Polityka strukturalna w Unii Europejskiej

Potrzeba prowadzenia wewnątrz Unii Europejskiej polityki regionalnej jest konsekwencją dużego zróżnicowania stopnia rozwoju społecznego i gospodarczego poszczególnych krajów członkowskich Unii oraz istnienia jeszcze większych dysproporcji rozwojowych pomiędzy ich regionami. Dysproporcje te mają często charakter strukturalny, wynikający z peryferyjnego położenia regionu, trudnych warunków klimatycznych i geograficznych, niedostatecznie rozwiniętej infrastruktury, niekorzystnej struktury gospodarki (z dominacją rolnictwa), niskiego poziomu kwalifikacji zawodowych ludności itp.

Grono tego typu, potrzebujących pomocy obszarów powiększyło się z biegiem czasu o dotychczas zamożne regiony przemysłowe, w których dominuje tzw. przemysł schyłkowy (górnictwo węgla, hutnictwo stali, przemysł tekstylny i stoczniowy). Przezwyciężenie zacofania strukturalnego jest rzeczą trudną, kosztowną i wymagającą zwykle długiego czasu, zaś chronienie regionów przed konsekwencjami upadku tradycyjnych gałęzi przemysłu wiąże się z dużymi nakładami inwestycyjnymi i potrzebą przekwalifikowania siły roboczej. Zdarza się, że poszczególnych państw członkowskich Unii Europejskiej (szczególnie tych biedniejszych) nie stać jest na konsekwentne i skuteczne realizowanie takich zadań, toteż - mimo że polityka regionalna pozostaje zasadniczo w gestii indywidualnych rządów - istnieje potrzeba wspólnego działania na szczeblu wspólnotowym.

Polityka regionalna i strukturalna Unii Europejskiej jest wyrazem solidarności bogatszych krajów członkowskich (i ich regionów) z krajami (regionami) względnie uboższymi. Wraz z rozszerzaniem się Unii Europejskiej o państwa będące na niższym poziomie rozwoju gospodarczego niż założycielska "Szóstka", takie jak Irlandia, Grecja, Hiszpania i Portugalia, ta solidarność nabierała coraz większego znaczenia. Potrzeba rozwinięcia polityki regionalnej była też konsekwencją utworzenia jednolitego rynku europejskiego, w ramach którego regiony strukturalnie słabsze lub o podupadającym przemyśle znalazły się w punkcie wyjściowym, w sytuacji niekorzystnej i mogłyby nie sprostać w pełni swobodnej konkurencji ze strony regionów bogatszych.

Ewolucja polityki regionalnej

W Traktacie Rzymskim z 1957 r. powołującym EWG, polityka regionalna została potraktowana dość ogólnikowo. W preambule państwa członkowskie dały co prawda wyraz swym dążeniom, "aby zjednoczyć gospodarkę narodową i wspierać jej harmonijny rozwój, zmniejszając różnice pomiędzy poszczególnymi obszarami", jednak w praktyce polityka regionalna Wspólnoty koncentrowała się na koordynowaniu polityki regionalnej państw członkowskich, mając na względzie ochronę przed ewentualnymi wypaczeniami swobody konkurencji. Na mocy Traktatu o EWG utworzono 1 stycznia 1958 r. Europejski Bank Inwestycyjny, którego statutowym celem jest wspomaganie harmonijnego rozwoju Wspólnoty.

Do pierwszego przełomu w rozwijaniu polityki regionalnej doszło w 1968 r., kiedy to przy okazji fuzji organów wykonawczych Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej i Euroatomu utworzono w ramach Komisji Europejskiej Dyrekcję Generalną ds. Polityki Regionalnej (DG XVI). Cztery lata później, na konferencji w Paryżu postanowiono zapewnić dla celów polityki regionalnej odpowiednie środki finansowe. Nadano wówczas wymiar regionalny dwóm funduszom budżetowym - Europejskiemu Funduszowi Społecznemu (European Social Fund - EFS) i Europejskiemu Funduszowi Orientacji i Gwarancji Rolnej ( European Agriculture Guidance and Guarantee Fund - EAGGF) oraz ustalono zasady utworzenia specjalnego funduszu regionalnego. Powstał on ostatecznie - jako Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (European Regional Develpment Fund - ERDF) w 1975 r. Wszystkie środki Funduszu były rozdzielane pomiędzy państwa członkowskie według systemu kwotowego.

Dopiero od 1980 r. zarezerwowano 5 proc. całości środków na finansowanie przez Komisję tzw. działań specyficznych, o charakterze rzeczywiście wspólnotowym.

Do poważniejszej zmiany zasad funkcjonowania ERDF doszło w 1985 r. Obowiązujące kwoty krajowe w Funduszu zastąpiono wówczas tzw. widełkami interwencji, które gwarantowały poszczególnym państwom w skali trzech lat jedynie dolną granicę udziału. Wprowadzono zarazem zasadę programowania rozwoju regionalnego, oznaczającą odstąpienie od finansowania pojedynczych projektów na rzecz programów inicjowanych przez Wspólnotę lub programów krajowych, mających znaczenie dla Wspólnoty jako całości.

Wraz z podpisaniem Jednolitego Aktu Europejskiego w 1986 r. stworzono podstawy dla nowej polityki strukturalnej Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, a przede wszystkim jej polityki regionalnej. Na podstawie tego porozumienia, wprowadzono do Traktatu o WE Tytuł V "Spójność ekonomiczna i socjalna", w którym mówi się o konieczności zlikwidowania dysproporcji i zacofania w rozwoju niektórych regionów Wspólnoty (Art. 130a Traktatu o WE). W dalszej konsekwencji - przeprowadzono w 1988 r. reformę trzech Funduszy Strukturalnych (ERDF, ESF i EAGGF), które od tego czasu miały funkcjonować w sposób skoordynowany. Zmianom tym towarzyszyła decyzja o zwiększeniu łącznego budżetu funduszy z 7,2 mld ECU w 1987 r. do 14,5 mld ECU w 1993 r.

Ponadto, Komisja Europejska została upoważniona do występowania, w ramach określonego budżetu, z tzw. Inicjatywami Wspólnotowymi. Na tej podstawie, w latach 1989-1993 zrealizowano 15 programów, a podobną ich liczbę, zaprojektowano na okres 1994-1999.

