Mało kto dziś pamięta, skąd wywodzi się nazwa pięknej polskiej krainy, zajmującej dzisiaj wschodnią część województwa warmińsko-mazurskiego. Podręczniki historii wiążą ją z mieszkającymi tu niegdyś Warmami, ale zapytać należy, czemu lud ten tak się nazwał. Przychodzi nam z pomocą legenda.
Dawno temu, pośrodku pustej, nieurodzajnej krainy stal potężny zamek młodego, bogatego księcia. Smucił się on, że jego kraj był pozbawiony żyznych ziem, że lud w pocie czoła pracował i że on sam nie miał towarzyszki życia.
Dnia jednego postanowił wyruszyć konno na poszukiwanie żony. Jechał długo przez rozległe pustkowia swego kraju, aż dotarł na brzeg jaru, gdzie stała malutka chatka. Przed nią siedziała piękna dziewczyna, która opowiedziała mu, jak zła wiedźma wykradła ją z zamku rodziców i od lat więzi. Panna miała na imię Warma i swą urodą oraz spojrzeniem dobrych, smutnych oczu oczarowała księcia. Poprosił ją o rękę, a ona - mimo obaw przed zemstą czarownicy - zgodziła się z nim pojechać. Nim wyruszyli, spakowała do koszyka kilka kamyków, grzebyków, lusterek i wstążek. Książę próbował ją odwieźć od zabierania ze sobą czegokolwiek. Obiecywał, że w jego zamku niczego jej nie zabraknie, lecz Warma obstawała przy swoim.
Dosiedli konia i ruszyli w stronę zamku, ale zaczęła ścigać ich
wiedźma. Warma poczęła rzucać za siebie zawartość koszyka. Gdzie upadły kamyki, tam powstawały pagórki, grzebienie zmieniały się w lasy, lusterka w jeziora, a wstążki w rzeki. Te przeszkody zniechęciły wiedźmę do pościgu.
Młoda para spokojnie dotarła na zamek. Odmienioną krainę książę nazwał imieniem swej żony, a poddani, którzy wkrótce pokochali swą panią, zaczęli zwać siebie Warmami.
Na przestrzeni wieków nazwa zmieniła nieco brzmienie i dziś kraina ta nazywa się Warmia.
Ewa Basiura
Dominik 31 (2006) s. 3