Program nauczania języka polskiego w klasie II dla ucznia autystycznego

Program nauczania języka polskiego na III etapie edukacyjnym dla Dariusza Piwoniego - dziecka autystycznego opracowany na podstawie programu „ To lubię!” ( DKW-4014-128/99 ) oraz programu nauczania w gimnazjum specjalnym dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim ( DKW-4014-18/00).

I.OGÓLNE ZAŁOŻENIA PROGRAMU

Program nauczania języka polskiego dla Darka dziecka autystycznego - został opracowany na bazie programu „ To lubię. Merytoryczna modyfikacja programu została podyktowana koniecznością dostosowania go do indywidualnych potrzeb rozwojowych i funkcjonalnych ucznia. Elementem scalającym program nauczania jest tematyka związana ze środowiskiem dziecka, jego najbliższym otoczeniem i uczestnictwem w aktualnym życiu społecznym i kulturalnym. Program w sposób ogólny zarysowuje proponowaną tematykę, nie nakazuje omawiania określonych tekstów, co sprzyja twórczemu podejściu nauczyciela do jego realizacji i dostosowaniu do indywidualnych zainteresowań ucznia. Kształcenie językowe i ortograficzne powinno odbywać się w integracji ze wszystkimi działami, szczególny nacisk należy położyć na praktyczne posługiwanie się językiem ojczystym.

Treści programowe zostały ujęte w 6 działów:

1. Środowisko ucznia.

2. Piękno kraju ojczystego, Europy, świata.

3. Obrazy z przeszłości Polski.

4. Aktualne wydarzenia - społeczeństwo, w którym żyję.

5. Lektury.

6. Kształcenie językowe.

Program ten ma otwartą koncepcję. Nauczyciel, znając indywidualne potrzeby ucznia, sam decyduje o podziale godzin dydaktycznych na realizację poszczególnych działów, wyborze omawianej tematyki, a także doborze lektur.

Program w trakcie wdrażania może ulegać modyfikacji.

1. Charakterystyka ucznia

Darek rozpoczął naukę języka polskiego w liceum w roku szkolnym 2013/2014. Obecnie jest uczniem klasy drugiej.

Uczeń jest dzieckiem autystycznym ze specyficznymi zaburzeniami dotyczącymi w szczególności sfery komunikacji, przede wszystkim językowej. Chłopiec pisze bardzo brzydko i ma problemy ze znaczeniem słów.. Na pierwszy rzut oka niczym nie różni się od swoich rówieśników. Żyje jednak w nieco innym, własnym świecie. Co przysparza wielu problemów ,głównie ze zrozumieniem poleceń oraz ze skupieniem na lekcji.

II. CELE EDUKACYJNE

1. Ogólne cele nauczania:

- umożliwienie sprawnego funkcjonowania w życiu społecznym;

- stworzenie warunków sprzyjających rozwojowi poznawczemu, emocjonalnemu i społecznemu;

- umożliwienie zdobycia wiedzy i umiejętności na miarę potrzeb;

- wyposażenie w wiedzę zgodną z zainteresowaniami i możliwościami potrzebnymi do dalszego rozwoju i wyboru zawodu;

- rozbudzanie poczucia własnej wartości i przydatności dla środowiska;

- wzbogacanie osobowości, kształtowanie wrażliwości.

2. Szczegółowe cele nauczania:

1. Odbiór różnych tekstów

- przygotowanie do rozpoznawania sytuacji komunikacyjnej, w jakiej powstał tekst oraz jego funkcji i intencji nadawcy;

- uwrażliwienie na manipulację słowną, treści reklamowe i propagandowe;

- uwrażliwienie na wymiar etyczny tekstów, przygotowanie do ich oceny;

- przygotowanie do świadomego wyboru własnych lektur.