Obowiązujące zasady polityki regionalnej zostały dodatkowo ugruntowane i rozbudowane w 1993 r, wraz z podpisaniem Traktatu o Unii Europejskiej z Maastricht. Dążenie do zapewnienia zrównoważonego postępu ekonomicznego i socjalnego uznano za jedno z głównych zadań Unii. Na mocy Traktatu utworzono Fundusz Spójności (Cohesion Fund), o zakresie działania nie regionalnym, jak w przypadku istniejących Funduszy Strukturalnych, ale krajowym.

Na mocy Traktatu z Maastricht powołano, w uznaniu znaczenia polityki regionalnej, nowy organ UE - Komitet Regionów (Committee of the Regions) Komitet jest instytucją doradczą dla Rady UE i Komisji Europejskiej, a jednocześnie pełni funkcję przedstawicielską wobec różnych instytucji, które reprezentuje. Składa się on z 222 przedstawicieli regionalnych i lokalnych osób prawnych.

Na szczycie Unii Europejskiej w Berlinie, jaki odbył się 24 i 25 marca 1999 r., w ramach dyskusji nad opracowaną przez Komisję Europejską "Agendą 2000" postanowiono utrzymać na lata 2000-2006 generalne zasady polityki strukturalnej, dążąc przy tym do poprawy efektywności wykorzystania Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójności. W tym celu nastąpiła koncentracja pomocy na rzecz obszarów o największych potrzebach. Unia dąży też do poprawy zarządzania funduszami strukturalnymi oraz uproszczenia ich działania i metod zarządzania. Postanowiono, że łączna wysokość środków otrzymywanych w skali roku przez poszczególne państwa członkowskie z Funduszy Strukturalnych (łącznie z Funduszem Spójności) nie może przekraczać 4 proc. krajowego PKB.

Fundusze Strukturalne są instrumentami Polityki Strukturalnej Unii Europejskiej. Ich zadaniem jest wspieranie restrukturyzacji i modernizacji gospodarek krajów UE. W ten sposób wpływa się na zwiększenie spójności ekonomicznej i społecznej Unii. Fundusze kierowane są do tych sektorów gospodarki i regionów, które bez pomocy finansowej nie są w stanie dorównać do średniego poziomu ekonomicznego w UE. W skład Unii wchodzą regiony dobrze rozwinięte, takie jak południowa Anglia, okolice Paryża, czy Holandia oraz te, których poziom rozwoju znacznie odbiega od "średniej europejskiej". Są nimi Grecja, Irlandia, Portugalia, Północna Skandynawia i Południowe Włochy. Polityka Strukturalna i Fundusze mają pomóc władzom centralnym i regionalnym słabiej rozwiniętych regionów w rozwiązaniu ich najważniejszych problemów gospodarczych.

Kto będzie mógł otrzymać wsparcie?

Wśród podmiotów, które otrzymają wsparcie znajdują się:

1. Indywidualni odbiorcy pomocy, tj. osoby niepełnosprawne:

• wkraczające po raz pierwszy na rynek pracy, długotrwale bezrobotne, mające największe trudności z wejściem na rynek pracy, podejmujące działalność gospodarczą.

2. Instytucjonalni odbiorcy pomocy:

• powiatowe urzędy pracy,

• urzędy starostów,

• Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie,

• organizacje pozarządowe działające na rzecz promocji zatrudnienia i rozwoju regionalnego,

• organizacje pozarządowe działające statutowo na rzecz osób niepełnosprawnych,

• służby medycyny pracy,

• instytucje rynku pracy i inne podmioty,

• pracodawcy, organizacje pracodawców,

• pracownicy współpracujący z osobami niepełnosprawnymi,

• instytucje szkoleniowe,

• placówki naukowo-badawcze.

Cele funkcjonowania Regionalnej Polityki Strukturalnej i Funduszy Strukturalnych:

Przyjęcie zasady koncentracji środków w ramach reformy Funduszy Strukturalnych z 1988 r. doprowadziło do ograniczenia pomocy strukturalnej i regionalnej do sześciu celów:

• Cel 1: wspieranie rozwoju i dostosowań strukturalnych regionów opóźnionych w rozwoju (czyli takich, gdzie PKB na jednego mieszkańca kształtuje się poniżej 75 proc. dla całej Unii);

• Cel 2: restrukturyzacja regionów, w których występuje przemysł schyłkowy (tam, gdzie stopa bezrobocia i stopa zatrudnienia w przemyśle są wyższe od przeciętnej dla Unii i gdzie zatrudnienie w przemyśle wykazuje równocześnie tendencję spadkową);

• Cel 3: zwalczanie długotrwałego bezrobocia oraz umożliwianie ludziom młodym i osobom zagrożonym bezrobociem aktywnego życia zawodowego;

• Cel 4: ułatwienie adaptacji pracowników do przeobrażeń zachodzących w przemyśle i do zmian w systemie produkcji;

• Cel 5a: adaptacja struktury produkcji, przetwórstwa i zbytu w sektorze rolnym;

• Cel 5b: pomoc w rozwoju i zmianach strukturalnych obszarów wiejskich ( tzw. "wrażliwe" obszary wiejskie charakteryzuje niski wskaźnik PKB na jednego mieszkańca oraz dwa z poniższych wskaźników: wysoki udział zatrudnionych w rolnictwie, niskie dochody rolne, słaba gęstość zaludnienia i (lub) silna tendencja do odpływu ludności);

• Cel 6: rozwój słabo zaludnionych regionów północnych w krajach skandynawskich, posiadających szczególnie trudne warunki klimatyczne (wskaźnik zaludnienia wynosi poniżej 8 osób na km2).

W wyniku decyzji szczytu Unii Europejskiej w Berlinie, liczbę tych celów zmniejszono na lata 2000-2006 do trzech:

• Cel 1: wspomaganie rozwoju i dostosowania strukturalnego regionów opóźnionych w rozwoju (o PKB na jednego mieszkańca poniżej 75 proc. średniej dla całej Unii) oraz obszarów objętych w latach 1995-1999 Celem 6;

• Cel 2: wspieranie ekonomicznej i społecznej konwersji regionów przeżywających trudności strukturalne (połączenie dotychczasowych Celów 2 i 5b. Nowy Cel 2 obejmie maksymalnie 18 proc. populacji UE;

• Cel 3: pomoc na rzecz adaptacji i modernizacji polityki oraz systemów oświaty, kształcenia zawodowego oraz zatrudnienia. Podział środków będzie następował na podstawie udziału poszczególnych państw w populacji UE.

