Zetknięcie się z maszynami i urządzeniami

mechanicznymi w ruchu

Znamienną cechą rozwoju techniki górniczej u nas i na całym świecie, uwarunkowanej stopniem mechanizacji robót górniczych, jest wzrost koncentracji wydobycia z pojedynczych przodków, oddziałów, poziomów i kopalń. Wyniki, jakie w tym zakresie uzyskały nasze kopalnie węgla kamiennego w ostatnich latach, należy zaliczyć do bardzo korzystnych. Chociaż przez mechanizację robót górniczych obniża się ogólne nasilenie wypadkowe, to jednak maszyny górnicze - obsługiwane bezpośrednio przez człowieka - stwarzają mu również wiele dodatkowych zagrożeń. Główną przyczyną wypadków jest niewłaściwe zachowanie się ludzi przy obsługiwaniu, naprawianiu i eksploatowaniu maszyn, (a zwłaszcza z maszynami i urządzeniami będącymi w ruchu).

Do najczęstszych zagrożeń związanych z mechanizacją urabiania, ładowania i transportu urobku możemy zaliczyć:

1. Zagrożenie wypadkowe przy przewozie lokomotywowym - stanowi około 25% ogółu wypadków śmiertelnych. Najczęściej powtarzającymi się przyczynami wypadków są:

1. chodzenie po torach podczas ruchu pociągów, przechodzenie między wozami oraz nieprawidłowe spinanie i rozpinanie wozów,

2. prowadzenie pociągów ze zbyt dużą prędkością, niedostateczna obserwacja przedpola jazdy oraz niewystarczające sygnalizowanie o zbliżaniu się lokomotywy lub pociągu ,

3. równoczesna jazda dwóch osób w kabinie przeznaczonej dla kierowcy lub konwojenta pociągu oraz wychylanie się z pociągu podczas jazdy,

4. jazda na wozach z urobkiem,

5. wskakiwanie i wyskakiwanie z pociągu będącego w ruchu,

6. nieprawidłowy sposób zahamowania wozu,

7. nieprawidłowe wkolejanie wozów oraz niedozwolone pozostawienie wozów na rozjazdach torów,

8. niewłaściwy dobór kandydatów na stanowisko kierowców lokomotyw,

9. niedostateczna kontrola stanu technicznego wozów i lokomotyw oraz niedokładnie przeprowadzona ich konserwacja i naprawa,

10. brak sygnalizacji oraz odpowiednich tablic i znaków ostrzegawczych na trasie przewozu lokomotywowego.

2. Zagrożenie wypadkowe przy przewozie linowym. Do najczęściej powtarzających się przyczyn wypadków przy przewozie linowym należy:

1. przebywanie ludzi w wyrobiskach pochyłych podczas ruchu wozów,

2. konwojowanie wozów w chodnikach pochyłych o nachyleniu powyżej 4˚ i prędkości liny otwartej 1,5 m/s oraz lekkomyślna jazda na wozach,

3. niewłaściwe obsługiwanie kołowrotów,

4. dopuszczanie do ruchu wozów i drzewiarek uszkodzonych,

5. brak krążków podtrzymujących, kierujących i torowych dla prowadzenia liny ciągnącej,

6. brak lub nieodpowiedni stan urządzeń zabezpieczających przed samoczynnym staczaniem się wozów,

7. brak tablic informacyjno-ostrzegawczych

3. Zagrożenie wypadkowe przy transporcie pionowym w szybach i szybikach. Najwięcej wypadków powstaje podczas jazdy ludzi w szybach i szybikach i w czasie napraw szybowych oraz:

1

1. jazda ludzi w szybach lub szybikach, mimo zakazu z powodu niedostosowania urządzeń wyciągowych do tego celu,

2. jazda ludzi w klatce szybowej wraz z wozami załadowanymi urobkiem lub innymi materiałami,

3. jazda ludzi w klatce z otwartymi drzwiczkami,

4. nieuważnie w czasie napraw szybowych, brak linek i pasów zabezpieczających przed spadnięciem,

5. brak odpowiednio wykonanych pomostów roboczych oraz ochronnych podczas wykonywania niektórych napraw w szybach i szybikach.

4. Zagrożenia związane z ruchem maszyn i urządzeń przodkowych. Wysoki stopień mechanizacji przodków eksploatacyjnych oraz wyrobisk przyległych do tych przodków stwarza wiele zagrożeń, dlatego należy zwrócić uwagę szczególnie na:

1. organy urabiające kombajnów mogące powodować duży rozrzut brył węgla, wywołujące duże zapylenie ograniczające widoczność i szkodliwą atmosferę dla załogi,

2. przenośniki zgrzebłowe szczególnie w pobliżu napędów i stacji zwrotnych, w których to miejscach istnieje niebezpieczeństwo wciągnięcia kończyn na gwiazdy napędów,

3. gąsienice kombajnów chodnikowych, ładowarek, łyżki ładujące tych maszyn, które to ruchome zespoły w ograniczonej przestrzeni chodnika lub komory grożą przygnieceniem lub uderzeniem obsługi,

4. urządzenia przekładkowe i hydrauliczne w ścianach, których nie zamierzone uruchomienie może spowodować przygniecenie pracujących,

5. niewłaściwe przesypy przenośników ścianowych na podścianowe, grożące rozparciem się dużych brył węgla i przemieszczeniem napędów, bardzo niebezpieczne dla obsługi pracującej w pobliżu,

6. transport do przodków chodnikowych i ścian za pomocą urządzeń linowych (po szynach i kolejkami); urządzenia te często budowane są w jednym chodniku z urządzeniami odstawczymi, występuje więc zawężenie odstępów ruchowych tych urządzeń, możliwość staczania się odpiętych wozów, zerwanie lin ciągnących itp.

