DOKTRYNY EKONOMICZNE

Wykład 1

Przedmiot historii myśli ekonomicznej.

Historia myśli ekonomicznej jest powiązana z innymi naukami:

1. filozofią, która zajmuje się badaniem całej rzeczywistości, wszystkich aspektów działalności człowieka. Przedmiotem filozofii są rozważania nad myślą ludzką;

2. historią, która zajmuje się procesem rozwoju życia społecznego (przyszłością). Przedmiotem historii jest opis przeszłości albo poszukiwanie pewnych prawidłowości, które występowały w przeszłości;

3. ekonomią, nauką o gospodarce, której przedmiotem jest badanie życia gospodarczego a jednocześnie opisu tego życia.

Wszystkie teorie mogą mieć charakter:

• pozytywny - bada się przebieg, nie ma oceny, jest przedstawienie faktów, Gdzie jest przyczyna zjawiska.

• normatywny - czy to jest dobre czy złe? Istnieją sposoby postępowania, które mogą prowadzić do np.: polepszenia.

Przedmiotem zainteresowań historią myśli ekonomicznej jest badanie przeszłości myśli ekonomicznej. Uwzględnia się tu opis tej przeszłości a także poszukuje się prawidłowości służących praktyce gospodarczej.

Historia myśli ekonomicznej jest dyscypliną naukową w zbiorze nauk społecznych.

Funkcje historii myśli ekonomicznej:

1. funkcja poznawcza- w ramach tej funkcji gromadzony jest materiał, który następnie podlega selekcji, wyborze;

2. funkcja kreatywna- w ramach tej funkcji można dokonywać ocen i tworzyć hipotezy. Hipotezy mogą podlegać weryfikacji albo falsyfikacji.

Weryfikacja - jest to potwierdzenie prawdziwości hipotez (albo za pomocą weryfikacji statystycznej albo weryfikacji historii).

Falsyfikacja - jest to odrzucenie błędnych hipotez;

3. funkcja aplikacyjna- w ramach tej funkcji tworzone są postulaty pod adresem polityki ekonomicznej inaczej mówiąc gospodarczej. Funkcja ta umożliwia wykorzystywanie materiałów i stworzonych teorii na potrzeby nauki.

Metodologia jest to nauka o metodach wykorzystywanych w nauce.

W metodologii można wyróżnić dwie warstwy badawcze (dociekań):

1. warsztatowa- metodologia skupia tu uwagę na procedurach, metodach i technikach stosowanych w różnych dziedzinach badawczych. Występuje tu bardzo ścisły zawiązek z logiką, która dostarcza reguł poprawnego wnioskowania. Wyróżnia się 2 reguły poprawnego wnioskowania:

• indukcji- polega na dochodzeniu do wniosków ogólnych na podstawie zbioru jednostkowych faktów (szczegółów);

• dedukcji- w tej regule z przesłanek ogólnych wyciąga się wnioski szczególne.

2. filozoficzna- obejmuje ona ogólną refleksje, ogólne rozważania nad warsztatem badawczym. Obejmuje rozważania nad zasadami, koncepcjami i teoriami nauki. W ramach tej warstwy określa się cechy nauki, poprawność języka nauki, poprawność pojęć teorii a także dokonuje się testowania twierdzeń naukowych.

Istota metody - te dwie warstwy występują.

Wpływ tradycji na metody historii myśli ekonomicznej (na naukowe myślenie).

Tradycja- to przekazanie pewnych sposobów myślenia i reguł postępowania.

W historii myśli ekonomicznej wyróżnia się dwie tradycje:

1. euklidesowa - kartezjańska, tradycja ta opiera się na wykorzystywaniu reguł dedukcji. Występuje tu podejście aksjomatyczno- dedukcyjne (są pewne założenia tworzone na podstawie dedukcji). W tradycji tej występuje dualizm, zatem badanie odbywa się poprzez wprowadzenie analizy prawda, fałsz;

2. babilońska (stoicka, kalmudzka), próbuje wyjaśniać świat, rzeczywistość bez emocji, w sposób obiektywny zgodnie z prawami natury i rozumu. Podkreśla wagę norm moralnych w życiu człowieka. Korzysta z reguł indukcji.Tradycja ta korzysta z metody empirycznej, która oparta jest na doświadczeniu i wnioskowaniu indukcyjnym.

Kryteria wyróżniania szkół ekonomicznych:

1. sposób interpretacji kategorii i prawd ekonomicznych- w tym kryterium zwraca się uwagę na czynnik logiczny i historyczny. Czynnik logiczny wiąże się z oglądem rozwoju ekonomii jako procesu doskonalenia metod badawczych. Czynnik historyczny oznacza, że rozwój danej nauki odbywa się przede wszystkim pod wpływem zmieniających się techniczno- organizacyjnych (mikro) i społeczno- instytucjonalnych (makro) warunków gospodarowania;

2. sposób interpretacji kategorii wartości i ceny- można wyróżnić:

1. klasyczną teorią wartości opartą na pracy ( ekonomia klasyczna i ekonomia marksistowska);

2. teorię wartości opartą na użyteczności, zgodnie z którą o wartości decydują indywidualne (psychologiczne) uwarunkowania wyboru;

3. teorię wartości budowania na podstawach matematycznych np.: teoria szkoły lozańskiej;

4. pragmatyczna teoria wartości- klasyczna ekonomia instytucjonalna, przedstawiciele tej szkoły uważają, że wartość dobra nie jest kategorią ekonomiczną. Wartość dobra jest to jego zdolność do przyczynienia się do rozwoju społeczeństwa dobrobytu.;

3. sposób koordynacji i optymalizacji działalności podmiotów gospodarczych.

3

---