CEL 1 - obejmuje on regiony zapóźnione w rozwoju. Podstawowym kryterium jest dochód PKB na mieszkańca poniżej 75%; dodatkowo tym celem zostały objęte tereny słabo zaludnione (poniżej 8 mieszk. na jeden km. kwadratowy) oraz obszary ultraperyferyjne (najbardziej oddalone). Niemal 70% wszystkich środków funduszy strukturalnych jest przeznaczane na działania w ramach tego celu. Regiony objęte celem 1 nie mogą być objęte żadnym innym celem.

CEL 2 - w jego ramach prowadzone są działania prowadzące do odbudowy terenów silnie uzależnionych od upadających gałęzi gospodarki. Na realizację tego celu przeznaczonych jest 11% wszystkich środków funduszy strukturalnych.

CEL 3 - udzielana pomoc w ramach w jego ramach ma służyć modernizacji rynku pracy poprzez szkolenia zawodowe, lokalne inicjatywy w zakresie zatrudnienia oraz poprawę dostępu do miejsc pracy.

Finansowanie celów

Działania strukturalne w sektorze rybołówstwa w regionach nie objętych Celem 1 są finansowane ze specjalnego Instrumentu Finansowego Orientacji Rybołówstwa (Financial Instrument for Fisheries Guidance - FIFG)

Rozdział środków z funduszy strukturalnych wśród państw członkowskich w ramach Celu 1 i 2 opiera się na następujących obiektywnych kryteriach: procent ludności spełniający określone wymogi, dobrobyt regionu, dobrobyt całego kraju, ostrość problemów strukturalnych, a w szczególności poziom bezrobocia.

W przypadku Celu 3, wśród kryteriów, wymienionych powyżej, uwzględnia się również ostrość problemów społecznych (np. marginalizacji społecznej), poziom oświaty i kształcenia zawodowego oraz udział kobiet w rynku pracy.

Środki przeznaczane przez EWG, a później UE na politykę regionalną, a także strukturalną od 1988 r. zaczęły się szybko powiększać. W lutym tegoż roku Rada Europejska uchwaliła realne podwojenie wydatków strukturalnych Wspólnoty w okresie 1988-1993 z 7 mld ECU do 14 mld ECU w skali roku. Łączny budżet na te sześć lat wyniósł 67 mld ECU.

Odpowiednie decyzje finansowe na lata 1994-1999 podjęto w grudniu 1992 r. na szczycie UE w Edynburgu. Postanowiono prawie podwoić dostępne środki, do ok. 141,47 mld ECU (na cały ten okres), licząc w cenach stałych, w tym, na Inicjatywy Wspólnotowe zarezerwowano 12,7 mld ECU. Ponadto, do dyspozycji utworzonego na mocy Traktatu z Maastricht Funduszu Spójności, skierowano 15,5 mld ECU. Dodatkowo, Europejski Bank Inwestycyjny przeznaczył w tym czasie na pożyczki strukturalnych ramach działań strukturalnych ponad 90 mld ECU.

Decyzje podjęte przez Radę Europejską w Berlinie w marcu 1999 r. nakreśliły ramy finansowe polityki strukturalnej UE na lata 2000-2006. Łączna wartość tych środków została określona na 195 mld euro, w cenach z 1999 r

Postanowiono ponadto, że 69,7 proc. środków zostanie przeznaczonych na Cel 1 (łącznie 135,9 mld euro), 11,5 proc. na Cel 2 (22,5 mld euro) i 12,3 proc. na Cel 3 (24,05 mld euro).

Począwszy od 2002 r. zarezerwowano też dodatkową pulę środków w kwocie 39,48 mld euro na działania strukturalne w nowo-przyjętych krajach członkowskich.

Środki te nie mogą zostać wykorzystane na pomoc przedakcesyjną, ani też na potrzeby obecnych państw członkowskich UE.

Zasady działania Regionalnej Polityki Strukturalnej oraz Funduszy Strukturalnych?

1. Zasada pomocniczości (subsydiarności) - podstawowa zasada funkcjonowania UE: polityka strukturalna jest jedynie uzupełnieniem działań podejmowanych na poziomie lokalnym, regionalnym lub krajowym (wspierane są te przedsięwzięcia na które brakuje środków).

2. Zasada koncentracji - wynika z niej, że środki płynące z Unii Europejskiej są przeznaczone dla regionów, które znajdują się w najtrudniejszej sytuacji ekonomicznej; do tej grupy kwalifikują się regiony objęte pomocą w ramach celów polityki strukturalnej.

3. Zasada partnerstwa - polega na współpracy Komisji Europejskiej z odpowiednimi władzami krajowymi, regionalnymi i lokalnymi; dzięki temu środki pomocowe kierowane są do obszarów, które potrzebują największego wsparcia.

4. Zasada programowania (planowania) - wynika z niej, że pomoc przeznaczona jest na program trwałego rozwiązywania problemów danej gałęzi gospodarki lub danego regionu.

5. Zasada współfinansowania (dodatkowości) - oznacza, że dofinansowanie z UE ma uzupełniać fundusze z budżetu krajowego; nie powinny ich więc zastępować.

6. Kompatybilności (zgodności) z zapisami traktatów, celami i instrumentami innych wspólnych polityk (przede wszystkim konkurencji) oraz z wytycznymi ochrony środowiska.

Fundusze Strukturalne:

1. Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej

2. Europejski Fundusz Społeczny

3. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

4. Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa

1. Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (EAGGF European Agriculture Guidance and Guarantee Funds)

Powstał w 1964 roku na mocy Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Gospodarczą (1957). Zajmuje się wspieraniem przekształceń struktury rolnictwa oraz wspomaganiem rozwoju obszarów wiejskich. Na Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej jest przeznaczana największa część budżetu Unii Europejskiej (w 1999 przeznaczono na ten cel 42,2 procenta budżetu). Ponadto środki Funduszu pochodzą z opłat nakładanych na importowane spoza Unii Europejskiej produkty rolne.