Czytanie

- doskonalenie techniki cichego, szybkiego czytania;

- ćwiczenia prowadzące do dokładnego rozumienia tekstu na poziomie większych całości kompozycyjnych;

- kształcenie umiejętności funkcjonalnego czytania tekstów informacyjnych o charakterze poznawczym ( np. artykuł popularno-naukowy) i praktycznym ( np. instrukcja);

- przygotowanie do odbioru przedstawień teatralnych, audycji radiowych i telewizyjnych, komputerowych programów edukacyjnych.

Słuchanie

- kształtowanie kultury słuchania ( życzliwego nastawienia do nadawcy, szacunku dla mówiącego, dobrej woli zrozumienia cudzego tekstu);

- ćwiczenie zdolności zapamiętywania najważniejszych informacji zawartych w tekście.

2. Tworzenie własnych tekstów

- kształcenie umiejętności poprawnego i skutecznego porozumiewania się w różnych sytuacjach;

- rozwijanie umiejętności tworzenia własnych tekstów na różne tematy;

- uwrażliwienie na konieczność wyrażania prawdy;

- wzbogacanie słownictwa;

- doskonalenie umiejętności formułowania wypowiedzi poprawnych językowo i stylistycznie.

Pisanie

- wyrabianie nawyku dbałości o graficzną postać tekstu;

- kształtowanie nawyku ortograficznego i interpunkcyjnego;

- wykształcenie umiejętności tworzenia krótkich, spójnych tekstów poprawnych składniowo;

- praktyczne wykorzystanie zdobytych wiadomości przy redagowaniu pism użytkowych ( np. list, druki pocztowe, podanie, życiorys, ogłoszenie, zaproszenie);

- kształcenie umiejętności korzystania z książek, słowników, encyklopedii, prasy.

Mówienie

- uświadomienie roli zachowań pozajęzykowych ( np. gestu, spojrzenia, mimiki, uśmiechu) w porozumiewaniu się.

3. Kształcenie kulturowo - literackie

- wyposażenie przez kontakt z literaturą w podstawową wiedzę o człowieku, jego reakcjach i przeżyciach;

- poznanie piękna otoczenia i środowiska dzięki utworom literackim;

- poznanie wybranych utworów literackich i innych dzieł sztuki narodowej.

4. Kształcenie językowe

- wdrażanie do wykorzystywania zdobytej wiedzy o języku do budowania własnych tekstów i poprawiania błędów;

- poszerzanie zasobu słów dzięki lekturze i własnym doświadczeniom;

- odczytywanie funkcji gramatycznych użytych w tekście;

- wykorzystywanie wiedzy o budowie wypowiedzeń do celowego przekształcania tekstu.

III. TREŚCI NAUCZANIA

1. Środowisko ucznia.

- Obrazy z życia ucznia w domu i w szkole. Moje miejsce w rodzinie, w szkole i w społeczeństwie. Stosunek do różnych wartości związanych z rodziną, religią, pracą, środowiskiem rówieśniczym, ze światem dorosłych. Rozważanie zalet i wad charakteru człowieka. Wartości w życiu społecznym - pieniądze, władza, miłość, równość, wolność, sprawiedliwość.

- Pogłębianie uczuciowych więzi z przyrodą. Problemy ochrony środowiska. Poczucie własnej wartości i przydatności dla środowiska

- Znaczenie pracy w życiu indywidualnym i zbiorowym. Zawody, miejsca pracy. Ocena i samoocena wykonania zadań.

2. Obrazy z przeszłości Polski.

- Życie w Polsce w latach okupacji. Postawy bohaterów jako wzory zachowań. Osoby i wydarzenia o zasadniczym znaczeniu dla losów narodu i państwa polskiego. Rola literatury w kształtowaniu postaw ludzi i ich wzorców moralnych.

- Sylwetki słynnych Polaków: Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Henryk Sienkiewicz, Maria Skłodowska-Curie, Janusz Korczak, Jan Paweł II, Czesław Miłosz, Wisława Szymborska i inni.

3.. Aktualne wydarzenia - społeczeństwo, w którym żyję.