5. Zagrożenia ze strony maszyn i urządzeń w zakładach przeróbczych. Na podstawie przeprowadzonych dochodzeń powypadkowych stwierdza się, że najczęstszymi przyczynami wypadków w zakładach przeróbczych są:

1. nieprawidłowe sprzęganie i rozprzęganie wozów, brak zabezpieczenia wozów przed samo staczaniem się, wchodzenie do wywrotu przy niezabezpieczonym ruchu wozów oraz brak potrzebnej praktyki i odpowiedniego przeszkolenia obsługi,

2. niedostateczne zabezpieczenie części wirujących napędów, zwrotnic i krążników, czyszczenie i konserwacja przenośników w czasie ruchu, niedostateczne zabezpieczenie przenośnika przed niecelowym uruchomieniem, brak przepisowych przejść obok i nad przenośnikami oraz przechodzenie przez urządzenia w miejscach niedozwolonych,

3. brak dostatecznego nadzoru i zabezpieczenia obsługi schodzącej do zbiornika węgla i kamienia.

W KWK Bogdanka S.A. na przełomie lat 1996 - 2000, w zetknięciu się z maszynami i urządzeniami będącymi w ruchu wydarzyło się 100 wypadków.

W roku 1996 na zatrudnionych 3317 pracowników wydarzyło się 163 wypadki przy pracy, w tym 26 wypadki w zetknięciu się z maszynami i urządzeniami będącymi w ruchu, z czego 25 wypadków wydarzyło się na dole, oraz 1 wypadek na powierzchni. Najwięcej wypadków było podczas kontaktu z przedmiotem transportowym; w sumie 13 w tym 1 na

2

powierzchni, 7 wypadków to kontakt z ruchomymi elementami maszyn, 3 wypadki to kontakt z ruchomymi elementami środków transportowych, 2 wypadki to najechanie przyciśnięcie środkiem transportowym, 1 wypadek to kontakt z ruchomymi elementami maszyn do urabiania.

W roku 1997 na zatrudnionych 3321 pracowników było 15 wypadków, wszystkie na dole. Najwięcej to znowu kontakt z przedmiotem transportowym 8 wypadków przy pracy, 6 wypadków to kontakt z ruchomymi elementami innych maszyn, oraz 1 wypadek nastąpił podczas kontaktu z ruchomymi elementami maszyn do urabiania.

W roku 1998 na zatrudnionych 3228 pracowników było 33 wypadków, z czego 31 to wypadki na dole i 2 wypadki na powierzchni. Najwięcej wypadków nastąpiło podczas przebywania w środku transportowym, który uległ zderzeniu bo aż 15 osób odniosło obrażenia, 6 wypadki to najechanie przyciśnięcie środkiem transportowym, wszystkie na dole, 6 wypadków to kontakt z ruchomymi elementami innych maszyn, z czego 5 na dole i 1 na powierzchni, 3 wypadki kontakt z przedmiotem transportowym 2 wypadki kontakt z ruchomymi elementami środków transportowych, oraz 1 wypadek na powierzchni kontakt z ruchomymi elementami maszyn do obróbki.

W roku 1999 na zatrudnionych 3153 pracowników było 20 wypadków, z czego 16 to wypadki na dole i 4 wypadki na powierzchni. Najwięcej wypadków było podczas kontaktu z przedmiotem transportowym; w sumie 13 w tym 3 wypadki na powierzchni, 3 wypadki to kontakt z ruchomymi elementami innych maszyn, 2 wypadki kontakt z ruchomymi elementami środków transportowych, 2 wypadki, w tym 1 wypadek na powierzchni , oraz 1 wypadek na dole, to najechanie przyciśnięcie środkiem transportowym.

W roku 2000 jak można zaobserwować z danych statystycznych zmalał znacznie współczynnik wypadków przy pracy w zetknięciu się z maszynami urządzeniami będącymi w ruchu, na zatrudnionych 2961 pracowników było 6 wypadków, z czego 5 to wypadki na dole i 1 wypadki na powierzchni. 3 wypadki, w tym 1 wypadek na powierzchni , oraz 2 wypadki na dole, to najechanie przyciśnięcie środkiem transportowym, 2 wypadki to kontakt z ruchomymi elementami innych maszyn, oraz 1 wypadek który zaistniał na dole to kontakt z ruchomymi elementami maszyn do obróbki.

Wymienione wypadki przy pracy w danym okresie należą do wypadków lekkich.

3

---