21. NA CZYM POLEGA PROCES SUBURBANIZACJI?

Suburbanizacja (ang. suburb - przedmieście) to jedna z faz rozwoju miasta (urbanizacja, suburbanizacja, dezurbanizacja, reurbanizacja). Polega ona na wyludnianiu się centrum i rozwoju strefy podmiejskiej. Wynikiem suburbanizacji jest rozwój infrastruktury (zabudowa mieszkaniowa, punkty handlowo-usługowe, połączenia komunikacyjne) na obszarach podmiejskich oraz tworzenie się tzw. miast-sypialni, których mieszkańcy dojeżdżają do pracy do centrum.

Podstawowe znaczenia suburbanizacji:

1. Urbanizacja strefy podmiejskiej:

Przeobrażenia morfologii fizycznej i społecznej oraz funkcji w sąsiedztwie miasta.

2. Decentralizacja przestrzenna ludności i podmiotów gospodarczych (miasto centralne-> strefa podmiejska)

3. Faza rozwoju wielkiego miasta

Szybszy wzrost liczby ludności i podmiotów gospodarczych w strefie podmiejskiej niż w mieście centralnym.

Skutki współczesnej suburbanizacji:

- chaotyczność procesu i irracjonalność układów przestrzennych,

- dysproporcje między rozwojem zabudowy a infrastrukturą techniczną,

- niedorozwój usług lokalnych,

- dewastacja krajobrazu, brzydota zabudowy.

Czynniki procesów suburbanizacyjnych w Polsce:

- możliwość swobodnego zaspokajania potrzeb mieszkaniowych, przy dominujących

preferencjach dla „domu z ogrodem”

- brak koordynacji polityki przestrzennej w obrębie wielkich miast i w obszarach metropolitalnych,

- dążenie deweloperów i inwestorów do zagospodarowania terenów łatwiej dostępnych (jakość i cena).

22. CZYM SIĘ CHARAKTERYZUJE INDETERMINIZM GEOGRAFICZNY?

Koncepcja ta neguje jakikolwiek wpływ środowiska geograficznego na rozwój społeczno- gospodarczy. Pogląd ten był błędny, gdyż środowisko geograficzne jest niezbędnym podłożem wszelkiej działalności człowieka, a pomijanie praw przyrody w procesach produkcji rolniczej i przemysłowej może doprowadzić do wielkich katastrof ekologicznych. 

Zwolennicy tej teorii twierdzą, że człowiek żyje w obrębie środowiska, lecz jego działalność i rozwój społeczny są od niego niezależne. współczesne poglądy są takie, iż człowiek niewątpliwie jest od środowiska uzależniony, jednakże na poziom tego uzależnienia wpływa stopień rozwoju cywilizacyjnego społeczeństwa.

24. PRZEDSTAW KONCEPCJE KRZYWEJ KONCENTRACJI LORENZA.

Krzywa koncentracji Lorenza, obok metody numerycznej, służy do oceny stopnia koncentracji jako metoda graficzna.

W statystyce krzywa opisująca stopień koncentracji (nierównomierności podziału globalnego zasobu cechy) jednowymiarowego rozkładu zmiennej losowej o wartościach nieujemnych.

Jest ona często wykorzystywana w ekonometrii do liczbowego wyrażania koncentracji kapitału i nierównomierności zarobków. Ma również zastosowania w ekologii.

Krzywą koncentracji Lorenza rysujemy wykorzystując:

• skumulowaną częstość dla liczebności (w_{i sk}) oraz

• skumulowaną częstość dla wartości cechy (z_{i sk});
  wartość cechy obliczamy w każdej klasie jako iloczyn n_i z_i
  (tak jak przy liczeniu średniej)

Obie częstości wyrażamy w % .

Jeśli obserwacje statystyczne w próbie o liczności N są posortowane ze względu na wartości cechy Z, która przyjmuje wartości nieujemne i choć dla jednej obserwacji jest dodatnia, czyli:

wówczas krzywa Lorenza jest łamaną, której wierzchołki 
, dla 
, mają współrzędne:

gdzie 

Krzywa Lorenza zawiera się w kwadracie jednostkowym, przy czym jej końce to dolny lewy i górny prawy wierzchołek kwadratu (oczywiście 
). Pole pomiędzy nią a przekątną kwadratu nazywane jest wskaźnikiem Giniego.