EAGGF składa się z dwóch sekcji: Sekcji Gwarancji, która finansuje wspólną politykę rolną (zakupy interwencyjne produktów rolnych, dotacje bezpośrednie dla rolników) oraz Sekcji Orientacji, która wspiera przekształcenia w rolnictwie w poszczególnych państwach UE i jest instrumentem polityki strukturalnej.

W ramach EAGGF realizuje się następujące zadania:

• rozwój i modernizacja terenów wiejskich

• wspieranie inicjatyw służacych zmianom struktury zawodowej na wsi (w tym kształcenia zawodowego rolników i ich przekwalifikowania do innych zawodów)

• wspomaganie działań mających na celu zwiększenie konkurencyjności produktów rolnych

• restrukturyzacja oraz dostosowanie potencjału produkcyjnego gospodarstw do wymogów rynku

• pomoc przy osiedlaniu się młodych rolników

• wspieranie rozwoju ruchu turytycznego i rzemiosła

• rozwój i eksploatacja terenów leśnych

• inwestycje w ochronę środowiska

• wyrównywanie szans gospodarstw położonych na terenach górzystych i terenach dotkniętych kataklizmami

1. Europejski Fundusz Społeczny (ESF - European Social Fund)

Europejski Fundusz Społeczny (ESF - European Social Fund) jest pierwszym z zastosowanych we Wspólnocie instrumentów polityki strukturalnej. Został powołany do życia na podstawie art. 123 Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Gospodarczą (1957). Fundusz działa od 1960 roku, a jego głównym celem jest walka z bezrobociem w krajach członkowskich.

Środki finansowe są przeznaczane na pomoc dla różnych regionów i grup społecznych w tym w szczególności dla pracowników zagrożonych bezrobociem długoterminowym oraz dla ludzi młodych (do 25 roku życia) wkraczających dopiero na rynek pracy.

Pomoc z Europejskiego Funduszu Społecznego jest realizowana poprzez:

• organizowanie szkoleń rozwijających umiejętności zawodowe (w tym praktyk i szkoleń wewnątrzzakładowych), przez co zwiększa się możliwości pracowników na rynku pracy

• ulepszanie systemów powszechnego kształcenia oraz dostosowywanie ich do aktualnego zapotrzebowania na rynku pracy

• kształcenie kadr, ekspertów i personelu dydaktycznego; wspieranie pośrednictwa pracy oraz organizacji zajmujących się doradztwem i informacją zawodową

• wspieranie programów mających na celu tworzenie nowych miejsc pracy w tym zatrudnienia w małych i średnich przedsiębiorstwach

• walkę z dyskryminacją zawodową w tym wyrównywanie szans kobiet i mężczyzn na rynku pracy

• wspieranie grup ludzi odrzuconych i defaworyzowanych przez społeczeństwo (np. bezdomnych i uzależnionych)

• pomoc techniczną, badania naukowe i promowanie nowych technologii

Budżet Europejskiego Funduszu Społecznego wynosi na lata 2000-2006 około 60 miliardów euro, co stanowi około 30 procent środków przeznaczonych dla Funduszy Strukturalnych przez Unię Europejską na lata 2000-2006 (jest to razem prawie 195 miliardów euro).

3. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (ERDF  European Regional Development Fund)

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (ERDF - European Regional Development Fund) powstał w 1975 roku jako reakcja na coraz głębsze rozbieżności w rozwoju regionów (spowodowane kryzysem gospodarczym i przystąpieniem do UE Wielkiej Brytanii i Irlandii). Jego głównym zadaniem jest niwelowanie dysproporcji w poziomie rozwoju regionalnego krajów należących do UE.

Pomoc w ramach tego funduszu obejmuje inicjatywy w następujacych dziedzinach:

• inwestycje produkcyjne umożliwiające tworzenie lub utrzymanie stałych miejsc pracy

• inwestycje w infrastrukturę, z uwzględnieniem tworzenia sieci transeuropejskich dla regionów objętych celem nr 1

• inwestycje w edukację i opiekę zdrowotną w regionach objętych celem nr 1

• rozwój potencjału lokalnego: małych i średnich przesiębiorstw

• działalność badawczo-rozwojowa

• inwestycje związane z ochroną środowiska

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego wspierając wybrane regiony współfinansuje realizację celów nr 1 i 2 Polityki Strukturalnej UE. Są to: rozwój i dostosowania strukturalne regionów opóźnionych w rozwoju oraz przekształcenia strukturalne terenów silnie uzależnionych od upadających gałęzi przemysłu.

4. Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa (FIFG  Financial Instrument for Fisheries Guidance)

Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa (FIFG - Financial Instrument for Fisheries Guidance) powstał w 1993 roku w ramach reformy funduszy strukturalnych. Ten instrument polityki strukturalnej Unii Europejskiej wspiera restrukturyzację rybołówstwa państw członkowskich.

Za pośrednictwem FIFG finansowane są inicjatywy w następujących dziedzinach:

• rozwój hodowli ryb

• rozwój infrastruktury portów rybackich oraz ich wyposażenie w niezbędne zaplecze i urządzenia

• restrukturyzacja i unowocześnienie floty rybackiej oraz metod połowu i przetwarzania ryb

• podnoszenie konkurencyjności produktów rybnych i ich promowanie na rynku

Fundusze przedakcesyjne a fundusze strukturalne

Okres przed wstąpieniem do UE, kiedy będziemy korzystali z pomocy przedakcesyjnej, jest też okazją do przećwiczenia naszych umiejętności oraz zdolności pozyskiwania unijnej pomocy. Instytucje, korzystające z unijnej pomocy będą miały okazję do swoistego „treningu”. Po raz pierwszy w całym procesie przygotowania pomocy unijnej biorą udział samorządy (najważniejsze zadanie wyłonienia projektów i programów operacyjnych spoczywa na władzach samorządowych województwa).

Programy przedakcesyjne są kierowane według tych samych zasad, które obowiązują przy realizacji polityki strukturalnej Unii Europejskiej (fundusze strukturalne i Fundusz Spójności). Dostęp do tych środków będziemy mieli dopiero po wstąpieniu do UE, ale już teraz polskie instytucje mogą ćwiczyć swoje umiejętności na w tym zakresie na programie Phare. Plan lekcji jest wyjątkowo napięty, bo nauki jest sporo. Unijne środki to bardzo duży wysiłek w szczególności dla samorządów, bez których udziału nie uda się uruchomić środków z UE. Korzystanie z takiej pomocy to bardzo jasno określone procedury, których trzymanie się prowadzi do sukcesu. Działania podejmowane w ramach programu SAPARD będą przypominały działania jakie są finansowane z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (FEOGA). Program ISPA został stworzony na wzór funkcjonującego w UE Funduszu Spójności. Program PHARE (część środków z tego programu) pomoże w finansowaniu działań jakie w UE są finansowane w ramach celu 1 polityki strukturalnej . W Unii Europejskiej są one wspierane przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego(ERDF) i Europejski Fundusz Socjalny (ESF).

