Znaczenie turystyki osób niepełnosprawnych

1.Obszar niszowy związany z tworzeniem produktu turystycznego

2.Forma realizacji potrzeb związanych z poprawą sprawności fizycznej - rehabilitacja ruchowa dla ułatwienia życia codziennego.

3.Forma realizowania potrzeb kontaktu ze środowiskiem przyrodniczym, kulturowym i społecznym - rehabilitacja psychiczna i społeczna.

Znaczenie (funkcje) uprawiania turystyki przez osoby niepełnosprawne

-Wpływa korzystnie na psychikę

-Ułatwia nawiązywanie kontaktów towarzyskich

-Zapobiega wtórnym zmianom wynikającym z bezczynności

-Utrwala wyniki leczenia podstawowego

-Stwarza warunki do powstania kompensacji zaburzonych funkcji organizmu

-Ułatwia podjęcie innych form aktywności ruchowej.

W Polsce jest ok 5 mln. niepełnosprawnych większość z nich to osoby powyżej 50 roku życia. (dane wykazują 4,4 mln.osób niepełnosprawnych w sensie prawnym i ok. miliona w sensie biologicznym).

Największe uczestnictwo osób niepełnosprawnych przypada na ludzi młodych (15 - 25 lat). Jest to jednak grupa stosunkowo mało liczna. Wraz ze wzrostem wieku spada zainteresowanie turystyką.

Cele wyjazdów:

- odwiedziny krewnych 39% (w Polsce 33,2%)

- turystyczno - wypoczynkowe 31,2% (51,4)

- zdrowotne 27,8 % (5,4%)

- służbowe 0,3 % (6%); inne cele

REHABILITACJA - (łac. re - znów, na nowo, przeciw; habilitas - sprawny, należyty, stosowny) - jest to proces obejmujący oddziaływania lecznicze, społeczne i zawodowe, celem rehabilitacji jest przywrócenie choremu utraconej sprawności lub jeśli jest to niemożliwe wyrobienia sprawności zastępczych, które wyrównają ubytki morfologiczne i funkcjonalne

REWALIDACJA - zorganizowane współdziałanie lecznictwa ogólnego i usprawniającego, reedukacji psychicznej w celu przystosowania do normalnego życia w społeczeństwie osób z dysfunkcjami (proces rewalidacji jest pojęciem szerszym niż rehabilitacja jednak w przeciwieństwie do niego powinien zakończyć się możliwie jak najszybciej - szybkie przystosowanie).

REWITALIZACJA - przywrócenie sił życiowych organizmu poprzez udział w aktywności fizycznej, która poprawia nie tylko zdolności wysiłkowe, ale i zdolności w innych sferach życia min.: poprawia samopoczucie i funkcje psychiczne, zwiększa skuteczność działania.

Ewolucja poglądów dotyczących zdrowia, choroby i wychowania zdrowotnego

1.Człowiek starożytny bał się chorób, nie potrafił z nimi walczyć. W starożytności ludzi chorych i kalekich w brutalny sposób eliminowano, gdyż burzyli wizerunek zdrowego człowieka (wychowanie spartańskie w duchu idei człowieka żołnierza)

2.W Grecji niepełnosprawne dzieci zabijano lub pozostawiano własnemu losowi skazując je na zagładę

3.W średniowieczu spotykano się ze społeczną akceptacją inwalidztwa jednak większość postaw oparta była na przesądach i lęku. Ludzi ułomnych fizycznie czy psychicznie uważano za nawiedzonych przez szatana, za grzeszne postępowanie ich lub ich rodziców.

4.W renesansie do głosu doszły hasła humanistyczne-nieprzychylne postawy wobec inwalidów. Powstały pierwsze przepisy legislacyjne dotyczące osód niepełnosprawnych.

5.W epoce Oświecenia następuje popularyzacja wiedzy. Powstają naukowe podstawy higieny jako nauki o zdrowiu. Rozwijające się szkolnictwo kładzie nacisk na kultywowanie zdrowia.