Czasem też rysuje się nieznormalizowaną krzywą Lorenza, dla której:

Wówczas nieco utrudnione jest obliczanie wskaźnika Giniego, ale oś OY można opisać w jednostkach danego dobra (np. w PLN).

25. PRZESTRZEŃ JAKO DOBRO I PRZEDMIOT KSZTAŁTOWANIA

Przestrzeń należy do najważniejszych zasobów miasta. Jest ona naturalnym przeciwieństwem pojęcia „miejsce”, ale jednocześnie jest jego uzupełnieniem. Przestrzeń jest obszarem niedocenianych perspektyw, niezauważalnych szans, przyszłych, potencjalnych zastosowań. Przestrzeń jest miejskim obszarem „lokalizacji” potencjalnych szans, dostępnych dla wszystkich użytkowników miasta, gdzie poszukiwać należy pomysłów działań i miejsca dla ich realizacji. W bardziej realnym znaczeniu jest to obszar działalności podmiotów miejskich, często w znacznej mierze pokrywający się z podziałami administracyjnymi państw i terytorialnymi kompetencjami władz miasta. Prawa przysługujące miastu są granicami jego przestrzeni. Przestrzeń jest miejscem lokalizacji doświadczeń różnych okresów istnienia miasta. Przestrzeń jako dobro jest jednak nieodnawialna i ograniczona, co w sposób oczywisty wydaje się skłaniać podejmujących decyzje do podnoszenia racjonalności jej użytkowania. Władze poprzez prawo muszą chronić przestrzeń miasta przed grą sił i doraźnymi interesami jego niektórych użytkowników, by zapewnić przyszłość innym pokoleniom. Przestrzeń chociażby metropolii jest dobrem na tyle rzadkim i unikalnym iż zmusza do podnoszenia wydajności z jej użytkowania. W mieście tworzą się przestrzenie dla ludzi bogatych i ludzie biednych. Zachodzi w ten sposób proces segregacji miasta w jego przestrzeni. Mieszkańcy cechujący się określonym stopniem zamożności, wykształceniem, rodzajem pracy, strukturą zatrudnienia itp. Żyją w wybranych miejscach mających zalety wprost proporcjonalne do ich pozycji w hierarchii społecznej. Najubożsi zamykani są w gettach biednych, zlokalizowanych w najbrzydszych, najbardziej zaniedbanych częściach miasta, których zwykle nikt nie chce inaczej wykorzystać. Ludzie sami kształtują w ten sposób przestrzeń swojego miasta. Jako mieszkańcy jesteśmy uczestnikami przestrzeni, ale równocześnie pragniemy być jej gospodarzami.

27. PRZESTRZENIE PUBLICZNE JAKO CZYNNIK INTEGRACJI MIASTA, BUDOWANIA TOŻSAMOŚCI I DUMY JEGO MIESZKAŃCÓW.

Aby dobrze i w miarę bezkonfliktowo funkcjonowała społeczność miejska, potrzebne są miejskie przestrzenie publiczne, spełniające rolę miejsca spotkań ludzi, konfrontacji idei, spotkań osobistych, przypadkowych kontaktów, rozmów, zagadywania, wzajemnych prowokacji, miejsc nadawania prywatnym problemom wagi państwowej, prywatnego przejmowania się sprawami publicznymi. Rynek miasta i inne tradycyjne miejsca spotkań muszą być ogólnodostępne. Oferowane tam produkty miejskie powinny służyć integracji miasta, budowaniu tożsamości i dumy jego mieszkańców oraz zadowoleniu wszystkich innych klientów. W wielu współczesnych miastach są to jednak przestrzenie dla wybranych. Ceny dóbr i usług dostępnych w tych miejscach wykluczają zainteresowanie nimi większości „zwykłych ludzi”. Jest tam ładnie, miło, bogato, wykwintnie, ale i drogo. Na oferowane atrakcje stać zamożnych mieszkańców bądź bogatych turystów, których obecność w mieście z założenia nobilituje go. Członkowie najzamożniejszych grup społeczeństwa funkcjonują w skali globalnej, mając znajomości i lokalizując swe kontakty zawodowe i towarzyskie w przestrzeni światowej. Rezultatem tego jest całkowite prawie zerwanie ze społecznościami lokalnymi, wśród których „mieszkają”. Znaczenie sąsiada sprowadza się do wzajemnego nie przeszkadzania sobie. W mieście potrzebne są miejsca, gdzie spotkają się wszyscy, bez względu na to jaki wyróżnia ich status społeczny.