- Uczestnictwo w życiu społecznym i kulturalnym. Korzystanie z dóbr kultury.

- Prasa, teatr, telewizja, radio, film i ich rola we współczesnym życiu społecznym.

- Rola reklamy telewizyjnej, prasowej. Właściwości reklamy i jej wiarygodność.

4. Lektury.

Wszystkie , które są w podstawie programowej.

IV. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW

Program nauczania jest przeznaczony dla dziecka autystycznego. Rzeczywistą sytuację dydaktyczną zna nauczyciel pracujący z uczniem i dlatego sam dobiera treści i metody kształcenia, środki dydaktyczne, a także wyznacza zadania dydaktyczno-wychowawcze. Wymagania programowe muszą być dostosowane do potrzeb i możliwości ucznia.

Do zdobycia zaplanowanych umiejętności i wiedzy należy dochodzić poprzez różnorodne działania:

a) obserwowanie, porównywanie, przekształcanie i uogólnianie różnorodnych zjawisk i faktów;

b) metody polegające na współpracy, służące wspólnemu rozwiązaniu konkretnych problemów;

c) przyswajanie wiadomości poprzez korzystanie z informacji przygotowanych przez nauczyciela;

d) praca z różnymi środkami dydaktycznymi ( podręczniki, słowniki, encyklopedie, reprodukcje dzieł malarskich, fotografie, filmy, edukacyjne programy komputerowe, mapy, schematy, wykresy, tabele, plakaty, itp.)

e) przekłady tekstów czytanych na inne systemy znaków ( rysowanie i malowanie ilustracji do tekstu; projektowanie stroju postaci; opracowywanie planów, itp.)

f) tworzenie swobodnych tekstów wynikających z chęci podzielenia się z innymi tym, co uczeń zobaczył, co przeczytał, co go zdziwiło, co mu się podobało;

g) redagowanie pism użytkowych;

h) ćwiczenia ortograficzne i interpunkcyjne;

i) praca z komputerem.

V. KONTROLA I OCENA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Bardzo ważną sprawą w nauczaniu dzieci autystycznych jest motywowanie ich do pracy i ocenianie efektów uczenia się. Ocena winna stanowić element zachęty do dalszej pracy. Uczeń powinien mieć szansę osiągnięcia sukcesu i zdobyć wiarę we własne możliwości. Nie ma uniwersalnego narzędzia kontroli osiągnięć szkolnych takiego dziecka. Testy i sprawdziany mogą być tylko jednym z wielu narzędzi. Kontrola powinna przybierać zróżnicowane formy, także zabawowe w postaci konkursów, gier dydaktycznych, itp. Oceniając pracę ucznia, należy wziąć pod uwagę konkretne umiejętności i wiadomości, a także jego wysiłek włożony w ich zdobycie. Nie wolno dopuścić do tego, aby niepowodzenie wzbudziło w uczniu poczucia mniejszej wartości i zniechęciło go do dalszej pracy. Ocena powinna motywować pozytywnie.

Ocena śródroczna i semestralna ustalana jest na podstawie sumy spostrzeżeń uwzględniających oceny cząstkowe.

Wystawianiu oceny powinno towarzyszyć zrozumienie dla choroby dziecka. W razie potrzeby należy zmienić wymagania i modyfikować program nauczania, dopasowując do możliwości ucznia.

VI. EWALUACJA PROGRAMU

Ewaluacja może być przeprowadzona pod koniec roku szkolnego w formie ankiety, którą wypełni uczeń. Ankieta może zawierać pytania dotyczące opinii ucznia na temat sposobu prowadzenia zajęć oraz pytania sprawdzające jego umiejętności i wiedzę. Wybrane odpowiedzi uczeń podkreśla lub wskazuje ręką. Wyniki ankiety należy wziąć pod uwagę przy ewentualnej modyfikacji programu.

Program nie jest realizowany na oddzielnych zajęciach, tylko w trakcie lekcji z klasą ucznia.

mgr Jarosław Darczuk

3

---