liechtenstein pozostający w unii celnej ze Szwajcarią. Po przystąpieniu do Wspólnot w 1995 roku Austrii, Finlandii i Szwecji (dotychczas członków EFTA) znacznie zmalało jednak znaczenie EOG, który często uważany jest za etap przejściowy państw na drodze do UE.
Naczelnym organem EEA jest Rada (składająca się z przedstawicieli państw członkowskich i Komisji Wspólnot Europejskich), natomiast organem wykonawczym Komisja Wspólna
Układ z Schengen - porozumienie, które znosi kontrolę osób przekraczających granice między państwami członkowskimi układu, a w zamian za to wzmacnia współpracę w zakresie bezpieczeństwa i polityki azylowej. Dotyczy również współpracy przygranicznej.
Układ jest otwarty dla wszystkich członków Unii Europejskiej. Wynikająca z niego swoboda przepływu osób wewnątrz tzw. strefy Schengen dotyczy nie tylko obywateli państw - sygnatariuszy, ale wszystkich osób wszelkiej narodowości i o dowolnym obywatelstwie, które przekraczają granice wewnętrzne na terenie objętym porozumieniem.
Do układu Schengen należą obecnie 22 państwa Unii Europejskiej. Islandia i Norwegia, wchodzące w skład Związku Paszportowego Krajów Nordyckich, są z grupą z Schengen stowarzyszone. Przyjęcie przepisów wynikających z Układu z Schengen jest jednym z wymogów uzyskania członkostwa w Unii Europejskiej przez kraje kandydujące, tak więc w przyszłości strefa swobodnego, niekontrolowanego przepływu osób znacznie się powiększy i obejmie prawie całą Europę.
Strefa Schengen jest obszarem, w skład którego wchodzą terytoria poszczególnych państw członkowskich, na którym stosowane są ściśle określone zasady reżimu Schengen dotyczące m.in. ochrony granic, ochrony danych osobowych obywateli, wzajemnej współpracy pomiędzy służbami policyjnymi państw - sygnatariuszy, wydawania wiz cudzoziemcom, jak również działania tzw. Systemu Informacyjnego Schengen. Strefa Schengen obejmuje następujące państwa: Belgia, Francja, Holandia, Niemcy, Luksemburg, Hiszpania, Portugalia, Włochy, Austria, Grecja, Dania, Finlandia, Szwecja, Islandia, Norwegia. Państwami Członkowskimi UE, które nadal pozostają poza obszarem Schengen są Wielka Brytania i Irlandia. Państwa, które przystąpią do strefy Schengen 21 grudnia 2007 r. (przejścia lądowe i morskie) i do końca marca 2008r. (lotniska, wraz z nowym rozkładem lotów): Czechy Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia, Węgry. Państwa, które rozpoczęły implementację dorobku prawnego Schengen: Rumunia, Bułgaria, Cypr, Szwajcaria.
System Informacyjny Schengen jest wspólną, elektroniczną bazą danych o osobach i przedmiotach. System ten zapewnia wymianę informacji pomiędzy służbami odpowiedzialnymi za ochronę granic, służbami odpowiedzialnymi za wydawanie wiz a także innymi organami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo.
Zniesienie kontroli na granicach wewnętrznych oznacza, że na granicach pomiędzy Państwami Członkowskim UE nie będzie prowadzona kontrola graniczna. Zlikwidowane zostaną przejścia graniczne na wewnętrznych granicach lądowych strefy Schengen, gdyż możliwe stanie się ich przekraczanie w dowolnym miejscu i o dowolnej porze.
Podstawowe implikacje dla obywateli Polski
Każdy obywatel Państwa Członkowskiego UE ma prawo do swobodnego wjazdu na terytorium innego Państwa Członkowskiego. Nie są z tym związane żadne szczególne formalności.
Na granicach pomiędzy Państwami Członkowskimi UE nie jest prowadzona kontrola graniczna.