Podstawową regułą, która rządzić będzie programami przedakcesyjnymi jest subsydiarność. To z niej wynika, że planowaniem tej pomocy zajmuje się szczebel samorządu regionalnego, a składane do niego projekty powinny trafiać z odpowiedniego szczebla administracji samorządowej. Oznacza to, że samorząd wojewódzki nie może zaproponować projektu, który zakładałby budowę oczyszczalni ścieków w Koźminie, jeśli w rzeczywistości gmina nie zgłosi takiej inwestycji do realizacji. Składany projekt musi być zgodny z kompetencjami wnioskującej instytucji. Kolejną regułą unijnej pomocy jest koncentracja. Przewiduje ona kierowanie środków tam, gdzie są one w rzeczywistości potrzebne. Dlatego też Polska przedstawia co roku propozycję skupienia pomocy na regionach najbardziej potrzebujących. Zgodnie z zasadą dodatkowości pomoc UE jest jedynie uzupełnieniem wkładu danego państwa. Oznacza to, że do każdego projektu finansowanego przez UE trzeba zagwarantować nie mniej niż 25% wkładu własnego. Ostatnia w końcu zasada to programowanie. To z niej wynika ogrom pracy jaki muszą wykonać samorządy, aby móc uzyskać pomoc z Phare a później z funduszy strukturalnych. Wszystkie szczeble administracji od lokalnego, aż po centralnym biorą udział w tym misternym procesie, w którym należy dość precyzyjnie określić życzenia do sfinansowania przez UE. Jest to później podstawą do negocjacji z UE. Kraj, który przystąpi do Unii Europejskiej straci dostęp do funduszy przedakcesyjnych i automatycznie zostanie objęty pomocą z funduszy strukturalnych. Zasady udzielania pomocy nie ulegną gruntownym zmianom. weryfikacja: PECSA, grudzień 2001

Inicjatywy Wspólnotowe

Inicjatywy Wspólnotowe to programy pomocy bezzwrotnej organizowane przez Unię Europejską dla określonych środowisk i grup społecznych. Podobnie jak Fundusze Strukturalne Inicjatywy Wspólnotowe funkcjonują tylko w krajach członkowskich. Obecnie działają cztery inicjatywy.

INTERREG III
zajmuje się wzmacnianiem wspólpracy transgranicznej, międzyregionalnej i międzynarodowej

INTERREG III to aktualna inicjatywa wspólnotowa, czyli program pomocy bezzwrotnej ze strony Unii Europejskiej dla określonych jednostek. Władze lokalne, organizacje pozarządowe, przedsiębiorcy otrzymują pomoc w związku ze zgłaszanymi przez nich projektami rozwoju regionalnego w krajach członkowskich.

Realizowany w latach 2000-2006 program INTERREG III stanowi kontynuację i rozszerzenie inicjatywy INTERREG II z okresu 1994-1999. Głównym celem obecnego programu jest wzmocnienie współpracy transgranicznej, międzyregionalnej i międzynarodowej. Ma to służyć zrównoważonemu rozwojowi oraz integracji terytorium Unii Europejskiej. W ramach INTERREG III kładzie się dodatkowy nacisk na współpracę z regionami granicznymi krajów kandydujących do Unii i z krajami korzystającymi ze wsparcia PHARE (Europa Środkowa), TACIS (kraje byłego ZSRR) i MEDA (kraje śródziemnomorskie i Bliski Wschód).

Program jest finansowany przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego. Środki przeznaczone na jego wykonanie w okresie 2000-2006 wynoszą 4875 mln euro. Podział środków między państwa członkowskie UE obrazuje tabela (kwoty w mln euro):

Belgia	104
Dania	34
Niemcy	737
Grecja	568
Hiszpania	900
Francja	397
Irlandia	84
Włochy	426
Luksemburg	7
Holandia	349
Austria	183
Portugalia	394
Finlandia	154
Szwecja	154
Wielka Brytania	362

Komponenty INTEREG III

W ramach INTERREG III wspomagane są trzy rodzaje działalności:

A. Współpraca ponadgraniczna

Współpraca między graniczącymi ze sobą regionami krajów członkowskich prowadzi do budowania wspólnych strategii rozwoju i ma służyć tworzeniu ponadgranicznych ośrodków ekonomicznych i socjalnych. Obszary objęte współpracą ponadgraniczną to strefy NUTS III usytuowane wzdłuż granic lądowych wewnętrznych i zewnętrznych Unii oraz strefy morskie.

Priorytetowe zadania :

• promocja rozwoju obszarów wiejskich i miejskich

• wspieranie rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw (również w sektorze turystycznym)

• wspomaganie inicjatyw lokalnych służących tworzeniu nowych miejsc pracy

• pomoc w reintegracji regionów z rynkiem pracy

• wspieranie ochrony środowiska

• poprawa infrastruktury transportowej, rozbudowa systemów wodnych i energetycznych

• współpraca w dziedzinie sprawiedliwości i administracji

• badania i rozwój, szkolnictwo, kultura, komunikacja, zdrowie, ochrona cywilna

B. Współpraca ponadnarodowa

Wspólne inicjatywy władz lokalnych, regionalnych i narodowych różnych krajów Unii Europejskiej służą pogłębianiu integracji. Dzięki współpracy ponadnarodowej dochodzi do formowania dużych grup regionów europejskich.Szczególny nacisk kładzie się na długotrwały i zrównoważony rozwój w ramach Unii, jak również na większą integrację terytorialną państw członkowskich z krajami kandydującymi i innymi krajami. Poza tym wspiera się współpracę regionów o wspólnych problemach (np. obszary górskie). Ważnym zadaniem jest też rozwój i integracja ekonomiczna z obszarami ultraperyferyjnymi. Są to odległe tereny takie jak Karaiby, Azory należące do krajów UE.

