Anna Wapińska
Magdalena Wilk
Ochrona Środowiska
Grupa 1
Specjalność: Ochrona Terenów Rolniczych
Temat: Znaczenie współczesnych roślin okrytonasiennych w gospodarce i środowisku.
Rośliny okrytonasienne zwane również okrytozalążkowymi znajdują się na samym szczycie hierarchii ewolucyjnej świata roślin. Od około 100 mln lat nieprzerwanie dominują one na Ziemi. Dominacja ta ma charakter głównie gatunkowy-gromada okrytonasiennych pod względem liczby gatunków aż 300-500 krotnie przewyższa gromadę nagonasiennych.
Rośliny okrytonasienne to najważniejsza gromada roślin nasiennych, obejmująca według różnych szacunków 300-400 tysięcy gatunków zgrupowanych w ponad 300 rodzinach. Tylko w naszej florze występuje około 2500 rodzimych gatunków roślin okrytonasiennych. Dzieli się je na dwie gromady: rośliny dwuliścienne i rośliny jednoliścienne. Cechują się ogromną różnorodnością morfologiczną. Do okrytonasiennych należą prawie wszystkie drzewa i krzewy liściaste (jedynym wyjątkiem jest wchodzący w skład nagonasiennych miłorząb dwuklapowy), oraz olbrzymia liczba gatunków roślin zielnych.
Cechy morfologiczne roślin należących do tak ogromnej grupy są oczywiście niezmiernie zróżnicowane. Jedną z najistotniejszych cech są liście, które różnią się od występujących u większości roślin nagonasiennych przede wszystkim tym, że zazwyczaj posiadają cienką blaszkę o dużej powierzchni i w zdecydowanie większej części niż u nagonasiennych są zrzucane na zimę. Kwiaty okrytonasiennych w porównaniu z nagonasiennymi są niezwykle zróżnicowane, bardziej złożone i często w różny sposób wyspecjalizowane. Posiadają one najczęściej wyraźny okwiat zróżnicowany na kielich i koronę. Występują tu, i to całkiem licznie, zupełnie nieznane u roślin nagozalążkowych kwiaty obupłciowe. Kwiat może być zapylany przez wiatr (wiatropylne), owady (owadopylne) lub dzięki obecności wody (wodopylne). Jednym z najistotniejszych wyróżników roślin okrytonasiennych jest tworzenie owoców. Tworzenie owoców jest cechą występującą tylko u roślin okrytozalążkowych, dlatego bywają one też określane mianem roślin owocowych. Owoc jest jednym z najnowszych "wynalazków" świata roślin. Jego główną rolą, obok ochrony nasion, jest umożliwienie bardziej skutecznego i szybszego rozprzestrzeniania się roślin poprzez wykorzystanie zwierząt jako środka transportu nasion. Drewno okrytonasiennych ma bardziej złożoną strukturę, ma też zazwyczaj mniej wyraźnie niż u drzew iglastych zaznaczone słoje. Kora okrytonasiennych rzadko zawiera żywicę, często natomiast zawiera garbniki.
Rośliny okrytonasienne zasiedlają ogromne powierzchnie naszych lądów. Występują również w środowisku wodnym, głównie w wodach śródlądowych. Spotykamy je na bardzo różnych siedliskach. Wpływają one na otoczenie na wiele różnych sposobów. Kształtują warunki życia na Ziemi.
W warunkach naturalnych stanowią początkowe ogniwo w łańcuchach pokarmowych i są podstawą żywienia człowieka. Wytwarzają substancje organiczne, które są pokarmem dla zwierząt. Podczas fotosyntezy usuwają z atmosfery ważny gaz cieplarniany- dwutlenek węgla. Jednocześnie produkują tlen niezbędny do życia większości organizmów żywych. Mają też decydujący wpływ na to, jak wygląda szata roślinna w danym regionie. Tworzą różnorodne zbiorowiska roślinne, na przykład lasy i łąki. Budują więc środowisko życia dla innych organizmów, na przykład zwierząt i grzybów. Są podstawowym składnikiem krajobrazu - kształtują go i upiększają. Mają też ogromny wpływ na temperaturę oraz ilość opadów. Rozległe lasy mogą nawet spowodować zmiany kierunków wiatrów. Szata roślinna(lasy, łąki) chroni glebę przed erozja, a także zmniejsza zanieczyszczenia powietrza i hałas.
Wiele surowców pochodzenia roślinnego wykorzystywanych jest do rozmaitych celów w gospodarce człowieka. Do najważniejszych należy: surowiec drzewny, z którego wytwarzane są deski, sklejki, papier, tektura, gaz drzewny, węgiel drzewny, dziegieć, garbniki, żywice. Poza tym wykorzystuje się włókna roślinne, kauczuk naturalny, gutaperkę, barwniki, olejki eteryczne. Służą często jako źródło energii. Są źródłem pokarmu - bezpośrednim, na przykład ziarna zbóż, owoce i warzywa, lub pośrednim, jako pasza dla zwierząt hodowlanych. Są surowcem naturalnym dla przemysłu spożywczego(m. in. trzcina cukrowa, ziemniaki,
rośliny oleiste, rośliny zbożowe). Niektóre gatunki roślin np. pieprz, majeranek, tymianek, wanilia, cynamon oraz imbir, stosuje się również jako przyprawy, służą także do otrzymywania olejów i alkoholi. Dostarczają również substancji leczniczych wykorzystywanych w przemyśle farmaceutycznym do produkcji leków(podbiał, mięta,) , w kosmetyce (aloes) oraz używek -niektóre gatunki konopi indyjskiej, krzewu kokainowego stosuje się do produkcji różnych używek m. in. kokainy, heroiny, opium makowego, marihuany.
Rośliny okrytonasienne tworzą piękno krajobrazów, dostarczając nam wrażeń estetycznych. Wiele gatunków służy jako rośliny ozdobne. Niektóre są sprowadzane z różnych krajów i są sadzone w parkach i ogrodach jako rośliny ozdobne. To samo dotyczy także roślin mających ciekawy kształt liści, a nie wytwarzających żadnych kolorowych kwiatów- niektóre z nich są uprawiane jako rośliny doniczkowe. Okrytonasienne posiadają istotne znaczenie kulturowe, obecne są w sztuce, religii i obyczajach. Używane są do wyrażania uczuć (kwiaty, bukiety, stroiki).
Rola roślin okrytonasiennych jest w naszym świecie nieoceniona. Nie wyobrażamy sobie życia na Ziemi bez tych roślin.