W czasie I i II Wojny Światowej powstaje problem inwalidów wojennych. Ich potężna liczba zmusza władze większości krajów europejskich do zajęcia się problemem w skali społecznej

Cechy procesu rehabilitacji

1.Powszechna - dla wszystkich (duży szansa dla turystyki ponieważ jest szeroko dostępna, nie wiąże się z rywalizacją i nie zawsze wiąże się z dużymi wydatkami)

2.Wczesna - im wcześniej rozpoczniemy proces tym mniejsze ryzyko wystąpienia hipokinezji

3.Zespołowa - angażująca specjalistów z różnych dziedzin nauki ale również prowadzona w zespołach dysfunkcyjnych osób niepełnosprawnych lub w grupach integracyjnych.

4.Ciągłą - bezpośrednio po rehabilitacji podstawowej powinna być realizowana rehabilitacja uzupełniająca

Podział procesu rehabilitacji

1.Podstawowa - medyczna (w warunkach szpitalnych, ośrodkach medycznych od razu po zaleczeniu urazu.

2.Uzupełniająca - poprzez sport, rekreację, turystykę (w warunkach domowych dla podtrzymania i budowania nowych umiejętności

Rodzaje rehabilitacji:

-Medyczna - przywracanie możliwości fizycznych.

-Psychologiczna - przywrócenie równowagi psychicznej

-Fizyczna - budowanie sprawności zastępczej

-Społeczna - włączanie do życia społecznego

-Zawodowa - powrót do zawodu lub odnalezienie nowego źródła zarobków

Hipokinezja - brak ruchu

-Turystyka osób niepełnosprawnych (próba sformułowania definicji):

(wg. Mariana Weisa) Mówiąc o turystyce ludzi niepełnosprawnych należy mieć na uwadze wszystkie kategorie dysfunkcji ustrojowych. Nowoczesny program rehabilitacji musi uwzględniać wartości turystyczne związane z formami dyscyplinami i specyfikę określonego inwalidztwa. Turystyka jest bowiem częścią rehabilitacji socjalnej, uprawianie jej stanowi realizację pełnego programu rehabilitacji

-Turystyka osób niepełnosprawnych (wg. Wiktora Degi) - to dziedzina działalności dająca duże pozytywne możliwości rehabilitacji inwalidów. Podobnie jak sport powinna pozostawać w zgodzie z procesem rehabilitacji osób z uszkodzonym zdrowiem. Musi być odpowiednia dobrana do ich możliwości fizycznych i psychicznych, musi być bezpieczna dla uczestników i ich otoczenia oraz powinna być powszechna.

-Nowoczesny program rehabilitacji musi uwzględniać wartości turystyczne związane z formami i dyscyplinami i specyfiką określonego inwalidztwa. Turystyka jest bowiem częścią rehabilitacji społecznej. Uprawianie jej stanowi realizację pełnego programu rehabilitacji.

- Wg J. Wolskiego - jest elementem rehabilitacji osób niepełnosprawnych, której celem jest przywrócenie maksymalnej sprawności fizycznej, psychicznej, społecznej i zawodowej oraz przystosowanie do normalnego życia.

Cele uprawiania turystyki przez osoby niepełnosprawne

1.Leczniczy - turystyka powinna być kontynuacją programu leczenia i usprawniania. Dobierać należy dyscypliny potęgujące działanie tych układów i narządów, które, należy utrzymać w niezbędnej sprawności

2.Biologiczny - wynika z tezy ze ruch, aktywność fizyczna jest niezbędna do życia. Systematyczna aktywność ruchowa pozwala na znaczną kompensację ubytków morfologicznych sprawności fizycznej. Inwalidztwo przyśpiesza zazwyczaj starzenie się organizmu, zmniejsza rezerwy biologiczne ustroju. Uprawianie turystyki może zmniejszyć opisane skutki

3.Anatoniczno-Fizjologiczny - zadaniem jest najczęściej utrzymywanie właściwych stosunków anatomicznych w obrębie stawów, zapobieganie przykurczom i zanikom mięśni. Te zadania wspomaga sport i turystyka. Prowadzi do ekonomizacji wysiłku fizycznego.