Priorytetowe działania:

• ustanowienie strategii rozwoju regionalnego na poziomie ponadnarodowym przez co rozumie się współpracę między miastami lub strefami miejskimi oraz strefami regionalnymi

• ułatwianie komunikacji między regionami poprzez zapewnienie skutecznego systemu transportu i dostępu społeczeństwa do informacji

• ochrona środowiska i zasobów naturalnych , w szczególności zasobów wodnych

C. Współpraca międzyregionalna

Ten rodzaj współpracy zmierza do zwiększenia skuteczności działań związanych z rozwojem regionalnym poprzez zastosowanie szerokiej wymiany informacji i dzielenia się doświadczeniami. Dotyczy to w szczególności regionów opóźnionych w rozwoju i znajdującyh się w trakcie restrukturyzacji gospodarczej.

Priorytetowe działania:

• wymiana doświadczeń będących efektem współpracy ponadgranicznej i ponadnarodowej między krajami członkowskimi jak i z krajami trzecimi

• współpraca w dziedzinie badań, rozwoju technologicznego, przedsiębiorczości, turystyki, kultury, ochrony środowiska.

EQUAL

pomaga w zwalczaniu wszelkich przejawów dyskryminacji i nierówności na rynku pracy oraz działa w kierunku integracji społecznej i zawodowej imigrantów

EQUAL 2000-2006 to aktualna inicjatywa wspólnotowa, czyli program pomocy bezzwrotnej ze strony Unii Europejskiej dla określonych jednostek (np. władz lokalnych, organizacji pozarządowych, przedsiębiorców) w związku ze zgłaszanymi przez nie projektami przekształceń strukturalnych w krajach członkowkich.

EQUAL 2000-2006 stanowi kontynuację poprzednich programów: ADAPT i EMPLOYMENT realizowanych w latach 1994-1999. Głównym celem jego działania jest zwalczanie wszelkich przejawów dyskryminacji i nierówności na rynku pracy (zwłaszcza między kobietami a mężczyznami) oraz integracja społeczna i zawodowa imigrantów.

Środki finansowe wykorzystywane w ramach tego programu pochodzą z zasobów Europejskiego Funduszu Socjalnego. Na jego realizację w latach 2000-2006 przeznaczono 2 847 mln euro. Środki te podzielono między państwa członkowskie uwzględniając poziom zatrudnienia, poziom biedy, dyskryminację płciową w dostępie do rynku pracy i liczbę ubiegających się o azyl w każdym z tych państw. W efekcie podział środków przedstawia się następująco (kwoty w mln euro):

Belgia	70
Dania	28
Niemcy	484
Grecja	98
Hiszpania	485
Francja	301
Irlandia	32
Włochy	371
Luksemburg	4
Holandia	196
Austria	96
Portugalia	107
Finlandia	68
Szwecja	81
Wielka Brytania	376

Aby uzyskać lepsze efekty i z uwagi na wyznaczony limit środków, EQUAL obejmuje całe terytorium Unii Europejskiej, ale finansuje ograniczoną liczbę projektów.

Działalność w ramach tego programu obejmuje następujące dziedziny:

• walka z dyskryminacją na rynku pracy

• tworzenie baz danych projektów prowadzonych w poszczególnych krajach (ma to na celu lepszą wymianę informacji i promowanie "dobrych praktyk")

• wspólne inicjatywy Komisji i państw członkowskich propagujące doświadczenia i priorytety wskazane w programie EQUAL

URBAN

działa w ramach projektów mających na celu rozwój infrastruktury miast europejskich powyżej 100 000 mieszkańców

URBAN II 2000-2006 to aktualna inicjatywa wspólnotowa, czyli program pomocy bezzwrotnej ze strony Unii Europejskiej dla określonych jednostek. W tym programie władze lokalne, organizacje pozarządowe lub przedsiębiorcy składają projekty związane z rewitalizacją gospodarczą i społeczną miast Unii Europejskiej liczących przynajmniej 100 000 mieszkańców.

Strefy miejskie ubiegające się o pomoc z programu URBAN II muszą spełniać co najmniej trzy warunki z niżej wymienionych:

• wysoka stopa bezrobocia

• mała aktywność ekonomiczna wysoki stopień biedy

• konieczność rekonwersji wynikającej z trudności ekonomicznych i socjalnych

• duża liczba imigrantów, mniejszości etnicznych

• niska stopa edukacji

• wysoka przestępczość

• zdegradowane środowisko

Program jest w całości finansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Na jego realizację w latach 2000 - 2006 przeznaczono 700 mln euro. Uwzględniając takie kryteria jak liczba ludności i stopa bezrobocia w strefach miejskich Komisja Europejska dokonala następującego podziału kwoty przewidzianej na program URBAN II (kwoty w mln euro):

Belgia	20
Dania	5
Niemcy	140
Grecja	24
Hiszpania	106
Francja	96
Irlandia	5
Włochy	108
Luksemburg	0
Holandia	28
Austria	8
Portugalia	8
Finlandia	5
Szwecja	5
Wielka Brytania	117

Za pośrednictwem tej inicjatywy wspólnotowej realizowane są następujące zadania:

• renowacja budynków (celem tu jest tworzenie możliwości zatrudnienia, integracja społeczności lokalnej i poprawa poziomu życia na obszarach miejskich z poszanowaniem zasad ochrony środowiska)

• inicjatywy lokalne tworzenia miejsc pracy związanych z kulturą, usługami dla ludności oraz ochroną środowiska (dodatkowo celem jest zapewnienie równego dostępu do miejsc pracy)

• wprowadzanie programów edukacyjnych i szkoleń zawodowych dla ludzi odrzuconych i defaworyzowanych przez społeczeństwo

• rozwój przyjaznych dla środowiska sieci komunikacji miejskiej

• wdrażanie systemów zarządzania energią pozwalających na efektywniejsze jej wykorzystanie

• promowanie wykorzystanie technologii internetowych w życiu gospodarczym, społecznym i ochronie środowiska

Dodatkowo programy wspierane przez URBAN II mają uwzględniać wymianę informacji i dzielenie się doświadczeniami na temat rewitalizacji terenów miejskich.