28. SYNDROM NIMBY I JEGO ŹRÓDŁA.

Syndrom NIMBY to typ konfliktu społecznego (Not In My Back Yard). Jest on wyraz organizowania się różnych typów społeczności lokalnych wobec dotykających je procesów. Syndrom NIMBY ma swoje źródło w pominięciu czy wręcz odsunięciu społeczności od procedur decyzyjnych, a także w niedostatecznym informowaniu na temat planowanego przedsięwzięcia. Przyczyną konfliktów typu NIMBY może być: brak informacji lub niewystarczająca informacja, sprzeczność interesów lub postrzeganie ich jako sprzecznych, różnica w sferze wartości czy niewłaściwe relacje między stronami konfliktu. Syndrom NIMBY łączy się nierozerwalnie zarówno z pojęciem przestrzeni w sensie geograficznym, jak i przestrzenią społeczną, użytkowaną przez określoną społeczność. Najczęściej mamy do czynienia z konfliktem ekologicznym, ponieważ przedmiotem sporu jest spodziewana lub podjęta decyzja o zlokalizowaniu inwestycji uciążliwej z punktu widzenia wpływu na pogorszenie jakości życia lokalnej społeczności. Należą do nich takie inwestycje jak: elektrownie atomowe, lotniska, autostrady, cmentarze i krematoria, oczyszczalnie ścieków, wysypiska śmieci itd. Najczęściej ludzie sprzeciwiają się budowie masztów przekaźnikowych telefonii komórkowej. Syndrom NIMBY charakteryzuje się wielością aktorów społecznych biorących w nim udział. W Polsce nasilenie się tych konfliktów wystąpiło po 1989 roku. Przyczyną były przemiany transformacyjne i opór wobec status quo.

Konflikty typu NIMBY często dotyczą problemu określonego terminem kolizja funkcji (pojawiają się różne koncepcje funkcji danego obszaru, uzgodnione inwestycje okazują się niewygodne lub nie pozwalają zaspokoić potrzeb). Najczęściej konflikt jest na linii społeczeństwo- instytucje lub społeczeństwo- władza.

30. INFRASTRUKTRA DANYCH PRZESTRZENNYCH I JEJ PODSTAWOWE SKŁADNIKI.

Infrastruktura danych przestrzennych (SDI- Spatial Data Infrastruktures) to zespół odpowiednich technologii, środków politycznych i ekonomicznych oraz przedsięwzięć instytucjonalnych, które ułatwiają dostęp do danych przestrzennych oraz korzystania z nich.

SDI służy do wyszukiwania, oceny, transferu i stosowania danych przez ich użytkowników i producentów na wszystkich poziomach administracji publicznej, sektora gospodarczego, sektora społecznego i środowiska akademickiego, a także przez obywateli w ogólności.

Istotą SDI jest wprowadzenie i stosowanie ogólnych porozumień i technicznych uzgodnień mających na celu dogodne korzystanie z geoinformacji w skali lokalnej, regionalnej i globalnej.

Istotą tworzenia SDI jest dążenie do jednolitości, kompletności i utrzymania w stanie aktualności najważniejszych danych geoprzestrzennych ze względu na:

- wzrost liczny i zróżnicowania podmiotów zajmujących się pozyskiwaniem, przetwarzaniem i dystrybucją danych geoprzestrzennych,

- wzrost liczny aplikacji, produktów i usług geoinfornacyjnych oraz stosowanych formatów,

- trudności z korzystaniem z danych zgromadzonych przez różne podmioty,

- wzrost kosztów integrowania danych pochodzących z różnych źródeł.

Warstwy tematyczne danych podstawowych przyjmowane (na ogół) w infrastrukturach danych przestrzennych:

- kataster,

- osnowa geodezyjna,

- nazwy geograficzne,

- ortoobrazy,

- rzeźba terenu,

- transport

- hydrografia,

- podział terytorialny.

---