4.Higieniczno-Zdrowotny - uprawianie turystyki może stać się sposobem na opanowanie umiejętności kontrolowania stanu zdrowia i sprawności fizycznej.

5.Wychowawczo-Psychologiczny - uprawianie turystyki kształtuje pozytywne cechy charakteru, zwalcza postawy egocentryczne, agresywne lub apatyczne, świadczące o nieprzystosowaniu do życia społecznego

6.Hedonistyczny - udział w turystyce musi dawać radość i zadowolenie. Ćwiczenia rehabilitacyjne są zwykle nudne, co prowadzi do zniechęcenia. Wysiłek towarzyszący aktywności turystycznej nie nuży i pozwala wykonywać setki i tysiące ruchów powtarzalnych.

7.Społeczny - Nowoczesna koncepcja rehabilitacji zakłada nie tylko powrót do zdrowia przez przywrócenie funkcji ruchowych, ale przywrócenie do pracy zawodowej i udziału w życiu społecznym, kulturalnym czy towarzyskim. Jednym z przejawów aktywności społecznej będzie udział w turystyce.

Cele z propedeutyki turystyki: wypoczynkowy, zdrowotny, poznawczy, pątniczy, edukacyjny, motywacyjny, przygodowy, wychowawczy

Cele osób niepełnosprawnych to rozbudowa celu zdrowotnego

Bariery uprawiania turystyki

1.Urbanistyczne - (poza budynkami) występujące na ulicach miast (wysokie krawężniki, zbyt strome schody, nieutwardzone powierzchnie, spadki, brak wydzielonych parkingów)

2.Architektoniczne - występujące w obiektach turystycznych odwiedzanych przez niepełnosprawnych (drzwi obrotowe, zbyt wąskie drzwi, wysokie progi, klamki, zbyt wysoko umieszczone lady recepcji lub informacji, brak wind, małe powierzchnie pomieszczeń)

3.Komunikacyjne - środki transportu, najgorzej autokary, utrudnienia w podróży do miejsc działalności turystycznej

PKP - na wielu dworcach wprowadzono tzw. przystosowania podstawowe umożliwiające osobie na wózku inwalidzkim przemieszczanie się ze strefy miejskiej do dworcowej i zapewniające niezbędny zakres usług komunikacyjnych. Między innymi wykonywane są pochylnie z poręczami, umożliwiającymi pokonanie różnicy wysokości, unika się wszelkich progów, obniża okienka kasowe i aparaty telefoniczne.

- windy bagażowe do bezpiecznego przewozu podróżnych

- duże znacznie też ma prawidłowe oznakowanie dworców zarówno na zewnątrz jak i wewnątrz (tablice informacyjne, piktogramy)

- specjalne wagony dla osób na wózkach

- urządzenia podnośnikowe

4.Społeczne - wyrażające stosunek społeczeństwa do kalectwa (polega na unikaniu kalek i odwrotnie - izolacja osób niepełnosprawnych do świata zdrowych lub nadopiekuńczość)

5.Sprzętowa - wynikająca z braku wyspecjalizowanego, dostosowanego sprzętu dla osób niepełnosprawnych

6.Finansowa - wynikająca z wysokich kosztów uczestnictwa w różnych formach turystyki przy niskich dochodach osób niepełnosprawnych

7.Informacyjna - wynikająca z niedostatecznej informacji o potrzebach turystycznych i możliwościach zaspakajania ich przez osoby niepełnosprawne.

Pojęcia zależne:

1.Czas wolny - czas w który pozostaje człowiekowi po wypełnieniu obowiązków zawodowych, domowych, i szkolnych, przeznaczony jest na wypoczynek, rozrywkę i rozwój osobowości.

2.Rekreacja (M. Demel, W. Humen) - służy określaniu różnorodnych form aktywności podejmowanych poza obowiązkami dla odpoczynku, samorealizacji, doskonalenia

3.Rekreacja ruchowa (T. Wolańska) - wszystkie zajęcia o treściach ruchowych: sportowe i turystyczne zabawy ruchowe, którym człowiek oddaje się z własnej chęci w czasie wolnym, dla wypoczynku, odnowy sił, przyjemności i rozwoju własnej osobowości. Zajęcia te mogą być traktowane autotelicznie lub instrumentalnie.