LEADER +

wspomaga wdrażanie nowoczesnych strategii rozwoju terenów wiejskich

LEADER+ 2000-2006 to aktualna inicjatywa wspólnotowa, czyli program pomocy bezzwrotnej ze strony Unii Europejskiej dla określonych jednostek. Władze lokalne, organizacje pozarządowe, przedsiębiorcy otrzymują pomoc w związku ze zgłaszanymi przez nie projektami rozwoju regionalnego w krajach członkowskich.

Inicjatywa LEADER+ stanowi kontynuację i rozwinięcie programu LEADER II z lat 1994-1999. LEADER+ w oparciu o współpracę na poziomie regionalnym i ponadnarodowym wspomaga wdrażanie nowoczesnych strategii rozwoju terenów wiejskich.

Program jest finansowany przez Sekcję Orientacji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej . Środki przewidziane na jego realizację w okresie 2000-2006 wynoszą 2020 mln euro. Podział środków między państwa członkowskie obrazuje tabela (kwoty w mln euro):

Belgia	15
Dania	16
Niemcy	247
Grecja	172
Hiszpania	467
Francja	252
Irlandia	45
Włochy	267
Luksemburg	2
Holandia	78
Austria	71
Portugalia	152
Finlandia	52
Szwecja	38
Wielka Brytania	106

Fundusze z programu LEADER+ mogą być przeznaczane na trzy cele:

A. wspomaganie nowoczesnych strategii rozwoju terenów wiejskich

B. wsparcie dla międzyregionalnych i międzynarodowych projektów współpracy

C. tworzenie sieci obszarów wiejskich UE - zarówno objętych pomocą LEADER+ jak i niekorzystających z tej pomocy.

Generalnie z inicjatywy LEADER+ mogą korzystać wszystkie tereny wiejskie Unii Europejskiej. Jednak wsparcie w ramach celów A i B jest przeznaczone dla ograniczonej liczby obszarów. Beneficjentami pomocy są przede wszystkim "Lokalne Grupy Działania", czyli związki partnerów publicznych i prywatnych wspólnie podejmujących działania innowacyjne związane z rozwojem obszaru wiejskiego.

Rozdysponowanie środków inicjatyw wspólnotowych.

Z poniższego wykresu i analizy danych w tabelce z łatwością można wywnioskować, iż największą liczbę środków w inicjatywach: INTERREG III, EQUAL I LEADER, otrzymuje Hiszpania. Takim samym statusem w inicjatywie URBAN cieszą się Niemcy. Najmniejszą liczbę środków otrzymuje we wszystkich czterech inicjatywach Luksemburg.

Fundusz spójności

Fundusz Spójności, zwany też Funduszem Kohezji, został utworzony w 1993 r. na mocy postanowień Traktatu z Maastricht w celu promowania społecznej i gospodarczej spójności regionów Wspólnoty. Szczegółowe zasady funkcjonowania funduszu uregulowane zostały w wydanym na tej podstawie Rozporządzeniu Rady z dnia 16 maja 1994 r. ustanawiającego Fundusz Spójności (1164/1994/EWG).

Podstawowym obszarem interwencji funduszu są duże projekty w zakresie ochrony środowiska oraz infrastruktury transportowej (ze szczególnym uwzględnieniem sieci o charakterze transeuropejskim). Tak określony zakres przedmiotowy funduszu prowadzić ma do stworzenia dogodnych warunków dla rozwoju peryferyjnych obszarów wspólnoty poprzez powiązanie ich rozbudowaną siecią komunikacyjną, ułatwiającą wymianę handlową i przepływ ludności, z regionami o wyższym poziomie rozwoju. W zakresie projektów środowiskowych, niezbędnych dla zapewnienia zrównoważonego rozwoju, fundusz wspierać ma działania związane z gospodarką wodną, ochroną powietrza, gospodarką odpadami oraz produkcją i dostawą energii (w tym energii ze źródeł odnawialnych). Chodzi tu o projekty polegające m.in. na rozbudowie infrastruktury wodno-kanalizacyjnej, budowie oczyszczalni ścieków, wysypisk komunalnych, spalarni odpadów. Ponadto środki funduszu mogą być przeznaczone na pomoc techniczną związaną z przygotowaniem projektów (badania porównawcze), ich wdrażanie, monitoring i ewaluację.

Jako że celem funduszu jest wspieranie obszarów peryferyjnych, zakres terytorialny jego działania ograniczony został do krajów członkowskich, których produkt narodowy brutto (PNB) na jednego mieszkańca jest niższy od 90% średniego poziomu PNB na jednego mieszkańca we Wspólnocie. Ponadto, państwa członkowskie spełniające powyższy warunek, muszą spełniać warunek makroekonomiczny, jakim jest realizacja programu gospodarczego spełniającego tzw. kryteria konwergencji . Obecnie, środki funduszu dostępne są jedynie dla czterech krajów Unii Europejskiej. Są to Grecja, Portugalia, Irlandia i Hiszpania.

Chociaż Fundusz Spójności jest istotnym instrumentem polityki strukturalnej, stanowiącym wyraz dążenia Wspólnoty do zlikwidowania różnic rozwojowych pomiędzy poszczególnymi jej regionami, nie jest on Funduszem Strukturalnym. Zakres działania Funduszu Spójności obejmuje pomoc o zasięgu krajowym, a nie regionalnym jak to ma miejsce w przypadku Funduszy Strukturalnych. Nie należy on do Funduszy Strukturalnych również ze względu na określony czas, w którym działa. Początkowo wsparcie dla wybranych członków UE zaplanowano na lata 1993-99, obecnie jego działanie przedłużono do 2006 roku. Natomiast ze względu na charakter i cel działania Fundusz Spójności jest instrumentem polityki strukturalnej UE.

W ramach jego funkcjonowania kładzie się nacisk na rozwój i współpracę regionów oraz na przekształcenia strukturalne regionów słabiej rozwiniętych. Jest to efekt dążenia Unii Europejskiej do równomiernego i stabilnego rozwoju oraz usunięcia dysproporcji w rozwoju pomiędzy krajami członkowskimi .

W rozporządzeniu ustanawiającym Fundusz Spójności określono procentową wielkość pomocy na poszczególne kraje. Przy ustalaniu dolnych i górnych limitów pomocy brano pod uwagę liczbę ludności, Produkt Krajowy Brutto i wielkość powierzchni kraju:

• Hiszpania 52-58% całości budżetu,

• Grecja 16-20% całości budżetu,

• Portugalia 16-20% całości budżetu,

• Irlandia 7-10% całości budżetu.