Zniesienie kontroli na granicach wewnętrznych UE spowoduje wzmożone tzw. kontrole mobilne obcokrajowców - obywateli państw trzecich, prowadzone na terytorium całego kraju. Kontrole prowadzone są na okoliczność posiadanych dokumentów uprawniających do wjazdu oraz pobytu.
Dokumentem niezbędnym do przekroczenia granicy zewnętrznej jest paszport. Należy również pamiętać, że w przypadku niektórych państw trzecich, konieczne jest również posiadanie wizy. Przed wyjazdem poza strefę Schengen, należy sprawdzić czy państwo, do którego się wybieramy nie stawia wymogu posiadania wiz dla obywateli Polski.
Wykorzystanie bazy danych SIS pozwoli na bardziej efektywne poszukiwanie zarówno osób, jak i przedmiotów. Informacja o fakcie poszukiwania danej osoby przez służby jednego Państwa Członkowskiego Unii Europejskiej trafia równocześnie do odpowiednich służb we wszystkich pozostałych Państwach Członkowskich.
1. Co to jest Układ z Schengen?
Układ z Schengen jest umową międzynarodową, zawartą między niektórymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej, mającą na celu zapewnienie swobody przepływu osób na obszarze składającym się z terytoriów państw - sygnatariuszy. Wynikająca z niego swoboda przepływu osób wewnątrz tzw. „strefy Schengen” dotyczy nie tylko obywateli państw - sygnatariuszy, ale wszystkich osób dowolnej narodowości i o dowolnym obywatelstwie, które przekraczają granice wewnętrzne na obszarze objętym układem.
2. Co to jest strefa Schengen?
Strefa Schengen jest obszarem, w skład którego wchodzą terytoria poszczególnych państw członkowskich, na którym stosowane są ściśle określone zasady reżimu Schengen dotyczące m.in. ochrony granic, ochrony danych osobowych obywateli, wzajemnej współpracy pomiędzy służbami policyjnymi państw - sygnatariuszy, wydawania wiz cudzoziemcom, jak również działania tzw. Systemu Informacyjnego Schengen.
3. Co to jest System Informacyjny Schengen?
System Informacyjny Schengen jest wspólną, elektroniczną bazą danych o osobach i przedmiotach, składającą się z modułów krajowych oraz jednostki centralnej, usytuowanej w Strasburgu. Każde państwo wprowadza odpowiednie dane, które dostępne są dla określonych służb innych państw, w niezbędnym dla nich zakresie.
Euro (znak: €, kod ISO 4217: EUR) jest europejską walutą wprowadzoną w miejsce walut narodowych, której jako prawnego środka płatniczego używa 320 mln obywateli w 15 krajach Unii Europejskiej i sześciu innych krajach poza jej obszarem.
Strefa euro (Euroland; Euroobszar; obszar euro) jest tworzącą unię walutową wspólną przestrzenią unijnych państw, które wprowadziły euro jako swoją walutę, gdzie Europejski Bank Centralny prowadzi niezależną politykę pieniężną.
Wspólna Europejska Polityka Bezpieczeństwa i Obrony (ang. Common European Security and Defence Policy, CESDP) nazwana początkowo Europejską Polityką Bezpieczeństwa i Obrony po spotkaniu w Waszyngtonie na szczycie NATO w kwietniu 1999 r. została zmieniona na politykę wspólną na szczycie Unii Europejskiej w Kolonii 3-4 czerwca 1999r. Stanowi ona uzupełnienie WPZIB choć uważana jest powszechnie za nieformalny czwarty filar Unii Europejskiej. Jej celem jest zwiększenie bezpieczeństwa w Europie ale w ramach NATO zaś WEPBIO stanowić ma europejski filar sojuszu razem z Unią Zachodnioeuropejską.
CESDP jest elementem Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, czyli drugiego filaru Unii Europejskiej.
Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa obejmuje wszelkie kwestie związane z bezpieczeństwem Unii, w tym ewentualne kształtowanie wspólnej polityki obronnej (common defence policy), co z czasem prowadzić będzie mogło do wspólnej obrony (common defence)"