4.Kultura fizyczna (M. Demel) - to wyraz określonej postawy wobec własnego ciała, świadoma i aktywna troska o jego rozwój, sprawność i zdrowie. To także umiejętność organizowania i spędzania wolnego czasu z najwyższą korzyścią dla zdrowia psychicznego i fizycznego.

Kultura fizyczna: rekreacja, turystyka sport, wychowanie fizyczne, rehabilitacja

Tel. [phone] - Centrum Informacyjne dla Osób Niepełnosprawnych

Bariery uprawiania Turystyki

Karta Praw Osób Niepełnosprawnych UCHWAŁA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 1 sierpnia 1997 r

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uznaje, że osoby niepełnosprawne, czyli osoby, których sprawność fizyczna, psychiczna lub umysłowa trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia życie codzienne, naukę, pracę oraz pełnienie ról społecznych, zgodnie z normami prawnymi i zwyczajowymi, mają prawo do niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia oraz nie mogą podlegać dyskryminacji

Sejm stwierdza, iż oznacza to w szczególności prawo osób niepełnosprawnych do:

1) dostępu do dóbr i usług umożliwiających pełne uczestnictwo w życiu społecznym,

2) dostępu do leczenia i opieki medycznej, wczesnej diagnostyki, rehabilitacji i edukacji leczniczej, a także do świadczeń zdrowotnych uwzględniających rodzaj i stopień niepełnosprawności, w tym do zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze, sprzęt rehabilitacyjny,

3) dostępu do wszechstronnej rehabilitacji mającej na celu adaptację społeczną,

4) nauki w szkołach wspólnie ze swymi pełnosprawnymi rówieśnikami, jak również do korzystania ze szkolnictwa specjalnego lub edukacji indywidualnej,

5) pomocy psychologicznej, pedagogicznej i innej pomocy specjalistycznej umożliwiającej rozwój, zdobycie lub podniesienie kwalifikacji ogólnych i zawodowych,

6) pracy na otwartym rynku pracy zgodnie z kwalifikacjami, wykształceniem i możliwościami oraz do korzystania z doradztwa zawodowego i pośrednictwa, a gdy niepełnosprawność i stan zdrowia tego wymaga - prawo do pracy w warunkach dostosowanych do potrzeb niepełnosprawnych,

7) zabezpieczenia społecznego

8) pełnego uczestnictwa w życiu publicznym, społecznym, kulturalnym, artystycznym, sportowym oraz rekreacji i turystyce odpowiednio do swych zainteresowań i potrzeb.

Formy aktywne - kwalifikowane - najlepsze dla osób niepełnosprawnych

Trzeba dotrzeć z informacją i z reklamą

- koszty będą spada, jeśli impreza będzie liczniejsza

PFRON - Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
Al. Jana Pawła II 13, 00-828 Warszawa

Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych powstał na mocy ustawy o zatrudnieniu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych z 9 maja 1991 roku. Obecnie działanie Funduszu jest oparte na ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z 27 sierpnia 1997 roku z późniejszymi zmianami

Środki przeznaczane są na:

-utrzymanie istniejących, zagrożonych likwidacją miejsc pracy osób niepełnosprawnych;

-dofinansowanie dla pracodawców, zatrudniających osoby niepełnosprawne;

-dofinansowanie tworzenia miejsc pracy;

-dofinansowanie zadań wynikających z rządowych, samorządowych programów na rzecz osób niepełnosprawnych;

-programy służące rehabilitacji zawodowej, społecznej i leczniczej;

- współfinansowanie projektów Europejskiego Funduszu Społecznego

-dofinansowanie zadań realizowanych przez samorządy powiatowe (turnusy rehabilitacyjne, szkolenia zawodowe, likwidacja barier, sport, kultura, rekreacja

-finansowanie w całości lub części kosztów organizowania i działania warsztatów terapii zajęciowej

-dofinansowanie budowy, rozbudowy i modernizacji obiektów służących rehabilitacji

2

---