Budżet Funduszu Spójności na lata 2000 - 2006 wynosi 18 mld euro ( w latach 1994 - 1999 wynosił 15,5 mld euro).

Strategia wykorzystania Funduszu Spójności w Polsce

Po przystąpieniu do Unii Europejskiej, Polska będzie odbiorcą pomocy pochodzącej zarówno z Funduszy Strukturalnych, jak i Funduszu Spójności. Strategiczne kierunki alokacji unijnych środków finansowych w pierwszych latach po akcesji określa Narodowy Plan Rozwoju. Na jego podstawie skonstruowane zostały bardziej szczegółowe dokumenty w postaci Programów Operacyjnych (dla Funduszy Strukturalnych) oraz Strategii Wykorzystania Funduszu Spójności na lata 2004-2006. Ten ostatni dokument określa proponowane przez Polskę kierunki i przedsięwzięcia, które uzyskają wsparcie z środków funduszu. Strategia będzie przedmiotem negocjacji z Komisją Europejską. Na tej podstawie określony zostanie przedmiotowy zakres wsparcia oraz jego wysokość.

Interwencja Funduszu Spójności w Polsce, będzie koncentrować się na dwóch kierunkach:

• rozwoju sieci transportowych: sieci drogowej (autostrady, drogi ekspresowe, drogi główne) oraz sieci kolejowej (linie o podstawowym i międzynarodowym znaczeniu, usytuowane z paneuropejskich korytarzach transportowych),

• rozwoju infrastruktury ochrony środowiska mającej największy wpływ na poprawę sytuacji ekonomicznej kraju. Strategia przewiduje współfinansowanie projektów mających na celu poprawę jakości wód (poprzez budowę kanalizacji sanitarnej, oczyszczalni ścieków, urządzeń uzdatniających wodę i sieci wodociągowych), poprawa jakości powietrza (modernizacja miejskich systemów ciepłowniczych) i zagospodarowanie odpadów (budowa, rozbudowa i modernizacja składowisk komunalnych, tworzenie systemu przetwarzania odpadów tzw. recyklingu, budowa spalarni odpadów).

Instytucją Zarządzającą i koordynującą całością wsparcia w ramach Funduszu Spójności jest Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej. Przekazuje ono wnioski o udzielenie pomocy Komisji Europejskiej oraz powołuje Komitet Monitorujący Fundusz Spójności. Funkcje zarządzania poszczególnymi projektami Ministerstwo oddelegowuje do Ministerstwa Infrastruktury (projekty dotyczące transportu) oraz Ministerstwa Środowiska (projekty dotyczące ochrony środowiska). Instytucjami wdrażającymi w ramach Funduszu Spójności są odpowiednio Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad oraz PKP Polskie Linie Kolejowe w zakresie transportu oraz Narodowy i Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w sektorze środowisko. Beneficjentami końcowymi będącymi zarazem beneficjentami ostatecznymi są gminy, firmy publiczne oraz prywatne odpowiedzialne za zlecanie operacji mających na celu realizację poszczególnych projektów. Funkcję Instytucji Płatniczej dla Funduszu Spójności pełni Departament Obsługi Funduszy Pomocowych w Ministerstwie Finansów.

Na podstawie aktualnych oszacowań, w latach 2004-2006, na realizację Strategii zaangażowanych zostanie 4,88 mld euro, w tym 3,733 mld euro z Funduszu Spójności oraz 1,14 mld euro z krajowych środków publicznych.

Struktura wydatków poszczególnych programów operacyjnych i Funduszu Spójności wynikająca z przebiegu negocjacji z KE

Fundusz współfinansowania	Nowe nazwy programów i priorytetów	Uzgodniono w wyniku negocjacji z KE [ w mln Euro na poziomie cen roku 2004 ]
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego	SPO Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw	1250,9
		P I. Rozwój przedsiębiorczości i wzrost innowacyjności z wykorzystaniem instytucji otoczenia biznesu	547,3
		P II. Wzmocnienie pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstw działających na Jednolitym Rynku Europejskim	683,3
		P III. Pomoc techniczna	20,3
	Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego	SPO Transport	1163,2
		P I. Zrównoważony gałęziowy rozwój systemu transportowego	426,1
		P II. Bezpieczniejsza infrastruktura drogowa	728
		P III. Pomoc techniczna	9
	Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego	2968,0
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego	P I. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów	1616,2
Europejski Fundusz Społeczny	P II. Rozwój regionalnych zasobów ludzkich	440,8
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego	P III. Rozwój lokalny	877,1
		P IV. Pomoc techniczna	33,9
	Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej	SPO Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego i rozwój obszarów wiejskich	1192,5
		P I. Wspieranie zmian i dostosowań w rolnictwie	706,4
		P II. Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich	146,9
		P. III. Rozwój i dostosowanie do norm WE przetwórstwa artykułów rolnych	335,7
		P.IV. Pomoc techniczna	3,4
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego	Pomoc techniczna PO	28,3
Europejski Fundusz Społeczny	SPO Rozwój zasobów ludzkich	1469,8
		P I. Aktywna polityka rynku pracy i integracji zawodowej i społecznej	709,5
		P II. Rozwój społeczeństwa opartego na wiedzy	741,4
		P III. Pomoc techniczna	19,0
	Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa	SPO Rybołówstwo i przetwórstwo ryb	201,9
		P.I. Dostosowanie nakładu połowowego do zasobów	88,3
		P.II. Odnowa i modernizacja floty rybackiej	21
		P.III. Ochrona i rozwój zasobów wodnych, przetwórstwo i rynek rybny, rybołówstwo śródlądowe	54,7
		P.IV. Inne działania	37,2
		P. V. Pomoc techniczna	0,7
	Łączna suma	8274,5
Fundusz Spójności	Strategia Wykorzystania Funduszu Spójności
		część środowiskowa	2109,55
		część transportowa	2109,55
	SUMA	12493,6
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego	PO INTERREG	221,3
Europejski Fundusz Społeczny	PO EQUAL	133,9
	RAZEM (fundusze strukturalne i Fundusz Spójności)	12848,8

Fundusz Spójności

FIFG

FEOGA

ERDF

ESF

ISPA

SAPARD

PHARE 2

---