BARBARA GÓRCZYŃSKA
Gr. Iż
NIKOTYNIZM - nałogowe palenie tytoniu, jedno z najgroźniejszych (obok narkotyków , leków i alkoholu ) uzależnień człowieka.
Jest ono przyczyną wielu chorób , m.in. choroby wieńcowej , która u palaczy występuje dwa razy częściej niż u osób niepalących , choroby wrzodowej (prawie trzykrotnie częściej) , przewlekłego zapalenia oskrzeli i rozedmy płuc (pięciokrotnie częściej) , raka płuc (prawie 11-krotnie częściej). Palenie tytoniu obok podwyższonego poziomu cholesterolu we krwi i nadciśnienia oraz otyłości jest głównym czynnikiem chorób układu krążenia , w tym zawałów serca.
Szkodliwość palenia papierosów wynika z niekorzystnego oddziaływania na organizm ludzki dymu papierosowego , który zawiera substancje rakotwórcze (smoła z papierosa wtarta w skórę zwierzęcia powoduje szybki rozwój raka skóry) , substancje drażniące sprzyjające powstawaniu przewlekłego nieżytu oskrzeli tzw. astmy palacza , nikotynę alkalidu - tak trującego , że 1 kropla (50 mg.) powoduje w ciągu 10 min. zgon człowieka (zawartość nikotyny w jednym papierosie wynosi ok. 3 mg.) tlenek węgla i inne substancje lotne , które systematycznie zatruwają organizm (dym papierosowy zawiera ok. 4.5% tlenku węgla , podczas gdy gaz świetlny 4-12%).
Od połowy lat 70 konsumpcja papierosów na dorosłego mieszkańca naszego kraju należy do najwyższych na świecie. Wypalamy rocznie blisko 100 miliardów papierosów o najwyższej w Europie zawartości nikotyny i ciał rakotwórczych. W porównaniu z innymi krajami Europy Polacy palą więcej gorszych gatunkowo oraz bardziej szkodliwych papierosów. Mężczyźni wypalają dziennie ok.19 papierosów dziennie , kobiety o 4 papierosy mniej. Szacuje się , że liczba osób , które od ponad 20 lat są uzależnione od nikotyny , sięga 5,2 miliona mężczyzn i 2,4 miliona kobiet. Mimo dominującego udziału mężczyzn w paleniu papierosów , coraz częściej po papierosy sięgają kobiety (np. w 1985 r. co trzeci kobieta codziennie paliła ) ; dotyczy to niestety także kobiet ciężarnych.
Naśladownictwo starszych , tolerancja społeczeństwa , demonstracja dorosłości to niektóre czynniki leżące u genezy nikotynizmu. Często zamiast z profilaktyką i kampanią oświatową ukazującymi pejoratywne aspekty nikotynizmu , spotykamy się z reklamą producentów wyrobów tytoniowych. O tym jak skuteczne są metody ingerowania spółek tytoniowych w życie ludzkie , mówią liczby. Masowość palenia powoduje , że realnym elementem zmniejszającym zagrożenie chorób będących skutkami nałogu , może być redukcja częstości palenia tytoniu i zawartości substancji szkodliwych w papierosach. Każdy człowiek ma prawo do godnego życia , dlatego tak ważna jest kampania oświatowa prowadzona głównie wśród dzieci i młodzieży , ale także ich opiekunów. Ma ona na celu uświadomienie negatywnych skutków nikotynizmu. Profilaktykę powinien zaś wesprzeć właściwy przykład autorytetów społeczeństwa , ludzi mających wpływ na rozwój psycho-fizyczny młodych ludzi. Teoretycznie najprostszym sposobem zmniejszania zagrożenia zdrowotnego , wynikającego ze szkodliwości dymu tytoniowego jest zaniechanie palenia. W praktyce przy tak wysokich liczbach masowości palenia profilaktyka przeciw tytoniowa może sprowadzić się do obniżenia zawartości substancji toksycznych w wyrobach tytoniowych. Redukcja ciał smołowatych , nikotyny i tlenku węgla może być ważnym elementem zapobiegania chorobom tytoniozależnym. Wysoki poziom substancji toksycznych znalezionych w polskich papierosach , zakres palenia tytoniu , oraz wysokie współczynniki umieralności na choroby tytoniozależne stanowią dodatkowy bodziec do podjęcia działań antytytoniowych , polegających m.in. na redukcji substancji szkodliwych w polskich papierosach.
