PRAWO BUDŻETOWE wykład 3 14.03.2009 r.
SEKTOR FINANSÓW PUBLICZNYCH:
Kryteria podziału:
Kryterium powiązania z budżetem ( państwo i jst)
Te jednostki, które są połączone na zasadzie budżetowania brutto, tylko jednostki budżetowe). Każdy dochód i każdy wydatek ujęty w budżecie w pełnej kwocie. Jest to przejaw budżetowania brutto. Dzisiaj co do zasady ujęte w kwocie budżetu)
Jednostki budżetowe - są to takie jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które odprowadzają swoje dochody na rachunki bezpośrednio……..
Wyróżniamy 3 typy jednostek budżetowych:
Jednostki budżetowe, które stanowią aparat ministerstwa
Podległe organom państwowej lub samorządowej władzy wykonawczej, urzędy izby celnej, kontroli skarbowej
Zaliczane do sądów i trybunałów, organów ochrony prawnej.
Cecha wspólna jednostek budżetowych - nie mają swoich własnych dochodów i wydatków.
Od 1 stycznia 2005 r. wprowadzono nową formę dochody własne jednostki budżetowej gromadzone na wyodrębnionych rachunkach, np. opłaty za udostępnienie dokumentacji, spadki, zapisy na rzecz tej jednostki, odszkodowania za mienie.
Państwowe jednostki mogą gromadzić ( art. 22 ust 1 aż do 17)
Art. 23 specjalny fundusz motywacyjny - środki finansowe gromadzone na rachunku z tytułu przestępstw skarbowych i wykroczeń. ( motywacyjny - większe nagrody dla policjantów, żołnierzy)
Dochody własne co do zasady nie mogą być przeznaczane na finansowanie wynagrodzeń.
Te które są połączone na zasadzie budżetowania netto ( zakłady budżetowe, gospodarstwa pomocnicze, rachunki dochodów własnych jednostek budżetowych). Powiązanie saldem, nie są objęte pełną kwotą, ich wynik, albo nadwyżka wydatków nad dochodami - deficyt
Zakłady budżetowe - ( 1985 r. ) instytucje prawne finansów publicznych. To takie jednostki finansowe, które odpłatnie wykonują swoje zadania i koszty swojej działalności pokrywają z dochodów. Mają prawo otrzymywać dotacje ( przedmiotowe, podmiotowe i celowe), nie może więcej niż 50 % kosztów działalności. Jeżeli są wyższe wtedy należy przekształcić zakład w jednostkę budżetową. Do dochodów własnych nie wlicza się: nieruchomości skarbu państwa, najem i dzierżawę. Tylko opłaty za zarządzanie!!!! Nie czynsz. Nie mogą tworzyć gospodarstw pomocniczych.
Gospodarstwa pomocnicze - wyodrębniona z jednostki budżetowej część - podstawowa działalność lub działalność uboczna, a to wyodrębnienie ma charakter organizacyjny i finansowy. Jednostka może tworzyć tyle i ile ma potrzeb.
Kryterium - działalność i wyróżniamy gospodarstwa pomocnicze:
Działalność podstawowa,
Działalność uboczna
Koszty swojej działalności pokrywa z przychodów. Podobnie jak zakład może otrzymywać dotacje z budżetu ( przedmiotowe) dopłat do ceny.
Jeżeli gospodarstw wykonuje zadania jednostki budżetowej to wykonuje to po kosztach własnych, 50 % zysku gospodarstw pomocniczych jest odprowadzana do budżetu.. Musi wpłacać na rzecz budżetu 50% zysku. Wynik musi być rentowny.
Fundusze celowe - istotą jest powiązanie określonych dochodów z określonymi wydatkami. … organizuje wyodrębnienie publicznych środków pieniężnych. Przedsiębiorcy mogą tworzyć fundusze. Rzadko w ramach budżetu państwa, które powstają z dochodów budżetu i są przeznaczane na wydatki. Dużo częściej tworzy się fundusze poza ramami budżetu.
Prawo poszczególnych państw różnie, np. zakazy, ograniczenia a gdzie indziej bardzo łatwo.
Fundusz Celowy to fundusz powołany celowo a tworzony z dochodów ( na podstawie ustawy budżetowej, która może określić, iż może działać jako osoba prawna albo jako wyodrębniony rachunek i które nie mają osobowości prawnej
W odróżnieniu od gospodarstw środki pieniężne gromadzone w funduszu nie wygasają z końcem roku. Ustawa może przewidywać prawo funduszy do zaciągania…
Działają na podstawie planu, który dołączony jest do ustawy budżetowej.
Fundusz ubezpieczeń społecznych, nie posiada osobowości prawnej, dochody to składki, które podlegają do OFE, dotacje budżetu,
Fundusze rezerwy demograficznej - zwiększenie bezpieczeństwa na skutek spadku osób wieku emerytalnego,
Fundusze ochrony gruntów rolnych 1982 r. dochody, należności i opłty z tytułu rekultywacji gruntów rolnych
Rodzaje funduszy:
Nie mają związku z budżetem, autonomiczne,
Transfery z budżetu, mogą otrzymywać dotacje.
Kryterium podziału jednostek z punktu widzenia zasad gospodarki finansowej
Które obowiązuje reżim dla wszystkich jednakowy ( jednostki budżetowe, fundusze celowe, zakłady budżetowe, gospodarstwa pomocnicze)
Takie jednostki do których zasady nie mają wyłącznego zastosowania. Uregulowane w innych aktach prawnych - agencje rządowe, państwowe instytucje kultury