Poszczególne instytucje i osoby powinny:
SZKOLNICTWO
nie dawać uczniom złego przykładu
rozszerzać wiedzę uczniów na temat przyczyn i skutków palenia
wzbogacać programy wszystkich wykładanych przedmiotów o pozytywną wiedzę o zdrowiu
ROLNICTWO
zachęcać producentów tytoniu do zmiany profilu upraw
PRODUCENCI WYROBÓW TYTONIOWYCH
przyjąć do wiadomości naukowe dowody szkodliwości palenia tytoniu
produkować papierosy o niskiej zawartości substancji szkodliwych
SPRZEDAWCY WYROBÓW TYTONIOWYCH
przestrzegać zwyczajowych i prawnych ograniczeń sprzedaży wyrobów tytoniowych dzieci i młodzieży
nie wprowadzać automatów sprzedających wyroby tytoniowe
rozszerzyć asortyment , aby zyski nie zależały wyłącznie od sprzedaży wyrobów tytoniowych
SŁUŻBA ZDROWIA
ze względu na swoja rolę opiniotwórczą pracownicy służby zdrowia , a szczególnie lekarze i pielęgniarki , nie powinni palić , zwłaszcza w obecności pacjentów
w większym stopniu korzystać z możliwości wywierania nacisku na władze w celu stworzenia zdrowego środowiska wolnego od dymu tytoniowego
w większym stopniu propagować ideę niepalenia , pomagać chcącym skończyć z nałogiem przez organizację specjalnych punktów , poradzić itd.
ZWIĄZKI ZAWODOWE
programy edukacyjne dla członków związku , szczególnie dla kobiet
WŁADZE LOKALNE
zlikwidować reklamę tytoniu w miejscach publicznych
nie zgadzać się na sponsorowanie imprez sportowych , kulturalnych i innych przez przemysł tytoniowy
wprowadzać i egzekwować przepisy zabraniające sprzedaży tytoniu nieletnim
wspomagać kampanie antynikotynowe , grupy samopomocy inicjatywy oddolne
dbać w podległych szkołach , urzędach o czyste , wolne od papierosa powietrze
UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE
wprowadzić niższe stawki ubezpieczenia dla osób niepalących
sponsorować akcje antynikotynowe
ŚRODKI MASOWEGO PRZEKAZU
informować o szkodliwości palenia
nie pokazywać popularnych osób z papierosem
lansować nie palących bohaterów
emitować programy promujące niepalenie oraz informujące o sposobach rzucenia nałogu
POLITYCY
wspomagać w zakresie swoich kompetencji indywidualne i grupowe inicjatywy zdrowotne zmierzające do ograniczenia palenia tytoniu
zaakceptować potrzebę włączenia kontroli spożycia tytoniu do programu partii
lansować styl życia bez papierosa
PRAWO I FINANSE
zabronić firmom tytoniowym sponsorowania imprez sportowych , kulturalnych , akcji dobroczynnych
zachęcić finansowo inne firmy do sponsorowania wyżej wymienionych imprez
podnieść podatki od wyrobów tytoniowych z przeznaczeniem na cele promocji zdrowia i walkę z paleniem
ustalić minimalną cenę papierosów i na bieżąco ją podnosić w stopniu wyższym niż wzrost zarobków.
WPŁYW PALENIA NA ŻEŃSKI UKŁAD ROZRODCZY
Niewiele osób wie , że palenie tytoniu zmniejsz płodność u kobiet. Istnieje wiele dowodów na to , że toksyczne związki znajdujące się w dymie tytoniowym mają negatywny wpływ na żeński układ rozrodczy. Z przeprowadzonych badań wynika , że kobiety regularnie palące papierosy mogą mieć o kilka lat wcześniej menopauzę. Toksyczne składniki dymu tytoniowego przyspieszają proces degeneracji jajników , co stanowi przyczynę wcześniejszego wkroczenia w okres klimakterium. Wiadomo , że przedwczesna menopauza jest zjawiskiem niekorzystnym z punktu widzenia zdrowia kobiety.
Palenie tytoniu zmniejsza płodność u kobiet , obniżając szansę zapłodnienia w przybliżeniu o 1/3 w ciągu całego cyklu miesiączkowego. W wyniku dokonanych obserwacji ustalono , że u kobiet palących papierosy znacznie przedłuża się okres oczekiwania na zajście w ciąże.
PALENIE A DOJRZAŁOŚĆ PŁCIOWA KOBIET
Mechanizmy zaburzeń
Degeneracja jajników
Substancje smoliste oraz inne toksyczne związki obecne w dymie tytoniowym docierają do wnętrza jajników i powodują ich niewydolność , a następnie niszczą znajdujące się tam pierwotne komórki jajowe.
Śmierć komórek jajowych
Toksyczne składniki dymu tytoniowego przenikają do wnętrza komórek jajowych. Toksyny odznaczają się dużą trwałością , a ich poziom w komórce stale rośnie. Kiedy stężenie toksyn przekroczy wartość graniczną , następuje śmierć komórki. Organizm kobiety sam niszczy zatrute dymem tytoniowym jajo , aby nie dopuścić do jego rozwoju i zapłodnienia. W efekcie następuje zmniejszenie puli komórek , które będą uczestniczyć w cyklu owulacyjnym. Jest to przyczyną skrócenia okresu rozrodczości u kobiet.
Palenie papierosów jest jednym z największych zagrożeń płodności u kobiet , ale możliwym do uniknięcia. Jeśli chcesz pozostać w pełni atrakcyjna , przedłuż swoją młodość i okres prawidłowego funkcjonowania mechanizmów rozrodczych , NIE PAL ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !
BIBLIOGRAFIA
1.”Promocja Zdrowia” redakcja Jerzy B.Karski - W-wa 1999r.
2.Centrum Onkologii - Instytut W-wa ul. Roentgena 5 - broszura informacyjna